NMEC De Helix Een grens voorbij: vanaf 15 jaar ... - Lne.be
NMEC De Helix Een grens voorbij: vanaf 15 jaar ... - Lne.be
NMEC De Helix Een grens voorbij: vanaf 15 jaar ... - Lne.be
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
In de herfst kunnen ze ook binnen massaal voorkomen en produceren stoffen die allergieën<br />
kunnen veroorzaken. <strong>De</strong> larve is heel vraatzuchtig en eet o.a. ook larven van inheemse<br />
lieveheers<strong>be</strong>estjes en verdringt op deze manier deze inheemse soort.<br />
Na<strong>be</strong>spreking jengaspel<br />
<strong>De</strong> toren is gevallen, nu volgt een <strong>be</strong>spreking.<br />
a) Complexiteit - Onvoorspelbaarheid<br />
- <strong>De</strong> toren is gevallen. Je hebt jengaspel nu 1 keer gespeeld, stel dat we opnieuw zouden<br />
<strong>be</strong>ginnen wanneer zou de toren vallen? Kan je dit voorspellen? Neen.<br />
- Kan je voorspellen wanneer ecosysteem aarde ontwricht zal geraken, niet meer leefbaar is?<br />
Neen.<br />
- Kan je zeggen welke dieren, planten of ecosystemen essentieel zijn voor het ecosysteem<br />
aarde? Neen.<br />
- Waarom niet? We kennen niet alle relaties, alle verbanden enz . Onze aarde is een uiterst<br />
complex ecosysteem waarin kleine wijzigingen niet te verwachten en drastische gevolgen<br />
kunnen heb<strong>be</strong>n.<br />
Kleine veranderingen, piepkleine wijzigingen in het ecosysteem kunnen grote gevolgen heb<strong>be</strong>n<br />
vb. het verdwijnen van de bijen zou vb.veel minder fruit en groenten kunnen <strong>be</strong>tekenen.<br />
Je kan onmogelijk zeggen dat het verdwijnen van dit dier of die plant geen ander gevolg zal<br />
heb<strong>be</strong>n, misschien zijn er wel kettingreacties die zullen ge<strong>be</strong>uren die we niet kunnen<br />
vermoeden. Hoe complexer een systeem hoe groter het niet-lineaire gedrag en de<br />
onvoorspelbaarheid (= chaotisch gedrag). Bij niet-lineaire systemen zijn oorzaken en gevolgen<br />
niet éénduidig gekoppeld.<br />
b) Biodiversiteitsverlies is al eerder ge<strong>be</strong>urd<br />
Op dit moment weet men dat vele planten en dieren aan het uitsterven zijn (soorten verdwijnen<br />
momenteel 1000 keer sneller dan voorheen).<br />
Is dit ooit eerder ge<strong>be</strong>urd? Ja, dit is de 6 de grote uitstervingsgolf.<br />
Waar zit het grote verschil met de vorige extincties? Nu worden ze veroorzaakt door de mens.<br />
Goede figuur met visualisatie van de 6 grote uitstervingsgolven<br />
home.kpn.nl/d.sie<strong>be</strong>rs1/naturalis/uitleg-1.html<br />
Het jengaspel is een goede manier om complexiteit en onvoorspelbaarheid uit te leggen, op een<br />
<strong>be</strong>paald moment werd er één kleine verandering in het systeem gebracht en het systeem stortte<br />
in. <strong>De</strong>ze theorie over complexiteit en onvoorspelbaarheid geldt niet alleen voor de biodiversiteit,<br />
maar ook voor andere hedendaagse problemen …<br />
- hoeveel temperatuursstijging kan de aarde nog aan?<br />
- hoeveel waterreserve heb<strong>be</strong>n we nog voor onze voedselproductie?<br />
- hoeveel chemische vervuiling kan onze gezondheid en de aarde nog aan?<br />
Één van de <strong>be</strong>st <strong>be</strong>studeerde complexe systemen is het klimaat.<br />
<strong>NMEC</strong> <strong>De</strong> <strong>Helix</strong> <strong>Een</strong> <strong>grens</strong> <strong>voorbij</strong>: <strong>vanaf</strong> <strong>15</strong> <strong>jaar</strong> (handleiding) 33
Change language