01.09.2013 Views

Schoolplan 2012-2017 - Montessori Lyceum Flevoland

Schoolplan 2012-2017 - Montessori Lyceum Flevoland

Schoolplan 2012-2017 - Montessori Lyceum Flevoland

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Schoolplan</strong> <strong>Montessori</strong> <strong>Lyceum</strong> <strong>Flevoland</strong><br />

Ambities <strong>2012</strong>-<strong>2017</strong><br />

0


<strong>Schoolplan</strong> <strong>Montessori</strong> <strong>Lyceum</strong> <strong>Flevoland</strong><br />

Ambities <strong>2012</strong>-<strong>2017</strong><br />

Missie en visie: Ook de komende<br />

vijf jaar zullen ziel en zakelijkheid in een<br />

juiste verhouding samenwerken. Een<br />

schoolpan vraagt om zakelijke, redelijk<br />

concrete doelen voor de komende vijf<br />

jaar. Het kloppend hart van het MLF<br />

vraagt ruimte om die zakelijkheid soms<br />

te overstijgen en in vrijheid te kunnen<br />

bouwen aan een onderwijsorganisatie<br />

die in al haar lagen werkt vanuit<br />

vertrouwen.<br />

Onderwijs en didactiek: Verdere<br />

concrete inkleuring van alle bestaande<br />

<strong>Montessori</strong>kaders, verdieping vanuit de<br />

zes karakteristieken en in balans met<br />

dat doel een stevige verankering van<br />

een kwalitatief meer dan voldoende<br />

bovenbouw.<br />

Zorg en pedagogie: Formatie van<br />

een zorgteam waarin verbreding van de<br />

zorg met decanaat en een aanbod voor<br />

hoogbegaafden plus een<br />

uitkristallisering van het<br />

groepsmentoraat in de onderbouw en<br />

het individueel mentoraat in de<br />

bovenbouw plus een versteviging van<br />

de externe relaties .<br />

Personeel en organisatie:<br />

Verdere opbouw van een qua leeftijd,<br />

ervaring en geslacht, evenwichtig<br />

docententeam met voldoende 1 e -<br />

graders in de bovenbouw en veel<br />

ruimte voor scholing en opleiding, die<br />

de verschillende (nieuwe) functies<br />

binnen de organisatie op meer dan<br />

voldoende wijze kunnen invullen.<br />

1<br />

Kwaliteit: Een meer dan voldoende<br />

kwaliteit van de bovenbouw havo/vwo<br />

duurzaam verankeren in de organisatie<br />

plus de meting en verantwoording van<br />

de kwaliteit van ons onderwijs<br />

structureel implementeren. Dit alles in<br />

balans met de verdere verankering van<br />

onze <strong>Montessori</strong>doelen.<br />

Scholing: De scholing van alle<br />

medewerkers op het MLF ondersteunt<br />

zoveel mogelijk de ambities zoals die<br />

op schoolniveau zijn geformuleerd wat<br />

betreft het onderwijskundig beleid,<br />

zorgbeleid, personeelsbeleid en<br />

kwaliteitsbeleid. Het biedt binnen die<br />

kaders maximale ruimte aan individuele<br />

ontwikkelingsbehoeften.<br />

Profilering: Een stevigere en meer<br />

expliciete bijdrage leveren aan het<br />

koersplan van de ASG door met name<br />

een betere inkleuring van onze rol als<br />

maatschappelijk partner binnen Almere<br />

plus het ontwikkelen van een duurzame<br />

samenwerking met het PO-<strong>Montessori</strong><br />

binnen de ASG. Daarnaast een<br />

duidelijker profilering als school met<br />

maatwerk voor het individuele kind<br />

door onder andere het opstarten van<br />

een vijf- jarig VWO voor hoog- een<br />

meerbegaafden.


Inhoud<br />

Inleiding 3<br />

I. Missie en visie 4<br />

II. Onderwijs en didactiek 6<br />

Schets 6<br />

Doelen 7<br />

III. Zorg en pedagogiek 8<br />

Schets 8<br />

Doelen 8<br />

IV. Personeel en organisatie 11<br />

Schets 11<br />

Doelen 13<br />

V. Kwaliteit 14<br />

Schets 14<br />

Doelen 14<br />

VI. Scholing 16<br />

VII. Profilering binnen de ASG en Almere 17<br />

Inleiding<br />

Het MLF is in de eerste vijf jaren van haar bestaan een school geworden met een duidelijke eigen<br />

<strong>Montessori</strong>cultuur die breed gedragen wordt maar ook permanent bediscussieerd wordt. Er is een<br />

besef dat een gezamenlijke cultuur alleen kan (blijven) bestaan als er een doorlopend gesprek is over<br />

onze uitgangspunten en de uitwerking daarvan in de praktijk. Zoals je hoopt, is dit voelbaar zodra je<br />

de school binnen komt. Gedurende de afgelopen jaren is er natuurlijk ook getwijfeld aan de<br />

houdbaarheid van sommige zaken (geen cijfer, geen bel, geen klassikale toetsen). Na veel<br />

gesprekken, gezamenlijke studiedagen en het incorporeren van alle input van de telkens nieuwe<br />

medewerkers (OP en OOP) die er ieder jaar bij kwamen, drong het besef door dat we niet aan één<br />

zuiltje van de school kunnen gaan trekken omdat dan alles mee omvalt. Een <strong>Montessori</strong>concept, ook<br />

zoals dat op het MLF vorm heeft gekregen, is een congruent geheel. Onze adem is lang genoeg<br />

geweest om te ervaren dat vertrouwen in onze visie, ons eigen kunnen en dat van leerlingen<br />

uiteindelijk tot goede resultaten kan leiden.<br />

Het schooljaar 2010/2011 was het vijfde schooljaar in het bestaan van het <strong>Montessori</strong> <strong>Lyceum</strong><br />

<strong>Flevoland</strong>. Dit was een belangrijk lustrumjaar voor de school. Er is gestart met de bouw van een eigen<br />

nieuw schoolgebouw waar we per 1 november 2011 in gehuisvest zijn. De inspectie van het onderwijs<br />

is voor de eerste keer op bezoek geweest en het is verheugend dat op basis van dit bezoek, aan alle<br />

opleidingen van het MLF een basisarrangement is toegekend. Daarnaast werd de school, na een<br />

uitgebreide visitatie en beoordeling, volwaardig lid van de Nederlandse <strong>Montessori</strong> Vereniging,<br />

afdeling VMO.<br />

De populatie van de school is deze vijf jaar gegroeid van 25 leerlingen en zes medewerkers in haar<br />

eerste jaar naar ruim 350 leerlingen en 34 medewerkers nu. De inschrijvingen kennen ieder jaar een<br />

langzame maar gestage stijging. De verhouding tussen enerzijds leerlingen uit de mavo/havo-stroom<br />

en anderzijds de havo/vwo-stroom is nagenoeg ieder jaar heltzelfde: 45%-55%.<br />

Naar verwachting zal het groeipercentage de komende jaren veranderen door de aantrekkingskracht<br />

van de nieuwbouw, door de groei van de school als totaal en door de toenemende uitstroom uit de<br />

examenklassen. In het nieuwe gebouw kunnen we uiteindelijk onderwijs bieden aan een kleine 600<br />

leerlingen. Dat is weinig voor een volwaardige mavo/havo/vwo-school. En zal daarom veel van de<br />

inzet en flexibiliteit van alle betrokkenen vragen om deze blijvende ambitie waar te maken.<br />

Voorliggend schoolplan biedt hiervoor de nodige handvatten en richtlijnen.<br />

Dit schoolplan is mede tot stand gekomen aan de hand van een aantal documenten die vanuit<br />

voortschrijdend inzicht werden geschreven en herschreven. Zoals daar zijn, de schoolgids, het<br />

leermiddelenbeleidsplan, de verschillende formatieplannen, het zorgplan, het scholingsplan, het<br />

beleidsplan kwaliteitszorg, het Koersplan van de ASG plus een aantal zelfevaluaties en plannen die<br />

we schreven voor het lidmaatschap van de Nederlandse <strong>Montessori</strong> Vereniging, het bezoek van de<br />

inspectie van onderwijs en de aanvraag voor de toetreding tot de Almleerse Opleiding School (AAOS).<br />

2


I Missie en visie<br />

Hoofddoel: Ook de komende vijf jaar zullen ziel en zakelijkheid in een juiste<br />

verhouding samenwerken. Een schoolpan vraagt om zakelijke, redelijk concrete<br />

doelen voor de komende vijf jaar. Het kloppend hart van het MLF vraagt ruimte om die<br />

zakelijkheid soms te overstijgen en in vrijheid te kunnen bouwen aan een<br />

onderwijsorganisatie die in al haar lagen werkt vanuit vertrouwen.<br />

Missie<br />

Ons <strong>Montessori</strong>onderwijs werkt vanuit een krachtig vertrouwen in de mogelijkheden van ieder mens<br />

om, via een eigen weg, zich te ontwikkelen tot een verantwoordelijke ‘bouwer van de toekomst’. De<br />

school wil alle medewerkers de ruimte geven en alle leerlingen opleiden tot mensen die zelfstandig<br />

kunnen functioneren, reageren én creëren (of ‘bouwen’ zoals <strong>Montessori</strong> dit noemt). Dit alles gebeurt<br />

vanuit een sterk gevoel van verbinding met anderen en de leefomgeving. De mate van vrijheid van<br />

keuzes binnen het leerproces die wij aan zowel docenten als leerlingen geven, is nodig voor het<br />

ontwikkelen van deze scheppende kracht en voor de verbinding met anderen. De kennis die op school<br />

wordt aangeboden is noodzakelijk om vrijheid te kunnen ervaren. Zonder te weten wat er te koop is en<br />

wat jij kunt, bestaat er immers geen echte vrijheid van keuze. Kortom: vrijheid en kennis versterken<br />

elkaar. Dat mensen heel verschillend zijn (ook in hun leren) is positief en dat wordt op school<br />

verwelkomd. <strong>Montessori</strong>onderwijs ervaart het als haar opdracht daar niet alleen respect voor te<br />

hebben, maar vooral ook gebruik van te maken.<br />

Visie<br />

De Italiaanse Maria <strong>Montessori</strong> (1870-1952) is vooral bekend geworden door haar aandacht voor het<br />

individuele kind: het ‘kind centraal’. Niet de leerstof of de docent zijn uitgangspunt van het leerproces,<br />

maar de leerling met al zijn eigen (on)mogelijkheden en talenten. Individueel betekent niet ‘gericht op<br />

zichzelf’ of alleen. Docent of medeleerling oefenen een krachtige invloed uit op de ontwikkeling.<br />

