Stichting Oude Groninger Kerken

Werk in Uit voering
De Stichting Oude Groninger Kerken heeft ook de afgelopen
periode behoorlijk de handen uit de mouwen gestoken.
In het oktobernummer van Groninger Kerken
kon u al lezen over het vele ‘werk in uitvoering’. Vier
grote projecten zijn inmiddels opgeleverd. Marcel van
Santen, projectleider, doet verslag.
Stitswerd
Ondanks het slechte weer zijn de werkzaamheden bij de kerk
van Stitswerd goed verlopen en kon alles volgens planning
worden uitgevoerd. Het stuc- en schilderwerk van de buitengevels
en andere onderdelen van de kerk zijn volledig hersteld.
Hiermee is al voor de bouwvak van 2011 gestart. In
eerste instantie zijn er proefstukken gemaakt, dit om het resultaat
na vier weken te zien. Maar na die maand was het resultaat
totaal anders dan verwacht. De gevels waren behandeld
tegen mosgroei maar na de proefperiode waren de gevels
groener dan ooit tevoren… Later werd ontdekt dat dit te
maken had met een overstroming van de goot.
Het stuc- en schilderwerk werd in de week van 1 november
opgeleverd. Er zijn slechts nog enkele puntjes die op de i gezet
moeten worden. Maar al met al is het resultaat zeer positief.
Tot slot bleek bij de renovatie de bekroning van het windijzer
al jarenlang vast te zitten. We hebben ervoor gezorgd
dat deze weer draait, naar alle tevredenheid van het dorp.
Kiel-Windeweer
De Amshoff in Kiel-Windeweer is een Bijzondere Locatie,
waar veel feesten en partijen georganiseerd worden. Daarom
had de Stichting voor de herstelwerkzaamheden te maken
met een extra strakke planning. De beste tijd om een dergelijke
locatie aan te pakken, was de bouwvakantie.
Er moest veel werk verzet worden: de dakruiter is geheel
gerestaureerd, al het buitenwerk is opnieuw geschilderd en
in het restaurant is de vloer vervangen.
De bouwvak zou daarvoor zoals gezegd de ideale periode
zijn, maar ook hier gold: het weer werkte niet echt mee…
Maar stoppen was geen optie. ’s Ochtend werd daarom alles
wel drooggemaakt en werd er een speciale tent gebouwd,
zodat er beschut gewerkt kon worden. Doordat de tent niet
teveel wind kon opvangen, moest deze ’s avonds weer worden
afgebroken. Ondanks deze extra vertragingen konden
de geplande bruiloften gelukkig wel doorgaan.
De oplevering was net achter de rug, toen zich een nieuw
dilemma aandiende. In het restaurant klaagden gasten over
koude benen. Men dacht dat dit door de kieren in de vloer
kwam, dus werd de vloer vervangen. Het bijkomend probleem
was de afzuigkap. Die zoog nu vacuüm, omdat de
vloer volledig was dichtgemaakt. De koude benen werden
dus veroorzaakt doordat de afzuigkap de lucht uit het restaurant
én onder de vloer wegzoog! Nu moest er nog iets bedacht
worden om dat vacuüm te voorkomen.
Visvliet
Visvliet had een vergelijkbare aanpak nodig als Stitswerd,
alleen iets minder ingrijpend. Ook hier werd een expert ingeschakeld
voor technisch advies. Gekozen werd voor een ander
verfproduct en leverancier. Dit is bewust gedaan om de
effecten en verschillen van het schilderwerk van de twee
kerken te kunnen zien. Voorlopig variëren die niet noemenswaardig,
maar de toekomst zal dit uitwijzen.
Het werk is goed verlopen. Een grote lekkage op drie verschillende
plekken in de goot is mooi hersteld. De vrijwilligers
van de plaatselijke commissie hebben hun steentje ook
bijgedragen door de kapruimte geheel schoon te maken. Nu
moeten alleen de wijzerplaat en de bekroning worden teruggeplaatst
en dan is deze klus ook weer geklaard.
