Creatief koken, geen feeling voor strijken - ACV

Cipiers leven op een vulkaan
“De staat van onze gevangenissen is een rechtsstaat onwaardig.
De problemen zijn niet alleen gigantisch, ze zijn ook zeer acuut.
Cipiers leven op een vulkaan.” Dat zegt vakbondssecretaris Luc
Neirynck van ACV Openbare Diensten. De overbevolking houdt
gevangenen én personeel in een wurggreep. Minister van Justitie
Stefaan De Clerck moet dringend op zoek naar oplossingen, tot de
verhuis van gevangenen naar Nederland toe.
“Dit najaar gaat de gevangenisbevolking
weer naar een piek. Een wetenschappelijke
verklaring hebben we
niet, maar rond deze tijd van het jaar
schiet het aantal gevangenen naar
een hoogtepunt. We gaan naar een
totaal van 10.200 tot 10.500, terwijl
onze gevangenissen maar een capaciteit
hebben van 8.700.”
Gevangenissen leveren
weinig stemmen op
De problemen zijn gigantisch, maar
dateren ook niet van gisteren. “De
opeenvolgende justitieministers hebben
het nagelaten om in gevangenissen
te investeren”, legt Luc Neirynck
uit. “In Frankrijk en Nederland heeft
men jaren geleden resoluut voor de
bouw van nieuwe gevangenissen gekozen.
In België is men blijven
discussiëren of men nu moest bijbouwen
of kiezen voor alternatieve
straffen of elektronisch toezicht.
Nieuwe gevangenissen zouden een
aanzuigeffect hebben en binnen de
kortste keren ook weer vol zitten,
klonk het. Onze buurlanden hebben
beide gedaan. Ze hebben gevangenissen
bijgebouwd en werk gemaakt van
alternatieven voor celstraffen. Nu
hebben ze teveel cellen in plaats van
te weinig. Investeren in gevangenen
levert natuurlijk maar weinig stemmen
op. Ook dat zal meegespeeld hebben
in de jarenlange desinteresse.”
Agressie neemt toe
De gevolgen voor gevangenen en personeel
zijn niet min. “In cellen waar
plaats is voor twee, verblijven soms
drie of vier mensen. Daar komt nog
de lamentabele staat bij van sommige
instellingen. Dat leidt uiteraard tot
spanningen. Het personeel kan zijn
werk niet meer naar behoren doen.
De agressie onder gevangenen neemt
toe en er is geen tijd meer om hen nog
adequaat te begeleiden. Ze krijgen dagelijks
hun eten en hun wandeling,
maar daar blijft het soms bij. Cipiers
moeten ook een vertrouwensrelatie
kunnen opbouwen met hun gevangenen.
Daartoe krijgen ze nauwelijks
nog de kans. De spanning neemt
voortdurend toe. Cipiers leven op een
vulkaan.”
Onder tussen heeft minister De
Clerck plannen om nieuwe gevange-
nissen bij te bouwen. “Dat is absoluut
nodig, maar dat zal ten vroegste binnen
enkele jaren een verschil maken.
Bovendien zie je nu het klassieke fenomeen
dat iedereen wel bijkomende
gevangenissen wil, maar niet in de
eigen achtertuin. In ieder geval duurt
het nog jaren voor die gevangenissen
bijgebouwd zijn.”
Legerkazernes
De voorbije weken lanceerde de minister
het idee om vrij te komen legerkazernes
om te bouwen tot gevangenissen.
Luc Neirynck: “Ik zou daar geen wonderen
van verwachten. Die gebouwen
zijn doorgaans niet geschikt om gevangenen
in onder te brengen, zelfs
na renovatie. Wel zou men de terreinen
kunnen gebruiken voor nieuwbouw.
Dat zou alvast minder weerstand
oproepen bij de plaatselijke bevolking.
Wel moeten we erop letten
dat die terreinen niet te afgezonderd
liggen. Ze moeten vlot bereikbaar
zijn, voor het personeel én voor de bezoekers
van gevangenen.”
Daarnaast zullen gevangenen ook ondergebracht
worden in leegstaande
Nederlandse cellen. “Het is schandelijk
dat een beschaafd land naar dergelijke
oplossingen moet grijpen.
Daarmee geeft de overheid haar eigen
falen toe. Tegelijk bestaat er momenteel
geen alternatief, dus moeten we
dit wel aanvaarden als noodoplossing.
In elk geval kan dit maar een tijdelijk
antwoord zijn.”
Uw job, ons werk
Te veel mensen
in voorarrest
De overbevolking aanpakken kan alleen
maar als ook de rechters hun verantwoordelijkheid
nemen. “Een belangrijke
oorzaak is het zeer grote
aantal gevangenen in voorarrest, de
mensen die wachten op hun proces”,
zegt Luc Neirynck. “Procedures slepen
te lang aan. Als men mensen in
voorarrest onder elektronisch toezicht
zou plaatsen, zou dat al een heel
verschil maken. Rechters moeten ook
veel meer gebruik maken van alternatieve
straffen (waarbij veroordeelden
geen gevangenisstraf, maar bijvoorbeeld
een werkstraf krijgen, ph). Dan moeten
er ook voldoende plaatsen beschikbaar
zijn waar die alternatieve straffen
kunnen uitgevoerd worden. Dat
betekent investeren in maatschappelijke
diensten (ocmw’s, gemeentediensten,
sociale instellingen, ph), want die
zijn nu al overbevraagd.”
In ieder geval wil ACV Openbare
Diensten dat er dringend werk wordt
gemaakt van al die maatregelen. “Het
is niet eenvoudig, maar de oplossingen
zijn er. Ze moeten nu ook uitgevoerd
worden. De huidige situatie is
een rechtsstaat onwaardig. Gevangenen
leven enerzijds soms in middeleeuwse
toestanden. Anderzijds worden
sommige straffen niet uitgevoerd,
gewoon vanwege plaatsgebrek.
Dat kunnen we als beschaafd land
toch niet aanvaarden?”
Peter Heirman
VISIE.29.09.indd 13 20-10-2009 19:28:31
Belga
| ACV NIEUWS | ALGEMEEN | 23 OKTOBER 2009 |
13