Boek IKKE van Brugge van Dany Constant-Favorin - Welkom op de ...

Heb je Napoleon gezien ?
Als iemand je stomverbaasd of een beetje idioot staat aan te gapen, dan wordt in
Brugge wel eens gezegd : "E je Napoleong gezien, dè ?"
Heel wat Bruggelingen hebben ooit Napoleon gezien, tot twee maal toe zelfs.
Over het historische bezoek van de Franse keizer en zijn gemalin aan Brugge is heel
wat bekend. Het is zelfs uitgedraaid op een leuk verhaal, dat ik u niet wil
onthouden.
Napoleone Buonaparte, zoals zijn echte naam klinkt, is een figuur wiens vinnig
karakter en doorzettingsvermogen mij wel liggen en voor wie ik, ondanks de
verfoeilijke dictatoriale trekjes, een serieuze bewondering heb.
We schrijven 1810:
De kleine Corsicaan, heerser over Frankrijk en een groot deel van Europa, was toen
aan het toppunt van zijn macht. Bovendien was hij nog maar pas in het huwelijk
getreden met Marie-Louise, aartshertogin van Oostenrijk en dochter van Keizer
Frans II. Zijn eerste huwelijk met de Creoolse Joséphine de Beauharnais was het
jaar daarvoor ontbonden, omdat zij hem geen troonopvolger kon schenken. Even
had Napoleon gedacht aan een huwelijk met Anna Paulowna, dochter van de
Russische tsaar, maar deze weigerde. In 1816 zou Anna trouwen met de
toekomstige Willem I, Prins van Oranje.
De zuidelijke Nederlanden waren toe onlangs Frans bezit geworden. Napoleon sprak
over "les départements des Pays-Bas".
In het bewuste jaar 1810 dus, bezocht Napoleon eerst Brussel en Antwerpen,
daarna Oostende. Hij voelde zich, naar eigen zeggen, bijzonder aangetrokken door
deze haven met directe toegang tot de zee. Hij zou er trouwens, na zijn bezoek aan
Brugge, voor enkele dagen terugkeren.
Hij liet Marie-Louise met gevolg doorheen het binnenland naar Gent reizen en
vervoegde haar pas meerdere dagen later.
Op 16 mei 1810 was eindelijk ook Brugge aan de beurt.
De ontvangst was uitermate hartelijk. Maar… was die hartelijkheid algemeen of
beperkte die zich tot de hoogwaardigheidsbekleders? Welke waren de gedachten en
gevoelens van de doorsnee Bruggeling voor de man, die niet alleen zijn provincie,
maar het grootste deel van Europa in enkele jaren tijd had weten te veroveren?
Napoleon was, zoals gezegd, niet aan zijn eerste bezoek in Brugge. In 1803 reeds, in
zijn hoedanigheid van Eerste Consul, gekleed in het eenvoudige uniform van Franse
grenadier, had hij onze stad bezocht en de Bruggelingen hadden hem toen algemeen
toegejuicht als "de Bevrijder", de man die hen verlost had van het Oostenrijkse juk.
De magistratuur en het patriciaat daarentegen, met burgemeester Croese op kop,
hadden zich toen gereserveerd getoond, nog volop vervuld van het Oostenrijks
gedachtegoed.
In 1810 echter lagen de zaken totaal anders: De kleine consul was de grote keizer
geworden en de oude Brugse adel had zich, tegen beter weten in, traag maar zeker
achter Napoleon geschaard. Eigenlijk had de bevolking niet te morren: orde en
stabiliteit waren teruggekeerd en de kerkdiensten, die Jozef II grotendeels verboden
had, waren opnieuw toegestaan. Zelfs de handelaars en opkomende industriëlen
kenden vette jaren. De wet beschermde de vrije concurrentie. De Bruggelingen
hadden zich dus verzoend met een politieke en economische evolutie, die zichtbaar
de goede kant uitging.
Er waren echter, met de komst van de Fransen, wel heel wat veranderingen gebeurd
die het Brugse volk minder vlot aanvaardde: Onderwijs gebeurde enkel nog in het
Frans.
Blz. 46/102