Thesinge
Broedende zwaluwen betekenden een vertraagde uitvoering
van het werk in Thesinge, en dat terwijl de steigers al waren
opgetrokken. Nadat de vogels waren uitgevlogen, zijn de
werkzaamheden aan de dakruiter weer gestart.
Het hout is hersteld en de deels loden bekleding is vervangen
en geschilderd. Door het koude weer heeft het herstel
van het loodwerk van de koepel wat langer geduurd dan
gepland: het lood laat zich bij lagere temperaturen moeilijker
buigen en in vorm kloppen. Bij warm weer gaat dit veel
makkelijker en sneller. In de dakruiter zijn enkele constructieve
aanpassingen gedaan, omdat de dakconstructie uit elkaar
ging. Dit is, in overleg met een constructeur, met trekstangen
opgelost. Al met al heeft het project langer geduurd
dan verwacht. De oplevering had plaats op vrijdag 11 november
2011.
Verval (boven) en herstel in Thesinge.
Mediatheek
T. Juk, De Nicolaaskerk van Oldenzijl, 2011
Uitvoerige beschrijving van het gebouw, de
bouwgeschiedenis, en details uit het interieur
zoals sporen uit de Middeleeuwen
(liturgische nissen, altaarsteen, wijdingszegels,
spreuk) de gedenksteen uit 1683,
het avondmaalsgerei, de grafstenen in de
kerk, enz. Het boekje begint met de ontstaansgeschiedenis
van het dorp Oldenzijl
en daarmee de ontstaansgeschiedenis van
de kerk.
B. Hofman, Schnitgers Droom. Een nieuw
leven voor het orgel van de Der Aa-kerk,
2011
Uitgave ter gelegenheid van de (her)ingebruikname
van het hoofdorgel in de Der
Aa-kerk. Aandacht voor de eerste orgels
van de Der Aa-kerk, het eerste Arp Schnitger-orgel,
de opvolgers van Schnitger, de
restauratie van kerk en orgel, organisten
vanaf 1815, voor het festival dat georganiseerd
is bij de afronding van de restauratie:
Schnitgers Droom. Ook nog een spannend
verhaal: een geheim bezoek in 1710 van
J.S. Bach aan Groningen.
J.R. Luth (red.), Wereldberoemde klanken.
Het Schnitgerorgel in de Der Aa-kerk te
Groningen en zijn voorgangers. Nederlandse
orgelmonografieën nr. 11, 2011
Uitgebreide beschrijving (door verschillende
auteurs: H. de Olde, K. van der Ploeg, P.
van Dijk, P. Westerbrink, A. Gramsbergen,
H.A. Edskes en H. Vogel) van geschiedenis
en restauratie van het Schnitgerorgel in de
Der Aa-kerk, voor de (bouw)geschiedenis
van de Der Aa-kerk (Onze Lieve Vrouwekerk
ter Aa), de orgelgeschiedenis van de
Broerkerk, de muziekinstrumenten op de
orgelkast, de organisten van de kerk, de
orgelconcerten (Comité Orgelconcerten Der
Aa-kerk).
P. Westerbrink, Return of the Queen.
Schnitgers Droom, 2011
CD, uitgegeven ter gelegenheid van de ingebruikname
van het Schnitger-orgel in de
Der Aa-kerk. Organist Peter Westerbrink
speelt werken van Brahms, Praetorius, Buxtehude,
Böhm, Bach, Ritter, en de eigentijdse
componist Bert Matter (1997). In het
begeleidende boekje is een voorwoord van
Peter Westerbrink, enige informatie (Dirk
Molenaar) over de verschillende orgels in
de Der Aa-kerk, de diverse restauraties en
orgelmakers die deze hebben uitgevoerd
(Timpe, Van Oeckelen), en een toelichting
op de uitgevoerde werken.
