Film En Onderwijs

“
Het experiment
{{
Die Welle is gebaseerd op waargebeurde feiten. Hier volgt het verhaal…
APRIL 1967
PALO ALTO, CALIFORNIA
De jonge Ron Jones is net begonnen als leerkracht geschiedenis aan Cubberley High School. Tijdens
een les over het nationaal socialisme stellen enkele vijftienjarige leerlingen pertinente vragen. “Hoe
kon het Duitse volk zich zo laten misleiden door Hitler?” “Hoe konden bevriende buren plots vijanden
worden en elkaar verraden?” “Hoe konden diezelfde mensen achteraf beweren dat ze van niets wisten?”
Terechte vragen, beseft Ron Jones, maar hij vindt niet de juiste woorden om ze accuraat te beantwoorden.
Impulsief beslist hij dat zijn leerlingen het zelf zullen ondervinden. Zonder hen in te lichten, sleept hij de
klas mee in een akelig rollenspel.
Het experiment begint met de instelling van een strikte discipline: recht zitten, goed ademen,
klaar en duidelijk praten, enz. De beperking van hun individuele vrijheid moet leiden tot een groter
gemeenschapsgevoel. Initieel zou Ron Jones het spel maar één dag laten duren. Hij is echter verbaasd
wanneer de leerlingen zich ook de volgende dag nog strikt aan de afgesproken regels houden.
Op korte tijd ontstaat er een hechte beweging die uitzwermt over de hele school. Ze noemen zichzelf
‘The Third Wave’ en worden steeds fanatieker: leerlingen die het spel niet willen meespelen, worden
uitgesloten. Ze gaan elkaar bespioneren en verklikken. ‘Vijanden’ worden met geweld geïntimideerd.
Mark Hancock, één van Rons oud-leerlingen, herinnert zich: “We basically had a mini police state going.
You couldn’t trust your best friend. You were scared to death because if you did something, you’d get
caught, and if you got caught, you got a bad grade. You were ruled by fear.”
Leerkrachten en ouders beginnen zich ernstig zorgen te maken. Op de vijfde dag van het experiment
lopen de spanningen zo hoog op dat Ron Jones de hele onderneming moet stopzetten.
Ron Jones: “It was very spontaneous and very improvisational. My own curiosity got the best of me and
I started playing with it. The first day was structured, but the other four were not, although events were
tumbling down on top of us.”
Gemotiveerde leden
!!! TIP
| Wat aan de film vooraf ging, de bronnen
Het experiment vond plaats tijdens de woelige jaren ’60, toen veel jongeren elke vorm van revolutie
gretig omarmden. Ron Jones stelde zijn nieuwe beweging voor als een gezamenlijk streven naar radicale
vernieuwing in de Amerikaanse politiek. Daar waren heel wat jongeren onvoorwaardelijk voorstander
van; velen van hen hing immers een vertrek naar de Vietnam-oorlog boven het hoofd.
Oud-leerling van Jones en toenmalig lid van The Third Wave, Philip Neel: “I was just beginning to
feel bitter about Vietnam, and part of the experiment seemed like we could change the government
responsible for hurting us. There was a feeling something really remarkable was going to happen, going
on throughout the country – that the movement was going to change politics, change the structure of
school.”
Controverse
Er bestaan verschillende versies van de feiten die in 1967 plaatsvonden. Van vele bronnen wordt de
authenticiteit betwijfeld. Ron Jones zelf deed pas in 1972 voor het eerst verslag van zijn experiment.
Vandaag is zijn artikel echter niet meer terug te vinden op het web…
Op volgende site staat de schoolkrant van Cubberley High School. In de editie van 21 april 1967 (p.3) kun
je een beknopt verslag lezen over het experiment van Mr. Ron Jones.
www.cubberleycatamount.com/Content/66-67/Catamount%20Pages/V11No14/670421.pdf
Gefictionaliseerd: THE WAVE
In 1972 schreef Ron Jones zelf een eerste verslag over het sociale experiment, getiteld ‘The Third Wave’.
Op basis van dit essay uit de eerste hand werd in 1981 zowel een boek als een tv-film gemaakt. Beide
waren getiteld THE WAVE en hadden een educatief doel.
Onder het pseudoniem Morton Rhue bewerkte auteur Todd Strasser het verhaal van geschiedenisleraar
Ron Jones tot een roman. De verfilming door Norman Lear resulteerde in een ongeveer 45 minuten
durende tienerfilm. Zowel de film als het boek werden een internationaal succes. Ook vandaag nog
worden ze wereldwijd gebruikt als illustratie tijdens de (geschiedenis)lessen.
Noch de film, noch het boek konden echter rekenen op de goedkeuring van Ron Jones. Hij vond dat
de waarheid geen recht werd gedaan, dat men de gebeurtenissen had gedegradeerd tot een teenager
romance. De kritiek van Jones: de film doet ons geloven dat een heftige verliefdheid tussen twee studenten
hen plots verlichting zou verschaffen en dat de liefde hen de kracht zou geven om het experiment een
halt toe te roepen. Echter: “Love didn't stop The Wave and it sure didn't stop the Holocaust!”
Je kunt de tv-film The Wave uit de jaren ‘80 legaal bekijken en downloaden op www.xenutv.com/us/wave.htm.
11