You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
14<br />
&<br />
GALLURA ANGLONA<br />
Anno XXIV<br />
n. 3<br />
29 marzo<br />
2016<br />
s’iscravamentu<br />
ISCRAVAMENTU IN SARDU - Creja ‘e Santu Paule, in Olbia<br />
Chenapura Santa, 25 martu 2016<br />
Unu salutu ‘e coro a tottus sos chi sezis in<br />
custa creja, istasero, pro ammentare sa<br />
passione, sa morte e s’iscravamentu de<br />
Zesù Gristu.<br />
Occ’annu bos aeddo in sardu e no in italianu.<br />
L’hat cherfitu don Gianni, chi m’hat precatu<br />
d’esserepo ieo su primu a comintzare. Lu ringratzio<br />
meta pro custu. A su comintzu no ippo<br />
sicuru, ma pustis mi so lassatu cumbinchere<br />
ch’in meta piaghere. E custu, non c’haio carchi<br />
riserva supra de sa la limba sarda in creja, anzis<br />
ne so unu cumbintu istimatore, ma solu ca non<br />
so abituatu a preicare in sardu.<br />
Infattis est sa prima via chi lu aco.<br />
Pro custu m’azis a iscusare si su sardu meu no<br />
est perfettu e si bos aeddo in su sardu chi appo<br />
semper aeddatu dae minore in sa idda mea,<br />
ch’est Luvula. Est s’unicu chi mi cunsentit d’esprimer<br />
menzus chi poto su pessamentu meu.<br />
E lu acco chin veru coro ca so’ cumbintu chi in<br />
carchi manera su sardu depat essere usatu vinzas<br />
in creja, in su modu e canno sa Creja lu permittit.<br />
E so’ cuntentu de aberrer sa janna a cust’usantzia.<br />
Bi provo, isperande de bi resessire.<br />
Intramus como chin animu dispostu in su misteriu<br />
profundu de custa Chenapura Santa: s’arcanu<br />
de su Izu ‘e Deus, Deus iss’e tottu, attu<br />
omine, chi dat sa vita sua pro amore de tottus<br />
sos omines, de donzunu ‘e nois. Sa ruche est sa<br />
morte prus crudele e dolorosa chi bi potet aere,<br />
una morte riservata a sos prus delinquentes<br />
de sos omines, sa morte prus irgonzosa. “Nissunu<br />
- at natu una via Zesù Gristu – cheret prus<br />
vene a unu frate, a un amicu, de chie pro s’amicu<br />
e’ su frate dat sa vita sua!”<br />
Custa, duncas, sa rejone e su coro de s’arcanu<br />
chi oje ammentamus: S’AMORE ‘E ZESU’ GRI-<br />
STU PRO NOIS!<br />
Un’argumentu, custu, ch’est su coro, sa vena de<br />
su credinzu nostru, de su Vanzelu e de sa sarvesa<br />
nostra.<br />
Un argumentu chi su Papa ha cherfitu proponnere<br />
occ’annu pro su jubileu istraordinariu de<br />
“sa Misericordia”.<br />
Sa Pasca de occ’annu, duncas, et custu ritu de<br />
s’Iscravamentu los cherimus celebrare chin sos<br />
ocros e chin su coro dinnantis a custa veritate<br />
chi nos dat cossolu e isperantzia.<br />
E no est un unu misteriu inventatu dae sos omines,<br />
no est una vantasia… Est un’istoria vera!<br />
Su ch’istasera e in tottu custa Chita Santa ammentamus<br />
e celebramus est capitatu abberu!<br />
Sa cundenna ‘e Zesusu, sos corfos de vrusta, sa<br />
corona de ispina, sos craos c’ana trapassatu sa<br />
carre via de su Segnore son tottu veros.<br />
A distantzia de duamizza annos nois sichimus<br />
a nos dimannare: ma proite?<br />
Proite su Segnore hat fattu custu? Proite s‘est<br />
cherfitu abbassare goi in bassu? Non b’aiat atteros<br />
modos e maneras pro nos sarvare? Isse it<br />
Deus, soveranu e poderosu! Potiat ischirriare<br />
milli atteras maneras. Proite?<br />
Credo chi su motivu siat fatzile: achennesi omine,<br />
su Izzu ‘e Deus s’ata abbrazzatu tottu de s’umanitate,<br />
hat cherfitu chi nois l’aeremus intesu<br />
accurzu, hat cherfitu isperimentare donzi sentimentu<br />
e colare donzi esperientzia umana, vinzas<br />
sa prus crudele e umiliante, s’est cherfitu garrigare<br />
in palas suas donzi pesus umanu, achennenos<br />
videre in pedde sua chi isse nos cumprennet<br />
canno suffrimus, canno semus in peleas<br />
