Brochure melkvee - Publicaties - Vlaanderen.be

5.1.3 Para-tuberculose
Ziekteveroorzaker
Paratuberculose wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium avium subsp.
Paratuberculosis. Dit is een bacterie die nauw verwant is met de tuberkelbacil. Deze
ziekte heeft een zeer lange incubatietijd, dit is de tijd die verloopt tussen de
besmetting en de eerste ziekteverschijnselen. Dit beloopt tussen de twee en de tien
jaar,het dier wordt besmet als jong kalf maar wordt pas duidelijk ziek als koe.
De bacterie heeft een stevige waslaag, waardoor ze lang in de omgeving kan
overleven (vb. tot 9 maanden in stilstaand water). Omwille van zijn beschermende
waslaag is de bacterie ook zeer goed bestand tegen ontsmettingsmiddelen.
Het is een besmettelijke ziekte die wereldwijd en vooral in de gematigde
klimaatzones voorkomt. Uit Nederlands onderzoek blijkt dat de ziekte veelvuldig
voorkomt, namelijk op 22 % van de bedrijven en bij 1,5 % van de dieren werd
paratuberculose vastgesteld.
Tevens zou er een verband kunnen bestaan tussen para-tbc en de ziekte van Crohn
bij de mens. Bijgevolg is het mogelijks een zoönose.
Ziekteverschijnselen
De ziekte kent een chronisch verloop: het duurt jaren vooraleer de eerste symptomen
te voorschijn komen (klinische fase). Op de meeste bedrijven zullen slechts enkele
dieren op ten vroegste tweejarige leeftijd - maar meestal later - klinisch ziek worden.
Het eerste teken van paratuberculose is een daling van de melkproductie. De
typerende verschijnselen van waterdunne diarree en sterke vermagering treden op in
het eindstadium van de ziekte. De eetlust blijft goed. Uiteindelijk sterft het dier door
uitputting en algemene verzwakking. De symptomen worden veroorzaakt door een
geleidelijk verergerende ontsteking van de darmwand, waardoor de voedingsstoffen
niet meer opgenomen worden.
Paratuberculose is niet te genezen met antibiotica of andere medicijnen.
Besmettingsroute
Bedrijven raken meestal besmet via aankoop van subklinisch besmette dieren.
Kiemuitscheiding en verspreiding door besmette dieren gebeurt al in de subklinische
fase d.i. op het moment dat de aanwezigheid van de ziekte nog niet zichtbaar is.
Daarnaast kan de infectie binnensluipen door aanvoer van mest of graskuil van
besmette bedrijven. Verder kan het ook via aankoop van weidepercelen, gebruik van
drijfmestspreider, kleding of oppervlaktewater.
De jonge kalveren tot de leeftijd van 6 maanden lopen de grootste kans op
besmetting. Besmetting vindt plaats via mest, melk en/of biest van besmette koeien.
Besmetting in de baarmoeder speelt een ondergeschikte rol, maar kan optreden bij
klinisch zieke dieren.
24