Kennisontwikkeling vindt vooral plaats als er veel ruimte en aandacht is voor de contacten tussen<br />

docent en leerling en tussen leerlingen onderling. Daarom besteden wij daar veel aandacht aan.<br />

Ons streven is om in het onderwijs - binnen de mogelijkheden van elk individueel kind - maximale<br />

vrijheid te bieden. Vrijheid om te worden wie je bent, vrijheid om te kunnen oefenen met het nemen<br />

van verantwoordelijkheid. Leerlingen kunnen - waar mogelijk - zelf kiezen voor een eigen tempo,<br />

leerweg en leerstijl. Naast deze aandacht voor de individuele behoefte van leerlingen in hun<br />

ontwikkeling, zijn zij verbonden met elkaar en met de samenleving om hen heen. Deze verbondenheid<br />

stelt grenzen aan individuele vrijheden. Daarom zullen de leerlingen niet altijd maar kunnen doen wat<br />

ze willen. Op het MLF worden er eisen aan hen gesteld: de zogenaamde ‘vrijheid in verbondenheid’.<br />

Grenzen en eisen die het normtempo, het normniveau en het sociaal leren aan ons stellen.<br />

Onze visie valt samen te vatten in de vier zuilen waarop het bouwwerk van ons onderwijs rust:<br />

1. Een didactiek die uitgaat van vrijheid in verbondenheid (keuzes binnen vaste structuur).<br />

2. Een pedagogiek die werkt vanuit het adagium ‘help mij het zelf te doen’.<br />

3. Een organisatie die gebaseerd is op vertrouwen.<br />

4. Een voorbereide leeromgeving die recht doet aan individuele verschillen.<br />

Een uitwerking hiervan is te vinden in het volgende schema.<br />

.<br />

3


De kracht van het MLF in een notendop<br />

1<br />

Zelfverantwoordelijk<br />

“Vrijheid in<br />

verbondenheid”<br />

2<br />

Kleinschalig<br />

“Help mij het zelf te<br />

doen”<br />

3<br />

Betrouwbaar<br />

“Doen wat je zegt”<br />

4<br />

Voorbereid<br />

“Helder en uitdagend”<br />

Hoe?<br />

Dat is méér dan zelfstandig aan het werk.<br />

Zelfverantwoordelijk leren kan alleen als er een<br />

zeer heldere en strakke werkstructuur wordt<br />

geboden en daarbinnen juist keuzes zijn.<br />

Door structuur én keuzes te bieden leer jij steeds<br />

meer jouw beste manier van werken te kennen<br />

en te gebruiken.<br />

Je hebt gewoon een rooster met vakken MAAR<br />

je plant je werk wel zelf in. Als je goed op school<br />

werkt hoef je minder thuis te doen.<br />

Kleinschalig betekent niet ‘klein’ maar vooral dat<br />

we veel individuele gesprekken hebben met jou.<br />

Daardoor leren we je goed kennen en kunnen<br />

helpen op de manier die bij jou past. Dat is<br />

belangrijk als je wilt leren om zo zelfstandig<br />

mogelijk te leren. Want bij iedereen werkt dat<br />

anders.<br />

Jij mag zijn zoals je bent<br />

We kunnen alleen maar zo onderwijs geven en<br />

zo met elkaar omgaan als we in grote lijnen ook<br />

echt doen wat we zeggen.<br />

Wat er van je verwacht wordt, staat allemaal in<br />

het Quintplan en dat kan een docent niet zomaar<br />

tussentijds veranderen. Je weet dus waar je aan<br />

toe bent.<br />

Ook ouders kunnen in een deel van het<br />

Quintplan meekijken en volgen hoe je wordt<br />

begeleid. Ze voelen zich daardoor erg betrokken<br />

Ons nieuwe gebouw is zo ingericht dat alle<br />

soorten lessen goed gevolgd kunnen worden.<br />

Elke leerruimte is een mediatheek:<br />

boeken, computers, docenten, medeleerlingen<br />

materialen en een goede werksfeer waar op<br />

zachte toon gesproken wordt.<br />

4<br />

Voorbeeld?<br />

Ons Quintplan biedt heel veel structuur én laat<br />

daarnaast veel keuzes.<br />

Klaar met je werk? Dan mag je de proef al komen<br />

doen. Nog niet alles af? Dan mag hij ook wat<br />

later.<br />

Eén uur per dag heb je KWT (keuzewerktijd). Dan<br />

kies je zelf naar welke les je gaat.<br />

De docenten praten tijdens de lessen meestal<br />

mét jou en niet tégen jou (of een hele klas).<br />

Eens in de twee weken heb je een<br />

werkbespreking met je mentor: een kwartier op<br />

school speciaal voor jou.<br />

Regelluw: wat vanzelf goed gaat hoeft niet<br />

geregeld. Wel volgt er altijd een gesprek als jij<br />

over een grens heen gaat.<br />

Op het MLF is er weinig lesuitval. Bijna alle<br />

lessen worden overgenomen door collega’s. Jij<br />

kunt gewoon aan het werk want je had al<br />

gepland wat je die les wilde doen…<br />

Het Quintplan is deels toegankelijk voor ouders.<br />

Zo kunnen zij goed volgen hoe het op school<br />

gaat.<br />

Drie keer per jaar en verslag met beoordelingen<br />

plus in woorden hoe het bij ieder vak gaat.<br />

Elke groep van vakken (natuur/maatschappij/<br />

communicatie/kunst/lo) heeft zijn eigen grote<br />

leerruimte.<br />

Kleine lokalen voor uitleg door vakkundige<br />

docenten, werknissen voor individueel werk,<br />

stilteruimtes voor rust, groepstafels voor<br />

samenwerken, studio’s voor oefening, grote<br />

leerrruimtes als uitdagende leeromgeving.


II Onderwijs en didactiek<br />

Hoofddoel: Verdere concrete inkleuring van alle bestaande <strong>Montessori</strong>kaders,<br />

verdieping vanuit de zes karakteristieken en in balans met dat doel een stevige<br />

verankering van een kwalitatief meer dan voldoende bovenbouw.<br />

Schets<br />

Een goede samenvatting van de concrete uitwerking van het onderwijsproces uitgaande van de in het<br />

vorige hoofdstuk beschreven visie vormt het volgende schema:<br />

Een dag op het MLF in vogelvlucht<br />

Gevarieerd<br />

Basisuur<br />

Instructie uur<br />

Leergebieduur<br />

Zelfwerk uur<br />

Keuzewerktijd<br />

Zelfrooster uur<br />

Mentoruur<br />

Werkbespreking<br />

Wat?<br />

Uitleg door docent van<br />

moeilijke leerstof.<br />

Wat wordt er van je<br />

verwacht?<br />

Geen eigen keuzes.<br />

Zelf aan de slag met het<br />

vak op je rooster.<br />

Zelf plannen welk<br />

onderdeel.<br />

Alleen of samen.<br />

Veel eigen keuzes<br />

Maar: niets doen kan niet<br />

Zelf het vak kiezen.<br />

Zelf inroosteren.<br />

Doen wat je het meest<br />

nodig hebt of leuk vindt.<br />

Achterstanden inlopen.<br />

Voor alle lessen over jouw<br />

zelfstandig werk en het<br />

samenwerken in de groep.<br />

Werkbespreking (WB): Eén<br />

keer in de twee weken een<br />

gesprek van een kwartier<br />

met jou.<br />

Waar?<br />

In lokalen of het<br />

vakgedeelte van de<br />

grote leerruimtes.<br />

Soms naast andere<br />

groepen.<br />

“Niet‐ storen” regel<br />

In de grote leerruimtes.<br />

Meerdere docenten en<br />

klassen.<br />

Boeken, PC, docent<br />

aanwezig<br />

Samen zorgen voor een<br />

goede werksfeer.<br />

Door de hele school<br />

heen.<br />

Alle docenten draaien<br />

keuzewerk‐tijden,<br />

alle leerlingen ook.<br />

Met de groep in een<br />

leerruimte.<br />

Op een rustige plek met<br />

aandacht speciaal voor<br />

jou.<br />

Alle onderwijsprocessen en leermiddelen die er op school gehanteerd worden binnen het primaire<br />

proces, worden mede geselecteerd op hun bruikbaarheid bij het werken vanuit de zes karakteristieken<br />

van het VO-<strong>Montessori</strong>. Vanuit onze visie en tevens uitgaande van de huidige situatie in de opbouw<br />

