1979-059 GESCHIEDENIS/HISTOIRE PHARMACIE - Kring voor de ...

Van onbekende Nederlandse Apothekers
Een 18e eeuwse apotheker vestigt zich
Dr. J.H. Ligterink, Apotheker en Arts
Johann Rudolph Reêrshemius, uit Oost-Friesland geëmigreerd,
heeft als apothekersleerling zijn opleiding
genoten bij Vader en Zoon Lutterot, apothekers, gevestigd
in de Vijzelstraat te Amsterdam.
Hij stamt uit een goede familie, die o.a. bekend is wegens
het aantal Evangelische predikanten, dat daaruit is voortgekomen.
Zijn vader is predikant te Norden, Pastor Comprimarius
Senior aldaar en een kerkhistoricus van naam.
Zijn twee oudere broers zijn beide predikant geworden,
later Kircheninspektor.
In een vorige schets heb ik hem ten tonele gevoerd als
model voor een 18e eeuwse apothekersleerling. Wanneer
ik deze draad weer opvat is hij 27 jaar oud, apothekersleerling
met 6 dienstjaren, nog steeds in dienst bij apotheker
Lutterot en leeft hij in het jaar 1672. De stadhuisbrand
van dat jaar is achter de rug. De winter belooft
een zeer strenge te worden.
In 1673 zal de zevenjarige zeeoorlog worden afgesloten
met een Brits succes, dat verdere mogelijkheden tot koloniale
ontwikkeling aan dat rijk zal bieden.
Tegen deze achtergrond en in deze maatschappij speelt
zich de zelfstandigmaking van onze Reêrshemius af. Zijn
vader is reeds op 18 september 1758 overleden. Hij is
r^öXr^^'f*
op die dag dus een volslagen wees geworden en het
ouderlijk huis te Norden is geliquideerd.
Johann Rudolph heeft trouwplannen.
Prinsengracht bij de Westerkerk Nieuwe Kerk aan de Damzljde
Ook bij Reêrshemius gingen trouw- en vestigingspiannen
hand in hand. Ook bij hem worden zij actueel wanneer zijn
werkgever, Mr. Adrian Lutterot Q'r) aan trouwen gaat
denken. Verwonderlijk is deze samenloop eigenlijk niet.
Knechten en leerlingen leefden nauw verbonden met en
opgenomen vaak in het gezin van de meester. Indien deze
laatste ging trouwen dan kon dit gebeuren licht een
grondige wijziging in de arbeidsverhoudingen betekenen.
De kans, dat een (nieuwe) echtgenote, die zich in haar
nog wat onwennige nieuwe waardigheid van meesteres
van de huishouding wil laten gelden en daarbij haar
machtsvertoon ook op leerlingen en knechten gaat richten
zal juist de oudere knechts niet hebben aangesproken.
Als alternatief waren verandering van meester of zelfstandige
vestiging mogelijk. Viel de keuze op het laatste,
dan werd afleggen van apothekersexamen, aanmelding
als poorter en het zoeken van een echtgenote noodzakelijk.
Een huwelijk stelde de huishouding op orde,
voorzag in de behoefte aan rust en onrust, bracht kinderen
voort met de daaraan verbonden oudervreugd, kans op
25