Sophia nodigt u uit / vous invite &

études féministes 22 vrouwenstudies
sophia | n° 28 | 2001
Afstandscursussen vrouwenstudies
Genderbril op na surfen
Laurence Claeys
Leefgezel(lin) met kinderen weggejaagd uit de
living, toetsenbord en koffie bij de hand, vloekend
op de provider omdat de connectie verbroken
wordt... Je verdiepen in het leven van
Emmeline Pankhurst, een filmpje bekijken
over de geschiedenis van de vrouwenbeweging
in België, discussiëren over de beleidsnota van
Minister Vogels... Virtueel werken aan reële
opbouw van je genderkennis, het kan. Drie
cursussen Vrouwenstudies worden namelijk
voor het tweede jaar via internet gedoceerd.
Dit artikel gaat over de ontwikkeling van
de afstandscursussen vrouwenstudies; de
stimulansen, de motivaties en een korte
bespreking van een stukje van de leeromgeving.
Het proces van concreet idee
tot eindprodukt is langer en uitgebreider
dan hier beschreven. Dit artikel is een
korte samenvatting van mijn eindwerk
«Onderwijsinnovatie: case-study afstandsonderwijs
Vrouwenstudies STIVA» 1
.
1. STIVA: kort geschetst
Tijdens het academiejaar 2000-2001 organiseerde
het Centrum voor Vrouwenstudies
- in een samenwerkingsverband tussen
de Universitaire Instelling Antwerpen
(UIA), Universiteit Gent (RUG) en Vrije
Universiteit Brussel (VUB) - voor de eerste
maal de afstandsonderwijsopleiding
«Vrouwen en Politiek». Deze opleiding
omvat drie on-line cursussen Vrouwenstudies:
Feministische Theorieën, Gelijke
Kansenbeleid en Media en werd STI-
VA 2
de cursus Gelijke Kansenbeleid door Prof.
Dr. A. Woodward
(afkorting van «Stimulering Innovatie
Vrouwenstudies Afstandsonderwijs»)
gedoopt.
De drie cursussen Vrouwenstudies worden
door drie verschillende docenten
Vrouwenstudies gedoceerd, enkele assistenten
werkten intensief mee aan de ontwikkeling
van de cursussen: de cursus Feministische
Theorieën door Prof. Dr. M.
Michielsens (UIA), naast docent was zij
tevens promotor van het volledige project;
3
(VUB); de cursus Media
door Prof.Dr.F. Saeys (RUG). Alle docenten
doceerden de cursus die aangeboden
werd via afstandsonderwijs sinds jaren
binnen de VAO 4
-opleiding Vrouwenstudies.
De drie cursussen werden opeenvolgend
gedoceerd, de studenten werden
verwacht één dag per week te studeren
gedurende het volledige academiejaar
(literatuur en oefeningen maken inbegrepen).
Er werd bewust gekozen om
de studenten gelijktijdig door de cursus
te laten gaan, vooral omdat dit de
onderlinge communicatie bevordert.
Bij de aanvang van de cursus kregen de
25 studenten – via email – een login en
paswoord toegestuurd. Door naar de
website 5
van STIVA te gaan, konden ze
starten met studeren.
Bij de start van elke cursus was een (optionele)
live bijeenkomst voorzien, waar
een technische uitleg gegeven werd over
het gebruik van de courseware en een
inhoudelijke inleiding op de cursus.
2. De realisatie: stimulansen,
ideeën en beslissingen
Drie factoren waren van doorslaggevend
belang om tot ontwikkeling van
de cursussen te komen: de ervaringen
opgedaan tijdens de ontwikkeling van
Europese online cursussen Vrouwenstudies,
beleidsinitiatieven en de verschuiving
van het heersende leerparadigma.
Zij gaven de aanzet om sluimerende
ideeën vorm te geven.
Cybernoise, Diotima en Gendering
Cyberspace zijn drie Europese projecten
afstandsonderwijs Vrouwenstudies waar
Prof. Michielsens (voor Diotima ook Prof.
Woodward) actief bij betrokken was.
Cybernoise 6
plaats in Europa. In 1999 werd parallel
aan de live summerschool een digitale
summerschool, Cybernoise genoemd,
georganiseerd. Diotima
is een digitale versie van de
vrouwenstudies summerschool die elk
jaar gedoceerd wordt op een andere
7
is een driejarig
project, gesubsidieerd door de Europese
unie, dat tot doel had een afstandsonderwijspakket
«Gender en Politics» te
ontwikkelen. Dit was een samenwerkingsverband
tussen elf partners van
zeven verschillende Europese landen.
Gendering Cyberspace is een tweejarig
project, gefinancieerd door de Europese
unie, dat tot doel had de ontwikkeling
en het doceren van een module
«Multimedia and multicultural genderstudies
in Europe» via afstandsonderwijs.
Momenteel loopt deze cursus
parallel met de vrouwenstudies summerschool.
Het is een samenwerkingsverband
tussen negen Europese landen.
Naast deze leerrijke ervaringen die tal van
ideeën opriepen om ook in Vlaanderen
afstandsonderwijs te ontwikkelen waren
ook de beleidsstimulansen voor innovatie
in het onderwijs van groot belang.
De Europese top van Lissabon waar het
actieplan «e-Europa: een informatiemaatschappij
voor iedereen» (2000) werd
opgesteld, was een belangrijk moment
voor de aandacht die de volgende jaren
vanuit Europa aan e-leren 8
zou gegeven
worden. In navolging van deze top werd
een Europese Commissie 9
met betrekking
tot e-leren opgericht. Vanuit deze commissie
werd dan een actieplan opgesteld
dat uiteindelijk in een resolutie 10
van de
raad betreffende e-leren resulteerde.
Ook de Vlaams minister voor Onderwijs
en Vorming, Marleen Vanderpoorten,
vernoemde in haar beleidsnota (Vanderpoorten,
M., 2000) expliciet de integratie
van ICT 11
in het onderwijs. De Vlaamse
regering besloot in 1997 een speciaal
fonds op te richten voor innovatieprojecten
binnen het onderwijs; dit
STIHO 12
-fonds kent budgetten toe aan
projecten die zowel technologisch als
inhoudelijke vernieuwingen voor het
hoger onderwijs inhouden. Het STIVAproject
werd van 1999 tot 2001 door het
STIHO-fonds gefinancierd.