van de school heeft het <strong>Montessori</strong> <strong>Lyceum</strong> <strong>Flevoland</strong> de komende jaren in het onderwijsbeleid extra<br />

aandacht nodig ter ondersteuning van het aanleren van onderzoeksvaardigheden, het differentiëren<br />

naar leerstijl en het vakoverstijgend en samenwerkend leren.<br />

5<br />

Hoe?<br />

Iedereen het zelfde<br />

niveau.<br />

Iedereen het zelfde<br />

leerjaar.<br />

De docent bepaalt de<br />

structuur.<br />

Mavo, havo en vwo<br />

samen.<br />

Je volgt je eigen weg.<br />

De docent loopt rond en<br />

helpt.<br />

Start met 20 min.<br />

Stilwerken.<br />

Je werkt aan het gekozen<br />

vak.<br />

Aangeven of je de docent<br />

nodig hebt of doorwerkt.<br />

Docent loopt rond en<br />

helpt.<br />

Hulp van ouderejaars.<br />

Leren leren / leren leven/<br />

leren kiezen.<br />

Mentor begeleidt bij<br />

zelfstandig leren door één<br />

op één gesprek.<br />

Leren plannen met ons<br />

Quintplan.<br />

Doel?<br />

Sommige dingen moet de<br />

docent uitleggen aan iedereen.<br />

In deze lessen wordt het<br />

normtempo bepaald, dan weet<br />

je waar je aan toe bent.<br />

Zelf kiezen is leuk en werkt<br />

goed. Het helpt je steeds<br />

zelfstandiger te worden.<br />

Van samenwerken,<br />

juist met leerlingen van een<br />

ander niveau, leer je veel.<br />

Dit is handig omgaan met de<br />

lestijd.<br />

Je volgt hierdoor de meeste<br />

lessen bij de voor jou<br />

moeilijkste vakken.<br />

Moeilijk kiezen? Je mentor<br />

helpt.<br />

Verantwoordelijk zijn voor je<br />

eigen leren vinden wij<br />

belangrijk maar het is niet zo<br />

makkelijk.<br />

De mentor is de spil van onze<br />

<strong>Montessori</strong> begeleiding. Dat<br />

verdient genoeg tijd.


Doelen<br />

Doel 1: Leermiddelen en leerproces ondersteunen het aanleren van onderzoeksvaardigheden. Over<br />

vijf jaar is er een doorlopende onderzoeksleerlijn richting profiel- en sectorwerkstuk, vanaf<br />

leerjaar 1.<br />

Doel 2: Over vijf jaar zal elk vak in elk leerjaar twee keer lesstof aanbieden vanuit twee verschillende<br />

leerstijlen.<br />

Doel 3: <strong>Montessori</strong> karakteristiek Binnen-Buiten krijgt structurele plek in alle vakkenclusters.<br />

In ieder leerjaar verzorgt elk vakkencluster één keer een Binnen-Buiten opdracht.<br />

Doel 4: Verdere ontwikkeling van het leerproces en de leermiddelen ondersteunt altijd één of meer<br />

van de zes <strong>Montessori</strong> karakteristieken. Zie ook het schema hieronder.<br />

Checklist: <strong>Montessori</strong>-quintindeling<br />

1. Een aantal opdrachten biedt duidelijke keuzemogelijkheden.<br />

- Kunnen de leerlingen uit twee of meer verschillende onderwerpen kiezen?<br />

- Kunnen de leerlingen uit twee of meer werkingsmogelijkheden kiezen?<br />

- Kunnen de leerlingen uit twee of meer manieren van afsluiten kiezen?<br />

2. Er is (bij de stergroepopdrachten) sprake van sociaal leren.<br />

- Hebben de stergroepleden elkaar écht nodig voor het eindresultaat of blijft<br />

het vier verschillende stukjes die bij elkaar worden geveegd?<br />

- Is interactie over de lesstof noodzakelijk en wordt die ´afgedwongen´door de<br />

opdracht om tot een eindresultaat te komen?<br />

- Leren de stergroepleden iets van elkaar (verschillende leerstijl, interesses,<br />

aanpak)?<br />

3. Aandacht voor samenhang in leerstof.<br />

- Leren de stergroepleden iets van elkaar (verschillende leerstijl, interesses,<br />

aanpak)? Is één van de opdrachten geïntegreerd met een basisvak (SLOproject)?<br />

- Is dat als zodanig herkenbaar in het Quintplan?<br />

- Is er dan werkelijk sprake van een win-win situatie of claimt het basisvak<br />

alleen maar ‘jouw’ leergebiedtijd?<br />

4. Ruimte voor onze onderwijsdoelstelling van Binnen-buiten.<br />

- Komt er een expert/gast/ouder van buiten de school in?<br />

- Gaan de leerlingen ‘naar buiten’ (excursie/veldwerk/schoolreis) om daar<br />

expertise te halen?<br />

- Wordt de maatschappelijke rol van een stuk leerstof expliciet benadrukt?<br />

5. Expliciete ruimte en aandacht voor reflecteren op het leren.<br />

- Wordt er ‘afgedwongen’ dat er interactie is met jou over de leerstof?<br />

- Reflecteren de leerlingen met elkaar?<br />

- Wordt de kwaliteit van die zelfreflectie wel eens beoordeeld?<br />

6. Herkenbaarheid van de begeleidende rol van jou.<br />

- Is jouw <strong>Montessori</strong>-docentrol van begeleider goed ingebouwd?<br />

- Waar in het leerproces ben jij nodig en is daar tijd voor?<br />

- Is interactie met jou over leren en leerstof veelvuldig mogelijk?<br />

7. Hoofd, hart en handen.<br />

- Wordt er bij dit quint ook een beroep gedaan op andere zaken dan alleen de<br />

cognitieve ontwikkeling?<br />

- Kunnen naast proefwerken ook creatieve manieren van afsluiten van de<br />

leerstof ingebouwd worden?<br />

- Is er ruimte voor verschillende leerstijlen en verschillende intelligenties?<br />

6


III Zorg en pedagogiek<br />

Hoofddoel: Formatie van een zorgteam waarin verbreding van de zorg met decanaat<br />

en een aanbod voor hoogbegaafden, een uitkristallisering van het groepsmentoraat in<br />

de onderbouw en het individueel mentoraat in de bovenbouw plus een versteviging<br />

van de externe relaties .<br />

Schets<br />

De leerlingenzorg op het MLF gaat uit van het principe van een geïntegreerde leerlingbegeleiding.<br />

Geïntegreerde leerlingbegeleiding houdt op het MLF in, dat de volgende gebieden uit het leerproces<br />

van de leerling integraal terugkomen in de begeleiding binnen de vaklessen. De docent besteedt<br />

evenredig veel aandacht aan het proces ‘leren leren’, het proces ‘leren leven’ en het proces ‘leren<br />

kiezen’. Het MLF heeft voor deze wijze van begeleiden gekozen, omdat het leerproces van de leerling<br />

verder gaat dan de persoon die kennis tot zich moet nemen. De leerling is een mens in ontwikkeling<br />

en zal zich dus ook op school binnen de vaklessen als mens mogen ontwikkelen. Het MLF wil de<br />

leerling en de docent stimuleren aandacht te hebben voor en te reflecteren op het cognitieve proces<br />

van het kind en het sociaal-emotionele proces en het keuzeproces.<br />

De bovenstaande visie sluit goed aan bij vier van de zes <strong>Montessori</strong> karakteristieken:<br />

1. Totale ontwikkeling: een bredere vorming dan alleen gericht op cognitieve doelen.<br />

2. Leren keuzes maken: het is een voorwaarde voor de ontwikkeling van de zelfstandigheid dat<br />

leerlingen leren om keuzes te maken.<br />

3. Leren door reflectie: reflectie vormt voor de leerkracht en leerlingen de basis voor het<br />

handelen om vast te stellen waar een leerlingen staat in zijn of haar ontwikkeling.<br />

4. Leren als sociaal proces: leerlingen zijn in de leeftijdsfase van het voortgezet onderwijs erg<br />

gericht op het sociaal functioneren met leeftijdsgenoten. Het van en met elkaar leren is een<br />

belangrijke karakteristiek van vmo-scholen.<br />

Op het MLF is er voor gekozen om de mentor de spil in de dagelijkse begeleiding te maken. De<br />

mentor is daarom voor leerling, docent en ouder het eerste aanspreekpunt binnen de school.<br />

Voor het goed functioneren van onze geïntegreerde leerlingbegeleiding, is het van belang dat een<br />

aantal onderdelen specifiek worden beschreven. Docenten, leerlingen en ouders krijgen daardoor een<br />

goed beeld van wat onze leerlingbegeleiding inhoudt en kunnen naar aanleiding daarvan adequaat<br />

actie ondernemen. Daarom is het goed om een aantal onderdelen fysiek in de school te plaatsen<br />

middels lessen, voorlichtingen en themamiddagen/avonden. Ieder schooljaar staan onderdelen als<br />

‘leren plannen’, ‘omgaan met pesten’, ‘afname SVL’, ‘scholing ASS’, ‘voorlichting dyslexie’ en<br />

‘voorlichting SGA’ op het programma. Om verder vorm te geven aan onze visie zijn er verschillende<br />

protocollen geschreven die onze manier van begeleiden voor docenten en ouders inzichtelijk maakt.<br />

