INzicht HERFST '07 2 - Nederlandse Vereniging voor NLP
INzicht HERFST '07 2 - Nederlandse Vereniging voor NLP
INzicht HERFST '07 2 - Nederlandse Vereniging voor NLP
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Colofon Inhoud<br />
<strong>INzicht</strong> is een uitgave van de <strong>Nederlandse</strong><br />
<strong>Vereniging</strong> <strong>voor</strong> Neurolinguïstisch Programmeren<br />
(NV<strong>NLP</strong>) en verschijnt vier keer per jaar.<br />
Leden ontvangen <strong>INzicht</strong> gratis.<br />
De kosten <strong>voor</strong> een los abonnement bedragen<br />
€ 39,00 p.j. incl. verzendkosten (info@nvnlp.nl).<br />
De verantwoordelijkheid <strong>voor</strong> de inhoud van de<br />
artikelen berust bij de auteurs. De redactie<br />
behoudt zich het recht <strong>voor</strong> om ingezonden brieven,<br />
advertenties, mededelingen of kopij te weigeren,<br />
aan te passen of in te korten. Overname<br />
van redactionele artikelen (niet ondertekend of<br />
ondertekend met naam of initialen van een redactielid)<br />
is toegestaan met bronvermelding. Voor<br />
overname van gesigneerde artikelen en/of illustraties<br />
is <strong>voor</strong>afgaand toestemming van de rechthebbende(n)<br />
vereist.<br />
Aan deze editie werkten mee:<br />
• Gerda Aberson (eindredactie)<br />
• Angélique de Graaff<br />
• Theo Legters<br />
• Bianca Minkman<br />
• Helen te Vaanholt<br />
• Jannette van Viegen<br />
• Petra Vink<br />
• Spelteam<br />
e-mail redactie: inzicht@nvnlp.nl<br />
Vormgeving:<br />
• Dubbeljoe - Oss / Linda van de Werf<br />
Drukwerk en verzending:<br />
• Geers Offset - Gent<br />
Sluitingsdatum inzending kopij <strong>INzicht</strong>:<br />
winternummer 2007: 01-12-2007<br />
NV<strong>NLP</strong> bestuur:<br />
• Dick Kleijne, <strong>voor</strong>zitter<br />
• Jannette van Viegen, secretaris<br />
• vacature, penningmeester<br />
• Gerda Aberson, algemeen bestuurslid<br />
e-mail Bestuur: bestuur@nvnlp.nl<br />
Informatie over het lidmaatschap van de NV<strong>NLP</strong><br />
en haar statuten is op te vragen bij het<br />
secretariaat.<br />
NV<strong>NLP</strong> Secretariaat / Ledenadministratie<br />
info@nvnlp.nl<br />
www.nvnlp.nl<br />
Bestuursberichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2+3<br />
Ingezonden brieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5<br />
Ledencolumn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />
Boekenrubriek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />
Speelwijzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57<br />
Adreslijst NV<strong>NLP</strong> instituten . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />
Algemene artikelen<br />
- Unleash the power within . . . . . . . . . . . . . . . . 7<br />
- Het “veld” is niet het gebied . . . . . . . . . . . . . 11<br />
- Kids <strong>NLP</strong>: Tijdlijn op eigen wijze . . . . . . . . . . 47<br />
Artikelen thema <strong>NLP</strong> & Gezondheid<br />
- Neem heft in eigen hand met <strong>NLP</strong> . . . . . . . . . 20<br />
- Het onbewuste en gezondheid . . . . . . . . . . . . 24<br />
- <strong>NLP</strong>: effectieve placebotechniek . . . . . . . . . . . 27<br />
- Mindfulness timmert aan de weg . . . . . . . . . . 30<br />
- De Los-op methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />
- <strong>NLP</strong> en Gezondheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />
- Protocol Post Traumatische Stress Stoornis . . . 43<br />
1
Over Wereldmodellen, Derde Generatie<br />
<strong>NLP</strong> én de Gezondheid van de NV<strong>NLP</strong><br />
Als kersverse nieuwe <strong>voor</strong>zitter presenteer ik graag<br />
deze mooie Herfsteditie van <strong>INzicht</strong> waar zoveel mensen<br />
superhard aan hebben gewerkt. Je hebt er vast<br />
naar uitgekeken. Het resultaat mag er zijn! Maar<br />
hoezo: “<strong>HERFST</strong>-editie”? Het is toch al half november?<br />
