Schoolplan 2012-2017 - Montessori Lyceum Flevoland
Schoolplan 2012-2017 - Montessori Lyceum Flevoland
Schoolplan 2012-2017 - Montessori Lyceum Flevoland
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Schoolplan</strong> <strong>Montessori</strong> <strong>Lyceum</strong> <strong>Flevoland</strong><br />
Ambities <strong>2012</strong>-<strong>2017</strong><br />
0
<strong>Schoolplan</strong> <strong>Montessori</strong> <strong>Lyceum</strong> <strong>Flevoland</strong><br />
Ambities <strong>2012</strong>-<strong>2017</strong><br />
Missie en visie: Ook de komende<br />
vijf jaar zullen ziel en zakelijkheid in een<br />
juiste verhouding samenwerken. Een<br />
schoolpan vraagt om zakelijke, redelijk<br />
concrete doelen voor de komende vijf<br />
jaar. Het kloppend hart van het MLF<br />
vraagt ruimte om die zakelijkheid soms<br />
te overstijgen en in vrijheid te kunnen<br />
bouwen aan een onderwijsorganisatie<br />
die in al haar lagen werkt vanuit<br />
vertrouwen.<br />
Onderwijs en didactiek: Verdere<br />
concrete inkleuring van alle bestaande<br />
<strong>Montessori</strong>kaders, verdieping vanuit de<br />
zes karakteristieken en in balans met<br />
dat doel een stevige verankering van<br />
een kwalitatief meer dan voldoende<br />
bovenbouw.<br />
Zorg en pedagogie: Formatie van<br />
een zorgteam waarin verbreding van de<br />
zorg met decanaat en een aanbod voor<br />
hoogbegaafden plus een<br />
uitkristallisering van het<br />
groepsmentoraat in de onderbouw en<br />
het individueel mentoraat in de<br />
bovenbouw plus een versteviging van<br />
de externe relaties .<br />
Personeel en organisatie:<br />
Verdere opbouw van een qua leeftijd,<br />
ervaring en geslacht, evenwichtig<br />
docententeam met voldoende 1 e -<br />
graders in de bovenbouw en veel<br />
ruimte voor scholing en opleiding, die<br />
de verschillende (nieuwe) functies<br />
binnen de organisatie op meer dan<br />
voldoende wijze kunnen invullen.<br />
1<br />
Kwaliteit: Een meer dan voldoende<br />
kwaliteit van de bovenbouw havo/vwo<br />
duurzaam verankeren in de organisatie<br />
plus de meting en verantwoording van<br />
de kwaliteit van ons onderwijs<br />
structureel implementeren. Dit alles in<br />
balans met de verdere verankering van<br />
onze <strong>Montessori</strong>doelen.<br />
Scholing: De scholing van alle<br />
medewerkers op het MLF ondersteunt<br />
zoveel mogelijk de ambities zoals die<br />
op schoolniveau zijn geformuleerd wat<br />
betreft het onderwijskundig beleid,<br />
zorgbeleid, personeelsbeleid en<br />
kwaliteitsbeleid. Het biedt binnen die<br />
kaders maximale ruimte aan individuele<br />
ontwikkelingsbehoeften.<br />
Profilering: Een stevigere en meer<br />
expliciete bijdrage leveren aan het<br />
koersplan van de ASG door met name<br />
een betere inkleuring van onze rol als<br />
maatschappelijk partner binnen Almere<br />
plus het ontwikkelen van een duurzame<br />
samenwerking met het PO-<strong>Montessori</strong><br />
binnen de ASG. Daarnaast een<br />
duidelijker profilering als school met<br />
maatwerk voor het individuele kind<br />
door onder andere het opstarten van<br />
een vijf- jarig VWO voor hoog- een<br />
meerbegaafden.
Inhoud<br />
Inleiding 3<br />
I. Missie en visie 4<br />
II. Onderwijs en didactiek 6<br />
Schets 6<br />
Doelen 7<br />
III. Zorg en pedagogiek 8<br />
Schets 8<br />
Doelen 8<br />
IV. Personeel en organisatie 11<br />
Schets 11<br />
Doelen 13<br />
V. Kwaliteit 14<br />
Schets 14<br />
Doelen 14<br />
VI. Scholing 16<br />
VII. Profilering binnen de ASG en Almere 17<br />
Inleiding<br />
Het MLF is in de eerste vijf jaren van haar bestaan een school geworden met een duidelijke eigen<br />
<strong>Montessori</strong>cultuur die breed gedragen wordt maar ook permanent bediscussieerd wordt. Er is een<br />
besef dat een gezamenlijke cultuur alleen kan (blijven) bestaan als er een doorlopend gesprek is over<br />
onze uitgangspunten en de uitwerking daarvan in de praktijk. Zoals je hoopt, is dit voelbaar zodra je<br />
de school binnen komt. Gedurende de afgelopen jaren is er natuurlijk ook getwijfeld aan de<br />
houdbaarheid van sommige zaken (geen cijfer, geen bel, geen klassikale toetsen). Na veel<br />
gesprekken, gezamenlijke studiedagen en het incorporeren van alle input van de telkens nieuwe<br />
medewerkers (OP en OOP) die er ieder jaar bij kwamen, drong het besef door dat we niet aan één<br />
zuiltje van de school kunnen gaan trekken omdat dan alles mee omvalt. Een <strong>Montessori</strong>concept, ook<br />
zoals dat op het MLF vorm heeft gekregen, is een congruent geheel. Onze adem is lang genoeg<br />
geweest om te ervaren dat vertrouwen in onze visie, ons eigen kunnen en dat van leerlingen<br />
uiteindelijk tot goede resultaten kan leiden.<br />
Het schooljaar 2010/2011 was het vijfde schooljaar in het bestaan van het <strong>Montessori</strong> <strong>Lyceum</strong><br />
<strong>Flevoland</strong>. Dit was een belangrijk lustrumjaar voor de school. Er is gestart met de bouw van een eigen<br />
nieuw schoolgebouw waar we per 1 november 2011 in gehuisvest zijn. De inspectie van het onderwijs<br />
is voor de eerste keer op bezoek geweest en het is verheugend dat op basis van dit bezoek, aan alle<br />
opleidingen van het MLF een basisarrangement is toegekend. Daarnaast werd de school, na een<br />
uitgebreide visitatie en beoordeling, volwaardig lid van de Nederlandse <strong>Montessori</strong> Vereniging,<br />
afdeling VMO.<br />
De populatie van de school is deze vijf jaar gegroeid van 25 leerlingen en zes medewerkers in haar<br />
eerste jaar naar ruim 350 leerlingen en 34 medewerkers nu. De inschrijvingen kennen ieder jaar een<br />
langzame maar gestage stijging. De verhouding tussen enerzijds leerlingen uit de mavo/havo-stroom<br />
en anderzijds de havo/vwo-stroom is nagenoeg ieder jaar heltzelfde: 45%-55%.<br />
Naar verwachting zal het groeipercentage de komende jaren veranderen door de aantrekkingskracht<br />
van de nieuwbouw, door de groei van de school als totaal en door de toenemende uitstroom uit de<br />
examenklassen. In het nieuwe gebouw kunnen we uiteindelijk onderwijs bieden aan een kleine 600<br />
leerlingen. Dat is weinig voor een volwaardige mavo/havo/vwo-school. En zal daarom veel van de<br />
inzet en flexibiliteit van alle betrokkenen vragen om deze blijvende ambitie waar te maken.<br />
Voorliggend schoolplan biedt hiervoor de nodige handvatten en richtlijnen.<br />
Dit schoolplan is mede tot stand gekomen aan de hand van een aantal documenten die vanuit<br />
voortschrijdend inzicht werden geschreven en herschreven. Zoals daar zijn, de schoolgids, het<br />
leermiddelenbeleidsplan, de verschillende formatieplannen, het zorgplan, het scholingsplan, het<br />
beleidsplan kwaliteitszorg, het Koersplan van de ASG plus een aantal zelfevaluaties en plannen die<br />
we schreven voor het lidmaatschap van de Nederlandse <strong>Montessori</strong> Vereniging, het bezoek van de<br />
inspectie van onderwijs en de aanvraag voor de toetreding tot de Almleerse Opleiding School (AAOS).<br />
2
I Missie en visie<br />
Hoofddoel: Ook de komende vijf jaar zullen ziel en zakelijkheid in een juiste<br />
verhouding samenwerken. Een schoolpan vraagt om zakelijke, redelijk concrete<br />
doelen voor de komende vijf jaar. Het kloppend hart van het MLF vraagt ruimte om die<br />
zakelijkheid soms te overstijgen en in vrijheid te kunnen bouwen aan een<br />
onderwijsorganisatie die in al haar lagen werkt vanuit vertrouwen.<br />
Missie<br />
Ons <strong>Montessori</strong>onderwijs werkt vanuit een krachtig vertrouwen in de mogelijkheden van ieder mens<br />
om, via een eigen weg, zich te ontwikkelen tot een verantwoordelijke ‘bouwer van de toekomst’. De<br />
school wil alle medewerkers de ruimte geven en alle leerlingen opleiden tot mensen die zelfstandig<br />
kunnen functioneren, reageren én creëren (of ‘bouwen’ zoals <strong>Montessori</strong> dit noemt). Dit alles gebeurt<br />
vanuit een sterk gevoel van verbinding met anderen en de leefomgeving. De mate van vrijheid van<br />
keuzes binnen het leerproces die wij aan zowel docenten als leerlingen geven, is nodig voor het<br />
ontwikkelen van deze scheppende kracht en voor de verbinding met anderen. De kennis die op school<br />
wordt aangeboden is noodzakelijk om vrijheid te kunnen ervaren. Zonder te weten wat er te koop is en<br />
wat jij kunt, bestaat er immers geen echte vrijheid van keuze. Kortom: vrijheid en kennis versterken<br />
elkaar. Dat mensen heel verschillend zijn (ook in hun leren) is positief en dat wordt op school<br />
verwelkomd. <strong>Montessori</strong>onderwijs ervaart het als haar opdracht daar niet alleen respect voor te<br />
hebben, maar vooral ook gebruik van te maken.<br />
Visie<br />
De Italiaanse Maria <strong>Montessori</strong> (1870-1952) is vooral bekend geworden door haar aandacht voor het<br />
individuele kind: het ‘kind centraal’. Niet de leerstof of de docent zijn uitgangspunt van het leerproces,<br />
