Service to manage wildlife disease - AFGRI

More documents

Recommendations

Info

goeie en baie goeie reënvaljare. (Die beramings neem nie die betrokke boer se bestuurspraktyke in ag nie.) Bestuursones kan hieruit saamgestel word. Fisiese kenmerke Die belangrikheid van grond se fisiese kenmerke, soos kleiinhoud, klei-mineraal, keerlae en diepte, is nog altyd totaal onderskat. Fisiese kenmerke dikteer egter die waterhuishouding en daarom ook die opbrengspotensiaal van die grond. Die fisiese kenmerke van ‘n grond kan beperkend inwerk op watervoorsiening, wortelverspreiding en lugvoorsiening en daarom groei beperk. Hierdie faktore is grootliks interafhanklik. Omdat die fisiese kenmerke geïgnoreer is, het dit die grondchemie uit balans gegooi omdat hoë- en laepotensiaalsones altyd ewe veel bemes is. Waterhuishouding van die grond Die hoeveelheid water wat in ‘n grondprofiel gestoor kan word, wissel afhangende van onder meer tekstuur, diepte, tipe kleimineraal, digtheid van die grond, gruis- of klipinhoud en die tipe keerlaag. Dit is hierdie faktore wat in die verlede tydens ‘n grondklassifikasie nie genoegsaam omskryf en gekwantifiseer is nie. Indien ‘n mens reën sou kon bestel wanneer jy dit nodig gehad het, sou die gronddiepte net diep genoeg moes wees om plante regop te hou. Hoe laer die jaarlikse reënval egter, hoe groter moet die stoorvermoë van die grond wees om die risiko van droogteskade te verminder. By die meeste gronde wissel die plantbeskikbare water tussen 100 en 135 mm/m, maar by gronde met ‘n lae klei-inhoud (minder as 6%) is dit so laag as 70mm/m. ‘n Diep grond het geen waarde as reënbuie altyd klein is nie, maar as gereelde groot buie voorkom, kan die hele profiel se stoorkapasiteit gebruik word om water op te gaar. Enige keerlaag wat keer dat water nie dieper as 2,5 m dreineer nie, verhoog die stoorvermoë van grond, dit is die sogenaamde watertafelgronde. Watertafels dieper as 2,5 m is nutteloos, want die wortels van jaargewasse groei gewoonlik net 1,5 tot 2,5 m diep. Keerlae wat wortelindringing beperk, maar nie noodwendig waterindringing nie, word belangrik geag. Topografie het ‘n belangrike invloed op beskikbare waterinhoud: die afloop en dreineringswater van een sone is die ‘winswater’ vir ‘n ander sone. Hierdie sones is in die verlede heeltemal geïgnoreer en word selfs vandag nog nie voldoende verstaan en geïnterpreteer nie. Worteldiepte en -verspreiding Wortels speel ‘n belangrike rol in die oorlewing en produksiepotensiaal van plante. Verdigte lae kan wortelontwikkeling baie beperk. Dit gebeur soms dat die ondergrond vir ‘n lang tyd nie benut is nie weens ‘n verdigtingslaag se beperkende invloed op die plantwortelverspreiding. Ernstige verdigting word deur die grondkarteerder aangeteken. Indien groot oppervlaktes verdig is, kan opbrengsskade voorkom. TARGET RATE SUPERGROW 20.3% TARGET RATE SUPERGROW 20.3% 50 Kg/Ha 100 Kg/Ha TARGET RATE SUPERGROW 20.3% 0 Kg/Ha TARGET RATE SUPERGROW 20.3% 80 Kg/Ha TARGET RATE SUPERGROW 20.3% 0 Kg/Ha TARGET RATE SUPERGROW 20.3% 50 Kg/Ha TARGET RATE SUPERGROW 20.3% 30 Kg/Ha TARGET RATE SUPERGROW 20.3% 0 Kg/Ha TARGET RATE SUPERGROW 20.3% 50 Kg/Ha Figuur 1 TARGET RATE SUPERGROW 20.3% 60 Kg/Ha PRESISIEBOERDERY Deurlugting Suurstof is ook noodsaaklik vir lewe binne die grond. Indien ‘n grond verdig is, of as dit vir lang tye van die jaar met water versadig is, is dit nadelig vir plantegroei. Dit is dus noodsaaklik dat hierdie faktore tydens die grondopname beskryf word. Swak deurlugting manifesteer op vele wyses en die simptome sluit in verwelking, verlaging in groeitempo, vergeling of sekere voedingstekortsimptome. Suurstofopname word beperk sodra die grond ‘n luginhoud van minder as 10% het, maar dit word nie bereken of gemeet in ‘n normale grondopname nie. CHEMIESE FAKTORE Die chemiese faktore van ‘n grond beïnvloed plantproduksie deur die beskikbaarheid van voedingselemente al dan nie, of die toksiese effek van sekere elemente. 