Issue 403 = 28-05-2021

16 28/05/2021 «ÚÙ∂Ù
www.samajweekly.com
È√ÒÍÃ√ «√¡≈√Â
ÁΔ¡ª ‹«‡ÒÂ≈Úª
’∞fi «ÁÈ Í«‘Òª ÏappleÂapple¯ ¡ÓappleΔ’Δ Í∞ÒΔ√
¡¯√apple ‚À«apple’ ÙΩ«ÚÈ ˘ «Í¤Ò∂ √≈Ò
«Ó«È¡≈ÍØ«Ò√ «Ú⁄ ‹Ωapple‹ ÎÒ≈«¬‚ ÁΔ ‘μ«Â¡≈
Á∂ ’∂√ «Ú⁄ Á»‹∂ Áapple‹∂ Á∂ ˆÀapple-«¬apple≈Á≈ ‘μ«Â¡≈,
ÂΔ‹∂ Áapple‹∂ Á∂ ‘μ«Â¡≈, Á»‹∂ Áapple‹∂ ÁΔ Ó≈ÈÚ
‘μ«Â¡≈ Á≈ ÁØÙΔ ’apple≈apple «ÁμÂ≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ Á∞ÈΔ¡≈
Ìapple «Ú⁄ Ì≈Ú∂∫ «¬√ ¯À√Ò∂ ÁΔ ◊»ø‹ √∞‰≈¬Δ «ÁμÂΔ
‘À Íapple «¬‘ ¡ÓappleΔ’≈ «Ú⁄ ÒøÓ∂ √Ó∂∫ ÂØ∫ ÍÈÍÁΔ
¡≈ apple‘Δ È√ÒÍÃ√ÂΔ Á≈ ¡ø ȑΔ∫ ‘À ‹Á«’
ÙΩ«ÚÈ È∂ Ó∞’μÁÓ∂ ÁΔ ’≈appleÚ≈¬Δ ÈÚ∂∫ «√«apple˙∫
⁄Ò≈¿∞‰ ÁΔ Óø◊ ’ΔÂΔ ‘ÀÕ «¬‘ Ó∞’μÁÓ≈ Ù∞apple»
‘؉ ÂØ∫ ’∞fi «ÁÈ Ï≈¡Á ‘Δ BA √≈Òª Á∂ ‚≈¿∞∫‡∂
apple≈¬Δ‡ Â∂ ◊ØÒΔ ⁄Ò≈¿∞‰ ÁΔ ÿ‡È≈ ÂØ∫ ‘Δ «¬‘
√Ú≈Ò ¿∞μ·‰∂ Ù∞apple» ‘Ø ◊¬∂ «’ «¬√ È≈Ò Í∞ÒΔ√
ÏÒ ÁΔ Ó≈È«√’Â≈ ”⁄ ¤∂ÂΔ ’Δ«Â¡ª ’Ø¬Δ ı≈√
¯apple’ ¡≈¿∞‰ Ú≈Ò≈ È‘Δ∫ ‘À ‹Ø Ó≈Ó»ÒΔ ÌÛ’≈‘‡
ÂØ∫ ‘Δ «Óapple⁄ª Á≈ √Íapple∂¡, ¡μÊapple» ◊À√ Â∂ appleÏÛ
ÁΔ¡ª ◊ØÒΔ¡≈ ⁄Ò≈¿∞‰ ÁΔ ¡≈ÁΔ ‘Ø ⁄∞μ’Δ ‘ÀÕ
ÓΔ‚Δ¡≈ ’appleÓΔ¡≈ Â∂ ‘ÓÒ∂ ¡≈Ó Á√»apple ω
«◊¡≈ ‘ÀÕ «Ù’≈◊Ø «Ú⁄ ÒÀ’∞¡≈È ÓÀ’‚ØÈÒ‚ ÁΔ
«Íμ· «Ú⁄ ◊ØÒΔ Ó≈appleÈ ÁΔ ÿ‡È≈ Ú≈ÍappleΔ ‘À ¡Â∂
ÈΩappleÊ ⁄≈appleÒ√‡È ÁΔ ÿ‡È≈ ÁΔ ÚΔ«‚˙ ‘‡≈
«ÁμÂΔ ◊¬Δ √Δ «‹√ ”⁄ «¬’ Í∞ÒΔ√ ¡¯√apple ˘
Ú≈Ò‡apple √’Ω‡ ÁΔ «Íμ· ”⁄ ◊ØÒΔ Ó≈apple«Á¡ª
Á∂«÷¡≈ «◊¡≈ √Δ, ¿∞√ ÁΔ Á∂‘ ’ØÒ ‡∂˜apple
(«Ï‹ÒΔ Á≈ fi‡’≈ Á∂‰ Ú≈Ò≈ ÿμ‡ ıÂappleÈ≈’
‘«Ê¡≈apple) «Í¡≈ √ΔÕ «¬√ ˘ ⁄ØappleΔ Á≈ Ó≈ÓÒ≈
Áapple√≈«¬¡≈ ‹≈ «apple‘≈ √ΔÕ
√≈apple∂ ’∂√ª ÁΔ ¡Á≈ÒÂΔ ’≈appleÚ≈¬Δ √∞⁄μ‹∂ „ø◊
È≈Ò È≈ ‘Ø √’ΔÕ ◊«‘appleΔ È√ÒÍÃ√ Ó≈È«√’Â≈
˘ ÏÁÒ‰ Ò¬Δ Ï‘∞ ’∞fi ’appleÈ ÁΔ ÒØÛ ‘ÀÕ
¡ÓappleΔ’≈ «Ú⁄ È√ÒÍÃ√ÂΔ ÁΔ¡ª ‹Û∑ª Ï‘∞Â