maar de leerling met al zijn eigen (on)mogelijkheden en talenten. Individueel betekent niet ‘gericht op<br />
zichzelf’ of alleen. Docent of medeleerling oefenen een krachtige invloed uit op de ontwikkeling.<br />
Kennisontwikkeling vindt vooral plaats als er veel ruimte en aandacht is voor de contacten tussen<br />
docent en leerling en tussen leerlingen onderling. Daarom besteden wij daar veel aandacht aan.<br />
Ons streven is om in het onderwijs - binnen de mogelijkheden van elk individueel kind - maximale<br />
vrijheid te bieden. Vrijheid om te worden wie je bent, vrijheid om te kunnen oefenen met het nemen<br />
van verantwoordelijkheid. Leerlingen kunnen - waar mogelijk - zelf kiezen voor een eigen tempo,<br />
leerweg en leerstijl. Naast deze aandacht voor de individuele behoefte van leerlingen in hun<br />
ontwikkeling, zijn zij verbonden met elkaar en met de samenleving om hen heen. Deze verbondenheid<br />
stelt grenzen aan individuele vrijheden. Daarom zullen de leerlingen niet altijd maar kunnen doen wat<br />
ze willen. Op het MLF worden er eisen aan hen gesteld: de zogenaamde ‘vrijheid in verbondenheid’.<br />
Grenzen en eisen die het normtempo, het normniveau en het sociaal leren aan ons stellen.<br />
Onze visie valt samen te vatten in de vier zuilen waarop het bouwwerk van ons onderwijs rust:<br />
1. Een didactiek die uitgaat van vrijheid in verbondenheid (keuzes binnen vaste structuur).<br />
2. Een pedagogiek die werkt vanuit het adagium ‘help mij het zelf te doen’.<br />
3. Een organisatie die gebaseerd is op vertrouwen.<br />
4. Een voorbereide leeromgeving die recht doet aan individuele verschillen.<br />
Een uitwerking hiervan is te vinden in het volgende schema.<br />
.<br />
3
De kracht van het MLF in een notendop<br />
1<br />
Zelfverantwoordelijk<br />
“Vrijheid in<br />
verbondenheid”<br />
2<br />
Kleinschalig<br />
“Help mij het zelf te<br />
doen”<br />
3<br />
Betrouwbaar<br />
“Doen wat je zegt”<br />
4<br />
Voorbereid<br />
“Helder en uitdagend”<br />
Hoe?<br />
Dat is méér dan zelfstandig aan het werk.<br />
Zelfverantwoordelijk leren kan alleen als er een<br />
zeer heldere en strakke werkstructuur wordt<br />
geboden en daarbinnen juist keuzes zijn.<br />
Door structuur én keuzes te bieden leer jij steeds<br />
meer jouw beste manier van werken te kennen<br />
en te gebruiken.<br />
Je hebt gewoon een rooster met vakken MAAR<br />
je plant je werk wel zelf in. Als je goed op school<br />
werkt hoef je minder thuis te doen.<br />
Kleinschalig betekent niet ‘klein’ maar vooral dat<br />
we veel individuele gesprekken hebben met jou.<br />
Daardoor leren we je goed kennen en kunnen<br />
helpen op de manier die bij jou past. Dat is<br />
belangrijk als je wilt leren om zo zelfstandig<br />
mogelijk te leren. Want bij iedereen werkt dat<br />
anders.<br />
Jij mag zijn zoals je bent<br />
We kunnen alleen maar zo onderwijs geven en<br />
zo met elkaar omgaan als we in grote lijnen ook<br />
echt doen wat we zeggen.<br />
Wat er van je verwacht wordt, staat allemaal in<br />
het Quintplan en dat kan een docent niet zomaar<br />
tussentijds veranderen. Je weet dus waar je aan<br />
toe bent.<br />
Ook ouders kunnen in een deel van het<br />
Quintplan meekijken en volgen hoe je wordt<br />
begeleid. Ze voelen zich daardoor erg betrokken<br />
Ons nieuwe gebouw is zo ingericht dat alle<br />
soorten lessen goed gevolgd kunnen worden.<br />
Elke leerruimte is een mediatheek:<br />
boeken, computers, docenten, medeleerlingen<br />
materialen en een goede werksfeer waar op<br />
zachte toon gesproken wordt.<br />
4<br />
Voorbeeld?<br />
Ons Quintplan biedt heel veel structuur én laat<br />
daarnaast veel keuzes.<br />
Klaar met je werk? Dan mag je de proef al komen<br />
doen. Nog niet alles af? Dan mag hij ook wat<br />
later.<br />
Eén uur per dag heb je KWT (keuzewerktijd). Dan<br />
kies je zelf naar welke les je gaat.<br />
De docenten praten tijdens de lessen meestal<br />
mét jou en niet tégen jou (of een hele klas).<br />
Eens in de twee weken heb je een<br />
werkbespreking met je mentor: een kwartier op<br />
school speciaal voor jou.<br />
Regelluw: wat vanzelf goed gaat hoeft niet<br />
geregeld. Wel volgt er altijd een gesprek als jij<br />
over een grens heen gaat.<br />
Op het MLF is er weinig lesuitval. Bijna alle<br />
lessen worden overgenomen door collega’s. Jij<br />
kunt gewoon aan het werk want je had al<br />
gepland wat je die les wilde doen…<br />
Het Quintplan is deels toegankelijk voor ouders.<br />
Zo kunnen zij goed volgen hoe het op school<br />
gaat.<br />
Drie keer per jaar en verslag met beoordelingen<br />
plus in woorden hoe het bij ieder vak gaat.<br />
Elke groep van vakken (natuur/maatschappij/<br />
communicatie/kunst/lo) heeft zijn eigen grote<br />
leerruimte.<br />
Kleine lokalen voor uitleg door vakkundige<br />
docenten, werknissen voor individueel werk,<br />
stilteruimtes voor rust, groepstafels voor<br />
samenwerken, studio’s voor oefening, grote<br />
leerrruimtes als uitdagende leeromgeving.
II Onderwijs en didactiek<br />
Hoofddoel: Verdere concrete inkleuring van alle bestaande <strong>Montessori</strong>kaders,<br />
verdieping vanuit de zes karakteristieken en in balans met dat doel een stevige<br />
verankering van een kwalitatief meer dan voldoende bovenbouw.<br />
Schets<br />
Een goede samenvatting van de concrete uitwerking van het onderwijsproces uitgaande van de in het<br />
vorige hoofdstuk beschreven visie vormt het volgende schema:<br />
Een dag op het MLF in vogelvlucht<br />
Gevarieerd<br />
Basisuur<br />
Instructie uur<br />
Leergebieduur<br />
Zelfwerk uur<br />
Keuzewerktijd<br />
Zelfrooster uur<br />
Mentoruur<br />
Werkbespreking<br />
Wat?<br />
Uitleg door docent van<br />
moeilijke leerstof.<br />
Wat wordt er van je<br />
verwacht?<br />
Geen eigen keuzes.<br />
Zelf aan de slag met het<br />
vak op je rooster.<br />
Zelf plannen welk<br />
onderdeel.<br />
Alleen of samen.<br />
Veel eigen keuzes<br />
Maar: niets doen kan niet<br />
Zelf het vak kiezen.<br />
Zelf inroosteren.<br />
Doen wat je het meest<br />
nodig hebt of leuk vindt.<br />
Achterstanden inlopen.<br />
Voor alle lessen over jouw<br />
zelfstandig werk en het<br />
samenwerken in de groep.<br />
Werkbespreking (WB): Eén<br />
keer in de twee weken een<br />
gesprek van een kwartier<br />
met jou.<br />
Waar?<br />
In lokalen of het<br />
vakgedeelte van de<br />
grote leerruimtes.<br />
Soms naast andere<br />
groepen.<br />
“Niet‐ storen” regel<br />
In de grote leerruimtes.<br />
Meerdere docenten en<br />
klassen.<br />
Boeken, PC, docent<br />
aanwezig<br />
Samen zorgen voor een<br />
goede werksfeer.<br />
Door de hele school<br />
heen.<br />
Alle docenten draaien<br />
keuzewerk‐tijden,<br />
alle leerlingen ook.<br />
Met de groep in een<br />
leerruimte.<br />
Op een rustige plek met<br />
aandacht speciaal voor<br />
jou.<br />
Alle onderwijsprocessen en leermiddelen die er op school gehanteerd worden binnen het primaire<br />
proces, worden mede geselecteerd op hun bruikbaarheid bij het werken vanuit de zes karakteristieken<br />
van het VO-<strong>Montessori</strong>. Vanuit onze visie en tevens uitgaande van de huidige situatie in de opbouw<br />
van de school heeft het <strong>Montessori</strong> <strong>Lyceum</strong> <strong>Flevoland</strong> de komende jaren in het onderwijsbeleid extra<br />
aandacht nodig ter ondersteuning van het aanleren van onderzoeksvaardigheden, het differentiëren<br />
naar leerstijl en het vakoverstijgend en samenwerkend leren.<br />
5<br />
Hoe?<br />
Iedereen het zelfde<br />
niveau.<br />
Iedereen het zelfde<br />
leerjaar.<br />
De docent bepaalt de<br />
structuur.<br />
Mavo, havo en vwo<br />
samen.<br />
Je volgt je eigen weg.<br />
De docent loopt rond en<br />
helpt.<br />
Start met 20 min.<br />
Stilwerken.<br />
Je werkt aan het gekozen<br />
vak.<br />
Aangeven of je de docent<br />
nodig hebt of doorwerkt.<br />
Docent loopt rond en<br />
helpt.<br />
Hulp van ouderejaars.<br />
Leren leren / leren leven/<br />
leren kiezen.<br />
Mentor begeleidt bij<br />
zelfstandig leren door één<br />
op één gesprek.<br />
Leren plannen met ons<br />
Quintplan.<br />
Doel?<br />
Sommige dingen moet de<br />
docent uitleggen aan iedereen.<br />
In deze lessen wordt het<br />
normtempo bepaald, dan weet<br />
je waar je aan toe bent.<br />
Zelf kiezen is leuk en werkt<br />
goed. Het helpt je steeds<br />
zelfstandiger te worden.<br />
Van samenwerken,<br />
juist met leerlingen van een<br />
ander niveau, leer je veel.<br />
Dit is handig omgaan met de<br />
lestijd.<br />
Je volgt hierdoor de meeste<br />
lessen bij de voor jou<br />
moeilijkste vakken.<br />
Moeilijk kiezen? Je mentor<br />
helpt.<br />
Verantwoordelijk zijn voor je<br />
eigen leren vinden wij<br />
belangrijk maar het is niet zo<br />
makkelijk.<br />
De mentor is de spil van onze<br />
<strong>Montessori</strong> begeleiding. Dat<br />
verdient genoeg tijd.
