NMEC De Helix Een grens voorbij: vanaf 15 jaar ... - Lne.be

THEMA: HORMOONVERSTORING
Voorwerp 1 Voorwerp 2 Voorwerp 3
Dobbelsteen met
woorden of chemische
formules
Ftalaten
Bisfenol A
Dioxine
Pesticiden
PCB’s
Oestrogeen
REACH – SIN lijst
www.sinlist.org
Print zaadcellen
(gezond en slecht
sperma)
Wat zijn hormoonverstoorders of endocriene verstoorders?
Scheikundige stoffen, zowel synthetische als natuurlijke, die in staat zijn het delicate
evenwicht van het hormonale systeem te ontregelen.
Mogelijke endocriene verstoorders:
• Organochloorpesticiden o.a. DDT, hexachloorbenzeen, lindaan, diëldrin,
methoxychloor die via bladgroenten, oppervlakte- en grondwater in de voeding terecht
komen.
• Gewasbeschermingsmiddelen (herbiciden) zoals simazine en atrazine, die ook in de
voeding voorkomen.
• Dioxines: worden gevormd tijdens verbrandingsprocessen en komen vervolgens in de
voedingsketen terecht. De dioxines zijn vooral berucht voor hun kankerwekkend
potentieel, maar vertonen ook anti-oestrogene effecten.
• PCB’s of polychloorbifenylen vroeger vooral in koel- en isolatievloeistof voorkomend,
aanwezig in vette vis, vlees en melkproducten.
• PAK’s of polycyclische aromatische koolwaterstoffen: aanwezig in
motoruitlaatgassen, op granen, fruit, groenten, zwart geroosterd voedsel en voedsel
gefrituurd in oude olie.
• Alkylfenolpolyethoxylaten (APE’s) die de oppervlaktespanning van water en andere
vloeistoffen verlagen: o.a. in was– en schoonmaakmiddelen, verf, bestrijdingsmiddelen
en de alkylfenolen als afbraakproducten van de APE’s in waterzuiveringsinstallaties.
• Bisfenol A: in zeer veel producten o.a. kunstharsen, plastics.
• TBT of tributyltin: een bestanddeel van verf voor de behandeling van zeeschepen.
• Ftalaten: gebruikt als weekmakers in PVC.
• Hormonen in vlees van met hormonen behandelde dieren.
De meeste van deze stoffen zijn weinig of niet wateroplosbaar, zeer goed oplosbaar in vet
en meestal moeilijk afbreekbaar waardoor ze zich kunnen opstapelen in levende wezens
(bioaccumulatie). Hierdoor kunnen ze in relatief hoge concentraties in mens en dier
voorkomen, terwijl hun concentratie in bijv. oppervlaktewater relatief gering is.
NMEC De Helix Een grens voorbij: vanaf 15 jaar (handleiding) 9