‚»øÿΔ¡ª ‘ÈÕ ¡√Δ∫ Á∂«÷¡≈ ‘À «’ «’Ú∂∫ ‚ØÈÒ‚
‡appleøÍ Á∂ ’≈apple‹’≈Ò Á∂ ¡øÂÒ∂ √Ó∂∫ ÁΩapple≈È ¿∞È∑ª
ÁΔ ÍÃ⁄≈apple Ó∞«‘øÓ Í»appleΔ Âapple∑ª Úø‚Í≈¿± Ë≈appleÈ≈Úª Â∂
¿∞√≈appleΔ ◊¬Δ √Δ, Ï‘∞Ú≈Á ÁΔ «È÷∂ËΔ ’ΔÂΔ ◊¬Δ
¡Â∂ «¬√ ◊μÒ Â∂ ¡¯√Ø√ ‹Â≈«¬¡≈ «◊¡≈ «’
◊Ø«apple¡ª Â∂ ¿∞È∑ª Á∂ √«Ì¡≈⁄≈apple ˘ ‘ØappleȪ È√Òª
Á∂ ÒØ’ª ÚÒØ∫ ÓÒΔ¡≈Ó∂‡ ’ΔÂ≈ ‹≈ «apple‘≈ ‘ÀÕ ¿∞√
Á∂ ’μ‡Û ‘Ó≈«¬ÂΔ¡ª ÁΔ Ì≈appleΔ Â≈Á≈Á È∂
ȯapple ÁΔ ¡μ◊ ˘ Ë≈appleÈ ’ΔÂ≈, ¿∞È∑ª Á∂ Ù≈√È
˘ ◊Ø«apple¡ª ÁΔ Ó‘≈ÈÂ≈ Ó∞Û √Ê≈Í ’appleÈ ÁΔ
Ó∞«‘øÓ «Ú⁄ ÂÏÁΔÒ ’apple «ÁμÂ≈ √Δ «‹μÊ∂ ◊Ø«apple¡ª
Á≈ ÁÏÁÏ≈ ‘؉≈ √Δ ¡Â∂ ⁄ÓÛΔ Á∂ appleø◊ ÂØ∫
«˜øÁ◊Δ «Ú⁄ apple∞ÂÏ≈ ÂÀ¡ ’ΔÂ≈ ‹≈‰≈ √ΔÕ ¿∞È∑ª
‡∂„∂ „ø◊ È≈Ò È√ÒÍÃ√ÂΔ ˘ ˜∞Ï≈È «ÁμÂΔ √ΔÕ
«¬√ «’√Ó Á∂ È√ÒΔ Í≈Û∂ È∂ È≈˜Δ È√Ò Á∂
’≈˘È ÁΔ ¿∞‘ «Ó√≈Ò √≈‘Ó‰∂ ÒÀ ¡ªÁΔ ‹Ø
’∞Áapple ¡Â∂ ¡ÓappleΔ’≈ «Ú⁄ Ó≈Û∂ È√Ò ’≈˘Èª
Á∂ ¡≈Ô≈Ó ¡Â∂ ¡ÓappleΔ’≈ «Ú⁄ È√Ò √∞Ë≈apple Â∂
‘Ø¬Δ ÷Ø‹ Á∂ ¡≈Ë≈apple Â∂ «Ú’√ ’ΔÂΔ ‹≈ apple‘Δ
√ΔÕ ¡ÓappleΔ’≈ «Ú⁄ «‹Ó ’appleØ¡ Á∂ ’≈˘Èª Á≈
Ô∞μ◊ ‹appleÓÈΔ «Ú⁄ √ø√Ê≈¬Δ Ô‘»ÁΔÚ≈Á «ÚappleØË
Á≈ ¡≈Ë≈apple Ó∞‘μ¬Δ¡≈ ’apple≈¿∞∫Á≈ ‘À «‹√ ÁΔ ◊»ø‹
ÏÁÈ≈Ó «È¿±appleÓÏapple◊ ’≈˘Èª «Ú⁄ √∞‰≈¬Δ
«ÁøÁΔ √ΔÕ
«¬‘ ÍÃÓ∞μ÷ Ô‘»ÁΔ «ÚappleØËΔ ’≈˘Èª «Ú⁄Ø∫ «¬’
√Δ, ı≈√’apple «¬√ Á≈ È≈◊«apple’Â≈ ’≈˘È ¡Â∂
÷»È Á≈ ’≈˘ÈÕ «ÚÂ’apple∂ Ú≈Ò∂ «¬È∑ª ’≈˘Èª ˘
¡ÓappleΔ’≈ ÁΔ È√Ò ¡≈Ë≈«apple Á»‹∂ Áapple‹∂ ÁΔ
È≈◊«apple’Â≈ ¡Â∂ È√Òª Á∂ «ÓÙappleÈ Á≈ «ÚappleØË Â∂
¡≈Ú≈√ ’≈˘Èª ÂØ∫ ÍÃ∂appleÈ≈ «ÓÒÁΔ √ΔÕ ı≈√ ÂΩapple
Â∂ ¡ÓappleΔ’Δ È√Ò ’≈˘È Á∂ ’∞fi Íμ÷ª ˘ Á∂÷ ’∂
È≈˜Δ «⁄øÂ’ª Á≈ «ÁÒ ÒÒ⁄≈ «◊¡≈ √Δ «‹È∑ª
«Ú⁄ ¡øÂapple È√ÒΔ «Ú¡≈‘ª ˘ ¡Íapple≈Ë ’apple≈apple
Á∂‰ ÁΔ ¡ÓappleΔ’Δ appleÚ≈«¬Â ÚΔ Ù≈ÓÒ √Δ «‹√
«Ú⁄Ø∫ ı»È Á∂ ’≈˘È ÁΔ ¿∞ÂÍÂΔ ‘Ø¬Δ √ΔÕ
‹appleÓȪ È∂ È√Ò ’≈˘È ¡Â∂ «¬È∑ª ÁΔ Í‘∞ø⁄ Á∂