Doelen<br />
Doel 1: Leermiddelen en leerproces ondersteunen het aanleren van onderzoeksvaardigheden. Over<br />
vijf jaar is er een doorlopende onderzoeksleerlijn richting profiel- en sectorwerkstuk, vanaf<br />
leerjaar 1.<br />
Doel 2: Over vijf jaar zal elk vak in elk leerjaar twee keer lesstof aanbieden vanuit twee verschillende<br />
leerstijlen.<br />
Doel 3: <strong>Montessori</strong> karakteristiek Binnen-Buiten krijgt structurele plek in alle vakkenclusters.<br />
In ieder leerjaar verzorgt elk vakkencluster één keer een Binnen-Buiten opdracht.<br />
Doel 4: Verdere ontwikkeling van het leerproces en de leermiddelen ondersteunt altijd één of meer<br />
van de zes <strong>Montessori</strong> karakteristieken. Zie ook het schema hieronder.<br />
Checklist: <strong>Montessori</strong>-quintindeling<br />
1. Een aantal opdrachten biedt duidelijke keuzemogelijkheden.<br />
- Kunnen de leerlingen uit twee of meer verschillende onderwerpen kiezen?<br />
- Kunnen de leerlingen uit twee of meer werkingsmogelijkheden kiezen?<br />
- Kunnen de leerlingen uit twee of meer manieren van afsluiten kiezen?<br />
2. Er is (bij de stergroepopdrachten) sprake van sociaal leren.<br />
- Hebben de stergroepleden elkaar écht nodig voor het eindresultaat of blijft<br />
het vier verschillende stukjes die bij elkaar worden geveegd?<br />
- Is interactie over de lesstof noodzakelijk en wordt die ´afgedwongen´door de<br />
opdracht om tot een eindresultaat te komen?<br />
- Leren de stergroepleden iets van elkaar (verschillende leerstijl, interesses,<br />
aanpak)?<br />
3. Aandacht voor samenhang in leerstof.<br />
- Leren de stergroepleden iets van elkaar (verschillende leerstijl, interesses,<br />
aanpak)? Is één van de opdrachten geïntegreerd met een basisvak (SLOproject)?<br />
- Is dat als zodanig herkenbaar in het Quintplan?<br />
- Is er dan werkelijk sprake van een win-win situatie of claimt het basisvak<br />
alleen maar ‘jouw’ leergebiedtijd?<br />
4. Ruimte voor onze onderwijsdoelstelling van Binnen-buiten.<br />
- Komt er een expert/gast/ouder van buiten de school in?<br />
- Gaan de leerlingen ‘naar buiten’ (excursie/veldwerk/schoolreis) om daar<br />
expertise te halen?<br />
- Wordt de maatschappelijke rol van een stuk leerstof expliciet benadrukt?<br />
5. Expliciete ruimte en aandacht voor reflecteren op het leren.<br />
- Wordt er ‘afgedwongen’ dat er interactie is met jou over de leerstof?<br />
- Reflecteren de leerlingen met elkaar?<br />
- Wordt de kwaliteit van die zelfreflectie wel eens beoordeeld?<br />
6. Herkenbaarheid van de begeleidende rol van jou.<br />
- Is jouw <strong>Montessori</strong>-docentrol van begeleider goed ingebouwd?<br />
- Waar in het leerproces ben jij nodig en is daar tijd voor?<br />
- Is interactie met jou over leren en leerstof veelvuldig mogelijk?<br />
7. Hoofd, hart en handen.<br />
- Wordt er bij dit quint ook een beroep gedaan op andere zaken dan alleen de<br />
cognitieve ontwikkeling?<br />
- Kunnen naast proefwerken ook creatieve manieren van afsluiten van de<br />
leerstof ingebouwd worden?<br />
- Is er ruimte voor verschillende leerstijlen en verschillende intelligenties?<br />
6
III Zorg en pedagogiek<br />
Hoofddoel: Formatie van een zorgteam waarin verbreding van de zorg met decanaat<br />
en een aanbod voor hoogbegaafden, een uitkristallisering van het groepsmentoraat in<br />
de onderbouw en het individueel mentoraat in de bovenbouw plus een versteviging<br />
van de externe relaties .<br />
Schets<br />
De leerlingenzorg op het MLF gaat uit van het principe van een geïntegreerde leerlingbegeleiding.<br />
Geïntegreerde leerlingbegeleiding houdt op het MLF in, dat de volgende gebieden uit het leerproces<br />
van de leerling integraal terugkomen in de begeleiding binnen de vaklessen. De docent besteedt<br />
evenredig veel aandacht aan het proces ‘leren leren’, het proces ‘leren leven’ en het proces ‘leren<br />
kiezen’. Het MLF heeft voor deze wijze van begeleiden gekozen, omdat het leerproces van de leerling<br />
verder gaat dan de persoon die kennis tot zich moet nemen. De leerling is een mens in ontwikkeling<br />
en zal zich dus ook op school binnen de vaklessen als mens mogen ontwikkelen. Het MLF wil de<br />
leerling en de docent stimuleren aandacht te hebben voor en te reflecteren op het cognitieve proces<br />
van het kind en het sociaal-emotionele proces en het keuzeproces.<br />
De bovenstaande visie sluit goed aan bij vier van de zes <strong>Montessori</strong> karakteristieken:<br />
1. Totale ontwikkeling: een bredere vorming dan alleen gericht op cognitieve doelen.<br />
2. Leren keuzes maken: het is een voorwaarde voor de ontwikkeling van de zelfstandigheid dat<br />
leerlingen leren om keuzes te maken.<br />
3. Leren door reflectie: reflectie vormt voor de leerkracht en leerlingen de basis voor het<br />
handelen om vast te stellen waar een leerlingen staat in zijn of haar ontwikkeling.<br />
4. Leren als sociaal proces: leerlingen zijn in de leeftijdsfase van het voortgezet onderwijs erg<br />
gericht op het sociaal functioneren met leeftijdsgenoten. Het van en met elkaar leren is een<br />
belangrijke karakteristiek van vmo-scholen.<br />
Op het MLF is er voor gekozen om de mentor de spil in de dagelijkse begeleiding te maken. De<br />
mentor is daarom voor leerling, docent en ouder het eerste aanspreekpunt binnen de school.<br />
Voor het goed functioneren van onze geïntegreerde leerlingbegeleiding, is het van belang dat een<br />
aantal onderdelen specifiek worden beschreven. Docenten, leerlingen en ouders krijgen daardoor een<br />
goed beeld van wat onze leerlingbegeleiding inhoudt en kunnen naar aanleiding daarvan adequaat<br />
actie ondernemen. Daarom is het goed om een aantal onderdelen fysiek in de school te plaatsen<br />
middels lessen, voorlichtingen en themamiddagen/avonden. Ieder schooljaar staan onderdelen als<br />
‘leren plannen’, ‘omgaan met pesten’, ‘afname SVL’, ‘scholing ASS’, ‘voorlichting dyslexie’ en<br />
‘voorlichting SGA’ op het programma. Om verder vorm te geven aan onze visie zijn er verschillende<br />
protocollen geschreven die onze manier van begeleiden voor docenten en ouders inzichtelijk maakt.<br />
Doelen<br />
De doelen zijn bedoeld als bouwstenen. Deze bouwstenen bevatten kort omschreven de doelen voor<br />
de periode <strong>2012</strong>-<strong>2017</strong>. Gekozen is voor ‘bouwstenen’ omdat de gehaalde doelen van een vorig<br />
schooljaar dienen als basis voor de volgende ‘bouwsteen’. Dat houdt dus in dat er verder gebouwd<br />
wordt op de eerder gerealiseerde doelen. De weergave geeft ook het beoogde tijdspad aan. Op de<br />
bladzijde hierna volgt per doel uit bouwsteen zes een korte toelichting.<br />
BOUWSTEEN 6 (schooljaar <strong>2012</strong>-<strong>2017</strong>)<br />
• Formatie van een zorgteam<br />
• Zorgcoördinator geeft sturing aan zorgteam<br />
• Starten ZAT<br />
• Creëeren draagvlak voor ZAT binnen het MLF<br />
• Dyslexie integreren in KWT<br />
• Hoogbegaafdheidbeleid integreren in dagelijkse lessen MLF<br />
• Scholing Hoogbegaafdheidbegeleidster en V-coaches<br />
• Deelname aan de pilot Cluster III<br />
• Verder inhoud geven aan MT lessen in OB<br />
• Verder inhoud geven/ontwikkelen aan individueel mentoraat bovenbouw<br />
• Aanstellen van een eigen orthopedagoog als na onderzoek de mogelijkheid hiertoe is vast<br />
komen te staan<br />
• Specialiseren van docenten in dyslexie als na onderzoek de mogelijkheis daartoe is vast<br />
komen te staan.<br />
7<br />
• Aanstellen, scholing vertrouwenspersonen
BOUWSTEEN 5 (schooljaar 2010-2011)<br />
• Scheiding maken tussen zorgcoördinator en vertrouwenspersoon<br />
• Opzetten van intervisie voor docenten m.b.v. SGA<br />
• Opzetten en starten ZAT<br />
BOUWSTEEN 4 (schooljaar 2009-2010)<br />
• Protocol rouwverwerking<br />
• Thema avond ‘omgaan met pesten’ voor ouders<br />
• Studiemiddagen ASS aan docententeam<br />
• Themamiddag ‘omgangsvormen’<br />
• Externe counselor<br />
