courant 03 - Antwerps Biercollege

dan begon het eigenlijke brouwen door het
toevoegen van de gist. Ook tijdens het ancien
régime kende men wel degelijk hoge gisting en lage
gisting. Bij hoge gisting moet het bier slechts
koelen tot 15 à 20 °C en is er enkele dagen later
bier, waarbij men de gist die boven drijft kan
afscheppen. Deze techniek was het eenvoudigst en
dan ook het meest in gebruik. Bij lage gisting moet
men de gist onderaan krijgen in het brouwsel en dit
kan enkel door het verlagen van de temperatuur tot
8 à 10 °C. Dit was dus veel moeilijker en dus niet
zo gebruikelijk, maar toch niet onmogelijk. Deze
techniek werd pas rond 1860 vervolmaakt te Pilsen,
maar zou al vanaf de middeleeuwen, zij het
sporadisch, zijn toegepast.
Vervolgens moest het bier gelagerd worden om te
rijpen. Tegenwoordig wordt het bier nog eens
gefilterd maar tijdens het ancien régime werd het
bier in het beste geval geklaard door bijvoorbeeld
tijdens het koken een varkens- of ossenpoot in het
brouwsel te leggen. Andere beproefde middelen om
bier minder troebel te krijgen waren onder andere
gebrand zout, zuiver zand, kalk, gedroogde
visvellen en gemalen eikenschors. Zoals in de
vorige aflevering gemeld, brouwde men goed en
klein bier en dat was ook bij de Jezuïeten niet
anders.
De sterkte van het bier werd in die tijd bepaald door
de input van graan en mout. Naar onze maatstaven
was het bier nogal papperig en werd het bekeken als
vloeibaar brood. Een goed bier had ongeveer een
gewichtspercentage van 4,9 tot 5,4 % alcohol. We
zouden het nu, met moeite, onderbrengen bij de
bieren van categorie ‘S’. Dus de abdijbieren van
toen zouden wij nu niet bij de abdijbieren klasseren.
Klein bier met 2,5 tot 2,7 % alcohol zou categorie II
krijgen (ergens tussen tafelbier en pils). Maar
waarschijnlijk werd het bier ook nog jong
gedronken zodat de omzetting van suikers in
alcohol nog niet helemaal voltooid was en
bovendien vaak aangelengd met water. Volgens de
auteur van het Jezuïetenbierrecept was de ideale
kleur van een goed bier ‘orangie’, wij zouden
zeggen: amber.
Tot slot merken we op dat de brouwindustrie ook
belangrijk was voor ambachten zoals kuipers,
molenaars, moutmakers, ketelaars, smeden,
korenmeters, buildragers, koolwegers,
mandenmakers, houtwerkers. In de doorsnee
brouwerij werkten gemiddeld een tiental personen,
waarvan acht tot negen knechten en twee tot drie
Antwerpse BierCourant – Juli 2006 Nummer 3
meiden. Naar onze normen spreken we dus over een
KMO. Maar één brouwer kon vaak meerdere
brouwerijen in handen hebben en zich tevens
toeleggen op andere activiteiten. Over de
gefortuneerde eigenaars van de Antwerpse
brouwerijen zetten we een boompje op in de volgende
aflevering
Ivan Derycke
Activiteiten Augustus – September 2006
• Zaterdag 19 augustus 2006:
Tweede Antwerpse BierCollege-Kroegentocht.
Meer info www.antwerpsbiercollege.be of tel
0497 81 72 27 (Hans Bombeke)
• Zaterdag 16 september 2006 :
ABC bezoekt amateurbrouwer Marc Struyf in
Kapelle-op-den-Bos. We nemen de trein van
12u15 in Antwerpen-Centraal.
Meer info: www.antwerpsbiercollege.be of tel
0497 81 72 27 (Hans Bombeke)
• Zaterdag 26 en zondag 27 augustus 2006:
Bierfestival in CC De Meent,
Gemeenveldstraat 34, Alsemberg - Organisatie:
De Lambiekstoempers - meer info: www:
http://users.skynet.be/bs762752/activiteiten.htm
of email: Lambikstoempers@zythos.be
• Zaterdag 9 september 2006: Bierfestival in
Temse - Organisatie: De Kaaischuimers
Meer info : Kaaischuimers@zythos.be
• Zaterdag 23 en zondag 24 september 2006 19de
Kempisch bierfestival in CC De Werft te Geel,
België vanaf 14.00 - Organisatie: Onder 't
Schuim - meer info: voorzitter@zythos.be of
www: http://www.ondertschuim.tk/
Wenst u ook in de toekomst deze Antwerpse
BierCourant te ontvangen? Schrijf dan vandaag
nog uw lidgeld voor 2006 over op het
rekeningnummer van ABC:
778-5986635-44 met vermelding ‘lidgeld 2006’.
Voor de luttele prijs van € 15 kan je zo een jaar
lang genieten. Wil je ook nog lid worden bij
Zythos dan betaal je in totaal slechts € 20.
12