√Ï’ ¡ÓappleΔ’Δ¡ª ÂØ∫ ‘≈√Ò ’ΔÂ∂ √ÈÕ
È≈˜ΔÚ≈Á Á∂ «¬√ Íμ÷ ÚμÒ «Ë¡≈È «ÁÚ≈¿∞‰
Á∂ √appleØ’≈apple È∂ È√ÒΔ Ò«‘appleª È≈Ò ¡øÂappleø◊
ÒØ’ÂøÂapple Á∂ ÂΩapple Â∂ ¡ÓappleΔ’≈ Á∂ «¬√ «’appleÁ≈apple
ÚμÒ ⁄≈ȉ≈ ÍÚ≈«¬¡≈ √ΔÕ «¬‘ ◊μÒ Ì∞μÒ‰Δ
È‘Δ∫ ⁄≈‘ΔÁΔ «’ ¡ÓappleΔ’Δ È√ÒÚ≈Á È∂ Ô»appleØÍ,
¡¯appleΔ’≈, ¬∂ÙΔ¡≈ ¡Â ‹≈ÂΔ Â∂ Ë≈apple«Ó’
‰≈Úª Á∂ ◊Ú≈‘ ω∂ ‘ØappleȪ Ï‘∞-È√ÒΔ √Ó≈‹ª
¡øÁapple ÍÃÌ≈Ú ¤μ«‚¡≈ √ΔÕ ¡√Ò «Ú⁄ Ï‘∞ √≈apple∂
Ô»appleØÍΔ¡È Ó∞ˇ’ª «Ú⁄ È√ÒΔ ‹∞ÒÓØ-«√ÂÓª ÂØ∫
¡ÓappleΔ’Δ È√ÒΔ «È¡ª √ø◊ ͑∞ø⁄ ÁΔ ’‘≈‰Δ
Ï‘∞ Í∞apple≈‰Δ ‘ÀÕ
Áapple¡√Ò, BC √ÂøÏapple AICE ˘ DE È≈˜Δ
Ú’ΔÒª Á≈ Ú¯Á √∞μ÷ √‘»Òª È≈Ò ÒÀ√
√Ó∞øÁappleΔ ‹‘≈˜ ¡À√¡À√ Ô»appleØÍ≈ «Ú⁄ √Ú≈apple ‘ج∂
√ÈÕ «¬‘ ¡«Ë¡ÀÈ ÁΩapple≈ √Δ «‹√ È≈Ò ¿∞È∑ª ˘
Ô‘»ÁΔ «ÚappleØËΔ ÈΔÂΔ Ò≈◊» ’appleÈ Á∂ ¡ÓÒ ÁΔ
√Ófi ◊«‘appleΔ ’appleÈ Á≈ ÓΩ’≈ «ÓÒ‰≈ √ΔÕ
¡ÓappleΔ’≈ «Ú⁄ «¬‘ ÈΔÂΔ ’appleΔÏ «ÂøÈ √≈Òª ÂØ∫
√¯ÒÂ≈Í»appleÏ’ Ò≈◊» ’ΔÂΔ ‹≈ apple‘Δ √ΔÕ
ÓøÁ∂Ì≈◊Δ∫ ‹ÁØ∫ ‹‘≈˜ «È¿± Ô≈apple’ Í∞μ«‹¡≈ ª
¿∞μÊ∂ Ô‘»ÁΔ Ó∞˜≈‘apple≈’≈appleΔ¡≈ È∂ «¬√ Á≈ ‚‡Úª
«ÚappleØË ’ΔÂ≈, «’¿∞∫«’ ¿∞‘ ÓÀÈ‘‡È Á∂
ÓÀ«‹√‡apple∂‡ Ò»¬Δ√ ÏappleΩ‚√’Δ Á∂ ÙÏÁª «Ú⁄
“È≈˜Δ Í≈apple‡Δ Á∂ ¿∞Ì≈apple ˘ ‹∂ Ú«‘ÙΔ √Ó≈‹Δ Â∂
«√¡≈√Δ ‘≈Ò≈ È≈ √‘Δ, ª ÓμËÔ∞◊ ÂØ∫ Í«‘Òª
Á∂ ’≈Ò ÚμÒ ÓØÛ∂” Á∂ apple»Í «Ú⁄ Á∂÷Á∂ √È («È¿±
ÙÀÒΔ Ú≈ÒΔ¡≈
Ô≈apple’ ‡≈¬ΔÓ˜, G √ÂøÏapple, AICE)Õ ¡ÓappleΔ’≈
«Ú⁄ ◊Ø«apple¡ª ÁΔ √appleÏ-¿∞μÂÓ ‘؉ ÁΔ Ó∞«‘øÓ
È≈˜ΔÚ≈Á ÂØ∫ ÿμ‡ È‘Δ∫ ‘ÀÕ ÍøÁappleÚΔ∫ √ÁΔ «Ú⁄
’ØÒøÏ√ Á∂ ˜Ó≈È∂ ÂØ∫ ‘Δ Á∞ÈΔ¡≈ Ìapple «Ú⁄
È√ÒÚ≈Á Áapple«Ó¡≈È ÌappleÚª ‹ØÛ Ï‰È≈ Ù∞apple» ‘Ø
«◊¡≈ √ΔÕ ’¬Δ Ó∞Ò’ √Ó≈ÈÂ≈, ¡≈˜≈ÁΔ ¡Â∂
«È¡ª Á∂ Ȫ ‘∂· È√ÒÚ≈Á ˘ Íμ·∂ Í≈¿∞∫Á∂ ‘ÈÕ
«Ó√≈Ò Á∂ ÂΩapple Â∂ ◊∞Ò≈ÓÁ≈appleΔ «ÚappleØË Á∂ ÍÃÂΔ’