• Consolideren inzet handelingsplannen en scholing mentoren hier omtrent<br />
BOUWSTEEN 3 (schooljaar 2008-2009)<br />
• Naar aanleiding SVL leerlingen Oké training aanbieden<br />
• Pestprotocol met lessenserie mentoren<br />
• Vormgeven dyslectiebegeleiding middels protocol<br />
• Draaiboekje ‘Plannen op het MLF’<br />
• Officiële start met SGA (contract), voorlichtingen door casemanager<br />
• Invoeren van ‘non-contract’<br />
BOUWSTEEN 2 (schooljaar 2007-2008)<br />
• Vormgeven leerlingbespreking<br />
• Opzetten dyslexie begeleiding i.s.m. Evelyn<br />
• Contract tussen SGA en MLF<br />
• Start samenwerking casemanager SGA<br />
BOUWSTEEN 1 (schooljaar 2006-2007)<br />
• Opzetten geïntegreerde leerlingbegeleiding<br />
• Afname SVL<br />
• Start counseling<br />
Doel 1: Formatie van een zorgteam<br />
Het MLF heeft in de afgelopen vijf jaar een duidelijke ontwikkeling doorgemaakt waar het gaat<br />
om de meer gespecialiseerde leerlingbegeleiding. In de beginsituatie van schooljaar 2006-<br />
2007 was de zorgcoördinator nog alleen verantwoordelijk voor de invulling en uitvoering van<br />
de taken van dyslexiebegeleider, counselor, vertrouwenspersoon, leerlingbegeleider en<br />
decaan. Inmiddels zijn deze taken uitgekristaliseerd en terecht gekomen bij collega’s die zich<br />
voor een deel reeds door scholing hebben gespecialiseerd en waar anderen op het punt staan<br />
zich (verder) te gaan scholen. Besloten is dat de zorgcoördinator leiding gaat geven aan dit<br />
team van meer gespecialiseerde collega’s. Het team bestaat op dit moment uit een<br />
dyslexiebegeleider, een hoogbegaafdheidbegeleider, een decaan en een counselor. Voor de<br />
komende schooljaren wordt onderzocht of het wenselijk en mogelijk is om een orthopedagoog<br />
aan te stellen. Daarnaast zal worden gekeken of het haalbaar is om vakdocenten zich te laten<br />
specialiseren in het begeleiden van leerlingen met dyslexie.<br />
Van een ieder van hen wordt verwacht dat zij binnen hun eigen gebied zorg dragen voor de<br />
ontwikkeling en uitvoering van de leerlingbegeleiding op het gebied van dyslexie, decanaat,<br />
hoogbegaafdheid en counseling. De zorgcoördinator draagt zorg voor het overzicht van deze<br />
ontwikkeling middels meerdere jaarlijks terugkerende overlegmomenten. Waar nodig zorgt hij<br />
ervoor dat de verschillende begeleiders met elkaar overleggen mocht er sprake zijn van leren<br />
van elkaar. De zorgcoördinator luistert, vraagt, stuurt en intervenieert. Dit alles vanuit het<br />
adagium ‘Help mij het zelf te doen’. Een adagium dat binnen het MLF niet alleen geldt voor de<br />
docent-leerling interactie maar zeker ook voor het werken met collega’s. Vertrouwen geven en<br />
krijgen, kunnen loslaten waar het kan en ondersteunen waar gevraagd zijn karakteristieken<br />
die verbonden zijn aan <strong>Montessori</strong> en als zodanig passen binnen de organisatie van het MLF.<br />
8
Doel 2: Starten ZAT<br />
Het MLF start in het schooljaar 2011-<strong>2012</strong> voor het eerst met een eigen ZorgAdviesTeam<br />
(ZAT). Het team bestaat uit vertegenwoordigers van Leerplicht. BJZ, PCL en de GGD. Het<br />
team maakt het komende jaar kennis met de school, onze visie en manier van werken.<br />
Het ZAT zal in het schooljaar 2011-<strong>2012</strong> vooralsnog vijf keer bijeenkomen om leerlingen te<br />
bespreken.<br />
Om te komen tot het vergroten van draagvlak en intensivering van relaties met begeleidende<br />
instanties in de derde lijn worden ook de mentoren verwacht wanneer een leerling besproken<br />
wordt in het ZAT. De lijn met de dagelijkse begeleiding rondom de leerling en het contact met<br />
de ouders blijft zo kort en helder. Het is daarbij ook mogelijk dat een mentor direct contact kan<br />
opnemen met één van de leden van het ZAT buiten de vergaderingen van het team om.<br />
Voorlichting over het doel en de werking van het ZAT zal aan het docententeam worden<br />
gegeven.<br />
Doel 3: Dyslexie integreren in KWT<br />
De begeleiding van de leerling met dyslexie gebeurt op dit moment nog vooral op individuele<br />
basis en buiten de lessen om. Op het MLF zouden we graag zien dat deze vorm van<br />
begeleiding van en voorlichting over de mogelijkheden van begeleiding meer zichtbaar gaat<br />
worden voor leerlingen binnen de dagelijkse lessen. Het doel dat we daarmee beoogen, is het<br />
voorkomen van een bijzondere positie van leerlingen met dyslexie. Je mag op het MLF zijn<br />
wie je bent dus ook deze begeleiding hoort bij onze lessen.<br />
Voor het schooljaar 2011-<strong>2012</strong> is het doel dat in ieder geval twee KWT lessen gevuld gaan<br />
worden door de dyslexiebegeleidster.<br />
Doel 4: Hoogbegaafdheidbegeleiding<br />
Versnellen, vertragen, verdiepen zijn drie kernwoorden die horen bij deze nieuw te<br />
ontwikkelen vorm van gespecialiseerde begeleiding binnen het MLF. Onder directe aansturing<br />
van de hoogbegaafdheidbegeleider zal een team van drie V-coaches gaan werken om ervoor<br />
te zorgen dat de hoogbegaafde leerlingen voldoende uitdaging en motivatie blijven houden<br />
voor het volgen van onderwijs. Deze begeleiding staat nog in de kinderschoenen. De<br />
begeleider en de coaches gaan deelnemen aan trainingen ter ondersteuning van hun taken.<br />
Doel 5: Pilot cluster III<br />
Vanaf schooljaar 2011-<strong>2012</strong> draait het MLF mee in een pilot om te onderzoeken of het<br />
mogelijk is onderwijs te bieden aan leerlingen die gediagnosticeerd zijn met een cluster III<br />
indicatie. Dit gebeurd in samenwerking met de methyl basisschool in Almere en het BHC.<br />
Doel 6: Inhoud geven aan het mentoraat in OB en BB<br />
Het mentoraat maakt onderdeel uit van de spil van onze leerlingbegeleiding. De mentor houdt<br />
overzicht op de individuele voortgang van de leerling. Dit vindt plaats in de werkbespreking die<br />
voor ieder leerling in de onderbouw (klas 1 en 2) staat ingeroosterd.<br />
Daarnaast geven de mentoren in de onderbouw mentorlessen. Om deze lessen meer<br />
structuur en inhoud te geven, is vorig jaar gestart met het ontwikkelen van een lesprogramma.<br />
Vanuit onze visie van onderwijs heeft een werkgroep een programma geschreven waarbij ook<br />
goed geluisterd is naar de mentoren om zo te komen tot een gedragen programma dat door<br />
iedereen uitgevoerd gaat worden.<br />
Doel voor het schooljaar 2011-<strong>2012</strong> is op eenzelfde wijze te komen tot een soortgelijk<br />
programma voor de tweede klassen.<br />
Voor wat betreft het mentoraat in de bovenbouw, zal komende jaren worden geïnventariseerd<br />
welke scholing nodig is om mentoren aldaar voldoende te ondersteunen in hun taak.<br />
Onderzocht gaat worden of de werkbespreking ook in de bovenbouw ingeroosterd kan worden<br />
zodat voor mentoren en leerlingen het belang van deze besprekingen zichtbaar wordt.<br />
Doel 7: Aanstellen en scholen vertrouwenspersoon<br />
Op dit moment beschikt het MLF nog niet over een interne vertrouwenspersoon. Het MLF<br />
streeft ernaar om de komende vijf jaar te komen tot het aanstellen en scholen van in ieder<br />
geval één vertrouwenspersoon. Uiteindelijk is het de bedoeling dat er twee<br />
vertrouwenspersonen (een man en een vrouw) werkzaam gaan zijn binnen het MLF.<br />
9
IV Personeel en Organisatie<br />
Hoofddoel: Verdere opbouw van een qua leeftijd, ervaring en geslacht, evenwichtig<br />
team van medewerkers (OP en OOP) met voldoende 1 e -graders in de bovenbouw en<br />
veel ruimte voor scholing en opleiding, die de verschillende (binnen ons organogram<br />
nieuwe) functies binnen de organisatie op meer dan voldoende wijze kunnen invullen.<br />
Schets<br />
Docenten, onderwijs-ondersteunend personeel en directie van het MLF dienen over kwaliteiten te<br />
beschikken die nodig zijn om ons onderwijs mede vanuit de <strong>Montessori</strong> karakteristieken te kunnen<br />
realiseren. Deels betreft het aan te leren vaardigheden , maar voor een belangrijk deel gaat het ook<br />
