Boek IKKE van Brugge van Dany Constant-Favorin - Welkom op de ...

HOOFDSTUK VI
HET BRUGGE VAN VROEGER EN NU
Vis, visverkopers en vismarkten
Ik hou van vis, jij houd van vis, hij houdt van vis, wij houden van vis, jullie houden
van ……of niet, misschien? Dat kan! Wie echter niet van vis houdt, weet niet wat
hij/zij mist. Dixit "Ikke"!
Traditiegetrouw zijn Bruggelingen grote visverbruikers. Het wordt ons van
kindsbeen af met de "vislepel" ingegeven. Geen wonder, met de Noordzee aan onze
achterdeur !
We hebben de mooiste vismarkt van het land, visrestaurants zijn er in alle
prijsklassen en een vishandel heeft u zeker in de buurt. Waar ik woon, zijn er zelfs
twee, kwestie van een beetje concurrentie te hebben, niet?
Bruggelingen eten dus veel vis. Dat beweren althans de statistieken en ik ga ervan
uit dat ze kloppen. Vis eten is een (goede) gewoonte, die wij van onze middeleeuwse
voorouders hebben overgenomen.
We kunnen gerust stellen dat Brugge in de veertiende en vijftiende eeuw uitgroeide
tot een vishandelcentrum. Merkwaardig is wel, dat in die tijd het verbruik van
riviervis veel groter was dan nu, hoewel de zeevis toch goed was voor 70% van de
totale visconsumptie in onze gewesten.
In de dertiende eeuw was visvangst het voornaamste bestaanmiddel in onze
contreien, naast landbouw en koopvaardij. Godsdienst speelde daarbij een grote rol.
Tot in het begin van de negentiende eeuw waren de rooms-katholieken verplicht vis
te eten van de eerste tot de laatste dag van de vastenperiode en door het jaar ook
elke vrijdag. Ook de kloostergemeenschappen waren grote visverbruikers. Bekende
abdijen zoals Ter Doest in Lissewege en Ter Duinen in Koksijde hadden hun eigen
sloepen voor visvangst in de Noordzee.
Hoewel de meeste soorten vis die wij eten, ook al in de Middeleeuwen gevangen
werden, waren er toch wel modetrends wat verbruik betrof. Zo was walvis een veel
gevraagde vissoort in alle lagen van de bevolking. Ook haring stond heel vaak op de
tafel van de middeleeuwse gezinnen. Reeds in de negende eeuw deed men aan
haringvangst langs de Noordzeekust.
Omdat toen van Zeebrugge nog geen sprake was, waren Grevelingen en Nieuwpoort
de twee voornaamste leveranciers van vis voor de stad Brugge. Vanaf de veertiende
en vooral in de vijftiende eeuw, kamen Oostende, Wenduine en Blankenberge op als
vissershavens. Ook uit Sluis, Muide en Hoeke werd via het Zwin vis naar Brugge
aangevoerd. Riviervis kwam vooral uit Nederland, hoewel er in de omgeving van
Brugge ruim voorraad was. Zelfs onze stadsgrachten waren toen nog zeer visrijk.
Het Sint-Janshospitaal bezat het voorrecht van het "paelinck zetten" in de reien. Dit
was een aanbesteding tot het plaatsen van visnetten voor de vangst van "de
crupende visch" (vonnis van 18-4-1465).
De Nieuwpoortse zeevis werd via de IJzer, de Ieperlee, Plassendale en Stalhille
aangevoerd, om uiteindelijk gelost te worden aan de "Schipstalle" (Scheepsdale). De
vis werd vervolgens verhandeld in een vismijn, waarvan men de exacte ligging niet
heeft kunnen achterhalen. Wel weten we dat er een "mynnemeester" was en dat de
openbare verkoop bij afslag gebeurde, zoals dat nu nog het geval is.
Blz. 75/102