03.05.2013 Views

Lewe en lewende wesens 2

Lewe en lewende wesens 2

Lewe en lewende wesens 2

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Die m<strong>en</strong>s se oë is so geskape dat ons kleur kan waarneem. Baie diere kan ook kleur si<strong>en</strong>.<br />

Gorillas <strong>en</strong> bobbejane kan dieselfde kleure as ons si<strong>en</strong>. Honde kan nie soveel kleure as<br />

ons si<strong>en</strong> nie. Voëls kan meer kleure as ons si<strong>en</strong>.<br />

<br />

<br />

noem dit ultraviolet lig. Baie blomme het kleurk<strong>en</strong>merke wat ons m<strong>en</strong>se glad nie e<strong>en</strong>s<br />

<br />

<br />

infrarooi golwe wat<br />

van warmbloedige diere soos muise af kom, selfs in die donker waarneem.<br />

Gehoor<br />

Die ore van m<strong>en</strong>se <strong>en</strong> diere is so geskape dat dit vibrasies kan waarneem. Hierdie vibrasies<br />

of klankgolwe word deur die oor verander na seine wat die brein waarneem <strong>en</strong><br />

interpreteer.<br />

Soogdiere se ore is gewoonlik die beste ontwikkel. Soogdiere het ook<br />

uitw<strong>en</strong>dige oorskulpe wat hulle help om die klankgolwe beter op te vang.<br />

Diere soos perde of hasies kan hulle oorskulpe draai na die rigting van die<br />

klank om beter te kan hoor. Klanke wat die m<strong>en</strong>slike oor nie kan hoor nie,<br />

word ultraklank g<strong>en</strong>oem. Honde kan klanke waarneem wat die m<strong>en</strong>s glad<br />

<br />

hoor nie, maar wat honde se ore erg irriteer.<br />

Vlermuise gebruik hulle ore <strong>en</strong> klanke om selfs in pikdonkerte te weet waar hulle vlieg<br />

<strong>en</strong> waar hulle prooi is. Die hoë klanke wat hulle maak, word deur voorwerpe teruggekaats.<br />

Hierdie teruggekaatste klanke word deur hulle ore opgevang, <strong>en</strong> hulle brein kan<br />

die grootte <strong>en</strong> afstand van voorwerpe met behulp van hierdie klankgolwe uitwerk. Op<br />

hierdie manier kan ‘n vlermuis ‘n voorwerp so dun soos ‘n m<strong>en</strong>slike haar waarneem!<br />

Reptiele, amfibieë <strong>en</strong> visse het e<strong>en</strong>voudiger ore as soogdiere. Hulle kan minder soorte<br />

klanke waarneem. Slange het glad nie ore nie, maar “hoor” deur ‘n be<strong>en</strong> onder die vel.<br />

Hierdie be<strong>en</strong> vibreer wanneer die lug of die grond vibreer, <strong>en</strong> so kan die slang wel lae<br />

klanke waarneem. Insekte se “ore” is net toegerus om die klanke van hulle vyande of<br />

56

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!