Een halve eeuw lokaal bestuur.pdf - Prof. dr. AFA Korsten

lastig. Maar duidelijk is dat van een geringe betekenis van de rijksoverheid
door verplaatsing van de politiek naar opzij (zelfstandige bestuursorganen op
afstand), naar boven (EU) en naar beneden (provincies, gemeenten) lang geen
sprake is. Maar volgens recente kabinetten-Balkenende is de rijksoverheid
wel topzwaar geweest en moet meer verantwoordelijkheid overgeheveld
wordt naar zelf (grotendeels) verantwoordelijke burgers en organisaties: de
verplaatsing van verantwoordelijkheid naar de samenleving. De beweging is
er voor burgers een naar een meerkeuzemaatschappij. Burgers moeten
individuele keuzen maken voor onder meer financiering voor aanvullende
zorg.
Horizontale verschuiving in reikwijdte van bestuur
Naast verticale bewegingen van boven naar beneden en van beneden naar
boven, komen we in de periode van onderzoek horizontale verschuiving in de
reikwijdte van het lokaal bestuur tegen. Dat wil, vanuit de metafoor
redenerend, zeggen dat de verantwoordelijke gemeentebestuurders een zekere
taakontlasting hebben bewerkstelligd door de uitvoering van bepaalde
werkzaamheden op afstand te zetten in de vorm van externe verzelfstandiging
en privatisering. Een voorbeeld van verzelfstandiging is het op afstand
plaatsen van het gemeentelijk vervoerbedrijf in Amsterdam, een operatie die
met horten en stoten is verlopen. Grotere gemeenten hebben verzelfstandigd,
kleinere minder. Veel gemeenten zijn gestopt met huisvuilophaal en zijn
hiervoor contracten gaan afsluiten met private partijen. Het belangrijkste
motief voor verzelfstandiging blijkt overigens kostenbesparing.
In de periode 1990-2008 heeft verzelfstandiging en privatisering de
gemoederen in veel gemeenten echter in het geheel niet meer bezig
gehouden.
Gemeenten hebben in relatie tot maatschappelijke actores ook wel besloten
om de verantwoordelijkheid meer in de samenleving te laten of terug te
leggen. Zo wordt het onderhoud van sportvelden hier en daar overgelaten aan
sportverenigingen.
38