Kuldīgas Novada Vēstis

More documents

Recommendations

Info

Eksperti 2. jûnijâ Rîgâ bija pulcçjuðies uz otro diskusiju par Kuldîgas ceïu uz UNESCO, ðoreiz runâja par Kuldîgas dabas vçrtîbâm. Diskusija norisinâjâs UNESCO Pasaules mantojuma Latvijas nacionâlâ saraksta pieteikuma atjaunoðanas pasâkuma ietvaros, tajâ piedalîjâs Latvijas Universitâtes profesors, Ìeogrâfijas un zemes zinâtòu fakultâtes dekâns Oïìerts Nikodemus, Ìirts Stinkulis – Ìeoloìijas nodaïas vadîtâjs Ìeogrâfijas un zemes zinâtòu fakultâtç, Andris Urtâns – Vides ministrijas Dabas aizsardzîbas pârvaldes Ziemeïvidzemes biosfçras rezervâta Plânoðanas un ekspertîzes daïas vadîtâjs, Dagnija Baltiòa – UNESCO Latvijas Nacionâlâs komisijas ìenerâlsekretâre, kâ arî Kuldîgas novada Domes priekðsçdçtâja Inga Bçrziòa un citi paðvaldîbas pârstâvji. Auglîgajâs sarunâs izkristalizçjâs interesantas idejas un fakti par Kuldîgas apkârtnes dabas un ìeoloìijas vçrtîbâm. Kuldîgas novada Domes priekðsçdçtâja Inga Bçrziòa atzina, ka ðî bijusi ïoti vçrtîga diskusija. No ekspertiem izskançja idejas Kuldîgas sinagogas lûgðanu namâ, 1905. gada ielâ 6, restauratori no SIA „RERE04” atklâjuði unikâlus jûgendstila sienu un griestu gleznojumus. Telpu gleznojumi atrasti vienâ no Kuldîgas Lielâs sinagogas kompleksa trim çkâm, proti, lûgðanu namâ, kas atrodas blakus sinagogai un kur lîdz ðim atradâs garâþas. Savukârt galvenâ çka padomju gados ir tik kârtîgi „iztîrîta”, ka nav atrodamas pat sîkâkâs detaïas no agrâkajiem laikiem. Senie slâòi ir kârtîgi noberzti un pârklâti ar jauniem. Veicot sâkotnçjo sienu un griestu dekoratîvâ krâsojuma izpçti, speciâlisti secinâja, ka lûgðanu nama interjera galvenâ vçrtîba ir dekoratîvie gleznojumi uz sienâm un griestiem. Nama sâkotnçjâ apdare konstatçta divâs no paðreizçjâm garâþu un noliktavu telpâm. Tâ kâ lûgðanu nams celts apmçram vienâ laikâ ar sinagogu (1875. gadâ), tâ stilistika atbilst eklektismam. Nama ziemeïu pusç gleznojumi saglabâjuðies vislabâk. Siena ir aptuveni 15 m gara, un vienu treðdaïu aizòem balkona zona, kura bijusi îpaði atdalîta. Veicot izpçti, konstatçtas trîs polihromâ krâsojuma sistçmas. „Diemþçl objekta tehniskais stâvoklis ir slikts, daudzviet ïoti slikts, sienas sedz tumðâks kvçpu un putekïu slânis, lielâkajâ daïâ pârkrâsojums atslâòojies, bojâts, saplaisâjis, ar iedauzîjumiem, robiem. Krâsu uzslâòojums trausls, zudusi sasaiste ar apmetumu. Telpas dekoratîvo krâsojumu iespçjams rekonstruçt, restaurçt var arî atseviðíus fragmentus,” saka restauratori. Kuldîgas novada Domes speciâlisti lems par atklâto zîmçjumu saglabâðanu un restaurâciju, norâ- 2010. gada 8. jûnijs Kuldîga – pçrle Baltijâ UNESCO kultûras mantojuma sarakstâ iekïaut Rieþupes smilðu da Kuldîgas novada Domes priekðsçdçtâja Inga Bçrziòa. Skatoties uz çkas iespçjamo sâkotnçjo plânojumu, nojauðams, ka tâ apvienojusi vairâkas funkcijas. Minçts, ka te atradies