√‡À⁄» ¡≈Î «ÒÏapple‡Δ ˘ ¡’√apple ’ΩÓΔ Ô≈Á◊≈apple
«¬«Â‘≈√ Á∂ ¡‡∞μ‡ ¡ø◊ Ú‹Ø∫ «Âapple√’≈«apple¡≈
‹ªÁ≈ ‘ÀÕ
√appleÏ«Ú¡≈ÍΔ ¡≈˜≈ÁΔ ÁΔ ‡≈apple⁄ √øÌ≈Ò‰ ÂØ∫
ÚΔ ÚμË Ò∂‚Δ «ÒÏapple‡Δ Á∂ ÍÀappleª ‘∂· Í¬Δ ˜ø‹Δapple
‘À «‹√ Òμ÷ª ‹Ò≈ÚÂÈΔ¡ª Â∂ ÍappleÚ≈√Δ¡ª Á∂
ÓȪ ¡øÁapple ¡ÓappleΔ’≈ ÁΔ ËappleÂΔ Â∂ ⁄ø◊Δ «˜øÁ◊Δ
«‹¿±‰ ÁΔ¡ª ¡≈√ª ÁΔ ÍÃÂΔ’ ‘ÀÕ «¬‘ Ï∞μÂ
¡ÓappleΔ’Δ √ø«ÚË≈È Ï≈apple∂ Îappleª√Δ√Δ Ó≈«‘apple ¡Â∂
ÎÃÀ∫⁄ ¡À∫‡Δ √Ò∂ÚappleΔ √∞√≈«¬‡Δ Á∂ Ó∞÷Δ ¡À‚∞¡apple‚
‚≈ ÒÀÏØÒ≈¬∂ Á∂ «ÁÓ≈◊ ÁΔ ¿∞Í‹ √ΔÕ Â∂appleÚΔ∫
√ø«ÚË≈È’ √ØË Á≈ «√‘apple≈ ÚΔ ÒÀÏØÒ∂¬Δ Á∂ «√apple
ÏμfiÁ≈ ‘À «‹√ «‘ ¡ÓappleΔ’≈ «Ú⁄Ø∫
◊∞Ò≈ÓÁ≈appleΔ Á∂ ÷≈ÂÓ∂ Á≈ √Ú≈Ò ¿∞·≈«¬¡≈
«◊¡≈ √Δ ¡Â∂ «¬√ ÁΔ ◊»ø‹ ¡ÀÓ≈ ÒÀ˜≈apple√ ÁΔ
Íë√μË ’«ÚÂ≈ “ÓÀ˘ Á∂ «Á˙ Â∞‘≈‚∂ Êμ’∂ ‘≈apple∂
√appleΔapple/Â∞‘≈‚∂ ˆappleΔÏ ◊∞appleÏ∂/¡≈˜≈Á √≈‘ ÒÀ‰ Á∂
⁄≈‘È≈ appleμ÷Á∂ ‘‹»ÓÕ” «¬‘ ’«ÚÂ≈ √‡À⁄» ÁΔ
ÂıÂΔ Â∂ ¿∞μ’appleΔ ‘Ø¬Δ ‘ÀÕ
¡¯√Ø√ ÁΔ ◊μÒ «¬‘ ‘À «’ ‹Ωapple‹ ÎÒ≈«¬‚
ÁΔ ‘μ«Â¡≈ ÓΩ’∂ «¬√ Ï∞μ ÁΔ ¡«‘ÓΔ¡Â Ì∞Ò≈
«ÁμÂΔ ◊¬Δ √Δ Íapple ‘≈Ò ‘Δ «Ú⁄ È√ÒÚ≈Á
«Úapple∞μË ÈÚ∂∫ «√«apple˙∫ ¿∞·∂ »¯≈È È∂ «¬√ ÁΔ
Ó‘μÂÂ≈ Ó∞Û ¿∞Ì≈apple ’∂ √≈‘Ó‰∂ «Ò¡ªÁΔ ‘ÀÕ
Á∞ÈΔ¡≈ Ìapple «Ú⁄ ÒØ’ÂøÂapple Á∂ «⁄‘apple∂ Â∂ ¤≈‘Δ¡ª
«Á÷≈¬Δ Á∂ apple‘Δ¡ª ‘ÈÕ Áμ÷‰Δ ¬∂ÙΔ¡≈, Â∞apple’Δ,
«Ó¡ªÓ≈apple ¡Â∂ ‘ª◊ ’ª◊ «Ú⁄ ÚΔ «¬√∂ «’√Ó
Á∂ appleμÁ∂¡ÓÒª È∂ «Èappleø’∞Ù Ù≈√Ȫ ¡ËΔÈ ◊«‘appleΔ
Ï∂«¬È√≈¯Δ Â∂ ¡√Ó≈ÈÂ≈ ˘ Ï∂ÍappleÁ ’ΔÂ≈ ‘ÀÕ
«Ó√≈Ò Á∂ ÂΩapple Â∂ Á∞ÈΔ¡≈ Ìapple «Ú⁄ ‹ÈÂ’
«⁄øÂȪ È∂ Ì≈apple «Ú⁄ ÓÈ∞μ÷Δ ¡«Ë’≈appleª ÁΔ¡ª
«÷Ò≈¯Úapple˜Δ¡ª ¡Â∂ «¬√ Á∂ È≈Ò ‘Δ ÒΔ‚apple«ÙÍ
ÁΔ √μ‹∂Íμ÷Δ ‘μ·ËappleÓΔ «÷Ò≈¯ ⁄μÒ apple‘∂ ¡øÁØÒÈ
ÁΔ «È√≈ÈÁ∂‘Δ ’ΔÂΔ ‘ÀÕ Ì≈apple ‘ØÚ∂ ‹ª
¡ÓappleΔ’≈, ÓÈ∞μ÷Δ ¡«Ë’≈appleª Á∂ «Ò‘≈˜ ÂØ∫ «¬È∑ª
ÁΔ Í∞˜ΔÙÈ ’≈¯Δ Ó≈ÛΔ Â√ÒΔÓ ’ΔÂΔ ‹ªÁΔ ‘ÀÕ