om persoonlijke kwaliteiten, zoals het vertrouwen stellen in de ontwikkelingsmogelijkheden van<br />
kinderen. Deze kwaliteiten kunnen ontwikkeld worden en zijn wezenlijk voor het realiseren van onze<br />
doelstellingen als <strong>Montessori</strong>school. Van medewerkers van het MLF wordt verwacht dat zij open staan<br />
voor leerlingen en hen vertrouwen geven. Daarnaast is persoonlijk contact en bereidheid tot<br />
samenwerken met collega’s van groot belang. Samen scheppen zij een klimaat waarin leerlingen zich<br />
optimaal kunnen ontwikkelen. Hieronder de belangrijkste onderdelen van ons personeelsbeleid voor<br />
de komende jaren.<br />
Opbouw OP-formatie<br />
Op grond van de te verwachten groei van de school de komende jaren - van 355 leerlingen nu tot 660<br />
in 2016 - zal het aantal fte’s dat nodig is, toenemen van 19,5 naar 32. Bij de prognose van hett aantal<br />
leerlingen in 2016 wordt uitgegaan van een stabilisatie van het aantal instromers in de brugklas vanaf<br />
2013 op 140 leerlingen. De verdere uitbouw van de bovenbouw (2 e fase havo/vwo) vereist een<br />
toename van het aantal 1 e graads bevoegde docenten. Op dit moment zijn er zeven 1 e graders op de<br />
school (samen goed voor 5,3 fte) en vier collega’s zijn bezig met hun 1 e graads opleiding. In 2016<br />
heeft de school voor 10 fte 1 e graders nodig. Vertaald in banen van gemiddeld 0,7 fte betekent dit 14<br />
1 e graads docenten.<br />
Wat betreft de 2 e graads bevoegdheid: er zijn 14 bevoegde docenten, één docent zal dit jaar de<br />
opleiding afronden en twee andere zijn begonnen met hun opleiding. In 2016 moet de school 22 fte<br />
aan 2 e graads bevoegde docenten hebben. Bij een gemiddelde baan van 0,7 fte betekent dit 30 2 e<br />
graads docenten.<br />
Het MLF wil ruimte bieden voor de opleiding van onder andere zij-instromers via Flevokans en<br />
Lerarenbeurs en volgt wat betreft de functiemix de afspraken zoals die gelden binnen de ASG.<br />
De school is bezig met het ontwikkelen van een functiebouwwerk dat ten gevolge van groei zal<br />
moeten ontstaan.<br />
Diversiteit<br />
Het beleid van het MLF is sterk gericht op het streven naar diversiteit bij de opbouw van het<br />
personeel: zowel qua persoonlijkheden als een evenwichtige verhouding tussen mannen en vrouwen<br />
en een verdeling over de verschillende leeftijdsgroepen. Daarnaast wordt een flexibele inzet van<br />
docenten bevorderd: 1 e graders zowel in boven- als onderbouw laten werken. Op dit moment is de<br />
man-vrouw verhouding 46-54% en de gemiddelde leeftijd 39 jaar. In onderstaande tabel wordt dit<br />
streven goed weergegeven.<br />
Leeftijdsopbouw OP in 2010-2011 in percentages:<br />
Leeftijd totaal man vrouw<br />
20-30 23 6,6 16,4<br />
30-40 26 6,5 19,5<br />
40-50 26 16,25 9,75<br />
50-60 16 6,4 9,6<br />
60+ 9 4 4<br />
Totaal % 100<br />
10
Formalisering van het organogram<br />
Met de groei van de school zijn de afgelopen jaren de contouren van een organogram zichtbaar<br />
geworden die we de komende jaren willen implementeren en formaliseren in de organisatie. Het MLF<br />
blijft als voorheen een platte organisatie met zoveel mogelijk verantwoordelijkheden en bevoegdheden<br />
zo laag mogelijk in de organisatie. De komende jaren gaan we werken met de volgende organisatie:<br />
Directeur<br />
Secretariaat PR<br />
P&O ICT<br />
Concierge<br />
Adjunct Directeur<br />
Kernteam Onderwijscommissie<br />
Onderbouwcoördinator<br />
Mavotopcoördinator<br />
Tweede-fasecoördinator<br />
Zorgcoördinator<br />
Opleidingschool<br />
Het MLF participeert vanaf augustus 2011 in de opleidingsschool van de Almeerse Scholen Groep<br />
(AAOS) en biedt jaarlijks stageplekken voor minimaal vier studenten. Een opleidingscoördinator zal<br />
voor de begeleiding van de studenten zorgen en de contacten met de AAOS onderhouden. Voor wat<br />
betreft de <strong>Montessori</strong>scholing van deze studenten wordt momenteel een samenwerking tot stand<br />
gebracht met de academische opleidingsschool van de <strong>Montessori</strong> Scholengemeenschap Amsterdam<br />
(AOS).<br />
Begeleiding nieuwe docenten<br />
In hun eerste jaar worden alle nieuwe docenten begeleid volgens een inmiddels bestaand model<br />
(lesbezoek, nabespreking en evaluatie, coaching, enquetes onder leerlingen en collega’s en<br />
functioneringsgesprekken). De begeleiding valt onder de verantwoordelijkheid van de<br />
opleidingscoördinator.<br />
Scholing docenten<br />
Aansluitend op de aandachtspunten in het scholingsplan (leerstijlen, onderwijsvaardigheden en<br />
samenwerking) wordt jaarlijks afgesproken welke scholing het team als geheel zal gaan volgen. In het<br />
jaarrooster worden deze scholings(mid)dagen opgenomen.<br />
Daarnaast volgen alle docenten tijdens de eerste drie jaren van hun aanstelling aan het MLF een<br />
<strong>Montessori</strong>scholing, meestal verzorgd door het CVMO.<br />
11<br />
Financiën<br />
Decaan<br />
Dyslexiecoördinator<br />
Hoogebegaafdencoördinator<br />
Counselor<br />
Coördinator Natuur<br />
Coördinator Maatschappij<br />
Coördinator Communicatie<br />
Coördinator Kunst
Doelen.<br />
Het personeelbeleid op het MLF kent voor de komende jaren een aantal een aantal doelen:<br />
Doel 1: Versterking van de kwaliteit van alle medewerkers en het niveau van het onderwijs in het<br />
algemeen door het inzetten van jaarlijkse gezamenlijke studiedagen en middagen.<br />
Doel 2: Bevordering van de kwaliteit van de medewerkers , met als uitgangspunt de <strong>Montessori</strong><br />
karakteristieken, door middel van regelmatige verplichte ( <strong>Montessori</strong>)scholing en evaluatie<br />
van het functioneren van de medewerkers.<br />
Doel 3: Bevorderen van een ontwikkelingsgerichte, kritische houding van alle medewerkers door<br />
middel van structureel aangeboden intervisie.<br />
Doel 4: Voorwaarden scheppen voor het ontwikkelen van loopbaanperspectieven voor medewerkers<br />
door het bieden van ruimte aan en stimuleren van het volgen van een opleiding.<br />
Doel 5: Het opbouwen van een docentenbestand dat in staat is de ambitie van het MLF waar te<br />
maken om een kwalitatief goede <strong>Montessori</strong>school te zijn voor vwo+, vwo, havo en mavo.<br />
Doel 6: Ontwikkeling van een functiebouwwerk dat toegesneden is op de behoefte van het MLF.<br />
12
V Kwaliteit<br />
Hoofddoel: Een meer dan voldoende kwaliteit van de bovenbouw havo/vwo duurzaam<br />
verankeren in de organisatie en meting en verantwoording van de kwaliteit van ons<br />
onderwijs structureel implementeren. Dit alles in balans met de verdere verankering<br />
van onze <strong>Montessori</strong>doelen.<br />
Schets<br />
Kwaliteitszorg is: systematisch bepalen of je de doelen hebt gehaald in jouw ogen EN in die van<br />
anderen. Daarbij gaat het erom regelmatig de vijf kwaliteitsvragen te stellen<br />
Doen we de goede dingen? Doen we die dingen goed? Hoe weten we dat? Vinden anderen dat ook?<br />
Wat doen we met die kennis?<br />
Kwaliteit is, voor een groot gedeelte, subjectief, afhankelijk van de visie van onze school.<br />
‘De goede dingen’ volgen vooral uit de visie zoals geformuleerd in de schoolgids onder ‘onze visie en<br />
werkwijze’. Het uitwerken van ‘de goede dingen’ wordt bepaald in samenspraak tussen het team en de<br />
directie, de subjectieve kwaliteit’.<br />
Daarnaast is ook sprake van een objectieve kwaliteit, deze heeft betrekking op de schoolse opleiding.<br />
Deze objectieve kwaliteit wordt, kort door de bocht, bepaald door de wet en getoetst door het<br />
eindexamen. Het beleid is hierbij vooral gericht op het beantwoorden van de overige vier vragen.<br />
De kwaliteitszorg heeft op het MLF een dubbele rol: het bewaken van de objectieve kwaliteit plus het<br />
ondersteunen van de subjectieve kwaliteit<br />
Op het MLF is kwaliteitszorg een ‘en/en’ situatie waarbij het zwaartepunt kan verschuiven. De<br />
