O&A-2009-26 | OR en integriteit in de (semi) publieke sector - CAOP

INTEGRITEITSBELEID IN DE PUBLIEKE SECTOR
uit een rapport van de Algemene Rekenkamer uit
1996.
‘Ambtenaren zijn werknemers, maar werknemers
van een bijzondere werkgever. Het feit dát onze
werkgever een overheidsorganisatie is, plaatst ons
in een bijzondere positie met consequenties voor
arbeidsvoorwaarden maar ook voor gedrag en
dergelijke.’ (Sjaak Sibbing)
‘Het jaar 1992 wordt vaak genoemd en dan wordt
dé rede van Dales aangehaald, maar het bestond
natuurlijk al veel langer. Het was al een hoeksteen
van het ambtenarenreglement. In het kernartikel
in het ambtenarenreglement zit integriteit, zonder
het zo te noemen, al ingebouwd. Een ambtenaar
moet zich gedragen zoals een goed ambtenaar
betaamt. Maar wat is betamelijk gedrag? Na 1992
zijn er talloze regels bijgekomen. Ik heb ze wel eens
geteld. Het zijn er, geloof ik, vijftien. Vijftien stuks
op allerlei deelgebieden.’ (Harry Borghouts)
II. Regels en compliance (1995 - 2003)
De periode 1995-2003 staat voor het ontwikkelen
van beleid, regels en instrumenten. Het integri-
18 INTEGRITEITSBELEID
teitsbeleid wordt in beleidsnota’s uitgewerkt.
Ook wordt er wet- en regelgeving geformuleerd.
Dit werd deels gestimuleerd door het aannemen
van de motie Kamp c.s.. Daarin werd de regering
uitgenodigd om voor alle ministeries een vijftal
integriteitsbevorderende maatregelen in te voeren.
7 Deze maatregelen hadden betrekking op het
melden en registreren van nevenwerkzaamheden,
het mogen aannemen van geschenken of diensten,
de handelwijze bij aantasting van integriteit of
vermoedens daarvan, functieroulatie bij kwetsbare
functies en het aanstellen van vertrouwenspersonen.
De Ambtenarenwet werd in een tweetal
tranches gewijzigd (zie hierna). Daarnaast werd
vanuit de centrale overheid een aantal instrumenten
ontwikkeld aan de hand waarvan decentrale
overheidsorganisaties zelf vorm en inhoud
konden geven aan het lokale integriteitsbeleid.
Bijvoorbeeld het Handboek Integriteitsonderzoek
(BZK), de Handreiking Vertrouwenspersoon
Integriteit (BZK) en een handreiking voor het
houden van integriteitsaudits van het ministerie
van Financiën. Verder werd er bij de toenmalige
Binnenlandse Veiligheidsdienst een meldpunt
(Mepia) ingericht waarbij men melding kon doen
van een integriteitsaantasting door een overheidsfunctionaris.
Al deze maatregelen worden gekenmerkt
door een sterk ‘compliance’ karakter. En
hoewel in deze periode in beleidsnota’s regelmatig
wordt gewezen op het belang van bewustwording
van de medewerkers (het cultuuraspect), zijn er
7 Kamerstukken II, 1996-1997, 24 655, nr. 3. Deze motie was gebaseerd op de aanbevelingen uit het rapport
van de Algemene Rekenkamer van 11 maart 1996 (24 655, nr. 2).