lûgðanu nams, ebreju pamatskola, sievieðu sinagoga un pat rituâlâ pirts. Skatoties uz paðreizçjâm telpâm, redzams, ka tâ noteikti bijusi viena alas un unikâlos atsegumus – tuksneða veidojumus – Ventas lejtecç liela telpa ar akcentçtu centru griestos. Telpâ uz ziemeïu sienas redzami balkona malas un solu profilu nospiedumi. Izpçtç secinâts, ka balkons aizòçmis visu rietumu sienas daïu un daïu dienvidu sienas. Balkona zona aizòem vienu treðo daïu no telpas. Ðâds izkârtojums ar balkonu vairâk atgâdina tipisku sinagogas plânu, kurâ sievietçm 4 pie „Dzelmju” mâjâm. Interesanti bûtu, ja izdotos atrast Kuldîgâ çku, kur vçl joprojâm logu rûtîs ir stikls, kas darinâts no smilðalu smiltîm. Eksperti aicinâja padomât par kokiem, kas ir priekðâ bijuðâ „Vulkâna” teritorijai Ventas kreisajâ krastâ, skatoties no vçsturiskâ tilta pâr upi. Jâizsver, kâ skatam vizuâli labâk atsegt „Vulkâna” teritoriju. Koku josla esot jâsaglabâ, jo, ja krastâ uzbûvçs mâjas, tad ainava bûtiski mainîsies. O.Nikodemus uzskata, ka paðreizçjo UNESCO teritoriju vajadzçtu paplaðinât un pievienot arî Rieþupes alas un dabas parku, jo tâ ir teritorija, kur cilvçki iegûst priekðstatu par dabu, tajâ notiekoðajiem procesiem, kâ arî par cilvçka un dabas mijiedarbîbu. Viòaprât, Kuldîga ir pilsçta pie unikâlas upes, kur veidojas veiksmîgs trîsstûris: pilskalns, vecpilsçta un Rieþupes alas, kas bûtu dabas un vçstures objektu ansamblis. Ïoti interesants bûtu daþâdu ìeoloìisko vçrtîbu apkopojums ðajâ teritorijâ, kurai ir 380 miljonu gadu vçsture, pauda Ì.Stinkulis. Teritorijâ ir apvienoti unikâli ìeoloìiski veidojumi – Devona laikmeta dolomîti, seno tuksneðu veidojumi – karbonâti, un kvartâra perioda liecinieki, proti, ledâju kuðanas veidojumi – ûdenskritumi. Arî Alekðupîte mums ir îpaða ar dolomîta veidojumiem. A.Urtâns uzsvçra, ka Kuldîga ir pçrle Baltijas mçrogâ. Viòaprât, bûtu jâtîra Venta, jo „upe pazûd dþungïos”. Viòð uzskata, ka dabas aizsardzîba ir nevis nedarîðana, bet gan darîðana, un, viòaprât, ne viss, kas ir zaïð, ir dabas daudzveidîba. Viòð aicinâja kuldîdzniekus nebaidîties no regulâm, bet saprâtîgi attîrît upi no saliòâm, kâ arî veikt tâda kultûrvçsturiskâ ûdens ceïa kâ Jçkaba kanâla attîrîðanu. Eksperts ieteica Ventâ uz saliòâm nopïaut nevçrtîgâs niedres un pçc tam palaist ganîbâs aitas. D.Baltiòa rosinâja izsvçrt, kas mums ir vçrtîba – tas, kâ ir bijis, vai kâ ir tagad. Viòa akcentçja, ja kâdreiz UNESCO iekïâva to, kas mûs apbur, tad tagad vçrtîba ir labâ un kvalitatîvâ dzîves telpa, kas rada labklâjîbu, mûs iedvesmo un ir autentiska. Eksperti vienojâs, ka UNESCO iezîmçtajâ dabas teritorijâ ir ïoti daudzas vçrtîbas, kas bûtu saprâtîgi jâparâda, kâ arî jâveido komplekss ar vecpilsçtu, jo pilsçta ir veidojusies Ventas rumbas dçï, pastâstîja novada paðvaldîbas kultûras darba speciâliste Terçza Strauta. Sinagogâ atklâj jûgendstila gleznojumus Gaiði zilo