handreiking natuurvriendelijke oevers - Wageningen UR E-depot

4.3 mONITOrINg eN eVAlUATIe
Doel van monitoring
Monitoring en evaluatie van de natuurvriendelijke oever kan veel nuttige informatie opleveren. Zo
geeft het inzicht in het functioneren van de oever en of de gestelde doelen wel of niet gehaald worden.
Monitoring kan leiden tot een bijsturing van het beheer en onderhoud en eventueel (delen van)
de aanleg.
Anderzijds levert monitoring ook inzicht op dat bruikbaar is voor andere plannen om natuurvriendelijke
oevers aan te leggen. Ecologische ontwikkelingen staan vaak onder invloed van vele factoren, waardoor
de ecologie lastig te voorspellen is. Op sommige locaties is dan ook bekend dat er -om onbekende
reden- geen water- of oeverplanten willen groeien.
Monitoring
Het is niet alleen belangrijk dat op een juiste wijze wordt gemonitord, tevens is het belangrijk dat alle
relevante gegevens worden gemonitord.
Gedacht kan worden aan:
• Ecologische scores. Dit kunnen KRW-scores zijn op de verschillende deelmaatlatten, zoals vegetatie,
macrofauna, fytobenthos en vissen, maar ook EBEO-maatlatten of andere scores, afhankelijk van de
doelstellingen van de oever;
• Prioritaire stoffen;
• Chemie, met name fosfaat, stikstof en ammonium;
• Relevante fysiche parameters, zoals temperatuur, doorzicht en waterstanden;
• Tijdstip en wijze van aanleg, eventuele afwijkingen van het oorspronkelijk ontwerp (uitgebreide
monitoring van ecologische parameters zonder gegevens over tijdstip van aanleg, oevertalud of
peilbeheer levert weinig informatie op);
• Het verloop van beheer en onderhoud;
• Kosten van aanleg, beheer en onderhoud;
• Het verloop van communicatie, zowel intern als extern met bijvoorbeeld omwonenden, bedrijven en
recreanten.
Bovengenoemde parameters zijn sterk gefocust op het natte deel van de oever. Naast het natte deel van
de oever is ook het droge gedeelte van belang en daarom de moeite waard om te monitoren. Voorbeelden
hiervan zijn amfibie-, watervogel- of vlindertellingen.
Bijlage IV geeft een complete checklist van mogelijke te meten parameters. De keuze voor de definitieve
parameters is afhankelijk van de doelen (hoofdstuk 3.1). Belangrijk is daarnaast om ook een nulmeting
(voordat de oever is aangelegd) uit te voeren, zodat ook de uitgangssituatie in beeld is. De monitoring
dient daarom in een vroeg stadium te starten.
Aangeraden wordt om zoveel mogelijk aan te sluiten bij de huidige meetnetten voor ecologie (KRW
monitoring, EBEO etc.). Daarnaast is het verstandig aan te sluiten bij het hydrologisch en chemisch
meetnet. Verschillen in monitoringresultaten kunnen namelijk ook ontstaan als gevolg van o.a.
veranderende afvoerrichting, veranderend debiet en een veranderende waterkwaliteit. Door aan
te sluiten op het hydrologisch en chemisch meetnet kunnen de resultaten beter geïnterpreteerd
worden.
Ten slotte is het belangrijk dat de meetperiode lang genoeg is. Pas na een aantal jaren na aanleg van een
natuurvriendelijke oever zal het effect op de ecologie echt meetbaar zijn.
Handreiking natuurvriendelijke oevers | 41