overschrijding bij emissies naar water: beknopte fiches (pdf ... - Lne.be

ARCADIS ECOLAS Fiches milieurelevantie ongeoorloofde afvalwaterlozingen
06/11948/KC Milieurelevantie en vermogensvoordeel ongeoorloofde lozingen – Boekdeel 2
3.1.24 Chlooroxideerbare cyaniden
Algemeen
Een overschrijding van de emissievoorwaarden voor chlooroxideerbare cyaniden heeft een verhoogde
impact op de mens en het milieu. Chlooroxideerbare cyaniden zijn cyaniden die (b.v. in een
analysemethode) door behandeling met hypochloriet (HOCl) worden afgebroken. Het betreft de som van
vrije cyaniden, en zwakke en matig sterke cyanidecomplexen met b.v. zilver (Ag), cadmium (Cd), koper
(Cu), nikkel (Ni), kwik (Hg), etc. Vrije cyaniden in water is de som van de gehalten aan waterstofcyanide
(HCN), het vrije cyanide-ion (CN - ) en het in enkelvoudige metaalcyaniden gebonden cyanide zoals b.v.
kaliumcyanide (KCN) en natriumcyanide (NaCN).
HCN is een zeer licht ontvlambare en zeer giftige stof bij inademing. In het algemeen kan gezegd worden
dat chlooroxideerbare cyaniden zeer giftig zijn bij inademing en milieugevaarlijk zijn. Chlooroxideerbare
cyaniden zijn zeer giftig voor waterorganismen en kunnen in het aquatisch milieu op lange termijn
schadelijke effecten veroorzaken. De toxiciteit van cyanideverbindingen wordt bepaald door het
vermogen om CN-ionen af te splitsen en de daarmee gepaard gaande vorming van HCN. Complexe
cyanideverbindingen zijn dus normaliter veel minder giftig dan het vrije cyanide. Daarnaast kunnen ook
nog andere effecten optreden afhankelijk van het kation (Hg, Ag, Cd, etc.).
Cyaniden staan in Lijst II (“grijze lijst”) van Bijlage 2C van Vlarem I wat betekent dat de lozing van deze
schadelijke stoffen in het aquatisch milieu dient te worden verminderd overeenkomstig artikel
2.3.6.1.§1.2° van Vlarem II.
Chlooroxideerbare cyaniden-overschrijding bij lozing naar OW
Chlooroxideerbare cyaniden hebben een gelijkaardig gedrag in water als de vrije cyaniden, de reacties
verlopen alleen trager. Stabiele complexe metaalcyaniden kunnen bovendien adsorberen aan zwevende
stoffen in water en sedimenten, waardoor effecten naar de waterbodem toe mogelijk zijn.
Daarnaast kunnen ook nog andere effecten optreden afhankelijk van het kation (Hg, Ag, Cd, etc.).
Onoplosbare cyanidecomplexen zoals b.v. AgCN kunnen mogelijks accumuleren in waterorganismen,
zodat er een kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens.
Vrije cyaniden zijn zeer reactief in water. De enkelvoudige metaalcyaniden (b.v. KCN, NaCN) zijn zeer
oplosbaar in water, en zullen hierdoor in water zeer snel gesplitst worden in het anion (CN - ) en kationen
(K + , Na + ). Het vrije cyanide-ion zal in water snel HCN vormen of reageren met andere metalen in het
oppervlaktewater.
Bij een pH < 9,2 zullen de vrije cyaniden vooral als HCN aanwezig zijn. Vervluchtiging van HCN via het
wateroppervlak naar de lucht verloopt zeer snel, waardoor het effecten naar de lucht kan veroorzaken.
De snelheid van vervluchtiging is echter afhankelijk van veel factoren zoals temperatuur, pH,
windsnelheid en de cyanide-concentratie. Bij een overmaat aan het cyanide-ion kunnen er ook stabiele
complexe metaalcyaniden gevormd worden. Bij een pH > 10 en in aanwezigheid van sterke oxiderende
stoffen (b.v. natriumhypochloriet), kan HCN afgebroken worden tot koolstofdioxide (CO2) en ammoniak
(NH3). Hierbij kan echter ook cyanogeenchloride (CNCl) gevormd worden, dat net zoals ammoniak ook
zeer giftig is voor waterorganismen.
Chlooroxideerbare cyaniden-overschrijding bij lozing naar RWZI
Chlooroxideerbare cyaniden hebben een gelijkaardig gedrag in de ontvangende
rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) als de vrije cyaniden, de reacties verlopen alleen trager. Wanneer
vrije cyaniden in de RWZI terechtkomen dan zullen de enkelvoudige metaalcyaniden (b.v. KCN, NaCN) in
water zeer snel gesplitst worden in het anion (CN - ) en kationen (K + , Na + ). Het vrije cyanide-ion zal in
water snel HCN vormen of reageren met andere metalen of organisch materiaal.
39