Doelen<br />

De doelen zijn bedoeld als bouwstenen. Deze bouwstenen bevatten kort omschreven de doelen voor<br />

de periode <strong>2012</strong>-<strong>2017</strong>. Gekozen is voor ‘bouwstenen’ omdat de gehaalde doelen van een vorig<br />

schooljaar dienen als basis voor de volgende ‘bouwsteen’. Dat houdt dus in dat er verder gebouwd<br />

wordt op de eerder gerealiseerde doelen. De weergave geeft ook het beoogde tijdspad aan. Op de<br />

bladzijde hierna volgt per doel uit bouwsteen zes een korte toelichting.<br />

BOUWSTEEN 6 (schooljaar <strong>2012</strong>-<strong>2017</strong>)<br />

• Formatie van een zorgteam<br />

• Zorgcoördinator geeft sturing aan zorgteam<br />

• Starten ZAT<br />

• Creëeren draagvlak voor ZAT binnen het MLF<br />

• Dyslexie integreren in KWT<br />

• Hoogbegaafdheidbeleid integreren in dagelijkse lessen MLF<br />

• Scholing Hoogbegaafdheidbegeleidster en V-coaches<br />

• Deelname aan de pilot Cluster III<br />

• Verder inhoud geven aan MT lessen in OB<br />

• Verder inhoud geven/ontwikkelen aan individueel mentoraat bovenbouw<br />

• Aanstellen van een eigen orthopedagoog als na onderzoek de mogelijkheid hiertoe is vast<br />

komen te staan<br />

• Specialiseren van docenten in dyslexie als na onderzoek de mogelijkheis daartoe is vast<br />

komen te staan.<br />

7<br />

• Aanstellen, scholing vertrouwenspersonen


BOUWSTEEN 5 (schooljaar 2010-2011)<br />

• Scheiding maken tussen zorgcoördinator en vertrouwenspersoon<br />

• Opzetten van intervisie voor docenten m.b.v. SGA<br />

• Opzetten en starten ZAT<br />

BOUWSTEEN 4 (schooljaar 2009-2010)<br />

• Protocol rouwverwerking<br />

• Thema avond ‘omgaan met pesten’ voor ouders<br />

• Studiemiddagen ASS aan docententeam<br />

• Themamiddag ‘omgangsvormen’<br />

• Externe counselor<br />

• Consolideren inzet handelingsplannen en scholing mentoren hier omtrent<br />

BOUWSTEEN 3 (schooljaar 2008-2009)<br />

• Naar aanleiding SVL leerlingen Oké training aanbieden<br />

• Pestprotocol met lessenserie mentoren<br />

• Vormgeven dyslectiebegeleiding middels protocol<br />

• Draaiboekje ‘Plannen op het MLF’<br />

• Officiële start met SGA (contract), voorlichtingen door casemanager<br />

• Invoeren van ‘non-contract’<br />

BOUWSTEEN 2 (schooljaar 2007-2008)<br />

• Vormgeven leerlingbespreking<br />

• Opzetten dyslexie begeleiding i.s.m. Evelyn<br />

• Contract tussen SGA en MLF<br />

• Start samenwerking casemanager SGA<br />

BOUWSTEEN 1 (schooljaar 2006-2007)<br />

• Opzetten geïntegreerde leerlingbegeleiding<br />

• Afname SVL<br />

• Start counseling<br />

Doel 1: Formatie van een zorgteam<br />

Het MLF heeft in de afgelopen vijf jaar een duidelijke ontwikkeling doorgemaakt waar het gaat<br />

om de meer gespecialiseerde leerlingbegeleiding. In de beginsituatie van schooljaar 2006-<br />

2007 was de zorgcoördinator nog alleen verantwoordelijk voor de invulling en uitvoering van<br />

de taken van dyslexiebegeleider, counselor, vertrouwenspersoon, leerlingbegeleider en<br />

decaan. Inmiddels zijn deze taken uitgekristaliseerd en terecht gekomen bij collega’s die zich<br />

voor een deel reeds door scholing hebben gespecialiseerd en waar anderen op het punt staan<br />

zich (verder) te gaan scholen. Besloten is dat de zorgcoördinator leiding gaat geven aan dit<br />

team van meer gespecialiseerde collega’s. Het team bestaat op dit moment uit een<br />

dyslexiebegeleider, een hoogbegaafdheidbegeleider, een decaan en een counselor. Voor de<br />

komende schooljaren wordt onderzocht of het wenselijk en mogelijk is om een orthopedagoog<br />

aan te stellen. Daarnaast zal worden gekeken of het haalbaar is om vakdocenten zich te laten<br />

specialiseren in het begeleiden van leerlingen met dyslexie.<br />

Van een ieder van hen wordt verwacht dat zij binnen hun eigen gebied zorg dragen voor de<br />

ontwikkeling en uitvoering van de leerlingbegeleiding op het gebied van dyslexie, decanaat,<br />

hoogbegaafdheid en counseling. De zorgcoördinator draagt zorg voor het overzicht van deze<br />

ontwikkeling middels meerdere jaarlijks terugkerende overlegmomenten. Waar nodig zorgt hij<br />

ervoor dat de verschillende begeleiders met elkaar overleggen mocht er sprake zijn van leren<br />

van elkaar. De zorgcoördinator luistert, vraagt, stuurt en intervenieert. Dit alles vanuit het<br />

adagium ‘Help mij het zelf te doen’. Een adagium dat binnen het MLF niet alleen geldt voor de<br />

docent-leerling interactie maar zeker ook voor het werken met collega’s. Vertrouwen geven en<br />

krijgen, kunnen loslaten waar het kan en ondersteunen waar gevraagd zijn karakteristieken<br />

die verbonden zijn aan <strong>Montessori</strong> en als zodanig passen binnen de organisatie van het MLF.<br />

8


Doel 2: Starten ZAT<br />

Het MLF start in het schooljaar 2011-<strong>2012</strong> voor het eerst met een eigen ZorgAdviesTeam<br />

(ZAT). Het team bestaat uit vertegenwoordigers van Leerplicht. BJZ, PCL en de GGD. Het<br />

team maakt het komende jaar kennis met de school, onze visie en manier van werken.<br />

Het ZAT zal in het schooljaar 2011-<strong>2012</strong> vooralsnog vijf keer bijeenkomen om leerlingen te<br />

bespreken.<br />

Om te komen tot het vergroten van draagvlak en intensivering van relaties met begeleidende<br />

instanties in de derde lijn worden ook de mentoren verwacht wanneer een leerling besproken<br />

wordt in het ZAT. De lijn met de dagelijkse begeleiding rondom de leerling en het contact met<br />

de ouders blijft zo kort en helder. Het is daarbij ook mogelijk dat een mentor direct contact kan<br />

opnemen met één van de leden van het ZAT buiten de vergaderingen van het team om.<br />

Voorlichting over het doel en de werking van het ZAT zal aan het docententeam worden<br />

gegeven.<br />

Doel 3: Dyslexie integreren in KWT<br />

De begeleiding van de leerling met dyslexie gebeurt op dit moment nog vooral op individuele<br />

basis en buiten de lessen om. Op het MLF zouden we graag zien dat deze vorm van<br />

begeleiding van en voorlichting over de mogelijkheden van begeleiding meer zichtbaar gaat<br />

worden voor leerlingen binnen de dagelijkse lessen. Het doel dat we daarmee beoogen, is het<br />

voorkomen van een bijzondere positie van leerlingen met dyslexie. Je mag op het MLF zijn<br />

wie je bent dus ook deze begeleiding hoort bij onze lessen.<br />

Voor het schooljaar 2011-<strong>2012</strong> is het doel dat in ieder geval twee KWT lessen gevuld gaan<br />

worden door de dyslexiebegeleidster.<br />

Doel 4: Hoogbegaafdheidbegeleiding<br />

Versnellen, vertragen, verdiepen zijn drie kernwoorden die horen bij deze nieuw te<br />

ontwikkelen vorm van gespecialiseerde begeleiding binnen het MLF. Onder directe aansturing<br />

van de hoogbegaafdheidbegeleider zal een team van drie V-coaches gaan werken om ervoor<br />

te zorgen dat de hoogbegaafde leerlingen voldoende uitdaging en motivatie blijven houden<br />

voor het volgen van onderwijs. Deze begeleiding staat nog in de kinderschoenen. De<br />

begeleider en de coaches gaan deelnemen aan trainingen ter ondersteuning van hun taken.<br />

Doel 5: Pilot cluster III<br />

Vanaf schooljaar 2011-<strong>2012</strong> draait het MLF mee in een pilot om te onderzoeken of het<br />

mogelijk is onderwijs te bieden aan leerlingen die gediagnosticeerd zijn met een cluster III<br />

indicatie. Dit gebeurd in samenwerking met de methyl basisschool in Almere en het BHC.<br />

Doel 6: Inhoud geven aan het mentoraat in OB en BB<br />

Het mentoraat maakt onderdeel uit van de spil van onze leerlingbegeleiding. De mentor houdt<br />

overzicht op de individuele voortgang van de leerling. Dit vindt plaats in de werkbespreking die<br />

voor ieder leerling in de onderbouw (klas 1 en 2) staat ingeroosterd.<br />

Daarnaast geven de mentoren in de onderbouw mentorlessen. Om deze lessen meer<br />

structuur en inhoud te geven, is vorig jaar gestart met het ontwikkelen van een lesprogramma.<br />

Vanuit onze visie van onderwijs heeft een werkgroep een programma geschreven waarbij ook<br />

goed geluisterd is naar de mentoren om zo te komen tot een gedragen programma dat door<br />

iedereen uitgevoerd gaat worden.<br />

Doel voor het schooljaar 2011-<strong>2012</strong> is op eenzelfde wijze te komen tot een soortgelijk<br />

programma voor de tweede klassen.<br />

Voor wat betreft het mentoraat in de bovenbouw, zal komende jaren worden geïnventariseerd<br />

welke scholing nodig is om mentoren aldaar voldoende te ondersteunen in hun taak.<br />