subjectieve kwaliteitsdoelen zullen meer ontwikkelingsgericht zijn, het objectieve kwaliteitsaspect zal<br />
vooral ook gericht zijn op het afleggen van verantwoording.<br />
Bij dit laatste wordt sterk gelet op de eisen die de schoolinspectie stelt. De inspectie verwacht in ieder<br />
geval dat de school:<br />
over procedures, planning en instrumenten voor zelfevaluatie beschikt;<br />
aantoonbaar aan zelfevaluatie werkt;<br />
conclusies trekt uit de zelfevaluatie en die vastlegt;<br />
verschillende geledingen (ouders, leerlingen, personeel, externen) bij de zelfevaluatie<br />
betrekt.<br />
vervolgtrajecten verbeteringen opstelt die voortvloeien uit de zelfevaluatie.<br />
Doelen<br />
Doel 1: De kwaliteit van ons onderwijs (niet van onze leerlingen) moet gemeten kunnen worden en<br />
voldoen aan de verwachte niveaus (mavo/havo/vwo).<br />
Actie 1: Begin leerjaar 1, medio leerjaar 2 en eind leerjaar 3 toetsen we van alle leerlingen het<br />
niveau van taal en rekenen in het kader van de geldende referentieniveaus. Er is een plan van<br />
aanpak voor het (extra) onderwijs aan leerlingen die de referentieniveaus niet halen.<br />
Actie 2: Eind leerjaar 3hv nemen we de Cito-eindtoets af voor Nederlands, wiskunde, Engels<br />
en studievaardigheden. Deze spelen als een ‘gewone’ eindproef een rol bij de determinatie.<br />
Actie 3: niveau van Grieks en Latijn wordt eind leerjaar 3v getoetst met een methode<br />
onafhankelijke toets.<br />
Doel 2: De kwaliteit van onze examens (niet van onze leerlingen) moet gemeten kunnen worden en<br />
voldoen aan de verwachte niveaus (mavo/havo/vwo).<br />
Actie 1: De niveaus van de CE’s zijn vergelijkbaar met het landelijk gemiddelde.<br />
Actie 2: De niveaus van onze SE’s zijn vergelijkbaar met de niveaus van onze CE’s.<br />
Actie 3: Onze schoolexamens voldoen aan de Kwaliteitsmonitor schoolexamens van het Cito.<br />
Doel 3: De kwaliteit zal verhogen wanneer we met onze leerlijnen (en kwaliteitsmeting) beter<br />
aansluiten bij het (<strong>Montessori</strong>-)basisonderwijs.<br />
Actie 1: Ons onderwijs aan de referentieniveaus voor taal en rekenen sluit aan bij dat van de<br />
<strong>Montessori</strong> basisscholen. Hiertoe wordt in 2011-<strong>2012</strong> een samenwerkingsverband opgezet<br />
tussen het MLF en de vier <strong>Montessori</strong> basisscholen.<br />
Doel 4: Een gemiddelde groep leerlingen op het MLF haalt gemiddeld het diploma op tenminste het<br />
instroomniveau.<br />
Actie 1: er is een helder en sluitend determinatiebeleid in de onderbouw. Er is een helder en<br />
13
sluitend overgangsbeleid in zowel de onderbouw als de bovenbouw.<br />
Actie 2: er is een uitstekend functionerende leerlingbegeleiding in zowel de onderbouw als de<br />
bovenbouw.<br />
Doel 5: De werkprocessen en afspraken op het MLF zijn voor alle betrokkenen helder en na te lezen<br />
Actie 1: Alle (ongeschreven) procedures en afspraken worden vastgelegd en gebundeld in<br />
een brochure; MLF: Dat gaat zo!<br />
Doel 6: Leerlingen, ouders en docenten zijn tevreden over kwaliteit van het onderwijs op het MLF<br />
Actie 1: Het MLF meet jaarlijks die tevredenheid in een samenwerkingsverband met<br />
‘Kwaliteitsscholen’ hetgeen aansluit op ‘Vensters voor verantwoording’.<br />
Doel 7: De zes karakteristieken van het voortgezet <strong>Montessori</strong> onderwijs zijn herkenbaar aanwezig in<br />
het onderwijs en de rest van de organisatie.<br />
Actie 1: Doorlopende discussie in het team over de karakteristieken middels scholingsdagen<br />
elk jaar.<br />
Actie 2: Iedere docent volgt de eerste drie jaren van zijn/haar diensverband op het MLF<br />
<strong>Montessori</strong>scholing via het CVMO.<br />
Actie 3: In de begeleiding van de nieuwe docenten is uitgebreid en expliciete aandacht voor<br />
het <strong>Montessori</strong>karakter van onze school.<br />
14
VI Scholing<br />
Hoofddoel: De scholing van alle medewerkers op het MLF ondersteunt zoveel<br />
mogelijk de ambities zoals die op schoolniveau zijn geformuleerd wat betreft het<br />
onderwijskundig beleid, zorgbeleid, personeelsbeleid, kwaliteitsbeleid. Het biedt<br />
binnen die kaders maximale ruimte aan individuele ontwikkelingsbehoeften.<br />
De komende vijf jaar staat de volgende scholing in de planning (zie ook Scholingsplan):<br />
1. Scholing van docenten voor het ontwikkelen van leermiddelen met betrekking tot leerstijlen.<br />
2. Scholing van docenten met betrekking tot de kennis over en het begeleiden en beoordelen<br />
van onderzoeksvaardigheden over de leerjaren. Specifieke scholing per vakkencluster<br />
3. Scholing van docenten met betrekking tot de <strong>Montessori</strong> karateristiek Binnen-Buiten in<br />
verband met de onderzoeksvaardigheden.<br />
4. Gefaseerde scholing van docenten met betrekking tot het in gebruik nemen van de ELO.<br />
5. Alle docenten volgen elk scholljaar één van de scholingen van het Centrum Voortgezet<br />
<strong>Montessori</strong> Onderwijs (het CVMO) van de HU). Zo niet dan zijn daarvoor steekhoudende<br />
argumenten aan te voeren en wordt er op maat een andere scholing aangeboden en gevolgd.<br />
6. Leden van het nieuwe kernteam en de nieuwe onderwijscommissie volgen een scholing op<br />
maat.<br />
7. Het gezamenlijke aanbod van de ASG Academie wordt zoveel mogelijk ingezet om individuele<br />
scholingsvragen te beantwoorden.<br />
8. Scholing van een eigen schoolopleider plus twee docentcoach/leermeesters in verband met<br />
participatie binnen de AAOS.<br />
9. Scholing van vier 4 V-coaches in verband met het onderwijsaanbod aan hoog- en<br />
meerbegaafden.<br />
15
VII Profilering binnen de ASG en Almere<br />
Hoofddoel: Een stevigere en meer expliciete bijdrage leveren aan het koersplan van<br />
de ASG door met name een betere inkleuring van onze rol als maatschappelijk<br />
partner binnen Almere plus het ontwikkelen van een duurzame samenwerking met het<br />
PO-<strong>Montessori</strong> binnen de ASG. Daarnaast een duidelijker profilering als school met<br />
maatwerk voor het individuele kind door onder andere het opstarten van een vijf- jarig<br />
VWO voor hoog- een meerbegaafden.<br />
Binnen Almere is het MLF de enige VO-school die <strong>Montessori</strong> onderwijs aanbiedt. Ook de komende<br />
vijf jaar zullen wij ons ten opzichte van alle andere VO-scholen in Almere op deze manier sterk willen<br />
blijven profileren. Belangrijk daarbij is het streven een aanbod voor hoog- en meerbegaafden te<br />
ontwikkelen, dat een VWO-opleiding in vijf jaar aanbiedt.<br />
Het MLF onderschrijft de acht centrale waarden uit het koersplan van de ASG zoals die omschreven<br />
zijn in ‘Het Gouden Boekje’. Zij levert vanuit haar profiel van <strong>Montessori</strong>school een bijdrage aan de<br />
concretisering van een belangrijk deel van die waarden en wil op een aantal punten haar bijdragen<br />
vergroten en profiel aanscherpen. Hieronder daarvan een overzicht waarin telkens een schets van de<br />
bestaande situatie en de doelen voor de komende vijf jaar.<br />
Kindgericht<br />
Schets<br />
Voor elk <strong>Montessori</strong>-onderwijs is dit een belangrijk uitgangspunt. Kindgericht of ‘de leerling centraal’<br />
heeft niets met individualisme of egocentrisme van leerlingen te maken maar met de keuze om niet<br />
vanuit de leerstof of vanuit de docent het onderwijs te organiseren maar vanuit de ontwikkelbehoefte<br />
van het kind, de leerling. Het gaat op het MLF niet zozeer om ruimte te bieden aan de ontwikkeling<br />
van individuele talenten (sport / science / kunst of iets dergelijks.) maar om het aansluiten bij<br />
individuele leerwegen die voor ieder kind anders zijn, om de kans op het halen van het beoogde<br />
eindresultaat zo groot mogelijk te maken. Dat eindresultaat is ‘gewoon’ het diploma voor mavo, havo<br />
of vwo.<br />
Hoewel de school ervan doortrokken is, blijkt één en ander heel concreet uit onze individuele<br />