0 140 m N Vir ‘n gewone presisie-analise word die pH, fosfaat, kalium, kalsium, magnesium, natrium en uitruilbare suurheid bepaal. Op baie sanderige gronde en gronde met ‘n geskiedenis van swak prestasie (maar met ‘n hoë potensiaal) kan mikroelemente- en ondergrondmonsters ook geneem word. ‘n Land se fisiese eienskappe hoef net een keer bepaal te word, maar die chemiese analise moet elke drie of vier jaar herhaal word. Omdat grondmonsters in die verlede as een saamgestelde monster op ‘n land geneem is, kan sekere grondsones met ‘n hoë potensiaal chemies heeltemal uitgeput wees, terwyl sones met ‘n lae potensiaal “te veel” kunsmis gekry het en oorbemes is. Dit kan groot finansiële implikasies vir die boer inhou, omdat bemesting nou differensieel toegedien kan word. Die SMS-program stel elke element se chemiese status grafies voor en sones met tekorte word aangedui sodat dit onafhanklik bemes kan word om wanbalanse reg te stel. Sekere sones kan dus ekstra kunsmis kry, terwyl ander sones baie min of glad nie kunsmis hoef te kry nie. Figuur 1 gee ‘n voorbeeld van sulke bestuursones. In die volgende artikel oor presisieboerdery sal instrumentasie, monitering en implemente bespreek word. Vir navrae, kontak Astrid Hattingh by 082 853 6228 of handrid@mweb.co.za Afgriland Sep/Okt 2005 65
TEGNIES Francois Markram, tegniese adviseur: smeermiddels en spesialiteitsprodukte, Total SA Die nuutste enjintegnologie vereis dat enjinolie van veel beter gehalte moet wees as ’n paar jaar gelede. Die gehalte van die olie wat in ‘n enjin gebruik moet word, word deur die betrokke trekker- of enjinvervaardiger voorgeskryf om te verseker die enjin word optimaal beskerm. Enjinolie se funksies is om: • Wrywing te verminder • Slytasie tussen bewegende dele te verminder • Hitte weg te voer • Te verhinder dat vuilheid aanpak • Teen roes en korrosie te beskerm • Ontslae te raak van eksterne vuilheid/neerslae • Seëling te bevorder Viskositeit en werkverrigtingspesifikasies is die twee belangrikste eienskappe waaraan ’n enjinolie vir ’n bepaalde aanwending moet voldoen. Genoegsame viskositeit is nodig vir hidrodinamiese smering: dit is die term wat gebruik word vir die vorming van ’n oliefilm wat dik genoeg is om die drukking te kan weerstaan om twee bewegende onderdele van mekaar af weg te hou en sodoende slytasie te beperk. VISKOSITEIT Enige vloeistof het weens wrywing ’n interne weerstand teen vloei, wat viskositeit genoem word. Hoe dunner ’n olie, hoe makliker vloei dit en hoe laer is die viskositeit. Hoe dikker die olie, hoe moeiliker vloei dit en hoe hoër die viskositeit. Temperatuur speel ’n baie groot rol by viskositeit van ’n olie, want hoe warmer dit raak, hoe dunner word die olie en hoe laer die viskositeit, en andersom. Meergraad-/multigraad-enjinolie (SAE 15W-40, 20W-50, ens) Sulke olies word geformuleer om, wanneer die olie koud is, vloeibaar genoeg te wees dat die enjinonderdele in aanskakelomstandighede teen slytasie beskerm word, en dat die viskositeit nie te veel ‘verdun’ wanneer die enjinolie warm word nie, om sodoende die verlangde enjinbeskerming te verleen. Multigraad-enjinolie bied die volgende voordele teenoor ’n monograad-olie: • Laer viskositeit by lae temperatuur - Minder aanskakel-wrywing - Beter oliepompbaarheid - Verbeterde brandstofverbruik - Versnelde oliedruk in die oliebaan tydens aanskakeling • Hoër viskositeit by hoër temperatuur - Laer olieverbruik - Minder slytasie (verbeterde hidrodinamiese smering) Basisolies Die basisolies wat gebruik word om enjinolie te formuleer, is normaalweg ‘n mineraal (petroleum/ruolie) of van sintetiese 66 Francois Markram oorsprong. Sintetiese basisolies kan uit petroleum of plantaardige olies vervaardig word en word ‘spesifiek’ vervaardig vir