È√ÒÚ≈Á ¡Â∂ ÈÚ ¿∞Á≈appleÚ≈Á Á∂ «Ú¡≈Í’
¡ÓÒ ’apple ’∂ «√μ«÷¡≈, √øÍÂΔ, ¡appleÊ⁄≈apple∂,
apple∞˜◊≈apple Á∂ ¡Ú√appleª, Í∞ÒΔ√, «È¡ª ¡Â∂ ÓΔ‚Δ¡≈
«‹‘∂ ÷∂Âappleª «Ú⁄ ¡√Ó≈ÈÂ≈ Șapple ¡≈ apple‘Δ ‘ÀÕ
‘≈ÒΔ¡≈ √«Ó¡ª ¡øÁapple ¿∞Á≈appleÚ≈ÁΔ ’Áappleª
’ΔÓª Â∂ ‘Ø apple‘∂ ‘ÓÒ∂ ¡ÓappleΔ’Δ «√¡≈√ Á≈
¡‡∞μ‡ ¡ø◊ ω ◊¬∂ ‘ÈÕ ÿØapple Ï‘∞«◊‰ÂΔÍÃ√ÂΔ
È∂ «È¡ª «ÁÚ≈¿∞‰ Ú≈ÒΔ¡ª √ø√Ê≈Úª ˘ ÒÂ≈Û
’∂ appleμ÷ «ÁμÂ≈ ‘ÀÕ ¡≈√ ’ΔÂΔ ‹≈ apple‘Δ √Δ «’ ‹Ø¡
Ï≈«¬‚È Á∂ Ù≈√È È≈Ò ‹Ó‘»appleΔ ’≈˘È Á≈ apple≈‹
ÒΔ‘ Â∂ ¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ ÙΩ«ÚÈ ’∂√ Á≈ ¯À√Ò≈
¡≈¿∞‰ È≈Ò ¿∞ÓΔÁ ÁΔ «’appleÈ ‹≈◊Δ ÚΔ ‘À Íapple
«¬‘ ª ‘Δ ‘Ø √’∂◊≈ ‹∂ È√ÒÚ≈Á ˘ ÒØ’ÂøÂapple
È≈ÒØ∫ Úμ÷apple≈ ’appleÈ Á∂ ¡ÓÒ ˘ √Ó≈ÈÂ≈ ÍÃÂΔ
«Á¡≈ÈÂÁ≈appleΔ «Ú⁄ ÚΔ ÂÏÁΔÒ ’ΔÂ≈ ‹≈Ú∂Õ
‘≈Òª«’ ¿∞Á≈apple «÷¡≈Ò ¡≈◊» Á∞ÈΔ¡≈ Ìapple Á∂
ÒØ’ª ˘ √Ó≈ÈÂ≈ ¡Â∂ √ÌȪ Ò¬Δ ¡≈˜≈ÁΔ ˘
ÍÃÚ≈È ’appleÈ Á≈ √μÁ≈ «ÁøÁ∂ ‘È Íapple Ù«‘appleΔ
¡≈˜≈ÁΔ¡ª Á≈ √Ú≈Ò È√Ò Á∂ Ó≈Ó«Ò¡ª ÁΔ
‹«‡ÒÂ≈ ÒÀ ’∂ ‘≈˜apple ‘Ø «apple‘≈ ‘ÀÕ ¡≈˜≈ÁΔ Á≈
ÓÂÒÏ ¡μ‹ Á∞ÈΔ¡≈ Ìapple «Ú⁄ Ó≈ÈÚÂ≈ Ò¬Δ
√øÂ≈Í Ï‰ apple‘∂ È√ÒÚ≈Á ÁΔ ÍÀÛ⁄≈Ò ˘ ÿØ÷‰
Á≈ √μÁ≈ «ÁøÁ≈ ‘ÀÕ ¡μ‹ Ó≈apple«‡È Ò»Êapple «’ø◊
‹»ÈΔ¡apple «˜øÁ≈ ‘∞øÁ∂ ª ¿∞È∑ª ¯Ω‹Δ’appleÈ È‘Δ∫
√◊Ø∫ √ÌȪ Ò¬Δ √Ó≈ÈÂ≈ Â∂ «È¡ª ¡Â∂ Ó∞¯Â
«√‘ √øÌ≈Ò ÁΔ¡ª √‘»Òª ÁΔ Óø◊ Â∂ ˜Øapple
Á∂‰≈ √ΔÕ ¿∞È∑ª È∂ «¬‘ Óø◊ ’appleÈΔ √Δ, «‹Ú∂∫
‘≈Úapple‚ «˜È È∂ ¡≈«÷¡≈ √Δ- “√≈«apple¡ª Ò¬Δ
√∞appleμ«÷¡Â ¡Â∂ √∞⁄μ‹Δ «˜øÁ◊Δ Ó∞‘μ¬Δ¡≈
’apple≈¿∞‰ Ò¬Δ Ó«‘˜ Í∞È¡appleÊΔ √∞Ë≈apple È‘Δ∫ √◊Ø∫
Ï∞«È¡≈ÁΔ √∞Ë≈appleª ÁΔ ÒØÛ ‘ÀÕ”
√apple˪‹ÒΔ √Ó≈◊Ó ”Â∂ «Ú√∂√
«’√≈È Ò«‘apple Á≈
«√Í≈‘Δ Ó∂‹apple ÷≈È
Í«‡¡≈Ò≈ È∂ÛÒ∂ «Íø‚ fiø‚Δ Á≈ Ó∂‹apple ÷≈È (AE Ó≈apple⁄ AIGD-AG Ó¬Δ