leerlijnen, het individuele mentoraat en de flexibele individuele weg naar uiteindelijke determinatie in<br />
de onderbouw.<br />
Doelen<br />
Vooralsnog is deze waarde van het ASG goed verankerd in het MLF en zal hier geen extra aandacht<br />
naar uit gaan.<br />
Ondernemend en vooruitstrevend<br />
Schets<br />
Het MLF is een jonge school en nog niet in staat gebleken om naast het neerzetten van een stevige<br />
<strong>Montessori</strong>basis in de pioniersfase en de start van de consolidatie van het kader nu, nog nieuwe<br />
dingen te ondernemen. Daarvoor is de situatie nog te kwetsbaar en is het neerzetten van zo een<br />
andere vorm van onderwijs met vrijwel allemaal mensen uit het reguliere onderwijs ondernemend<br />
genoeg geweest. Het heeft ons als team daarbij niet aan veerkracht ontbroken toen bleek dat de groei<br />
de eerste jaren tegenviel en later in ons bestaan de financiële tegenwind vanwege de dure nieuwbouw<br />
aanwakkerde. Vooruitstrevend is het MLF altijd geweest. Hoewel we wortelen in het zo genoemde<br />
‘traditionele vernieuwingsonderwijs’ is de basis van onze school (een diep vertrouwen dat docenten en<br />
leerlingen het goed willen en kunnen doen), in onze tijd zeker vooruitstrevend te noemen. In een<br />
wereld waarin de roep om ‘transparantie’ vaak een verkapte vorm van wantrouwen, is blijft het<br />
vooruitstrevend om een regelluwe onderwijsorganisatie neer te zetten waarin het beheersingsleren de<br />
basis vormt en er letterlijk nergens deuren op slot gaan. Op deze manier bouwen wij samen aan een<br />
betere wereld waarin vertrouwen een grotere plek kan gaan innemen. Leerlingen ervaren bij ons elke<br />
dag dat het echt ook zó kan. Het kan niet anders dan dat dit een effect zal hebben op de organisaties<br />
(werk, club, gezin) waarin zij nu en ook later deel van uit zullen maken. Op deze manier zijn zij<br />
(<strong>Montessori</strong> gaf één van haar boeken die titel) ‘bouwers van de toekomst’). Vooruitstrevend genoeg!<br />
16
Doelen<br />
Het MLF wil in de toekomst graag meer handen en voeten geven aan de waarde ‘ondernemend’.<br />
Graag zou zij ook op docentniveau meer in onderwijsnetwerken participeren en de blik verder naar<br />
buiten richten. Meer dingen proberen, zonder de zorg om haar bestaansbasis te verliezen.<br />
De eerste stappen zijn al gezet:<br />
- We zijn sinds kort kandidaat-partner van de AAOS met op termijn een eigen schoolopleider.<br />
Er zijn al verregaande afspraken gemaakt met een schoolopleider van de Meergronden voor<br />
het begeleiden en coachen van onze coach/leermeester en beoogd schoolopleider.<br />
- We zijn gaan deelnemen aan de decanenkring van de mavo en zullen dit komend jaar uit te<br />
breiden met de kring voor havo/vwo.<br />
- We gaan participeren in het Platvorm-TL.<br />
- We participeren met onze coördinator in de werkgroep hoogbegaafden en breiden dat uit met<br />
drie V-coaches.<br />
- Er is een netwerk met het PO-<strong>Montessori</strong>-onderwijs opgestart. Komend jaar organiseren we<br />
een gezamenlijke startconferentie. Het is de bedoeling dat naar aanleiding daarvan drie<br />
werkgroepen PO/VO-<strong>Montessori</strong> zullen ontstaan om doorlopende leerlijnen op drie punten te<br />
gaan garanderen (1. referentieniveaus taal en rekenen; 2. kosmisch / vakoverstijgend<br />
onderwijs; 3. klassenmanagement / taakgerichtheid).<br />
- De contacten met het BHC worden aangehaald. Het MLF kan veel leren van de organisatie<br />
van deze school en haar team. Er zijn inmiddels verkennende gesprekken geweest over de<br />
mogelijkheid om leerlingen van Transport & Logistiek toepassingsgerichte opdrachten op het<br />
MLF te laten maken. Er staat overleg gepland voor een vergelijkbare samenwerking bij<br />
consumptief en onze kantine.<br />
- Docenten van het MLF die lesgeven in de 2 e -fase havo/vwo gaan allen (verplicht) een<br />
samenwerkingsverband aan met één of meerdere 1 e -graders uit hun eigen vakgebied, liefst<br />
binnen de ASG. Doel hiervan is de kwaliteit van de PTA-toetsen op niveau te krijgen<br />
(houden).<br />
Een divers en op elkaar aansluitend aanbod<br />
Schets<br />
Het bestaan van een <strong>Montessori</strong> lyceum binnen de ASG draagt in hoge mate bij aan de diversiteit van<br />
het onderwijsaanbod van ons concern. Ons voornemen stevig in te zetten op een <strong>Montessori</strong>variant<br />
voor hoogbegaafde leerlingen draagt hier nog verder toe bij.<br />
Onze school blijkt aantrekkingskracht te hebben op leerlingen ‘aan de randen van de zorg’. Dan gaat<br />
het om leerlingen die goed werken in een systeem waar meer onderwijstijd besteed wordt aan<br />
individuele begeleiding in plaats van groepsbegeleiding. Een goed voorbeeld daarvan is het groot<br />
aantal dyslecten (ruim 20% waar dat landelijk 5 tot 8 % is). Maar ook leerlingen met een (lichte)<br />
stoornis binnen het autistisch spectrum, weten ons goed te vinden.<br />
Doelen<br />
- Het is ons streven om minstens een vergelijkbaar aantal hoog- en meerbegaafde kinderen<br />
binnen te halen als mag worden verwacht op grond van het aanbod vanuit het PO en ons<br />
marktaandeel binnen de groep vwo’ers.<br />
- Voor wat betreft de leerlingen aan ‘de randen van de zorg’ zullen we goed moeten opletten<br />
dat de verhouding binnen de klassen zodanig blijft dat individuele begeleiding van alle bij ons<br />
geplaatste leerlingen mogelijk blijft, ook van hen die geen extra maar ‘gewone’ onderwijs<br />
begeleiding nodig hebben.<br />
- Het MLF is bereid mee te werken aan het plaatsen van cluster 3 leerlingen in samenwerking<br />
met partners in het onderwijsveld.<br />
-<br />
Algemeen toegankelijk onderwijs dicht bij huis<br />
Schets<br />
Niet alle leerlingen in Almere kennen het MLF en daardoor is onze school niet algemeen toegankelijk.<br />
Wel zijn in principe alle leerlingen met een juist advies van de basisschool plaatsbaar, mits zij zich<br />
willen conformeren aan de verwachtingen die wij naar hen uitspreken. Leerlingen zijn op school om te<br />
leren dus ze hoeven niet vanaf de eerste dag de verwachtingen waar te maken maar ze moeten<br />
hierop wel aanspreekbaar zijn.<br />
Doelen<br />
Verder niet van toepassing.<br />
17
Een betrokken maatschappelijk partner<br />
Schets<br />
Dit is voor het MLF een wat onontgonnen terrein. Hoewel we wel degelijk contact hebben met<br />
bijvoorbeeld het bedrijfsleven en de kunstwereld tijdens onze MLF-weken (projectweken) en ook volop<br />
meedraaien in de MAS samenwerking, valt hier nog veel te winnen. Er is bijvoorbeeld op<br />
docentniveau en op leerling-niveau niet heel veel structurele en duurzaam contact met ‘de wijk’, de<br />
politie, de politiek, de kunstwereld het verenigingsleven en het primair onderwijs en dergelijke.<br />
Met De Nieuwe Bibliotheek als partner zijn er wel verregaande afspraken gemaakt over een intensieve<br />
samenwerking in het volgende schooljaar en daarna.<br />
Doelen<br />
Het MLF wil in de toekomst graag concreet haar bijdrage leveren aan deze centrale waarden van de<br />
ASG (zie ook bij Ondernemend en vooruitstrevend). Ook op dit punt kan de groeiende<br />
samenwerking met het BHC, die immers onze nieuwe buurman is, van betekenis zijn.<br />
In de planning voor komende jaren staat in ieder geval:<br />
- Contact leggen met het jongerencentrum ‘the rock’ om de mogelijkheden van een<br />
samenwerking met het MLF te onderzoeken met als doel de aula/kantine van het MLF als<br />
‘namiddagse opvangplek’ in te richten en gebruiken voor onze leerlingen en eventueel andere<br />
jongeren uit Almere Buiten.<br />
- Minstens per jaar één kunstmanifestatie ‘van buiten’ gastvrijheid bieden in het nieuwe gebouw<br />
van het MLF.<br />
- Een structurele bijdrage leveren aan het Evenaar Festival vanaf schooljaar 2011-<strong>2012</strong>.<br />
- Meedraaien in (de pilot van) de nieuw opgezette audits binnen de ASG, waarin ook de externe<br />
maatschappelijke partners een rol hebben gekregen.<br />