Onderzocht gaat worden of de werkbespreking ook in de bovenbouw ingeroosterd kan worden<br />

zodat voor mentoren en leerlingen het belang van deze besprekingen zichtbaar wordt.<br />

Doel 7: Aanstellen en scholen vertrouwenspersoon<br />

Op dit moment beschikt het MLF nog niet over een interne vertrouwenspersoon. Het MLF<br />

streeft ernaar om de komende vijf jaar te komen tot het aanstellen en scholen van in ieder<br />

geval één vertrouwenspersoon. Uiteindelijk is het de bedoeling dat er twee<br />

vertrouwenspersonen (een man en een vrouw) werkzaam gaan zijn binnen het MLF.<br />

9


IV Personeel en Organisatie<br />

Hoofddoel: Verdere opbouw van een qua leeftijd, ervaring en geslacht, evenwichtig<br />

team van medewerkers (OP en OOP) met voldoende 1 e -graders in de bovenbouw en<br />

veel ruimte voor scholing en opleiding, die de verschillende (binnen ons organogram<br />

nieuwe) functies binnen de organisatie op meer dan voldoende wijze kunnen invullen.<br />

Schets<br />

Docenten, onderwijs-ondersteunend personeel en directie van het MLF dienen over kwaliteiten te<br />

beschikken die nodig zijn om ons onderwijs mede vanuit de <strong>Montessori</strong> karakteristieken te kunnen<br />

realiseren. Deels betreft het aan te leren vaardigheden , maar voor een belangrijk deel gaat het ook<br />

om persoonlijke kwaliteiten, zoals het vertrouwen stellen in de ontwikkelingsmogelijkheden van<br />

kinderen. Deze kwaliteiten kunnen ontwikkeld worden en zijn wezenlijk voor het realiseren van onze<br />

doelstellingen als <strong>Montessori</strong>school. Van medewerkers van het MLF wordt verwacht dat zij open staan<br />

voor leerlingen en hen vertrouwen geven. Daarnaast is persoonlijk contact en bereidheid tot<br />

samenwerken met collega’s van groot belang. Samen scheppen zij een klimaat waarin leerlingen zich<br />

optimaal kunnen ontwikkelen. Hieronder de belangrijkste onderdelen van ons personeelsbeleid voor<br />

de komende jaren.<br />

Opbouw OP-formatie<br />

Op grond van de te verwachten groei van de school de komende jaren - van 355 leerlingen nu tot 660<br />

in 2016 - zal het aantal fte’s dat nodig is, toenemen van 19,5 naar 32. Bij de prognose van hett aantal<br />

leerlingen in 2016 wordt uitgegaan van een stabilisatie van het aantal instromers in de brugklas vanaf<br />

2013 op 140 leerlingen. De verdere uitbouw van de bovenbouw (2 e fase havo/vwo) vereist een<br />

toename van het aantal 1 e graads bevoegde docenten. Op dit moment zijn er zeven 1 e graders op de<br />

school (samen goed voor 5,3 fte) en vier collega’s zijn bezig met hun 1 e graads opleiding. In 2016<br />

heeft de school voor 10 fte 1 e graders nodig. Vertaald in banen van gemiddeld 0,7 fte betekent dit 14<br />

1 e graads docenten.<br />

Wat betreft de 2 e graads bevoegdheid: er zijn 14 bevoegde docenten, één docent zal dit jaar de<br />

opleiding afronden en twee andere zijn begonnen met hun opleiding. In 2016 moet de school 22 fte<br />

aan 2 e graads bevoegde docenten hebben. Bij een gemiddelde baan van 0,7 fte betekent dit 30 2 e<br />

graads docenten.<br />

Het MLF wil ruimte bieden voor de opleiding van onder andere zij-instromers via Flevokans en<br />

Lerarenbeurs en volgt wat betreft de functiemix de afspraken zoals die gelden binnen de ASG.<br />

De school is bezig met het ontwikkelen van een functiebouwwerk dat ten gevolge van groei zal<br />

moeten ontstaan.<br />

Diversiteit<br />

Het beleid van het MLF is sterk gericht op het streven naar diversiteit bij de opbouw van het<br />

personeel: zowel qua persoonlijkheden als een evenwichtige verhouding tussen mannen en vrouwen<br />

en een verdeling over de verschillende leeftijdsgroepen. Daarnaast wordt een flexibele inzet van<br />

docenten bevorderd: 1 e graders zowel in boven- als onderbouw laten werken. Op dit moment is de<br />

man-vrouw verhouding 46-54% en de gemiddelde leeftijd 39 jaar. In onderstaande tabel wordt dit<br />

streven goed weergegeven.<br />

Leeftijdsopbouw OP in 2010-2011 in percentages:<br />

Leeftijd totaal man vrouw<br />

20-30 23 6,6 16,4<br />

30-40 26 6,5 19,5<br />

40-50 26 16,25 9,75<br />

50-60 16 6,4 9,6<br />

60+ 9 4 4<br />

Totaal % 100<br />

10


Formalisering van het organogram<br />

Met de groei van de school zijn de afgelopen jaren de contouren van een organogram zichtbaar<br />

geworden die we de komende jaren willen implementeren en formaliseren in de organisatie. Het MLF<br />

blijft als voorheen een platte organisatie met zoveel mogelijk verantwoordelijkheden en bevoegdheden<br />

zo laag mogelijk in de organisatie. De komende jaren gaan we werken met de volgende organisatie:<br />

Directeur<br />

Secretariaat PR<br />

P&O ICT<br />

Concierge<br />

Adjunct Directeur<br />

Kernteam Onderwijscommissie<br />

Onderbouwcoördinator<br />

Mavotopcoördinator<br />

Tweede-fasecoördinator<br />

Zorgcoördinator<br />

Opleidingschool<br />

Het MLF participeert vanaf augustus 2011 in de opleidingsschool van de Almeerse Scholen Groep<br />

(AAOS) en biedt jaarlijks stageplekken voor minimaal vier studenten. Een opleidingscoördinator zal<br />

voor de begeleiding van de studenten zorgen en de contacten met de AAOS onderhouden. Voor wat<br />

betreft de <strong>Montessori</strong>scholing van deze studenten wordt momenteel een samenwerking tot stand<br />

gebracht met de academische opleidingsschool van de <strong>Montessori</strong> Scholengemeenschap Amsterdam<br />

(AOS).<br />

Begeleiding nieuwe docenten<br />

In hun eerste jaar worden alle nieuwe docenten begeleid volgens een inmiddels bestaand model<br />

(lesbezoek, nabespreking en evaluatie, coaching, enquetes onder leerlingen en collega’s en<br />

functioneringsgesprekken). De begeleiding valt onder de verantwoordelijkheid van de<br />

opleidingscoördinator.<br />

Scholing docenten<br />

Aansluitend op de aandachtspunten in het scholingsplan (leerstijlen, onderwijsvaardigheden en<br />

samenwerking) wordt jaarlijks afgesproken welke scholing het team als geheel zal gaan volgen. In het<br />

jaarrooster worden deze scholings(mid)dagen opgenomen.<br />

Daarnaast volgen alle docenten tijdens de eerste drie jaren van hun aanstelling aan het MLF een<br />

<strong>Montessori</strong>scholing, meestal verzorgd door het CVMO.<br />

11<br />

Financiën<br />

Decaan<br />

Dyslexiecoördinator<br />

Hoogebegaafdencoördinator<br />

Counselor<br />

Coördinator Natuur<br />

Coördinator Maatschappij<br />

Coördinator Communicatie<br />

Coördinator Kunst


Doelen.<br />

Het personeelbeleid op het MLF kent voor de komende jaren een aantal een aantal doelen:<br />

Doel 1: Versterking van de kwaliteit van alle medewerkers en het niveau van het onderwijs in het<br />

algemeen door het inzetten van jaarlijkse gezamenlijke studiedagen en middagen.<br />

Doel 2: Bevordering van de kwaliteit van de medewerkers , met als uitgangspunt de <strong>Montessori</strong><br />

karakteristieken, door middel van regelmatige verplichte ( <strong>Montessori</strong>)scholing en evaluatie<br />

van het functioneren van de medewerkers.<br />

Doel 3: Bevorderen van een ontwikkelingsgerichte, kritische houding van alle medewerkers door<br />

middel van structureel aangeboden intervisie.<br />

Doel 4: Voorwaarden scheppen voor het ontwikkelen van loopbaanperspectieven voor medewerkers<br />

door het bieden van ruimte aan en stimuleren van het volgen van een opleiding.<br />

Doel 5: Het opbouwen van een docentenbestand dat in staat is de ambitie van het MLF waar te<br />

maken om een kwalitatief goede <strong>Montessori</strong>school te zijn voor vwo+, vwo, havo en mavo.<br />

Doel 6: Ontwikkeling van een functiebouwwerk dat toegesneden is op de behoefte van het MLF.<br />

12


V Kwaliteit<br />

Hoofddoel: Een meer dan voldoende kwaliteit van de bovenbouw havo/vwo duurzaam<br />

verankeren in de organisatie en meting en verantwoording van de kwaliteit van ons<br />

onderwijs structureel implementeren. Dit alles in balans met de verdere verankering<br />

van onze <strong>Montessori</strong>doelen.<br />

Schets<br />

Kwaliteitszorg is: systematisch bepalen of je de doelen hebt gehaald in jouw ogen EN in die van<br />

anderen. Daarbij gaat het erom regelmatig de vijf kwaliteitsvragen te stellen<br />

