POTGIETER-MA-TR02-81.pdf

Ironies genoeg is die taak wat die verteller, Flip Lochner, op homself neem weereens ’n
vorm van kolonisasie: hy wil die afgeslote Duiwelskloof aan die buitewêreld se logosentriese
denkwyse en die imperialistiese projek van geskiedskrywing onderwerp, iets waarvan hulle die
afgelope 150 jaar al probeer wegskram. Maar reeds vanuit die staanspoor word dit duidelik dat
die teks sigself veral bemoei met dit wat Brink soos volg verduidelik:
Ons word almal groot met ’n sekere idee van wat eintlik geskiedenis is. Mettertyd begin jy
agterkom dat dit ook maar ’n optekening van verslae en relase en indrukke is, elkeen vol
van die feilbaarhede van die mens wat dit opgeteken het. En dan begin jy vra: Wie het
hierdie geskiedenis geskryf? En vir wie? En waarom? En dan begin jy soek na die stories
agter die amptelike geskiedenis (Parker, 1998:35).
Waar Cora Sewa vanuit ’n multikulturele gemeenskap, die gevolg van slawerny en kontrakarbeid,
die draer is van ’n koloniale verlede wat haar vroulike stem dubbel gesmoor het, is die verteller in
Duiwelskloof, Flip Lochner, binne die Suid-Afrikaanse opset ’n stem wat nie meer so geredelik as
voorheen gehoor mag word binne die nuwe bedeling nie. Die blanke, middeljarige Afrikanerman
het sy plek in die samelewing verbeur deur dieselfde tipe verskuiwing in fokus wat aan Cora
Sewa ’n plek in die geskiedenis probeer oopmaak. Hoewel nie een van die twee ondersoekers
hulle aanvanklike doel kan bereik nie, is daar tog in albei gevalle ’n mate van verlossing moontlik
gemaak. Cora se ondersoek lei daartoe dat sy wel nie die verlede kan agterhaal nie, maar dat sy
tog haarself ontdek, soos hierna bespreek onder “’n Reis na binne”, terwyl Flip aangeset word tot
die nood om ’n narratiewe oplossing te vind vir sy bestaanskrisis.
Die politieke implikasies van Wesseling se standpunt lê veral daarin dat die projek om die
kollektiewe geheue met verhale oor die verloorders in die geskiedenis te skryf, nie willekeurig is
nie. Weergawes van die geskiedenis is nie slegs belangrik in terme van dit wat verby is nie, maar
affekteer ook die hede en die toekoms:
Time and again, official history has been compromised by a legitimating role. If
historical discourse tacitly depicts history as an objective process with an inherent
forward motion and purpose of its own, then any particular status quo is to be
regarded as the inevitable outcome of an inexorable development, whose right of
existence is beyond dispute and to whose extention into the future we must accede.
For this reason, the seizure and subsequent stabilization of power is often
accompanied by the rewriting of history, which conjures up dynasties that are
supposedly continued or reestablished by the aggressors in question (Wesseling,
1997:206).
Wesseling se standpunt hieromtrent is dat geskiedenis deur die magshebbers geskep word. Juis
daarom wil Uchroniese fiksie die willekeurigheid van die geskiedenis onderstreep, nie om op ’n
37