Is <strong>INzicht</strong> niet …een tikkeltje te laat?<br />
Ja, dat is waar.<br />
Daar staat tegenover dat als je, na lezing van dit nummer,<br />
een blik slaat op de aankondiging van het volgende<br />
nummer… dan hoef je gelukkig niet zo lang meer te<br />
wachten!<br />
Voor de mismatchers<br />
Wat is er nog meer mis? Er gaan verhalen…en twee<br />
strategische commissies en drie ALV's in een jaar… is<br />
dat niet wat veel?<br />
Ja, dat is ook waar.<br />
De NV<strong>NLP</strong> zit in een tamelijk plezierige stroomversnelling;<br />
er is dan ook buitengewoon veel aan de hand. De<br />
vragen rondom de strategisch te varen koers van de<br />
NV<strong>NLP</strong> zijn eerder dit jaar, <strong>voor</strong> de ALV onbeantwoord<br />
gebleven. Daarnaast leek de NV<strong>NLP</strong> bestuurlijk intern<br />
verscheurd te worden, waren er kapers op de kust en<br />
ook met betrekking tot de <strong>voor</strong>genomen internationale<br />
inbedding van de NV<strong>NLP</strong> is er nogal wat gaande.<br />
Wie zou gedacht hebben dat “in het huis van de timmerman<br />
de drempels los liggen” en dat “de kinderen<br />
van de schoenmaker met gaten in de zolen lopen”?<br />
Wie zou hebben kunnen denken dat een bonte verzameling<br />
van tegengestelde wereldmodellen ons bijna<br />
deed struikelen?<br />
Waren de <strong>NLP</strong>-<strong>voor</strong>onderstellingen in dit kader niet<br />
toereikend?<br />
Viel er nog iets te herkaderen? Te swishen? Afhakers,<br />
muiters, criticasters …<br />
Hielp hier geen taalpatroon of was ook de NV<strong>NLP</strong> bijna<br />
verloren gegaan aan datgene wat blijkbaar sinds mensenheugenis<br />
“van alle tijden” zou zijn?<br />
Maar toch, met de passie en de mooie intentie van de<br />
leden (waarvan vele “van het eerste uur!”) tijdens de<br />
laatste ALV is de oorspronkelijke intentie van de NV<strong>NLP</strong><br />
van de tijdlijn geplukt en gekalibreerd en tot standaard<br />
verheven. Er is een nieuw en krachtig elan gecreëerd<br />
om (met alle NV<strong>NLP</strong>-ers die zich echt betrokken voelen)<br />
zowel naar binnen als naar buiten, van nu af aan<br />
weer met alleen het <strong>NLP</strong>-verenigingsbelang <strong>voor</strong> ogen;<br />
2<br />
Bestuursberichten<br />
zeer ecologisch <strong>NLP</strong> in de praktijk te gaan brengen in<br />
onze samenwerking, communicatie en doelstellingen.<br />
Dát paaltje is, zoals dat heet: met ruime meerderheid<br />
van stemmen, geslagen.<br />
En nu... verder!<br />
Hoe we de <strong>Nederlandse</strong> <strong>Vereniging</strong> <strong>voor</strong> <strong>NLP</strong>, die zich al<br />
bijna 25 jaar verbonden heeft aan een rotsvast vertouwen<br />
in en enorm enthousiasme <strong>voor</strong> <strong>NLP</strong>… <strong>voor</strong>al weer<br />
leuk kunnen en zullen maken, <strong>voor</strong> àlle betrokkenen?!<br />
Bij<strong>voor</strong>beeld met deze (en alle volgende) steeds mooier<br />
wordende <strong>INzicht</strong>en...<br />
Bij<strong>voor</strong>beeld met de ALV op 1 december waar “<strong>NLP</strong>-ers<br />
van het eerste uur” zich weer aan verbonden hebben…<br />
Bij<strong>voor</strong>beeld met het indrukwekkende NV<strong>NLP</strong>-<br />
Najaarscongres op zaterdag 1 december over het<br />
vraagstuk Derde Generatie <strong>NLP</strong> dat aan deze ALV<br />
<strong>voor</strong>afgaat en waarvan je hiernaast nog eens op een<br />
rijtje ziet wèlke <strong>NLP</strong>-kopstukken allemaal superenthousiast<br />
hun (<strong>NLP</strong>-) expertise gratis met je willen delen...<br />
Ja, dat is ook helemaal waar …<br />
Dat is: allemaal NV<strong>NLP</strong>!<br />
Dick Kleijne<br />
NV<strong>NLP</strong> <strong>voor</strong>zitter<br />
d.kleijne@nvnlp.nl<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
NV<strong>NLP</strong>-Najaarscongres<br />
State of the art <strong>NLP</strong>-congres:<br />
Derde Generatie <strong>NLP</strong>:<br />