mannas e minores. Ca l’hat provatu isse ’e tottu!<br />
Amicos e frates meos, istasero in sa Via Crucis e<br />
in s’Iscravamentu, comente in tottu sa Chita Santa,<br />
nois non semus ispettatores indifferentes de<br />
vronte a s’arcanu chi ammentamus e celebramus.<br />
Semus attores protagonistas. In su chi capitat a<br />
Zesù Gristu bi semus nois puru in intro. Su chi<br />
Isse hat fattu e suffritu est pro tottus sos omines,<br />
est pro nois, pro donzunu ‘e nois! Est unu<br />
misteriu pro nois, un arcanu chi nos appartenet<br />
e de cust’arcanu amus bisonzu!<br />
Duncas, bos preco: lassatebos, anzis, totu cantos<br />
nos devimus lassare interrogare, nos devimus<br />
lassare ponner in mesu, piccare a manu tenta<br />
dae su Segnore, pro cumprennere ite Isse nos<br />
cheret narrere, ite nos cheret dare, pro nos lassare<br />
imbolicare dae su letholu de s’amore suo!<br />
Leghende su Vanzelu, cantas vias vidimus Zesusu<br />
chi accurtziat sos poveros, sos malaidos,<br />
sos bisonzosos.<br />
A cantos tzecos hat torratu sa vista, cantos thoppos<br />
hat fattu caminare, cantos lebbrosos hat sanatu,<br />
cantos peccatores hat perdonatu! Non<br />
s’est mai lassatu conditzionare (irviare) dae sa<br />
mentalitate tzeca de sos omines e dae su naronzu<br />
de sa zente: est intratu e hat mannicatu<br />
in domo de sos peccatores, hat datu a mannicare<br />
a 5 miza pessones chi l’annaiana in fattu,<br />
hat accurziatu e perdonatu sas prostituitas, at<br />
torratu a bita sos mortos. Non b’at appitu conditziones<br />
umanas de dolore e de sufferentzia in<br />
umbe non siat intratu chin paraulas e vainas de<br />
cunfortu e de isperantzia.<br />
Si Zesusu tottu custu hat fattu in terra, si sa passione<br />
e sa morte sono su disvelamentu de sa<br />
misericordia sua, l’hat fattu pro nois e solu pro<br />
nois: pro nos dare sa possibilitate de intrare in<br />
s’oceanu immensu de s’amore suo, pro esseremus<br />
nutritos e thathatos de sa misericordia sua,<br />
ma vintzas pro nos imparare chi nois puru devimus<br />
fachere su mantessi, nois puru devimus<br />
perdonare, nois puru devimus cherrer vene a<br />
su prossimu.<br />
“Devites essere misericordiosos coment’est misericordiosu<br />
su Babbu ostru Divinu” nos hat natu Zesù<br />
Gristu. In su Babbu nostru precamus donzi<br />
die: “Perdona a nois sos peccados nostros comente<br />
nois ateros perdonamus sos inimigos nostros”.<br />
Su Vanzelu de Santu Matheu nos narat chi Zesusu<br />
prima de sa Passione sua in su Monte ‘e<br />
sas Olias ha precatu chin sas paraulas de su salmu<br />
136. Salmu e paraulas chi vintzas nois precamus:<br />
“Eterna est sa misericordia sua”.<br />
Chin custas paraulas Zesusu, preparannesi a sa<br />
passione e a sa morte, ponet s’umanitate sua in<br />
manos de su Babbu Divinu misericordiosu e ne<br />
cantat sa grandesa. Poi, pacos momentos prima<br />
de ispirare in supra e’ sa ruche narat: “Perdona,<br />
o Babbu, a sos chi m’ana cundennatu innoztente,<br />
ca non ischini mancu su chi achene”.<br />
S’urtima paraula, duncas, est paraula de perdonu,<br />
de dolu, de amore, de misericordia.<br />
Cale impreu pro nois!<br />
No est possibile chi cust’impreu nos lasset indifferentes,<br />
chi non cumbincat a nois puru a<br />
perdonare comente isse hat perdonatu, a cherrer<br />
vene a frates, amicos, connoschentes, omines<br />
de accurtzu e de lontanu, ma vinzas a chie<br />
nos at offesu, a chie nos hat inzugliatu, a chie<br />
nos cheret male.<br />
Custa, amicos e frates caros, est sa differentzia tra<br />
unu cristianu e unu chi non bi credet: sa vortza<br />
de perdonare, de semenare pache e cuncordia,<br />
de vraicare una sotzietate prena de amistade e<br />
de bonu cherrer, inumbe s’unu azuat a s’ateru e<br />