B@BA) «’√≈È Ò«‘apple Á≈ Ù≈ÈÁ≈apple «√Í≈‘Δ √ΔÕ «’√≈È √øÿappleÙ Á∂ ¡≈appleøÌ ÂØ∫
‘Δ ¿∞‘ «ÁμÒΔ Á∂ «√øÿ»/’∞ø‚ÒΔ Ï≈apple‚apple
Â∂ ‚«‡¡≈ ‘Ø«¬¡≈ √ΔÕ BF ÈÚøÏapple
B@B@ ˘ ¿∞‘ Íø‹≈Ï-‘«apple¡≈‰≈ Á∂
ËappleÓ∂ÛΔ-⁄Δ’≈ Ï≈apple‚apple ÂØ∫ «’√≈Ȫ Á∂
’≈¯Ò∂ È≈Ò «ÁμÒΔ «◊¡≈ √Δ Â∂ ¿∞√ ÂØ∫
Ï≈¡Á ’Á∂ ÚΔ ÿapple Ú≈Í√ È‘Δ∫
¡≈«¬¡≈Õ ‡apple≈ÒΔ ˘ ‘Δ ¡≈͉≈ ÿapple
ω≈ «Ò¡≈ √ΔÕ Ó∂‹apple ÷≈È ¿∞È∑ª Ï‘≈Áapple
¡øÁØÒÈ’≈appleΔ¡ª «Ú⁄Ø∫ √Δ «‹È∑ª È∂
¡≈«‘Á ’ΔÂ≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘À «’ ÿØÒ «‹μÂ
’∂ ‘Δ ÿappleª ˘ Ú≈Í√ Ó∞ÛÈ≈ ‘ÀÕ ¿∞√ È∂
¡≈Í‰Δ «‹øÁ-‹≈È Âμ’ ¡øÁØÒÈ ˘ ‘Δ
√Óapple«Í ’ΔÂΔ ‘Ø¬Δ √ΔÕ
Ó∂‹apple ÷≈È √≈Ë≈appleÈ ¡≈apple«Ê’ «Ó¡≈apple
Ú≈Ò∂ Í«appleÚ≈apple «Ú⁄Ø∫ √Δ «‹√ È∂ BC √≈Ò
ÎΩ‹ «Ú⁄ ÈΩ’appleΔ ’ΔÂΔÕ Ó∂‹apple ÷≈È Á≈ √∞Ì≈¡ ÒØ’ √∂Ú≈ Ú≈Ò≈ ‘؉ ’apple ’∂
¿∞√ Á≈ «¬√ Á≈ «’√≈È Ò«‘apple ÚμÒ «÷μ«⁄¡≈ ‹≈‰≈ √∞Ì≈«Ú’ √ΔÕ Ó∂‹apple ÷≈È
Á≈ Ó≈Ó≈ «’ÙØappleΔ ‹Ø È∂Âapple‘Δ‰ √Δ ¡Â∂ ÏÛΔ ‚»øÿΔ √»fi Â∂ ¡◊ª‘ÚË»
«Ú⁄≈appleË≈apple≈ Á≈ Ó≈Ò’ √ΔÕ ¿∞‘ apple≈Ù‡appleΔ È∂Âapple‘Δ‰ √øÿappleÙ √«ÓÂΔ Á≈ ÍÃË≈È
√ΔÕ ¿∞√ È∂ È∂Âapple‘Δ‰ª ÁΔ √Ó≈«‹’ «Ï‘ÂappleΔ Ò¬Δ Ï‘∞ √≈apple∂ √øÿappleÙª ÁΔ
¡◊Ú≈¬Δ ’ΔÂΔ √Δ ¡Â∂ ‹∂Ò∑ª ÚΔ ’μ‡Δ¡ª √ÈÕ Ó∂‹apple ÷≈È È∂ ¡≈͉∂ ¿∞√
Ó≈Ó∂ ÂØ∫ Ï‘∞ ’∞fi ◊둉 ’ΔÂ≈ ‘Ø«¬¡≈ √ΔÕ √Ø, √Ó≈«‹’ √appleØ’≈appleª Ï≈apple∂ Ó∂‹apple
÷≈È «Ú⁄ ¡⁄∂ ‘Δ ⁄∂ÂÈ≈ «Ú’«√ ‘Ø ◊¬Δ ¡Â∂ ¿∞‘ «’√≈Ȫ-Ó˜Á»appleª ÁΔ
ÒØ’ ÎΩ‹ Á≈ √À«È’ ω «◊¡≈Õ
Íø‹≈Ï «Ú⁄ ‹ÁØ∫ «Í¤Ò∂ √≈Ò «ÂøÈ ÷∂ÂΔ ¡≈apple‚ΔÈÀ∫√ª ˘ ÒÀ ’∂ √øÿappleÙ Ù∞apple»
‘Ø«¬¡≈ ª Ó∂‹apple ÷≈È «¬√ √øÿappleÙ «Ú⁄ «ÁÈ apple≈ «¬’ ’apple ’∂ ‹∞Û «◊¡≈Õ
¿∞È∑ª ‘Δ «ÁȪ «Ú⁄ ¿∞√ È∂ Ó∂apple∂ È≈Ò ¡≈Í‰Δ È∂ÛÂ≈ ‘Øapple ÚË≈ Ò¬Δ ¡Â∂ √≈‚Δ
’êÂΔ’≈appleΔ «’√≈È Ô»ÈΔ¡È «Ú⁄ Ï≈’≈«¬Á≈ «˜øÓ∂Ú≈appleΔ È≈Ò ’øÓ ’appleÈ ÁΔ