sienas plakni 106 cm no grîdas noslçdz iluzors dekoratîvs koka imitâcijas paneïa krâsojums ar ~30 cm platu dçïu dalîjumu. Attîrîtais kontrollaukums atklâj sienas un griestu ieloces dekoratîvo krâsojumu. Sienas augðçjâ daïâ pa visu telpas perimetru iet plata, stilizçta augu un abstrakta ornamenta josla. Sienas pamattonis ir gaiði zaïð. Saglabâjies dekoratîvais ziedlapu formas krâsojums. Iluzoru dzegas profilu grezno uzgleznota pçrïu josla. Pçrles krâsotas baltâ tonî ar brûnu çnojumu. Dekoratîvo iluzoro dzegas profilu gleznojumu papildina plakana ornamentu josla ar lazçtâm oranþi brûnâm palmetçm griestos. vietas ir tieði balkonâ. Tâ kâ ebreju dievkalpojumi notiek atseviðíi vîrieðiem un sievietçm, vairâkâs Austrumeiropas zemçs sievieðu daïa bijusi stingri nodalîta no vîrieðu daïas ar augstu balkonu, kura marga bijusi tikpat kâ necaurredzama. Balkonu sauca – sievieðu sinagoga. Paðlaik telpâs jau notiek rekonstrukcijas darbi. Plânots, ka lûgðanu nams tiks pârbûvçts par izstâþu zâli ar galeriju stâvu un konferenèu zâli. Arhitektu priekðlikums ir izbûvçt jaunu bûvapjomu, kas savienotu ðo çku ar galveno sinagogas çku, kas ðobrîd tiek pârbûvçta par Kuldîgas Galveno bibliotçku. Mûsdienâs nav vairs atrodami sinagogas un lûgðanu namu vçsturiskie plâni. Kuldîgas sinagogas interjers vçl 1945. gadâ bijis tikpat kâ neskarts, savukârt Kuldîgas ebreju lûgðanu namâ jau kara gados vâcieði ierîkoja garâþas. Ðobrîd arî tur atrodas garâþas un noliktavas, bet ir uzceltas jaunas starpsienas. Arhîvos atrastie attçli liecina, ka nama jumts mainîts. Arî te izbûvçts pârsegums, un bçniòos ierîkotas kopmîtnes, vçlâk bçniòu stâvâ izveidotas Kuldîgas mûzikas skolas klases. 1958. gada nogalç sinagogas un lûgðanu nama rekonstrukcija ir teju pabeigta. 1958. gada oktobrî publicçtajâ ziòâ redzams, ka galvenâ fasâdç atraduðies logi arî pirmâ stâva lîmenî, ðobrîd logi ir aizmûrçti, tomçr nav zinâms, kad un kâpçc tas noticis. Apgûstot Eiropas Savienîbas naudu, Kuldîgâ tiek realizçti daudzi projekti, bet viens no iespaidîgâkajiem ir ebreju sinagogas pârbûve par modernu novada grâmatu krâtuvi.
Lai rosinâtu iedzîvotâjus veidot puíu dârzus, gaisadârzus, izvietot puíu podus uz palodzçm, cirpt dzîvþogus, sakopt mâju pagalmus, Kuldîgas novada paðvaldîba ðovasar izsludinâs konkursu „Sakoptâkais Kuldîgas dârzs 2010”. Plânots konkursa ietvaros vçrtçt gaisadârzus, priekðdârzus, daiïdârzus, dzîvþogus, dârzus ìimenei un saimniecîbas pagalmus. „Katrâ gadalaikâ dârzam ir savs skaistums. Ziemâ tas priecç ar baltumu, pavasarî ar pirmajiem krokusiem, vasarâ ar krâðòâm puíu Kaimiòu diena Kabilç ir godam sagaidîta un pavadîta, saka pasâkuma idejas autore, Kabiles kultûras darba organizatore Agnese Akmentiòa. Saulainajâ 30. maija svçtdienâ savus kaimiòus ciemos gaidîja Kabiles ïaudis. Visu nedçïu tika posta estrâde un tâs apkârtne, lai svçtdien ap pusdienu sagaidîtu