'De thuismatch voor managers is voorbij' - Jobat

door honderden mensen op straat komen
te staan. Dat is waar we over moeten nadenken,
alle nieuwsuitzendingen over de
transparantie van weddes ten spijt. In het
grote geheel van de maatschappelijke
meerwaarde is dat laatste echt een detail.
Nog een voorbeeld: ‘Manager van het Jaar’.
Blijkbaar moeten we ons daar mee bezighouden.
En dus doen we dat maar. Terwijl je
zo iemand natuurlijk maar echt kan aanwij-
zen op basis van beslissingen die hij vijf of zes
jaar geleden heeft gemaakt, en niet op basis
van een explosieve groei tijdens een kwartaal.
Want ook daar is de vraag: wat betekent
dat allemaal voor onze competitieve
kracht binnen drie of vier jaar. Ik zou veel
liever hebben dat dankzij een crisis als deze
dergelijke reflexen ontstaan. Maar wat doen
we? Ons focussen op die elementen die als
champignons boven het veld uitsteken.”
Wat is de kans dat wat u hier vertelt
ook echt gebeurt?
Mirjam Knockaert: “Eigenlijk zou je nu bij
bedrijven moeten kunnen binnenkijken, om
te zien of er echt iets veranderd is, of de
mensen zich daar nu anders gedragen.”
Marc Buelens: “Ik ben op dat vlak redelijk
‘darwinistisch’. Bedrijven zijn zo complex en
beslissingen hebben zoveel onverwachte effecten
dat wie iets goed tracht te doen misschien
voor iets slecht zorgt, en omgekeerd.
De transparantie van weddes is een mooi
voorbeeld. Dat is onderzocht en wat blijkt?
Dat je een geweldig opbod krijgt. Iedereen
begint zich te vergelijken met die hoge weddes,
wat voor de meeste bedrijven een
slechte zaak is. Want niemand is nog tevreden
en iedereen wil opslag. De meeste bedrijfsleiders
hebben dat niet graag. Wie
denkt dat hij de Belgische economie kan
redden door de weddes transparant te maken,
riskeert dus net zo goed die economie
kapot te maken. Op een bepaald moment
zullen we ons wegconcurreren want er zal
altijd wel iemand zijn waarmee je je kan vergelijken
die meer verdient dan jijzelf. En dat
terwijl wie pleit voor transparantie dat eigenlijk
doet omwille van de sociale rechtvaardigheid.
Wat op het eerste zicht een goede aanpak
lijkt, is dat niet altijd. Kijk naar de muziekindustrie.
Hoe reageerde die op het download-fenomeen?
Met rechtzaken. Door zich
daarop te concentreren, hebben ze niet geleerd
hoe het downloadmodel werkt. De
computerindustrie, met Apple en iTunes op
kop, voor wie downloaden niets nieuws
was, slaagde er wel in om een succesvol vervolg
aan die trend te breien. Wat op het
eerste zicht dus de juiste aanpak lijkt - mensen
bestraffen die iets illegaals doen - kan je
later de das omdoen.
De meeste leken die weinig van economie
kennen, geven heel vaak foute adviezen. Iedereen
wil job protection om de eigen economie
te beschermen, terwijl dat net de beste
manier is om jobs kapot te maken.”
Marc Buelens (midden): “In het groene toekomstscenario worden bedrijven transparanter omdat de omgeving het allemaal niet meer ‘pikt’.
Voor hetzelfde geld wordt er een ‘zwart’ scenario geschreven en overleven enkel de meest achterbakse ondernemingen.”
Als elke beslissing onvoorspelbare
en vooral ongewilde neveneffecten
kan hebben, wordt de job van ceo natuurlijk
wel heel moeilijk.
Herman Van den Broeck: “Dat is net de uitdaging:
beslissingen nemen waarmee je op
korte termijn resultaten boekt zonder de
toekomst te hypothekeren. Moest je alles
op voorhand kunnen berekenen, kan je net
zo goed een bureaucraat aan het hoofd van
een bedrijf plaatsen.
In grote sectoren die enorm onder druk
staan, zoals de auto-industrie, vallen er nu
heel wat fundamentele managementvraag-
‘Nu al blijkt dat duurzaam ondernemen erg
moeilijk wordt. Achter de schermen duiken
vragen over winst en return op aandelen binnen
de kortste keren weer op’
Prof. Dr. Herman Van den Broeck
s
Jobat 7
stukken te rapen. Wat doe je, op korte termijn
zoveel mogelijk jobs redden, wat fantastisch
is voor de werknemers in die industrie?
Of het op langere termijn bekijken en
je afvragen of de auto-industrie nog wel een
toekomst heeft?”
Mirjam Knockaert: “Zoiets vraagt uiteraard
veel moed, zeker vanuit de politiek.
Welke industrieën moet ze ondersteunen?
Moeten we echt alles inzetten op elektri-
De auteurs (v.l.n.r.)
Herman Van den Broeck is
hoofddocent aan de Universiteit
Gent en hoogleraar aan de Vlerick
Management School. Hij is gespecialiseerd
in de (inter)persoonlijke
vaardigheden van de manager
Marc Buelens is ereprofessor aan
de Universiteit Gent, waar hij jarenlang
bedrijfskunde doceerde. Hij is
ook hoogleraar aan de Vlerick Management
School waar hij onder andere
managdbementgedrag doceert.
Mirjam Knockaert doceert ondernemerschap,
businessplanning
en bedrijfskunde aan de Universiteit
Gent. Ze is ook verbonden aan de
Universiteit van Oslo.
sche wagens? In welke sectoren wil Vlaanderen
zich profileren? Nochtans zijn dat net
de antwoorden die binnen een bedrijf dagelijks
van managers verwacht worden.”
Hermen Van den Broeck: “In het buitenland
aanbidden we dergelijke leiders. Als iemand
in je naaste omgeving dat probeert,
vinden we dat een losbol.”
Maar waar kan je dergelijke beslissingen
nog door laten beïnvloeden,
als alles zo onzeker is?
Marc Buelens: “Als je niet weet wat de gevolgen
van je daden kunnen zijn, weet je op
zijn minst al wat je niet mag doen: grote beloningen
geven voor kortetermijnresultaten.
Wie royaler beloond mag worden, zijn
mensen die bewezen hebben dat ze kunnen
bijleren; fouten maken hoort daar ook bij.
Dat staat haaks op de dominante ideologie
van pay for performance en grote bonussen
voor grote en zichtbare resultaten. De echt
grote veranderingen gebeuren trouwens
onzichtbaar. Het beste voorbeeld is Colruyt.
Dat bedrijf verandert voortdurend, alleen
zie je dat niet, tenzij aan de resultaten.
Een goede les voor elk bedrijf is het afbouwen
van alle complexiteit. Als iets te groot
wordt, weten we niet meer wat er ginder
gebeurt als we hier op een knopje drukken.
Wie aan een raad van bestuur megafusies
voorstelt, zoals in de bank- of autosector,
moet onmiddellijk afgeremd worden.”
Herman Van den Broeck: “Ik zeg wel eens
al lachend dat enkel mensen systemen kunnen
bouwen die ze uiteindelijk nog maar
moeilijk kunnen overzien. Maar dat is wel
wat er met de financiële crisis gebeurd is.”