Hype of Logische ontwikkeling?<br />
zaterdag 1 december 2007, Eemnes<br />
10.00 - 17.00 uur<br />
Wat is dat toch; “Derde Generatie <strong>NLP</strong>”<br />
en wat zijn de verschillen en overeenkomsten met het vertrouwde <strong>NLP</strong>?<br />
Wil je er alles van weten?<br />
Er zijn experts die je alle in's en out's zullen vertellen.<br />
Vertrekpunt is: Tweede Generatie <strong>NLP</strong> met al zijn verworvenheden.<br />
Het ontdekkingsframe zal zijn wat Derde Generatie <strong>NLP</strong> daar<br />
(mogelijk) aan toe kan voegen.<br />
En… wil je het ook zelf ervaren?<br />
Na de inleiding van Lucas Derks, Bouke de Boer en Paul Liekens<br />
zullen 6 workshopgevers van hoge reputatie op hun expertgebied<br />
in 2 parallelsessies je laten horen, zien, voelen en ontdekken,<br />
waar Derde Generatie <strong>NLP</strong> over gaat.<br />
Bouke de Boer | Systemisch werk & <strong>NLP</strong><br />
Paul Liekens | (kwantum-) Sjamanisme & <strong>NLP</strong><br />
Jorrit Jorritsma | Biodanza/4 Rhythms & <strong>NLP</strong><br />
Wibo van Gennip | Hartcoherentie/Het hart & <strong>NLP</strong><br />
Tom de Kock | The Law of Attraction & <strong>NLP</strong><br />
Tom Overmars | The Journey & <strong>NLP</strong><br />
Kijk op de website van www.nvnlp.nl <strong>voor</strong> bijzonderheden over deze workshops<br />
meld je aan op: office@nvnlp.nl om van een plaats verzekerd te zijn.<br />
gratis <strong>voor</strong> NV<strong>NLP</strong> leden<br />
Leden mogen gasten meenemen.<br />
Je gast moet wel <strong>voor</strong>af € 60,00 catering- en administratiekosten voldoen<br />
Wibo van Gennip en Gerda Aberson,NV<strong>NLP</strong> Najaarscongrescommissie, office@nvnlp.nl<br />
3
In deze rubriek verwelkomen we reacties van <strong>INzicht</strong>-lezers op eerder gepubliceerde artikelen,<br />
maar ook op het bonte scala van wat zich in en rond de wereld van <strong>NLP</strong> afspeelt. In alle gevallen<br />
gaat de redactie van <strong>INzicht</strong> ervan uit dat iedereen recht heeft op zijn eigen “model van de wereld”.<br />
De redactie neemt dan ook geen verantwoordelijkheid <strong>voor</strong> de inhoud van de ingezonden brieven.<br />
Brief aan de <strong>NLP</strong>-gemeenschap<br />
Nederland<br />
Deze brief schrijf ik om verschillende redenen.<br />
Allereerst wil ik het <strong>NLP</strong> Research and Recognition<br />
Project aankondigen, beschrijven wat we hopen te<br />
bereiken en wat we al aan het doen zijn. Daarnaast<br />
wik ik aandacht besteden aan de ecologische zorgen<br />
die sommigen over het project hebben. Dit alles omdat<br />
het project uiteraard niet kan zonder uw ondersteuning<br />
en hulp.<br />
Het Project<br />
Iedereen met kennis over <strong>NLP</strong>, hoe gering die kennis<br />
ook is, weet uit ervaring hoe snel en effectief de inzet<br />
ervan is. Helaas moeten we ook constateren dat de<br />
wetenschappelijke basis er<strong>voor</strong> ontbreekt. Door buitenstaanders,<br />
met name in de hulpverlening, wordt <strong>NLP</strong><br />
dan ook vaak afgedaan als een modegril, kwakzalverij<br />
of new age geneuzel. Door dit <strong>voor</strong>oordeel komen talloze<br />
cliënten niet in contact met <strong>NLP</strong>. Omdat de <strong>NLP</strong>technieken<br />
niet volledig worden onderzocht, geven ze<br />
momenteel onvoldoende bijdragen aan praktijkmensen<br />
in het veld van therapie, opvoeding, business, genezing<br />
en andere disciplines.<br />
Het doel van het <strong>NLP</strong> Research and Recognition Project<br />
is het ondersteunen, coördineren en werven van<br />
fondsen <strong>voor</strong> zorgvuldig uitgevoerd wetenschappelijk<br />
onderzoek.<br />
Projectmanagement<br />
Het project wordt geleid door dr. Frank Bourke. Hij is<br />
een toonaangevend psycholoog die al zo’n dertig jaar<br />
met <strong>NLP</strong> in zijn praktijk werkt. Als onderzoeker<br />
gevormd aan het Institute of Psychiatry te Londen<br />