- De aansluiting bij de AAOS hoort ook in dit rijtje.<br />
- We willen komende jaren graag ruimte bieden aan onderzoekers van de APS en het SLO over<br />
de voorwaarden die nodig zijn voor docenten op de professionele ruimte die ze krijgen ook<br />
echt op te pakken. De ontwikkeling van ons organogram zonder S–functies (naast directeur<br />
en adjunct) maar met een flink aantal onderwijs innovators die als didactische en<br />
pedagogische coördinatoren binnen het docententeam werkzaam zijn, is niet alleen<br />
onderwerp van onderzoek maar krijgt hierbij ook ondersteuning en begeleiding van<br />
deskundigen.<br />
Een professionele werkomgeving<br />
Schets<br />
Te veel om te beschrijven en daarbij genoeg nog om te verbeteren.<br />
Doelen<br />
Een aantal zaken die van toepassing zijn op de concretisering van deze waarden staan hierboven<br />
onder verschillende andere kopjes al beschreven. Hieronder een herhaling:<br />
- Meedraaien in (de pilot van) de nieuwe opgezette audits binnen de ASG, waarin ook de<br />
externe maatschappelijke partners een rol hebben gekregen.<br />
- De aansluiting bij de AAOS hoort ook in dit rijtje.<br />
- Docenten van het MLF die lesgeven in de 2 e -fase havo/vwo gaan allen (verplicht) een<br />
samenwerkingsverband aan met één of meerdere 1 e -graders uit hun eigen vakgebied, liefst<br />
binnen de ASG. Doel hiervan is de kwaliteit van de PTA-toetsen op niveau te krijgen<br />
(houden).<br />
- Er is een netwerk met het PO-<strong>Montessori</strong>-onderwijs opgestart met als doel een verbeterde<br />
overgang tussen PO en VO en een duurzame samenwerking om van elkaar te leren.<br />
Een aantal initiatieven die nog niet onder andere kopjes beschreven staan maar bij de concretisering<br />
van de ASG-waarde, wel het vermelden waard zijn:.<br />
- We gaan gebruik maken van @VO3 (SOM) voor de absentie de CLA en examencijfers.<br />
- Op het niveau van onze examentoetsen (SE’s) extern te valideren gaan we komend jaar<br />
gebruik maken van de toetsmatrix van het SLO.<br />
- We gaan naast de citotoets eind leerjaar 3, ieder jaar de referentieniveau’s voor taal en<br />
rekenen toetsen met een externe toets.<br />
- Er is een contract getekend met ‘kwaliteitsscholen’ en het MLF zal volgend jaar ‘Vensters voor<br />
verantwoording’ volledig gaan invullen<br />
18
Goede werkgever<br />
Schets<br />
Het MLF is tot nu toe een goede werkgever gebleken voor haar personeel. Het verloop is klein en het<br />
personeel geeft tijdens de functioneringsgesprekken aan zeer tevreden te zijn met het MLF als<br />
werkgever. In deze jonge organisatie is het bijvoorbeeld mogelijk gebleken, jonge talentvolle docenten<br />
al in een LC-functie te benoemen, daar waar dit wellicht elders door een volle ‘wachtkamer’ niet<br />
mogelijk was geweest. Het MLF wil graag een flexibele werkgever zijn. Vaak blijkt dat wanneer je met<br />
ieders wensen rekening probeert te houden er met enige moeite vaak een win-win situatie ontstaat.<br />
Wat voor de ene werknemer lastig is, is voor de andere weknemer vaak prettig. Roosterwensen zijn<br />
daarvan een goed voorbeeld. Het MLF wil royaal met verlofaanvragen omgaan (studieverlof, reizen<br />
voor de eigen ontwikkeling en dergelijke) maar formuleert dan graag wat daar tegenover staat. Ook<br />
hier probeert de school steeds op maat te reageren en niet te regelen wat zich vanzelf goed regelt.<br />
Bijvoorbeeld: een jonge ouder heeft nu veel roosterwensen en zal over een paar jaar, wanneer<br />
hem/haar nu ruimte geboden wordt, ongetwijfeld weer ruimte kunnen geven aan jonge ouders die na<br />
hem/haar komen en veel roosterwensen hebben. Vertrouwen geven betekent vrijwel altijd ook<br />
vertrouwen krijgen!<br />
Het MLF biedt veel mogelijkheden tot scholing, ook op maat en stimuleert dit van harte. Ze wil<br />
ruimhartig meewerken aan en faciliteren van het opleiden van het zittende personeel. Komend<br />
schooljaar zullen bijvoorbeeld op het MLF acht docenten bezig zijn met het halen van een<br />
bevoegdheid: drie als 2 e grader (allen afkomstig uit het PO) en vijf als 1 e grader. Zij zullen gebruik<br />
maken van Flevokans en/of Lerarenbeurs. Dergelijke facilitering zal ook in de jaren daarna, waar<br />
mogelijk doorgang vinden.<br />
Doelen<br />
Doorgaan op de weg die we zijn ingeslagen.<br />
Sterke organisatie: optimaal gebruik maken van de schaalvoordelen<br />
Schets<br />
Dit geldt voor de hele ASG en ook voor het MLF als onderdeel daarvan. Een voorbeeld van hoe het<br />
MLF hierin haar steentje bijdraagt is de ontvlechting van de ABVO. Daar waar samenwerking<br />
voordelen biedt, blijft die bestaan en daar waar het contraproductief werkt dan wel financieel<br />
onvoordelig is, wordt die afgebouwd. Graag maakt het MLF nu al gebruik van gezamenlijke contracten<br />
en afspraken met derden. Zij is daarin ook loyaal wanneer het voor haar vestiging niet per se een<br />
voordeel oplevert maar voor het concern als geheel wel.<br />
Het verantwoording afleggen over de resultaten is tot nu toe nog maar weinig gebeurd. Wel is de<br />
inspectie van onderwijs voor het eerst op bezoek geweest en hebben alle afdelingen van het MLF een<br />
basisarrangement gekregen.<br />
Vensters voor verantwoording is nog geen gemeengoed op het MLF maar zal dit de komende jaren<br />
zeker worden.<br />
Doelen<br />
- Het MLF gaat er vanuit dat er in de toekomst nóg meer schaalvoordelen te halen zijn uit haar<br />
samenwerking binnen de ASG als eigen school. Op het gebied van financiën, personeel,<br />
ICTondersteuning en inkoop is er nog veel te winnen door meer naar het bedrijfsbureau te<br />
verplaatsen dan nu het geval is. Daar waar mogelijk zal het MLF dit stimuleren en aan<br />
meewerken. Dit zal echter in de nabije toekomst nog niet het geval kunnen zijn.<br />
- Er is een contract getekend met ‘kwaliteitsscholen’ en het MLF zal volgend jaar ‘Vensters voor<br />
verantwoording’ volledig gaan invullen.<br />
Actief burgerschap en sociale integratie<br />
Schets<br />
De school heeft een aanbod gericht op het bevorderen van actief burgerschap en sociale integratie,<br />
met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de<br />
samenleving.<br />
Een opsomming van de activiteiten die wij hiertoe ondernemen:<br />
Elk jaar kent twee MLF-weken en één werkweek. De organisatie van de werkweek wordt<br />
door leerlingen zelf ter hand genomen in de eerste MLF-week. Onder begeleiding van<br />
docenten regelen leerlingen de boeking van de reis, het organiseren en plannen van de<br />
uitstapjes, waar en hoe er gegeten (zelf koken) en overnacht wordt.<br />
Tijdens de tweede MLF-week zijn de thema’s vakoverstijgend en gericht op<br />
maatschappelijke betrokkenheid. Leerlingen behandelen gedurende de jaren in de<br />
onderbouw de volgende thema’s:<br />
19
Duurzaamheid: hoe kun jij invloed hebben op de omvang van je eigen ecologische<br />
voetafdruk?<br />
Multiculti culinair: ‘de andere keuken’ als uitgangspunt voor kennismaking met ‘de ander’.<br />
Bezinningsweek: een volle week levensbeschouwing in de breedste zin des woords.<br />
Ieder jaar organiseert de activiteitencommissie een fancyfair waarvan de opbrengsten<br />
worden overgemaakt aan een goed doel.<br />
Het vak Vrije Keuze: een uniek vak voor het MLF waarin leerlingen zelf onderzoek mogen<br />
doen naar de voor hen interessante onderwerpen. Veelvuldig gaan ze daarvoor ‘naar<br />
buiten’ om mensen te interviewen, te enquêteren, te observeren, te helpen. Ook daar<br />
wordt het maatschappelijke engagement gestimuleerd.<br />
MAS: de leerlingen uit de vierde klas gaan een week op maatschappelijke stage.<br />
De school kent een bloeiend bestaan van activiteiten die door leerlingen worden gedraaid<br />
en op afstand door docenten worden begeleid.<br />
Het MLF kent een actieve leerling-vertegenwoordiging in de MR.<br />
Bij de vakken maatschappij in de onderbouw en maatschappijleer in de bovenbouw<br />
komen alle genoemde thema’s regelmatig aan bod.<br />
20