Doen we de goede dingen? Doen we die dingen goed? Hoe weten we dat? Vinden anderen dat ook?<br />

Wat doen we met die kennis?<br />

Kwaliteit is, voor een groot gedeelte, subjectief, afhankelijk van de visie van onze school.<br />

‘De goede dingen’ volgen vooral uit de visie zoals geformuleerd in de schoolgids onder ‘onze visie en<br />

werkwijze’. Het uitwerken van ‘de goede dingen’ wordt bepaald in samenspraak tussen het team en de<br />

directie, de subjectieve kwaliteit’.<br />

Daarnaast is ook sprake van een objectieve kwaliteit, deze heeft betrekking op de schoolse opleiding.<br />

Deze objectieve kwaliteit wordt, kort door de bocht, bepaald door de wet en getoetst door het<br />

eindexamen. Het beleid is hierbij vooral gericht op het beantwoorden van de overige vier vragen.<br />

De kwaliteitszorg heeft op het MLF een dubbele rol: het bewaken van de objectieve kwaliteit plus het<br />

ondersteunen van de subjectieve kwaliteit<br />

Op het MLF is kwaliteitszorg een ‘en/en’ situatie waarbij het zwaartepunt kan verschuiven. De<br />

subjectieve kwaliteitsdoelen zullen meer ontwikkelingsgericht zijn, het objectieve kwaliteitsaspect zal<br />

vooral ook gericht zijn op het afleggen van verantwoording.<br />

Bij dit laatste wordt sterk gelet op de eisen die de schoolinspectie stelt. De inspectie verwacht in ieder<br />

geval dat de school:<br />

over procedures, planning en instrumenten voor zelfevaluatie beschikt;<br />

aantoonbaar aan zelfevaluatie werkt;<br />

conclusies trekt uit de zelfevaluatie en die vastlegt;<br />

verschillende geledingen (ouders, leerlingen, personeel, externen) bij de zelfevaluatie<br />

betrekt.<br />

vervolgtrajecten verbeteringen opstelt die voortvloeien uit de zelfevaluatie.<br />

Doelen<br />

Doel 1: De kwaliteit van ons onderwijs (niet van onze leerlingen) moet gemeten kunnen worden en<br />

voldoen aan de verwachte niveaus (mavo/havo/vwo).<br />

Actie 1: Begin leerjaar 1, medio leerjaar 2 en eind leerjaar 3 toetsen we van alle leerlingen het<br />

niveau van taal en rekenen in het kader van de geldende referentieniveaus. Er is een plan van<br />

aanpak voor het (extra) onderwijs aan leerlingen die de referentieniveaus niet halen.<br />

Actie 2: Eind leerjaar 3hv nemen we de Cito-eindtoets af voor Nederlands, wiskunde, Engels<br />

en studievaardigheden. Deze spelen als een ‘gewone’ eindproef een rol bij de determinatie.<br />

Actie 3: niveau van Grieks en Latijn wordt eind leerjaar 3v getoetst met een methode<br />

onafhankelijke toets.<br />

Doel 2: De kwaliteit van onze examens (niet van onze leerlingen) moet gemeten kunnen worden en<br />

voldoen aan de verwachte niveaus (mavo/havo/vwo).<br />

Actie 1: De niveaus van de CE’s zijn vergelijkbaar met het landelijk gemiddelde.<br />

Actie 2: De niveaus van onze SE’s zijn vergelijkbaar met de niveaus van onze CE’s.<br />

Actie 3: Onze schoolexamens voldoen aan de Kwaliteitsmonitor schoolexamens van het Cito.<br />

Doel 3: De kwaliteit zal verhogen wanneer we met onze leerlijnen (en kwaliteitsmeting) beter<br />

aansluiten bij het (<strong>Montessori</strong>-)basisonderwijs.<br />

Actie 1: Ons onderwijs aan de referentieniveaus voor taal en rekenen sluit aan bij dat van de<br />

<strong>Montessori</strong> basisscholen. Hiertoe wordt in 2011-<strong>2012</strong> een samenwerkingsverband opgezet<br />

tussen het MLF en de vier <strong>Montessori</strong> basisscholen.<br />

Doel 4: Een gemiddelde groep leerlingen op het MLF haalt gemiddeld het diploma op tenminste het<br />

instroomniveau.<br />

Actie 1: er is een helder en sluitend determinatiebeleid in de onderbouw. Er is een helder en<br />

13


sluitend overgangsbeleid in zowel de onderbouw als de bovenbouw.<br />

Actie 2: er is een uitstekend functionerende leerlingbegeleiding in zowel de onderbouw als de<br />

bovenbouw.<br />

Doel 5: De werkprocessen en afspraken op het MLF zijn voor alle betrokkenen helder en na te lezen<br />

Actie 1: Alle (ongeschreven) procedures en afspraken worden vastgelegd en gebundeld in<br />

een brochure; MLF: Dat gaat zo!<br />

Doel 6: Leerlingen, ouders en docenten zijn tevreden over kwaliteit van het onderwijs op het MLF<br />

Actie 1: Het MLF meet jaarlijks die tevredenheid in een samenwerkingsverband met<br />

‘Kwaliteitsscholen’ hetgeen aansluit op ‘Vensters voor verantwoording’.<br />

Doel 7: De zes karakteristieken van het voortgezet <strong>Montessori</strong> onderwijs zijn herkenbaar aanwezig in<br />

het onderwijs en de rest van de organisatie.<br />

Actie 1: Doorlopende discussie in het team over de karakteristieken middels scholingsdagen<br />

elk jaar.<br />

Actie 2: Iedere docent volgt de eerste drie jaren van zijn/haar diensverband op het MLF<br />

<strong>Montessori</strong>scholing via het CVMO.<br />

Actie 3: In de begeleiding van de nieuwe docenten is uitgebreid en expliciete aandacht voor<br />

het <strong>Montessori</strong>karakter van onze school.<br />

14


VI Scholing<br />

Hoofddoel: De scholing van alle medewerkers op het MLF ondersteunt zoveel<br />

mogelijk de ambities zoals die op schoolniveau zijn geformuleerd wat betreft het<br />

onderwijskundig beleid, zorgbeleid, personeelsbeleid, kwaliteitsbeleid. Het biedt<br />

binnen die kaders maximale ruimte aan individuele ontwikkelingsbehoeften.<br />

De komende vijf jaar staat de volgende scholing in de planning (zie ook Scholingsplan):<br />

1. Scholing van docenten voor het ontwikkelen van leermiddelen met betrekking tot leerstijlen.<br />

2. Scholing van docenten met betrekking tot de kennis over en het begeleiden en beoordelen<br />

van onderzoeksvaardigheden over de leerjaren. Specifieke scholing per vakkencluster<br />

3. Scholing van docenten met betrekking tot de <strong>Montessori</strong> karateristiek Binnen-Buiten in<br />

verband met de onderzoeksvaardigheden.<br />

4. Gefaseerde scholing van docenten met betrekking tot het in gebruik nemen van de ELO.<br />

5. Alle docenten volgen elk scholljaar één van de scholingen van het Centrum Voortgezet<br />

<strong>Montessori</strong> Onderwijs (het CVMO) van de HU). Zo niet dan zijn daarvoor steekhoudende<br />

argumenten aan te voeren en wordt er op maat een andere scholing aangeboden en gevolgd.<br />

6. Leden van het nieuwe kernteam en de nieuwe onderwijscommissie volgen een scholing op<br />

maat.<br />

7. Het gezamenlijke aanbod van de ASG Academie wordt zoveel mogelijk ingezet om individuele<br />

scholingsvragen te beantwoorden.<br />

8. Scholing van een eigen schoolopleider plus twee docentcoach/leermeesters in verband met<br />

participatie binnen de AAOS.<br />

9. Scholing van vier 4 V-coaches in verband met het onderwijsaanbod aan hoog- en<br />

meerbegaafden.<br />

15


VII Profilering binnen de ASG en Almere<br />

Hoofddoel: Een stevigere en meer expliciete bijdrage leveren aan het koersplan van<br />

de ASG door met name een betere inkleuring van onze rol als maatschappelijk<br />

partner binnen Almere plus het ontwikkelen van een duurzame samenwerking met het<br />

PO-<strong>Montessori</strong> binnen de ASG. Daarnaast een duidelijker profilering als school met<br />

maatwerk voor het individuele kind door onder andere het opstarten van een vijf- jarig<br />