«¬μ¤≈ ‹≈«‘apple ’ΔÂΔÕ ÎΩ‹ «Ú⁄ «apple‘≈
‚≈. ÁappleÙÈ Í≈Ò
‘؉ ’apple ’∂ Ï≈-‹≈ÏÂ≈ ’øÓ ’appleÈ
«Ú⁄ ¿∞√ Á≈ ’Ø¬Δ Ó∞’≈ÏÒ≈ È‘Δ∫ √ΔÕ
√øÔ∞’ «’√≈È ÓØapple⁄∂ ÁΔ ¡◊Ú≈¬Δ «Ú⁄ ÏÀ·≈ ¿∞‘ ‘Ó∂Ù≈ ¡≈͉∂
ÿapple«Á¡ª/«appleÙÂ∂Á≈appleª ˘ ’«‘øÁ≈, TÓÀ∫ ¿∞ÁØ∫ ‘Δ ÿapple Ú≈Í√ ¡≈Úª◊≈ ‹ÁØ∫
«’√≈Ȫ ÁΔ Ó∞’øÓÒ «‹μ ‘Ø ‹≈Ú∂◊ΔÕU ÓÀ˘ Ô≈Á ‘À, ÿapple «Ú⁄Ø∫ ¿∞√ Á∂ ⁄≈⁄∂
ÁΔ ÍØÂΔ (÷≈È ÁΔ ÌÂΔ‹Δ) Á≈ «Ú¡≈‘ √Δ, ¿∞√ È∂ «’‘≈, T‹ÁØ∫ ÓÀ∫ ÎΩ‹ «Ú⁄
√Δ, ¿∞ÁØ∫ ÚΔ Âª ÿapple Á∂ Ï‘∞ √≈apple∂ ’≈apple-«Ú‘≈apple ÓÀÊØ∫ «ÏȪ ‘Ø ‹ªÁ∂ √ÈÕU
Ó∂‹apple ÷≈È ¡≈͉∂ √∞Ì≈¡ ¡Â∂ √≈¯ ⁄«appleμÂapple ’apple ’∂ ÊØÛ∑∂ √Ó∂∫ «Ú⁄ ‘Δ
¡≈͉∂ «¬Ò≈’∂ Á∂ «’√≈Ȫ, Ó˜Á»appleª, Ϙ∞apple◊ª, ÈΩ‹Ú≈Ȫ, ¡Ωappleª, Ïμ«⁄¡ª
«Ú⁄ ‘appleÓÈ «Í¡≈apple≈ ‘Ø «◊¡≈Õ «ÁμÒΔ ÏÀ«·¡ª ¿∞‘ ÓØapple⁄∂ «Ú⁄ ‹«Ê¡ª Á∂
Í‘∞ø⁄‰ ÁΔ ◊appleø‡Δ ’appleÁ≈Õ «ÏÓ≈apple ‘؉ ÂØ∫ ’∞fi «ÁÈ Í«‘Òª ¿∞√ È∂ ¡≈͉∂
«Íø‚Ø∫ AE-AF ¡Ωappleª Á≈ ‹Ê≈ «√øÿ» Ï≈apple‚apple Óø◊Ú≈«¬¡≈Õ «¬√ ‹Ê∂ «Ú⁄ ¿∞√
ÁΔ ¡≈Í‰Δ Ó≈Â≈ ◊Ωappleª ÚΔ √ΔÕ «¬‘ ‹Ê≈ Á√ «ÁÈ ÓØapple⁄∂ «Ú⁄ «apple‘≈Õ «¬’
ÿ‡È≈ Ô≈Á ‘À «’ ¿∞√ È∂ Îø‚ª Á≈ «ÚÙ∂Ù ÍÃÏøË ’apple ’∂ fiø‚Δ «Íø‚ «Ú⁄
√Ó≈◊Ó ’apple ’∂ √≈appleΔ¡ª ÏΔÏΔ¡ª Á≈ ‘apple∂ appleø◊ Á∂ ͇’∂ ÍÚ≈ ’∂ √ÈÓ≈È √Ó≈appleØ‘
’ΔÂ≈Õ
Ó∂apple∂ È≈Ò Ó∂‹apple ÷≈È Á≈ Ì≈Ú∞’ «appleÙÂ≈ ÚΔ √ΔÕ Ó∂apple∂ ¡Â∂ Ó∂‹apple ÷≈È Á∂
È≈È’∂ «¬’Ø «Íø‚ ‘؉ ’≈appleÈ ¿∞‘ Ó∂apple∂ È≈Ò ÏÛΔ ‹˜Ï≈ÂΔ «‹‘Δ √ªfi appleμ÷Á≈Õ
ÓÀ˘ Â∂ Ó∂apple∂ ‘apple ‹≈‰-ͤ≈‰ Ú≈Ò∂ ˘ ¿∞‘ Ó≈Ó≈ ‘Δ ¡≈÷Á≈Õ Ó∂‹apple ÷≈È √∞Ì≈¡
Íμ÷Ø∫ ¡øª Á≈ «Óμ·ÏØÒÛ≈, ÷∞Ù ÂÏΔ¡Â ¡Â∂ ÓÁÁ◊≈apple √ΔÕ «¬‘Ø Ú‹∑≈ ‘À «’
¿∞‘ ÊØÛ∑∂ «‹‘∂ √Ó∂∫ «Ú⁄ ‘Δ ¡≈͉∂ Ì≈¬Δ⁄≈apple∂, «¬Ò≈’∂ ¡Â∂ ‘∞‰ «√øÿ» Ï≈apple‚apple
Â∂ Â≈«¬È≈ ¡≈͉∂ √≈ÊΔ È∂Â≈Úª ¡Â∂ ÓΔ‚Δ¡≈ ’appleÓΔ¡ª «Ú⁄ ÚΔ Ï‘∞Â