Het orgel in de H. Bonifatiuskerk te Weheden
Hoorn, 2011
Uitgave ter gelegenheid van de restauratie
van het Mitterreither/Maarschalkerweerdorgel
in de Bonifatiuskerk. Het orgel is afkomstig
uit het rooms-katholieke Maagdenhuis
te Amsterdam.
Kerkhof Eenum. Inventarisatie grafmonumenten,
2010
Kerkhof Westernieland. Inventarisatie
grafmonumenten, 2009
Inventarisaties van grafmonumenten d.m.v.
het inventarisatieformulier van Vereniging
de Terebinth. Behalve steensoort, afmeting
van het grafmonument en vorm, wordt de
volledige graftekst weergegeven.
R. Brouwer en P. Henssen (red.), Over 25
jaar. De toekomst van de funeraire cultuur,
2011
Uitgave ter gelegenheid van het 25-jarig
bestaan van De Terebinth. Vooral aandacht
voor de funeraire cultuur: rondom dood,
afscheid (uitvaartcultuur), dodenbezorging
(begraafcultuur) en gedenken (herinneringscultuur).
In het deel over begraafcultuur
is er aandacht voor projecten op
kerkhoven van de Stichting Oude Groninger
Kerken (Op hoogte gedacht, Landmerken,
Tour de Cimetières).
J. van Haaften e.a. (red.), Bestemming bereikt.
Herstel en herbestemming van vijftig
monumentale gebouwen in Groningen
stad, 2011
Beschrijving in woord en beeld, van vijftig
voorbeelden van herbestemming in de gemeente
Groningen. De voorbeelden worden
thematisch gepresenteerd: nutsbedrijven
(waaronder de watertoren, loodsen voormalige
gasfabriek en regulateurshuis); handel/nijverheid/industrie;onderwijsgebouwen;
publieke gebouwen/sport en recreatie
(waaronder het Prinsenhof, hoofdpostkantoor,
oude Groninger Museum) en reli-
De mediatheek is toegankelijk voor een
breed publiek: voor donateurs van de
stichting, voor leerlingen of studenten die
informatie zoeken voor werkstuk, spreekbeurt
of scriptie, voor mensen die monumenten
een warm hart toedragen. Kortom,
voor een ieder die geïnteresseerd is in de
collectie van de Stichting Oude Groninger
Kerken. Uitlening is niet mogelijk, wel kunt
u kopieën of prints maken.
De catalogus van de mediatheek kunt u
online raadplegen:
http://catalogus.groningerkerken.nl/
gieuze gebouwen (waaronder de Remonstrantse
kerk en theehuis Selwerderhof).
A. Pasveer (tekst), Nieuw gebruik. Oud gebouw,
2011
Uitgave t.g.v. 25 jaar Open Monumentendag.
Allerlei voorbeelden van verschillende
typen gebouwen die in verschillende tijden
steeds andere bestemmingen hebben gekregen.
M.G.J. Duijvendak e.a. (red.), Historisch
Jaarboek Groningen 2011
Uit de inhoud: De poort van Nienoord opnieuw
bekeken; De Echo van Bloemhof: de
luidklok van Thomas en Segebodus in
Slochteren; Nieuw leven voor De Toekomst.
De redding van een strokartonfabriek in
Oost-Groningen; Restauratie van de kerk in
Den Horn; Grafcultuur in lood; Gerestaureerde
Van Oeckelenorgel in de kerk van
Niekerk.
E. van Voolen, Joodse Kunst en Cultuur,
2006
Rijk geïllustreerde uitgave over de rol van
joden in de beeldende kunst gedurende de
afgelopen tweeduizend jaar. Het gaat over
het beeld van het jodendom, met daarin de
Spaanse synagoge Santa Maria la Blanca
te Toledo, de Nieuwe Synagoge in de Oranienburgerstrasse
in Berlijn, en de zeventiende-eeuwse
synagogen in Amsterdam.
Verder over de joodse emancipatie en de
joodse kunst, de Holocaust verbeeld, en de
joodse kunst in de moderne wereld.