VWO voor hoog- een meerbegaafden.<br />

Binnen Almere is het MLF de enige VO-school die <strong>Montessori</strong> onderwijs aanbiedt. Ook de komende<br />

vijf jaar zullen wij ons ten opzichte van alle andere VO-scholen in Almere op deze manier sterk willen<br />

blijven profileren. Belangrijk daarbij is het streven een aanbod voor hoog- en meerbegaafden te<br />

ontwikkelen, dat een VWO-opleiding in vijf jaar aanbiedt.<br />

Het MLF onderschrijft de acht centrale waarden uit het koersplan van de ASG zoals die omschreven<br />

zijn in ‘Het Gouden Boekje’. Zij levert vanuit haar profiel van <strong>Montessori</strong>school een bijdrage aan de<br />

concretisering van een belangrijk deel van die waarden en wil op een aantal punten haar bijdragen<br />

vergroten en profiel aanscherpen. Hieronder daarvan een overzicht waarin telkens een schets van de<br />

bestaande situatie en de doelen voor de komende vijf jaar.<br />

Kindgericht<br />

Schets<br />

Voor elk <strong>Montessori</strong>-onderwijs is dit een belangrijk uitgangspunt. Kindgericht of ‘de leerling centraal’<br />

heeft niets met individualisme of egocentrisme van leerlingen te maken maar met de keuze om niet<br />

vanuit de leerstof of vanuit de docent het onderwijs te organiseren maar vanuit de ontwikkelbehoefte<br />

van het kind, de leerling. Het gaat op het MLF niet zozeer om ruimte te bieden aan de ontwikkeling<br />

van individuele talenten (sport / science / kunst of iets dergelijks.) maar om het aansluiten bij<br />

individuele leerwegen die voor ieder kind anders zijn, om de kans op het halen van het beoogde<br />

eindresultaat zo groot mogelijk te maken. Dat eindresultaat is ‘gewoon’ het diploma voor mavo, havo<br />

of vwo.<br />

Hoewel de school ervan doortrokken is, blijkt één en ander heel concreet uit onze individuele<br />

leerlijnen, het individuele mentoraat en de flexibele individuele weg naar uiteindelijke determinatie in<br />

de onderbouw.<br />

Doelen<br />

Vooralsnog is deze waarde van het ASG goed verankerd in het MLF en zal hier geen extra aandacht<br />

naar uit gaan.<br />

Ondernemend en vooruitstrevend<br />

Schets<br />

Het MLF is een jonge school en nog niet in staat gebleken om naast het neerzetten van een stevige<br />

<strong>Montessori</strong>basis in de pioniersfase en de start van de consolidatie van het kader nu, nog nieuwe<br />

dingen te ondernemen. Daarvoor is de situatie nog te kwetsbaar en is het neerzetten van zo een<br />

andere vorm van onderwijs met vrijwel allemaal mensen uit het reguliere onderwijs ondernemend<br />

genoeg geweest. Het heeft ons als team daarbij niet aan veerkracht ontbroken toen bleek dat de groei<br />

de eerste jaren tegenviel en later in ons bestaan de financiële tegenwind vanwege de dure nieuwbouw<br />

aanwakkerde. Vooruitstrevend is het MLF altijd geweest. Hoewel we wortelen in het zo genoemde<br />

‘traditionele vernieuwingsonderwijs’ is de basis van onze school (een diep vertrouwen dat docenten en<br />

leerlingen het goed willen en kunnen doen), in onze tijd zeker vooruitstrevend te noemen. In een<br />

wereld waarin de roep om ‘transparantie’ vaak een verkapte vorm van wantrouwen, is blijft het<br />

vooruitstrevend om een regelluwe onderwijsorganisatie neer te zetten waarin het beheersingsleren de<br />

basis vormt en er letterlijk nergens deuren op slot gaan. Op deze manier bouwen wij samen aan een<br />

betere wereld waarin vertrouwen een grotere plek kan gaan innemen. Leerlingen ervaren bij ons elke<br />

dag dat het echt ook zó kan. Het kan niet anders dan dat dit een effect zal hebben op de organisaties<br />

(werk, club, gezin) waarin zij nu en ook later deel van uit zullen maken. Op deze manier zijn zij<br />

(<strong>Montessori</strong> gaf één van haar boeken die titel) ‘bouwers van de toekomst’). Vooruitstrevend genoeg!<br />

16


Doelen<br />

Het MLF wil in de toekomst graag meer handen en voeten geven aan de waarde ‘ondernemend’.<br />

Graag zou zij ook op docentniveau meer in onderwijsnetwerken participeren en de blik verder naar<br />

buiten richten. Meer dingen proberen, zonder de zorg om haar bestaansbasis te verliezen.<br />

De eerste stappen zijn al gezet:<br />

- We zijn sinds kort kandidaat-partner van de AAOS met op termijn een eigen schoolopleider.<br />

Er zijn al verregaande afspraken gemaakt met een schoolopleider van de Meergronden voor<br />

het begeleiden en coachen van onze coach/leermeester en beoogd schoolopleider.<br />

- We zijn gaan deelnemen aan de decanenkring van de mavo en zullen dit komend jaar uit te<br />

breiden met de kring voor havo/vwo.<br />

- We gaan participeren in het Platvorm-TL.<br />

- We participeren met onze coördinator in de werkgroep hoogbegaafden en breiden dat uit met<br />

drie V-coaches.<br />

- Er is een netwerk met het PO-<strong>Montessori</strong>-onderwijs opgestart. Komend jaar organiseren we<br />

een gezamenlijke startconferentie. Het is de bedoeling dat naar aanleiding daarvan drie<br />

werkgroepen PO/VO-<strong>Montessori</strong> zullen ontstaan om doorlopende leerlijnen op drie punten te<br />

gaan garanderen (1. referentieniveaus taal en rekenen; 2. kosmisch / vakoverstijgend<br />

onderwijs; 3. klassenmanagement / taakgerichtheid).<br />

- De contacten met het BHC worden aangehaald. Het MLF kan veel leren van de organisatie<br />

van deze school en haar team. Er zijn inmiddels verkennende gesprekken geweest over de<br />

mogelijkheid om leerlingen van Transport & Logistiek toepassingsgerichte opdrachten op het<br />

MLF te laten maken. Er staat overleg gepland voor een vergelijkbare samenwerking bij<br />

consumptief en onze kantine.<br />

- Docenten van het MLF die lesgeven in de 2 e -fase havo/vwo gaan allen (verplicht) een<br />

samenwerkingsverband aan met één of meerdere 1 e -graders uit hun eigen vakgebied, liefst<br />

binnen de ASG. Doel hiervan is de kwaliteit van de PTA-toetsen op niveau te krijgen<br />

(houden).<br />

Een divers en op elkaar aansluitend aanbod<br />

Schets<br />

Het bestaan van een <strong>Montessori</strong> lyceum binnen de ASG draagt in hoge mate bij aan de diversiteit van<br />

het onderwijsaanbod van ons concern. Ons voornemen stevig in te zetten op een <strong>Montessori</strong>variant<br />

voor hoogbegaafde leerlingen draagt hier nog verder toe bij.<br />

Onze school blijkt aantrekkingskracht te hebben op leerlingen ‘aan de randen van de zorg’. Dan gaat<br />

het om leerlingen die goed werken in een systeem waar meer onderwijstijd besteed wordt aan<br />

individuele begeleiding in plaats van groepsbegeleiding. Een goed voorbeeld daarvan is het groot<br />

aantal dyslecten (ruim 20% waar dat landelijk 5 tot 8 % is). Maar ook leerlingen met een (lichte)<br />

stoornis binnen het autistisch spectrum, weten ons goed te vinden.<br />

Doelen<br />

- Het is ons streven om minstens een vergelijkbaar aantal hoog- en meerbegaafde kinderen<br />

binnen te halen als mag worden verwacht op grond van het aanbod vanuit het PO en ons<br />

marktaandeel binnen de groep vwo’ers.<br />

- Voor wat betreft de leerlingen aan ‘de randen van de zorg’ zullen we goed moeten opletten<br />

dat de verhouding binnen de klassen zodanig blijft dat individuele begeleiding van alle bij ons<br />

geplaatste leerlingen mogelijk blijft, ook van hen die geen extra maar ‘gewone’ onderwijs<br />

begeleiding nodig hebben.<br />

- Het MLF is bereid mee te werken aan het plaatsen van cluster 3 leerlingen in samenwerking<br />

met partners in het onderwijsveld.<br />

-<br />

Algemeen toegankelijk onderwijs dicht bij huis<br />

Schets<br />

Niet alle leerlingen in Almere kennen het MLF en daardoor is onze school niet algemeen toegankelijk.<br />

Wel zijn in principe alle leerlingen met een juist advies van de basisschool plaatsbaar, mits zij zich<br />

willen conformeren aan de verwachtingen die wij naar hen uitspreken. Leerlingen zijn op school om te<br />

leren dus ze hoeven niet vanaf de eerste dag de verwachtingen waar te maken maar ze moeten<br />

hierop wel aanspreekbaar zijn.<br />

Doelen<br />

Verder niet van toepassing.<br />

17


Een betrokken maatschappelijk partner<br />

Schets<br />

Dit is voor het MLF een wat onontgonnen terrein. Hoewel we wel degelijk contact hebben met<br />

bijvoorbeeld het bedrijfsleven en de kunstwereld tijdens onze MLF-weken (projectweken) en ook volop<br />

meedraaien in de MAS samenwerking, valt hier nog veel te winnen. Er is bijvoorbeeld op<br />

docentniveau en op leerling-niveau niet heel veel structurele en duurzaam contact met ‘de wijk’, de<br />

politie, de politiek, de kunstwereld het verenigingsleven en het primair onderwijs en dergelijke.<br />

Met De Nieuwe Bibliotheek als partner zijn er wel verregaande afspraken gemaakt over een intensieve<br />

samenwerking in het volgende schooljaar en daarna.<br />

Doelen<br />

Het MLF wil in de toekomst graag concreet haar bijdrage leveren aan deze centrale waarden van de<br />

ASG (zie ook bij Ondernemend en vooruitstrevend). Ook op dit punt kan de groeiende<br />

samenwerking met het BHC, die immers onze nieuwe buurman is, van betekenis zijn.<br />

In de planning voor komende jaren staat in ieder geval:<br />

- Contact leggen met het jongerencentrum ‘the rock’ om de mogelijkheden van een<br />

samenwerking met het MLF te onderzoeken met als doel de aula/kantine van het MLF als<br />