kaimenes, ðomâtes, viòmâtes, puðelniekus, viòsaimniekus, ðotçvus, viòsçtas ïaudis, robeþniekus un citus jeb vienkârði – tuvâkos kaimiòus no Vânes, Matkules, Ðíçdes, Kuldîgas un Sabiles. Tika domâts arî par kaimiòiem Vârmç un Rendâ, kas ðoreiz ciemos nevarçja ierasties. „Ðîs dienas pamatuzdevums bija uzrunât kaimiòu kultûras darba organizatorus un paðdarbnieku kolektîvus un mudinât viòus atbraukt Vârmes pagastâ, atklâjot vasaras sezonu 29. maijâ, îpaði tika godâts un pieminçts hercogs Jçkabs. Diena aizsâkâs ar tirdziòu, kurâ varçja iegâdâties gan daþâdus stâdus, kokus un krûmus, gan amatniecîbas darbus un rokdarbus. Vârmes pamatskolas zâlç vokâlo ansambïu konkursâ – koncertâ „Balle pilî” piedalîjâs ansambïi no Ikðíiles, Jelgavas, Kuldîgas un Vârmes. Koncerta sâkumâ ieradâs pats hercogs Jçkabs un viòa galms. Koncertâ dziesmas mijâs ar vçsturisko faktu atspoguïoðanu no hercoga Jçkaba dzîves un valdîðanas Kurzemes hercogistç, îpaðu noskaòu piedeva greznie galma tçrpi un galma oríestris. Kamçr hercogs Jçkabs klausîjâs koncertu, galma pavâre Hermîne varîja klimpu zupu un svçtais tçvs aizsnaudies krâca. Koncertâ „Hercogs Jçkabs piestâj baznîcâ”, kas norisinâjâs Sv. Miíeïa baznîcâ, tika paziòoti kon- dobçm, bet rudenî – salnu iekrâsotâm lapotnçm. Katram no mums ir dota iespçja Kuldîgu padarît vçl skaistâku un koðâku, pârvçrðot to par krâðòu puíu dârzu, padarot to par ziedoðâko pilsçtu Latvijâ,” saka Kuldîgas novada paðvaldîbas vides speciâliste Evita Pçtersone. Jau ðobrîd „Kuldîgas <strong>Novada</strong> Vçstis” saòçmuðas pirmâs fotogrâfijas no iedzîvotâjiem, kuri iemûþinâjuði skaistos ziedus mûsu lîdzcilvçku dârzos. Aicinâm ikvienu visu vasaru iesûtît fotogrâfijas par skaistâkajiem dârziem. Fotogrâfijas jâsûta e-pastâ: anita.zvingule@kuldiga.lv, norâdot autoru un 2010. gada 8. jûnijs Ziedoðâ pilsçta – Kuldîga ciemos un parâdît sava darba augïus. Kabilç uz skatuves kâpa teju 100 koncerta dalîbnieku. Ðie cilvçki vakaros vai brîvdienâs atrod laiku, spçku un vçlmi, lai vienotos kopîgâm interesçm un piedalîtos paðdarbîbas kolektîvos. Tas ir grûts un atbildîgs darbs, tomçr tâ augïi vienmçr ir skatîtâju atzinîba un aplausi, kas neizpalika arî ðoreiz,” pastâstîja A.Akmentiòa. Izanalizçjot ðo Kaimiòu dienu, apstiprinâjies, ka vîrieði dejotâji jebkurâ vecumâ ir retums, pagastâ uz vietas nokomplektçt pilna sastâva kolektîvu ir neiespçjami, tâdçï jâdraudzçjas ar kaimiòiem, un ikvienâ kolektîvâ ir pârstâvçti vairâki pagasti. A.Akmentiòa: „Lielâkais pagastu spektrs ir Vânes kultûras nama deju kolektîvam „Sadancis”, tajâ kursa rezultâti. Þûrija atzinîgi bija novçrtçjusi visus ansambïus, un katrs tika pie savas îpaðas balvas. Vârmes pagasta pârvalde saka lielu paldies visiem kolektîviem un viòu vadîtâjiem, kas piedalîjâs svçtkos Vârmç, – Jelgavas jauktajam vokâlajam ansamblim „Da kontaktinformâciju, kâ arî adresi, kur skaistais dârzs apskatâms. Tas