Een inventarisatie van de problemen rond Antillianen in Nijmegen

pen ontkennen dan wel rechtvaardigen. Hiermee is niet gezegd dat dit betrekking
heeft op de hele gemeenschap. Een begrip dat in de interviews telkens naar voren
komt, is ‘vertrouwen’, of beter het gebrek daaraan. En dat lijkt kenmerkend voor
een deel van de Antilliaanse gemeenschap. Het wij-zijdenken suggereert een solidaire
en hechte gemeenschap. Niets is minder waar. Er is in de optiek van verschillende
respondenten minder solidariteit dan buitenstaanders geneigd zijn te denken.
Het gebrek aan vertrouwen ligt hieraan ten grondslag. Niet alleen de criminele
wereld wordt door wantrouwen beheerst (‘je wordt hartstikke paranoia’), ook in de
reguliere gemeenschap doet zich dat voor. De een is voor de ander een concurrent
met wie je telkens de strijd aan moet gaan wie het beste is, het mooiste huis heeft,
de mooiste auto bezit, enzovoort. Onlosmakelijk hiermee verbonden is jaloezie,
waaruit veel onenigheid en geweld voortkomt. Vrijwel alle respondenten maken
melding van dit soort gebeurtenissen. Een gevolg is het gebrek aan vertrouwen of
in sommige gevallen misbruik. Een respondent: ‘Antillianen misbruiken elkaar ook
flink. Als een van hen in een hulpbehoevende positie zit en bijvoorbeeld geen dak
boven zijn hoofd heeft, proberen sommigen daar geld aan te verdienen.’ Degenen
die men nog het meest kan vertrouwen zijn de eigen familieleden. Ten overvloede
merken we op dat dit negatieve beeld van (delen van) de Antilliaanse gemeenschap
in Nijmegen niet zonder meer gegeneraliseerd mag worden naar de gemeenschap
als geheel.
Culturele aspecten
Aan de respondenten is gevraagd wat cultuurspecifieke aspecten zijn van de problemen
rond Antillianen, aspecten die hen onderscheiden van andere etnische
bevolkingsgroepen. 60 Hieronder volgt bij wijze van resumé van dit hoofdstuk een
aantal factoren die respondenten noemden.
Dat Antillianen overlast veroorzaken komt volgens hen door hun extraverte taal
en manier van communiceren. Op andere mensen kan dit bedreigend overkomen,
te meer als er een hele groep staat. In het verlengde hiervan noemen respondenten
het soms extreem gewelddadige gedrag, waarbij het hebben en gebruiken van een
vuurwapen het ultieme geweldsmoment betekent. ‘Als je een pistool hebt, ben je
de man, als je iemand hebt omgelegd dan ben je een held.’ Het rolmodel voor sommige
Antilliaanse jongeren zijn grote gangsters in misdaadfilms, die ze proberen te
imiteren. Veel, en voor sommigen alles, is geoorloofd om de eigen eer en persoon
op de voorgrond te plaatsen.
Naast hun lichtontvlambaarheid, zoals iemand het uitdrukte, wordt een materialistische
levensinstelling genoemd als een belangrijke karakteristiek van sommige
Antillianen. De relatie met criminaliteit is duidelijk: het uiterlijke vertoon,
––––––
60 We beseffen dat we een min of meer statische opvatting van het cultuurbegrip hanteren. In werkelijkheid
zal dit eerder pluriform en dynamisch zijn.
53