chie at de prus non zirat sa cara a s’ater’ala canno<br />
videt unu poveru, unu chi hat bisonzu.<br />
Si nos ziramus intunnu, si leghimus sos giornales,<br />
si abaitamus sa televisione vidimus solu<br />
zente briande, solu malu achere e gherras, vidimus<br />
su maritu chi occhiet sa muzere, sa mama<br />
chi occhiet su izu, su izu chi occhiet su babbu<br />
e sa mama. Ma non bastat. Vidimus zente chi<br />
occhiet in lumene ‘e Deus, e chin su lumen de<br />
Deus in bucca isconcat omines, eminas e pitzinnos<br />
innotzentes…<br />
Restamus chene paraula, istentamus a credere<br />
chi custas cosas potan sutzedere abberu. Eppuru<br />
sutzedini! E comente! Est sa crudele veritate<br />
de donzi tempus e puru de su tempus nostru!<br />
Ma propiu pro custu Zesù Gristu s’est fattu omine,<br />
pro custu est mortu in sa ruche: pro nos imparare<br />
s’amore, sa pache, su perdonu, pro sanare<br />
e cumbertire su coro malaidu e malintragnatu<br />
de s’omine. Pro chi s’omine non restet<br />
prejoneri de s’egoismu, de su malu pessamentu<br />
e de su malu achere.<br />
Abbaitamus como sa Ruche, abbaitamus su<br />
Crutzifissu.<br />
Cussa Ruche pro nois no est prus signale de<br />
morte, de cundenna, de iscunfitta. Est imbetzes<br />
signale de vita, de luche, de isperantzia, de<br />
cunfortu.<br />
Si semus ruttos Isse nos azuat a nos arriccare, si<br />
semus in affannu e in pelea isse nos cossolat, si<br />
semus disanimatos nos cunfortat, si amus peccatu<br />
nos perdonat. Su Papa metas vias non at<br />
ammentatu: “Deus non s’istraccat mai de nos<br />
perdonare. Simmai semus nois chi nos istraccamus<br />
de li petire perdonu”.<br />
Dae sa Ruche venit sa Luche!<br />
Lassemonnos abbratzare e accumpanzare dae<br />
custa Luche.!<br />
In pedes de sa Ruche b’est sa Mama ‘e Zesusu<br />
e Mama nostra, Maria Santissima, Mama ‘e dolores<br />
ma vintzas Mama de isperantzia. Issa, chi<br />
sett’ispadas de dolore l’han trapassatu su coro,<br />
nos azuet a nos garrigare in palas nostras sas<br />
ruches de donzi die.<br />
Accurzu a Maria bi sono sas feminas chi semper<br />
sono istatas accurzu a Zesusu e l’han semper<br />
assìstitu e ascurtatu chin devotzione manna,<br />
Maria de Cleofa e Maria de Magdala.<br />
Bi son puru sos atteros dissipulos chi, perditu<br />
su timinzu chi los aiata aggantzatos mentras chi<br />
Zesusu it protzessatu, si achen corazzu e, mancari<br />
sian galu prenos de dubbios e de dimannas<br />
chene risposta, cheren istare accurzu a su Mastru<br />
issoro in su momentu de s’urtimu respiru<br />
suo in custa terra.<br />
Sono sas tres de vortaidie. Su Segnore chind’unu<br />
lamentu narat: “So sititu”. Sos sordatos romanos<br />
chind’una lantza l’accurtziana a lavras<br />
un pacu ‘e bambache chin achetu. E derettu incurvanne<br />
sa cara a terra e nanne “Tottu est cumpritu!”,<br />
ispìrata.<br />
Comente amus fattu cust’ortaidie in sa liturgia<br />
de sa Chenapura Santa, istamus assamuta unu<br />
mamentu e precamus intro ‘e coro nostru.<br />
(……)<br />
Como est arrivatu su momentu de dare una digna<br />
sepultura a Su Segnore, in sa tumba chi<br />
animas vonas l’han preparatu.<br />
In pedes de sa ruche b’est Zoseppe de Arimatea<br />
unu de sos dissipulos de Zesusu. Est su mere<br />
de unu cunzatu, accurtzu a su Calvariu,<br />
inumbe b’at una tumba buita iscavata in sa rocca,<br />
mai usata prima. In cussa tumba interrana<br />
su Segnore.<br />
Paris chin Zoseppe de Arimatea b’est vintzas<br />
Nicodemo, un ateru dissipulu de su Segnore,<br />
omine justu et de vonu coro.<br />
Zoseppe e Nicodemo, azuatos da ateros dissipulos,<br />
omines et feminas, achene cust’opera<br />
vona de ch’ acchirrare su corpus de Zesusu dae<br />
sa Ruche e de che l’interrare.