ïoti palîdzçtu arî konkursa „Sakop- Labs kaimiòð – zelta vçrts sadejo Vânes, Matkules, Ðíçdes, Kandavas un Tukuma iedzîvotâji. Ðíçdç darbojas apvienotais pagastu koris, kurâ dzied Ðíçdes, Jaunlutriòu un Lutriòu pagasta cilvçki. Matkulç Eiropas senioru deju kolektîvâ dejo matkulnieces, vânenieces, sabilnieces.” Koncertâ ðoreiz uzstâjâs dziedâtâji un dejotâji, bet lîdz rudenim apsolîjuði ierasties arî amatierteâtri. „Kaimiòu bûðana turpinâsies vasarâ un noteikti arî jaunâ paðdarbîbas kolektîvu sezonâ. Un kas zina, varbût tiksimies vçl kâdâ, pavisam citâdâ Kaimiòu dienâ nâkamgad, jo labi kaimiòi ir zelta vçrti,” bilst A.Akmentiòa. Kaimiòu dienas aizsâkuðâs Francijâ, kad 1990. gadâ tika izveidota domubiedru asociâcija, lai mobilizçtu cilvçkus rîkoties pret Svçtki Vârmç Noslçguma koncertâ visi kolektîvi devâs gâjienâ no Kârïa laukuma uz estrâdi, priekðgalâ zirga pajûgâ brauca pats hercogs Jçkabs. Capo” (Guntis Galiòð), Ikðíiles sievieðu vokâlajam ansamblim (Juris Kïaviòð), Jaunauces sievieðu vokâlajam ansamblim (Ingrîda Petrauska), Kuldîgas kultûras nama jauktajam vokâlajam ansamblim „Solem” (Kristîne Afanasjeva), Kuldîgas BJC jauktajam vokâla- 5 tâkais Kuldîgas dârzs 2010” þûrijas darbâ. Skaistâko fotogrâfiju autori saòems dâvaniòas. Vçrtçs sakoptâkâs lauku sçtas Lai veicinâtu lauku vides sakoptîbu un kârtîbu Kuldîgas novadâ, kâ arî lai noskaidrotu un godinâtu sakoptâkos lauku individuâlo mâju, zemnieku saimniecîbu un raþoðanas uzòçmumu, iestâþu, veikalu un individuâlo uzòçmumu, un daudzdzîvokïu mâju sçtu un pagalmu îpaðniekus (apsaimniekotâjus), Kuldîgas novada Dome organizçs konkursu „Sakoptâkâ Kuldîgas novada lauku sçta”. Konkursa norises laiks no 15. jûnija lîdz 1. oktobrim. Nâkamajâs „Kuldîgas <strong>Novada</strong> Vçstîs” informçsim plaðâk par konkursa noteikumiem. Kuldîgas kultûras centra folkloras kopa „Nârbuïi” atsaukusies draudzîgajam kaimiòu aicinâjumam. noðíirtîbu un atstumðanu. Idejas mçríis bija mudinât kaimiòus vie- Estrâdç „Liepu birzs” lepni slçjâs vârmenieku Mihaila Kurika un Bogdana Magasa darinâtais hercoga Jçkaba kuìis. jam ansamblim (Jana Paipa), Kabiles pagasta deju kolektîvam „Meþdzirnas” (Andra Eimane), Vârmes pamatskolas bçrnu ansamblim (Ilze Kïaviòa), Dagnijai Ðteinbergai un viòas korim un deju kolektîviem (Zita Serdante), Vârmes paðdarbîbas kolektîviem un vadîtâjiem: nam par otru uzzinât lietas, ko ikdienâ nepamana. Stellai Pavlovièai, Lidai Èeverei un Aleksandram Langem. Paldies sponsoriem SIA „Amazone”, a/s „Latvijas valsts meþi”, DnB Nord bankai, z/s „Bçtas”, SIA „Inapo”, Kuldîgas novada Domei, Valdim Lîdumniekam, Judîtei Sukurei. Vârmes pagasta pârvaldes vadîtâja Lelde Ose
Page 1 and 2: www.kuldiga.lv Vasarâ darâmâ dau
Page 3: Mazdârziòi un lauksaimniecîbas z
Page 7 and 8: 2010. gada 8. jûnijs Apgûst fotod

Kuldīgas Novada Vēstis

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?