Klasse voor Leerkrachten 140

zijn wel redelijk populair, vooral in de tweede
graad. In de derde graad lezen jongeren veeleer
de krant. Meisjes hebben een grotere voorkeur
voor muziek, videoclips, e-mail, tijdschriften en
boeken dan jongens. Die houden zich meer
bezig met de computer en al wat daarrond
hangt.
3. Waar, maar hier verschillen meisjes van jongens.
Ze scoren hoger voor muziek beluisteren,
erover lezen, zingen, naar de muziekschool
gaan, een klassiek instrument bespelen. Dat
doen jongens dus minder (graag). Voor zowel
jongens als meisjes heeft muziek een ‘mood
control functie’: troost bij verdriet, afl eiding...
De oudste leerlingen zijn meer bezig met alternatieve
vormen van muziek maken: scratchen,
mixen, in een band spelen.
4. Niet waar. Jongeren uit de tweede graad
hangen het meest voor de beeldbuis. Ze doen
dat vooral om zich te ontspannen. Tv-interesses
verschuiven wel. Zo vertonen leerlingen
met ouder te worden meer belangstelling en
waardering voor nieuws- en praatprogramma’s.
En meisjes kijken naar andere programma’s
dan jongens: romantische series, Engelstalige
feuilletons, muziek- en jeugdprogramma’s,
Vlaamse reeksen en programma’s als ER of
General Hospital. Jongens prefereren politie- en
gangsterreeksen, westernseries, oorlog, karate
en kung fu, animatie, humoristische programma’s,
sport, natuurdocumentaires, informatieve
programma’s en nieuws. Jongeren uit ASO en
TSO kijken liever naar Koppen, Kwesties of
National Geographic dan hun leeftijdgenoten
uit BSO.
5. Waar. Dat geldt vooral voor jongeren uit
de eerste graad. Ze werken ook effectief meer
met de pc dan te e-mailen of te surfen op het
world wide web. Al doen jongens dat liever
dan meisjes. Opvallend: negen leerlingen op
tien hebben thuis een pc, één op drie heeft er
een op zijn kamer. Bijna alle leerlingen in het
secundair hebben al met een computer gewerkt.
De helft gebruikt hem voor schooltaken (en
hoe ouder ze zijn, hoe meer ze dat doen). In
de eerste graad surfen leerlingen per week
gemiddeld 4 uur 20 minuten op het world
wide web, in de tweede en derde graad 6 uur
en een kwartier.
Waarvoor jongeren internet gebruiken? In de
eerste graad vooral om informatie op te zoeken,
M I X D E M E D I A
Jongeren leren ook buiten de school: uit fi lms, tv, muziek,
tijdschriften, internet enz. Wat kan of mag de school daarmee
doen, in de wetenschap dat leerlingen deze informele
leerkanalen vooral associëren met hun vrije tijd en dus
niet met de school? Kunnen ze de leerkracht helpen om
jongeren van een negatieve houding tegenover de school
af te helpen? Of toch maar liever afhouden? Vijf suggesties
uit het onderzoek:
1. Gebruik muziek met mate. Het bewijst vooral zijn
nut in taalvakken, maar ook in vakken als geschiedenis
(protestsong), godsdienst of zedenleer (reggae, rap).
2. Toon tv-programma’s en fi lms om de leerstof te
in de tweede en derde graad ook om ideeën
voor een spreekbeurt op te doen. In de eerste
graad chat drie vierde regelmatig. BSO-leerlingen
chatten liever dan ASO- en TSO-leerlingen. 70
procent van de jongeren e-mailt regelmatig.
Vanaf de tweede graad gaan leerlingen meer
e-mailen dan chatten. Meisjes e-mailen iets
meer dan jongens. Jongens surfen iets meer op
het net dan meisjes. Algemeen willen minstens
vier jongeren op vijf les over internet op school.
En minstens twee derde wil tijdens de pauzes
op internet kunnen werken.
6. Waar, al verwacht je hier het omgekeerde.
Het fenomeen doet zich voor in de eerste graad.
De onderzoekers zien daar drie redenen voor:
Kung Fu, scratchen
en mixen
a) het pc-gebruik van tieners sluit niet aan bij
wat de leerkracht ervan verwacht, b) hun pcgebruik
creëert een vals gevoel van orde en
overzichtelijkheid, en c) de verleiding kan groot
zijn om de pc te gebruiken voor spelletjes of
websurfen, niet zozeer voor taken. In de eerste
en derde graad maakt het niets uit of leerlingen
met of zonder pc taken maken. In de tweede
graad halen TSO-jongens mét pc wel betere
resultaten dan TSO-jongens zonder.
