presentatie - Erfgoedcel Mechelen

Tijd- en plaatsgebondenheid
Tijdens het beschrijvingswerk in Mechelen werd intuïtief duidelijk dat een groot deel van de
Mechelse edities gebonden is aan een specifieke historische en geografische context. Vele gelegenheidsgedichten,
pamfletten maar ook beschrijvingen van cavalcades, toneelprogramma’s, veilingcatalogi,
… zijn verbonden aan een specifiek historisch feit. Ze staan tegenover algemene werken
waarvan de inhoud minder tijdgebonden is. Net zo kan er onderscheid worden gemaakt tussen
publicaties die vooral bedoeld waren om te functioneren in Mechelen en omgeving zoals costuimen
en stedelijke ordonnanties, devotieliteratuur voor Mechelse broederschappen, de Mechelse almanak
en andere werken waarvan de meer algemene inhoud ook een breder publiek in de Nederlanden en
daarbuiten kon aanspreken. Elke editie werd op basis van een aantal criteria zoals
bijvoorbeeld de aanwezigheid van een datum of een variant op de plaatsnaam Mechelen in de titel,
de expliciete vermelding van het (Mechelse) doelpubliek, de inhoudelijke descriptoren in de STCVbeschrijving,
… ingedeeld in deze of gene categorie. Grafiek 5 toont een duidelijke evolutie van de
tijd- en plaatsgebondenheid van het Mechelse drukwerk.
In de periode tot 1625 was een minderheid van de Mechelse edities gebonden aan de Mechelse
eigentijdse context. In de tweede helft van zijn loopbaan begon Hendrik Jaye duidelijk meer voor
de lokale markt te drukken. Hij stopte het drukken van de niet in het corpus opgenomen Engelse
devotieliteratuur en bijna de helft van de drukken uit het Jaye-atelier verwezen nu duidelijk naar de
Mechelse context. De talrijke pamfletten die Jan Jaye en Gijsbrecht Lints na 1650 in het kader van
de toen actuele theologische discussies drukten, zorgden voor een verdere toename van de tijdgebondenheid
van hun fondsen. Vanaf dan werden de Mechelse edities steeds meer tijd- en plaatsgebonden.
Een piek werd bereikt in het eerste kwart van de achttiende eeuw. De inhoud van bijna drie
op de vier (schaarse!) Mechelse edities uit die periode was nauw verbonden met het Mechelen van
die tijd.
Soirée Lamot - Mechesle drukkers, klantgericht en flexibel 15