‘appleÓÈ «Í¡≈apple≈ ‘Ø «◊¡≈ √ΔÕ ¿∞‘ ¡≈͉∂ √≈ÊΔ¡ª ÁΔ ‘apple ÒØÛ Á≈ Í»apple≈
«Ë¡≈È appleμ÷Á≈ Â∂ «Èapple√∞¡≈appleÊ Á»«‹¡ª ÁΔ ÓÁÁ ’appleÁ≈Õ ¿∞√ Á∂ Â∞apple ‹≈‰
È≈Ò «’√≈È Ò«‘apple ˘ Úμ‚≈ ÿ≈‡≈ «Í¡≈ ‘ÀÕ √øÔ∞’ ͫappleÚ≈apple «Ú⁄ ¿∞‘
«¬’μÒ≈ ¡◊Ú≈¬Δ ’appleÈ Ú≈Ò≈ «˜øÓ∂Ú≈apple √÷√ √ΔÕ ÁØ Ïμ⁄∂ (Í∞μÂapple Â∂ Í∞μÂappleΔ)
¡‹∂ ’≈Ò‹ ÁΔ ÍÛ∑≈¬Δ ’apple apple‘∂ ‘ÈÕ «¬’ «ÚËÚ≈ ÌÀ‰ Á∂ Í«appleÚ≈apple ÁΔ
«˜øÓ∂Ú≈appleΔ ÚΔ Ó∂‹apple ÷≈È Á∂ «√apple √ΔÕ «ÍÂ≈ ‹ÀÓÒ ÷≈È ÁΔ ¡‰‘Ø∫Á ’≈appleÈ
Ó≈Â≈ ◊Ωappleª ÁΔ «˜øÓ∂Ú≈appleΔ ÚΔ Ó∂‹apple ÷≈È ¿∞Íapple ‘Δ √ΔÕ «¬È∑ª √≈appleΔ¡ª
Ó‹Ï»appleΔ¡ª Á∂ Ï≈Ú‹»Á Ó∂‹apple ÷≈È «’√≈È ¡øÁØÒÈ «Ú⁄ ’∞μ«Á¡≈ ¡Â∂ ‹≈È
ÁΔ ¡≈‘»ÂΔ Á∂ «◊¡≈Õ
¿∞‘ appleؘ≈È≈ ÷»Ï√»apple ‘appleΔ Íμ◊ ÏøÈ∑ ’∂, ◊Ò «Ú⁄ ‘apple≈ ͇’≈ Í≈ ’∂ Í»apple∂
ÓØapple⁄∂ Á≈ ◊∂Û≈ Ò≈¿∞∫Á≈ Â∂ «’√≈Ȫ «Ú⁄ ⁄Ò apple‘Δ Ï«‘√/⁄apple⁄≈ «Ú⁄ Ì≈◊
ÒÀ∫Á≈, √≈‚∂ È≈Ò ÚΔ √øÚ≈Á apple⁄≈¿∞∫Á≈; «¬ÊØ∫ Âμ’ «’ ‡apple≈ÒΔ¡ª, ‡À∫‡ª,
fi∞μ◊Δ¡ª ¡øÁapple apple«‘ apple‘∂ «’√≈Ȫ ÁΔ¡ª Ó∞Ù«’Òª √∞‰Á≈ ¡Â∂ ‘μÒ ’appleÈ ÁΔ
‘apple Ú≈‘ Ò≈¿∞∫Á≈Õ √≈˘ È‘Δ∫ √Δ ÍÂ≈ «’ ‹ØÙ, ¿∞ÂÙ≈‘, ‘∞Ò≈√ ¡Â∂ ¿∞Ó≈‘
È≈Ò Ì«apple¡≈ «¬‘ «¬È√≈È √≈‚∂ ’ØÒØ∫ ¤∂ÂΔ ‘Δ «Ú¤ÛÈ Ú≈Ò≈ ‘ÀÕ Ó¬Δ Á≈
Ó‘ΔÈ≈ ⁄Û∑«Á¡ª ‘Δ ¿∞‘˘ ÊØÛ∑≈ Ï∞÷≈apple ‘Ø«¬¡≈, ‡À√‡ª ÁΩapple≈È ‡≈¬ΔÎ≈«¬‚
¡≈«¬¡≈ ¡Â∂ G Ó¬Δ ˘ ¡À∫Ï»ÒÀ∫√ apple≈‘Δ∫ Í«‡¡≈Ò≈ Á∂ ’ØÒøÏΔ¡≈ ¬∂√Δ¡≈
‘√ÍÂ≈Ò «Ú⁄ Á≈÷Ò ’appleÚ≈ «ÁμÂ≈ «◊¡≈Õ ‘apple √øÌÚ ’Ø«ÙÙ ÂØ∫ Ï≈¡Á AG
Ó¬Δ ˘ ¿∞‘ √Á≈ Ò¬Δ «Ú¤Û «◊¡≈Õ Ó∂‹apple ÷≈È √≈‚∂ DGE Ù‘ΔÁ «’√≈Ȫ
ÁΔ Ù≈È≈ÓμÂΔ ÒÛΔ Á≈ «‘μ√≈ ω «◊¡≈ ‹Ø «’√≈È ÓØapple⁄∂ «Ú⁄ Ù‘ΔÁ ‘ج∂ ‘ÈÕ
«Íø‚ fiø‚Δ (Í«‡¡≈Ò≈) «Ú⁄ Ó∂‹apple ÷≈È ÁΔ Ô≈Á «Ú⁄ BE Ó¬Δ ˘ «’√≈È
Ò«‘apple Á∂ ¡≈◊» ¡Â∂ Úapple’apple √ΔÓ «¬’μÂappleÂ≈ «Ú⁄ Ùapple˪‹ÒΔ¡ª Ì∂∫‡
’appleÈ◊∂Õ
√øÍapple’: IDAGB-FIBID