7. Waar. Drie vierde van de leerlingen meent
dat ze meer kunnen leren van internet dan
uit boeken. Meer dan de helft surft liever op
internet dan tv te kijken en bijna drie kwart surft
liever op het net dan een boek te lezen. Enkel
de oudste leerlingen relativeren het belang van
internet iets meer.
8. Gedeeltelijk waar. De stelling werd enkel
voorgelegd aan leerlingen van de derde graad.
Twee derde beweert meer van internet te kennen
dan de leerkrachten.
9. Niet waar. Jongeren vinden kennisoverdracht
belangrijk, vinden de school daarvoor
de belangrijkste plaats en staan ook grosso
modo achter de leerstof die ze krijgen. Maar
ze struikelen vooral over de manier waarop de
school en het schoolleven in elkaar zitten. Hun
bronnen van ongenoegen: de manier waarop
sommige leerkrachten lesgeven (saai, te frontaal),
het beginuur van de schooldag (te vroeg), de
tijd tussen de lessen (te kort), de spreiding van
verduidelijken. Ze maken een les ook aangenamer en
leerlingen letten beter op. Maar te veel kijken of kijken
zonder opdracht verliest op de duur zijn effect.
3. Trek de actualiteit de klas in. De krant bevat dagelijks
berichten die bij veel vakken aansluit. Ook tijdschriftartikels
zijn nuttig. Je kan er ook de maatschappelijke
relevantie van je vak mee aantonen. Ga er ook hier niet
te overdadig mee om. Soms is het beter dagbladen ter
beschikking te stellen in de bibliotheek. Niet op elke
keukentafel ligt ’s morgens een krant.
4. Neem een neutralere houding aan tegenover
boeken. De verplichte lectuurlijst samen met de
de vakken (niet altijd evenredig), het schoolreglement
(soms echt verouderd), huiswerk (soms
dagenlang geen, dan alles tegelijk) en de lessen
zelf (onvoldoende inspelend op de actualiteit).
Te weinig studierichtingen op school is ook een
vaak gehoorde klacht. Op de meeste punten
kunnen scholen wel degelijk inspelen.
10. Niet waar. Jongeren vragen niet massaal
meer video, muziek, kranten, tijdschriften of
boeken in de les. School en vrije tijd moeten
gescheiden blijven, anders is de lol eraf. Maar
de school mag wel meer rekening houden met
de vrijetijdsbesteding van jongeren (huiswerk
meer spreiden, fl exibeler timing van toetsen
en examens…). Ze vragen ook meer tijd voor
informatica. Jongeren vinden dat ze op school
met de computer moeten leren werken.
‘Het onderwijs in een concurrentiestrijd. Een
studie naar de positie van formele leerkanalen in
een informele kennismaatschappij.’ Onderzoek
in opdracht van het departement Onderwijs
(OBPWO 99.12), uitgevoerd door prof. K.
Roe, prof. J Van den Bulck, K. De Cock en C.
Dusart, departement Communicatiewetenschap,
KULeuven. Een uitgebreide synthese
vind je op www.ond.vlaanderen.be/obpwo
(surf naar projecten 1999)
Had je zeven of meer antwoorden juist? Dan
ben je mee met de leefwereld van jongeren. Een
inhaalmanoeuvre nodig of gewoon geïnteresseerd?
Meer over jongeren, jongerencultuur en
onderwijs vind je op www.maks.be. Je leerlingen
krijgen Maks! elke maand. Al gezien?
leerlingen opstellen kan ze meer motiveren om te
lezen. Zoek creatievere opdrachten dan de traditionele
boekbespreking. Zulke besprekingen circuleren trouwens
bij duizenden via internet. Vul de schoolbibliotheek ten
slotte geregeld aan met moderne literatuur.
5. Hanteer het world wide web als informatie-
of illustratiebron. Daarvoor gebruiken leerlingen
internet vaak. Pas vooral in de eerste graad op voor
veelvuldig gebruik, want daar vind je het grootste
aantal tegenstanders van internet in de les. Geef
leerlingen de kans om ook buiten de lesuren op het
net te surfen.
KLASSE NR.140 37