die doel waarvoor dit gebruik gaan word. Omtrent geen basisolie (mineraal) word op sy ‘eie’ as smeermiddel verkoop nie. Die meeste kommersiële olies bevat bymiddels om die betrokke olie se werkverrigtingseienskappe te verseker en dit kan 1 - 25% of meer van ’n tipiese enjinolie se volume uitmaak. Die funksies van bymiddels is: • Dit beskerm metaaloppervlaktes (suierringe, laers, ratte, ens) • Dit vergroot die aanwendingsveld van ’n betrokke smeermiddel • Dit verleng algemene smeermiddellewe Die hoër vlak van gesofistikeerdheid van die nuwegenerasieenjins is genoodsaak deur die jongste minimumvereistes rakende lugbesoedeling, wat enjinvervaardigers dwing om hulle enjinontwerpe aan te pas sodat binnebrandenjins baie meer ‘skoner’ uitlaatgasse vrystel. Die hartseer storie vir die verbruiker is dat die enjinolie wat ’n paar jaar gelede vir ’n enjin geskik was, in die nuwegenerasieenjins glad nie meer so effektief gaan wees nie. Die nuutste tegnologie enjinolie kan egter eerder in ou enjins gebruik word as die ougenerasie-, laewerksverrigting-enjinolie. Natuurlik is die enjinolie met hoër werksverrigtingspesifikasies duurder, maar hou in gedagte dat die hele ‘pakket’ op die lang duur geld sal spaar danksy beter beskerming en ‘n langer enjinlewe. Dit gee nuwe betekenis aan ‘goedkoop koop, is duurkoop’. WERKVERRIGTINGSPESIFIKASIES Enjinolie word volgens werkverrigtingspesifikasies geklassifiseer en gesertifiseer. Hierdie sisteme geld internasionaal en is gebaseer op fisiese, chemiese en enjintoetse volgens neergelegde spesifikasies. In Europa staan die sertifiseringsliggaam as die ACEA-klassifikasie bekend en het dit nege verskillende vlakke vir goedkeurings. In die VSA is dit die American Petroleum Institute (API) en in Japan die JASO. Alle enjinvervaardigers (OEM’s) gebruik die lisensie- en sertifiseringsisteem om te verseker die aanbevole enjinolie voldoen aan die betrokke waarborg, onderhoud en smeringseienskappe soos deur hulle verlang vir hul betrokke enjins. LW Die enjinolie-werkverrigtingspesifikasies, toetsmetodes, limiete vir sekere klassifikasies, en toetsriglyne word saam deur die OEM’s, oliemaatskappye, bymiddelvervaardigers en toetslaboratoriums bepaal. Die bogenoemde sisteme sluit formele lisensieaansoeke en goedkeuring deur oliemaatskappye met ACEA, API, JASO, ens in. Vir meer inligting, kontak jou naaste AFGRI-handelstak.
Page 1 and 2: September/Oktober 2005 Vol 49 No5 R
Page 3 and 4: Bl 44 8 KORTLIKS Bl 10 SERVICE TO M
Page 5 and 6: FINANSIERING Die volgende plantseis
Page 7 and 8: FINANSIERING OPSIES VIR SOMER 2006
Page 9 and 10: LANDBOUFOKUS VARS PRODUKTE VS MIELI
Page 11 and 12: LANDBOUFOKUS Ruslande kom teen ‘n
Page 13 and 14: GRONDBEWERKING Globalisering en eko
Page 15 and 16: Ons land sit met ‘n oorskot mieli
Page 17 and 18: LANDBOUFOKUS Dr Heinri Spangenberg,
Page 19 and 20: FOTONUUS BOEREDAE OOR VOLGENDE SEIS
Page 21 and 22: FOTONUUS TREKKER-TROTS Wilhelm Pist
Page 23 and 24: REGIONAL NEWS CHOOSING A MARKET AGE
Page 25 and 26: VOERFORUM AFGRI GEE RAAD Asidose is
Page 27 and 28: LANDBOUFOKUS Regte besluit nou bela
Page 29 and 30: LANDBOUFOKUS Vooruitsigte vir graan
Page 31 and 32: PLANT DISEASES JE van der Waals, Un
Page 33 and 34: PLANT DISEASES do not generally occ
Page 35 and 36: WILDLIFE DISEASES approximately 1 2
Page 37 and 38: en 25 mm laedigtheid politeenpyp wo
Page 39 and 40: INFORMASIEBESTUUR 52 Een van die nu
Page 41 and 42: EMPOWERMENT Innovative funding for
Page 43 and 44: DIEREVOEDING Dragtigheid verhoog di
Page 45 and 46: RREGSAKE Wat die wet sê M Jacobs,
Page 47: PRESISIEBOERDERY 64 A M Hattingh, b
Page 51 and 52: Met sy waarde-kenmerke en mededinge
Page 53 and 54: GEKLASSIFISEERD 6 uitgawes (1 jaar)
Page 55: Tydens droogte is in baie gebiede v

Service to manage wildlife disease - AFGRI

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?