‘namiddagse opvangplek’ in te richten en gebruiken voor onze leerlingen en eventueel andere<br />

jongeren uit Almere Buiten.<br />

- Minstens per jaar één kunstmanifestatie ‘van buiten’ gastvrijheid bieden in het nieuwe gebouw<br />

van het MLF.<br />

- Een structurele bijdrage leveren aan het Evenaar Festival vanaf schooljaar 2011-<strong>2012</strong>.<br />

- Meedraaien in (de pilot van) de nieuw opgezette audits binnen de ASG, waarin ook de externe<br />

maatschappelijke partners een rol hebben gekregen.<br />

- De aansluiting bij de AAOS hoort ook in dit rijtje.<br />

- We willen komende jaren graag ruimte bieden aan onderzoekers van de APS en het SLO over<br />

de voorwaarden die nodig zijn voor docenten op de professionele ruimte die ze krijgen ook<br />

echt op te pakken. De ontwikkeling van ons organogram zonder S–functies (naast directeur<br />

en adjunct) maar met een flink aantal onderwijs innovators die als didactische en<br />

pedagogische coördinatoren binnen het docententeam werkzaam zijn, is niet alleen<br />

onderwerp van onderzoek maar krijgt hierbij ook ondersteuning en begeleiding van<br />

deskundigen.<br />

Een professionele werkomgeving<br />

Schets<br />

Te veel om te beschrijven en daarbij genoeg nog om te verbeteren.<br />

Doelen<br />

Een aantal zaken die van toepassing zijn op de concretisering van deze waarden staan hierboven<br />

onder verschillende andere kopjes al beschreven. Hieronder een herhaling:<br />

- Meedraaien in (de pilot van) de nieuwe opgezette audits binnen de ASG, waarin ook de<br />

externe maatschappelijke partners een rol hebben gekregen.<br />

- De aansluiting bij de AAOS hoort ook in dit rijtje.<br />

- Docenten van het MLF die lesgeven in de 2 e -fase havo/vwo gaan allen (verplicht) een<br />

samenwerkingsverband aan met één of meerdere 1 e -graders uit hun eigen vakgebied, liefst<br />

binnen de ASG. Doel hiervan is de kwaliteit van de PTA-toetsen op niveau te krijgen<br />

(houden).<br />

- Er is een netwerk met het PO-<strong>Montessori</strong>-onderwijs opgestart met als doel een verbeterde<br />

overgang tussen PO en VO en een duurzame samenwerking om van elkaar te leren.<br />

Een aantal initiatieven die nog niet onder andere kopjes beschreven staan maar bij de concretisering<br />

van de ASG-waarde, wel het vermelden waard zijn:.<br />

- We gaan gebruik maken van @VO3 (SOM) voor de absentie de CLA en examencijfers.<br />

- Op het niveau van onze examentoetsen (SE’s) extern te valideren gaan we komend jaar<br />

gebruik maken van de toetsmatrix van het SLO.<br />

- We gaan naast de citotoets eind leerjaar 3, ieder jaar de referentieniveau’s voor taal en<br />

rekenen toetsen met een externe toets.<br />

- Er is een contract getekend met ‘kwaliteitsscholen’ en het MLF zal volgend jaar ‘Vensters voor<br />

verantwoording’ volledig gaan invullen<br />

18


Goede werkgever<br />

Schets<br />

Het MLF is tot nu toe een goede werkgever gebleken voor haar personeel. Het verloop is klein en het<br />

personeel geeft tijdens de functioneringsgesprekken aan zeer tevreden te zijn met het MLF als<br />

werkgever. In deze jonge organisatie is het bijvoorbeeld mogelijk gebleken, jonge talentvolle docenten<br />

al in een LC-functie te benoemen, daar waar dit wellicht elders door een volle ‘wachtkamer’ niet<br />

mogelijk was geweest. Het MLF wil graag een flexibele werkgever zijn. Vaak blijkt dat wanneer je met<br />

ieders wensen rekening probeert te houden er met enige moeite vaak een win-win situatie ontstaat.<br />

Wat voor de ene werknemer lastig is, is voor de andere weknemer vaak prettig. Roosterwensen zijn<br />

daarvan een goed voorbeeld. Het MLF wil royaal met verlofaanvragen omgaan (studieverlof, reizen<br />

voor de eigen ontwikkeling en dergelijke) maar formuleert dan graag wat daar tegenover staat. Ook<br />

hier probeert de school steeds op maat te reageren en niet te regelen wat zich vanzelf goed regelt.<br />

Bijvoorbeeld: een jonge ouder heeft nu veel roosterwensen en zal over een paar jaar, wanneer<br />

hem/haar nu ruimte geboden wordt, ongetwijfeld weer ruimte kunnen geven aan jonge ouders die na<br />

hem/haar komen en veel roosterwensen hebben. Vertrouwen geven betekent vrijwel altijd ook<br />

vertrouwen krijgen!<br />

Het MLF biedt veel mogelijkheden tot scholing, ook op maat en stimuleert dit van harte. Ze wil<br />

ruimhartig meewerken aan en faciliteren van het opleiden van het zittende personeel. Komend<br />

schooljaar zullen bijvoorbeeld op het MLF acht docenten bezig zijn met het halen van een<br />

bevoegdheid: drie als 2 e grader (allen afkomstig uit het PO) en vijf als 1 e grader. Zij zullen gebruik<br />

maken van Flevokans en/of Lerarenbeurs. Dergelijke facilitering zal ook in de jaren daarna, waar<br />

mogelijk doorgang vinden.<br />

Doelen<br />

Doorgaan op de weg die we zijn ingeslagen.<br />

Sterke organisatie: optimaal gebruik maken van de schaalvoordelen<br />

Schets<br />

Dit geldt voor de hele ASG en ook voor het MLF als onderdeel daarvan. Een voorbeeld van hoe het<br />

MLF hierin haar steentje bijdraagt is de ontvlechting van de ABVO. Daar waar samenwerking<br />

voordelen biedt, blijft die bestaan en daar waar het contraproductief werkt dan wel financieel<br />

onvoordelig is, wordt die afgebouwd. Graag maakt het MLF nu al gebruik van gezamenlijke contracten<br />

en afspraken met derden. Zij is daarin ook loyaal wanneer het voor haar vestiging niet per se een<br />

voordeel oplevert maar voor het concern als geheel wel.<br />

Het verantwoording afleggen over de resultaten is tot nu toe nog maar weinig gebeurd. Wel is de<br />

inspectie van onderwijs voor het eerst op bezoek geweest en hebben alle afdelingen van het MLF een<br />

basisarrangement gekregen.<br />

Vensters voor verantwoording is nog geen gemeengoed op het MLF maar zal dit de komende jaren<br />

zeker worden.<br />

Doelen<br />

- Het MLF gaat er vanuit dat er in de toekomst nóg meer schaalvoordelen te halen zijn uit haar<br />

samenwerking binnen de ASG als eigen school. Op het gebied van financiën, personeel,<br />

ICTondersteuning en inkoop is er nog veel te winnen door meer naar het bedrijfsbureau te<br />

verplaatsen dan nu het geval is. Daar waar mogelijk zal het MLF dit stimuleren en aan<br />

meewerken. Dit zal echter in de nabije toekomst nog niet het geval kunnen zijn.<br />

- Er is een contract getekend met ‘kwaliteitsscholen’ en het MLF zal volgend jaar ‘Vensters voor<br />

verantwoording’ volledig gaan invullen.<br />

Actief burgerschap en sociale integratie<br />

Schets<br />

De school heeft een aanbod gericht op het bevorderen van actief burgerschap en sociale integratie,<br />

met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de<br />

samenleving.<br />

Een opsomming van de activiteiten die wij hiertoe ondernemen:<br />

Elk jaar kent twee MLF-weken en één werkweek. De organisatie van de werkweek wordt<br />

door leerlingen zelf ter hand genomen in de eerste MLF-week. Onder begeleiding van<br />

docenten regelen leerlingen de boeking van de reis, het organiseren en plannen van de<br />

uitstapjes, waar en hoe er gegeten (zelf koken) en overnacht wordt.<br />

Tijdens de tweede MLF-week zijn de thema’s vakoverstijgend en gericht op<br />

maatschappelijke betrokkenheid. Leerlingen behandelen gedurende de jaren in de<br />

onderbouw de volgende thema’s:<br />

19


Duurzaamheid: hoe kun jij invloed hebben op de omvang van je eigen ecologische<br />

voetafdruk?<br />

Multiculti culinair: ‘de andere keuken’ als uitgangspunt voor kennismaking met ‘de ander’.<br />

Bezinningsweek: een volle week levensbeschouwing in de breedste zin des woords.<br />

Ieder jaar organiseert de activiteitencommissie een fancyfair waarvan de opbrengsten<br />

worden overgemaakt aan een goed doel.<br />

Het vak Vrije Keuze: een uniek vak voor het MLF waarin leerlingen zelf onderzoek mogen<br />

doen naar de voor hen interessante onderwerpen. Veelvuldig gaan ze daarvoor ‘naar<br />

buiten’ om mensen te interviewen, te enquêteren, te observeren, te helpen. Ook daar<br />

wordt het maatschappelijke engagement gestimuleerd.<br />

MAS: de leerlingen uit de vierde klas gaan een week op maatschappelijke stage.<br />

De school kent een bloeiend bestaan van activiteiten die door leerlingen worden gedraaid<br />

en op afstand door docenten worden begeleid.<br />

Het MLF kent een actieve leerling-vertegenwoordiging in de MR.<br />

Bij de vakken maatschappij in de onderbouw en maatschappijleer in de bovenbouw<br />

komen alle genoemde thema’s regelmatig aan bod.<br />

20

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!