Een halve eeuw lokaal bestuur.pdf - Prof. dr. AFA Korsten

zagen dit van de ene op de andere dag verdampen. De Quote-500 stond te
trillen.
Dit proces leidde tot reflectie op het eerdere gebrekkig toezicht op banken en
op bezinning op de bonuscultuur. Dat laatste vooral nadat bestuursvoorzitters,
als de ING- topman, doorgingen met het uitdelen van bonussen aan
medewerkers nadat de nationale overheid deze en andere banken van een
financieel debacle hadden gered. Termen als ‘gebrekkig maatschappelijk
besef’ bij bestuurders, een deconfiture van de banksector en ‘een
graaicultuur’ waren niet van de lucht. Het parlement liet zich in deze niet
onbetuigd. Deze ophef spoorde geheel met de gang van zaken zoals door
Jeroen Smit op weergaloze wijze geschetst in het boek ‘De Prooi’, een schets
van de perikelen rond ABN Amro vanaf 1990. De bancaire sector is
uitgaande van deze casus een sector in verval, waarin megalomane neigingen
niet onderdrukt worden, het ontbreekt aan vermogen tot het maken van
verantwoorde strategische keuzen, persoonlijke verhoudingen het bestuur
grillig maken, te sterk bepalend zijn, en soms van grote invloed zijn op het
wel of niet in gang zetten van fusies of overnames. De zelfreiniging schiet
tekort.
Meer in het algemeen is vertrouwen in instituties zoals de regering, het
parlement, politieke partijen, het decentraal bestuur, rechtbanken, de politie,
ziekenhuisorganisaties, belangrijk. Vertrouwen geeft namelijk
voorspelbaarheid in het verkeer in een samenleving en tussen organisaties, en
vermindert de noodzaak tot controle. Dat vertrouwen in traditionele
instituties is vanaf 1958 een tijd stabiel gebleven maar na 1990 en vooral na
2000 sterk gedaald. Daaraan droegen affaires en incidenten enigszins bij.
Ook het lokaal bestuur kende en kent affaires. Het lokaal bestuur laat ‘foute
zaken in de ambtelijke of bestuurlijke sfeer soms te lang doorzieken wat na
2000 leidde tot de val van colleges (Vlissingen, Veghel) of gedwongen
vertrek of ‘vertrek onder druk’ van individuele bestuurders (o.a. Leeuwarden,
Zundert, Sittard-Geleen, Den Helder, Doetinchem, Volendam, Dinkelland,
Veghel, Schiedam, Woensdrecht).
De Schiedammer parkmoord maakte duidelijk dat een rechtbank de verkeerde
verdachte kan veroordelen. Ziekenhuizen hadden in 2005-2010 de
operatiekamers niet altijd op orde en specialisten maakten soms fouten. De
hoofdinspectie voor de gezondheidszorg moest daarom vaker verklaringen in
10