heeft hij onderwijs gegeven aan de Cornel Universiteit.<br />
Daarna heeft hij een psychiatrisch management instituut<br />
opgezet dat uiteindelijk uitgegroeid is tot twaalf<br />
vestigingen. Na 11 september is Frank naar New York<br />
vertrokken om met de 800 overlevenden van de AON<br />
Corporation te werken aan herstel. Door het gebruik<br />
van <strong>NLP</strong> technieken bleek hij sneller en effectiever in<br />
staat de verschijnselen van PTSS bij de overlevenden<br />
te behandelen. Toen hij kanker bleek te hebben heeft<br />
4<br />
Steve Andreas<br />
hij zijn <strong>NLP</strong>-vaardigheden ingezet om aan pijnbestrijding<br />
te doen en de genezing te bevorderen. Als overlever<br />
kwam hij tot het inzicht dat hij zijn verdere leven<br />
wilde wijden aan <strong>NLP</strong>-onderzoek en erkenning.<br />
Frank presenteerde zijn project<strong>voor</strong>stel op de Oktober<br />
2006 Conferentie van het Institute for the Advanced<br />
Studies of Health (IASH) in San Francisco. Het project<br />
is groot opgezet. Er zijn duizenden mensen bij betrokken<br />
en het zal miljoenen dollars en jaren werk vergen.<br />
Voor verdere informatie verwijs ik naar de website van<br />
<strong>NLP</strong> Research and Recognition.<br />
Specifieke uitkomsten<br />
Het eerste programma is de ontwikkeling van een<br />
Hyperlink Bibliotheek. Hierin worden alle verwijzingen<br />
naar <strong>NLP</strong> publicaties en onderzoekswerk opgenomen in<br />
een doorzoekbare database.<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
Ingezonden brieven<br />
Deze bibliotheek is een essentieel onderdeel van het<br />
programma, om in aanmerking te komen <strong>voor</strong> onderzoeksgelden<br />
en sponsorgeld is openbare en toegankelijke<br />
informatie zeer belangrijk.<br />
We hebben twee presentaties ingediend <strong>voor</strong> de jaarlijkse<br />
bijeenkomst van de International Society for<br />
Traumatic Stress Studies (ISTSS) in november 2007.<br />
Eén heeft het visueel-kinesthetische dissociatieproces<br />
als onderwerp. De ander Snelle Oogbewegingen integratie,<br />
de <strong>NLP</strong> versie van EMDR. Indien de presentaties<br />
geaccepteerd worden, hopen we vertrouwen en interesse<br />
bij gevestigde onderzoekers op te kunnen bouwen.<br />
De Faculteit aan de Marshall Universiteit heeft<br />
onderzoeks<strong>voor</strong>stellen geïnitieerd. De huidige doelstellingen<br />
zijn beschreven in het Project Actie Plan op de<br />
<strong>NLP</strong> Research and Recognition website en ook andere<br />
specifieke plannen zullen worden opgesteld wanneer<br />
het project zich verder ontwikkelt.<br />
Ecologische aspecten<br />
Toen Frank zijn <strong>voor</strong>stel indiende op de IASH conferentie<br />
werden enkele zorgpunten over het project naar<br />
voren gebracht en bediscussieerd. Inmiddels is een discussiegroep<br />
ingesteld op de website waar alle aspecten<br />
door de belangstellenden bediscussieerd kunnen worden.<br />
Het eerste zorgpunt dat ik zelf had was: waar<br />
halen we zoveel miljoenen vandaan? Frank heeft zowel<br />
de achtergrond als de professionele ervaring met het<br />
werven van financiële fondsen bij<br />
filantropische instituten. Daarnaast<br />
heeft hij een uitgebreid netwerk van<br />
mensen met ervaring hierin. Het<br />
merendeel van de gelden zal niet uit<br />
onze eigen zakken komen.<br />
Een ander zorgpunt is dat het IASH<br />
slechts een relatief klein gedeelte<br />
van de <strong>NLP</strong>-gemeenschap vertegenwoordigt.<br />
Zal dit project resulteren<br />
in het promoten van hun commercieel<br />
succes ten koste van de rest<br />
van ons?<br />
De leden van IASH hebben er<strong>voor</strong><br />
gestemd het project goed te keuren<br />
als een soort non-profit sponsorschap.<br />
Een soort paraplu ten behoeve<br />
van de financiering middels aanvragen.<br />
Ik roep iedereen die nonprofit<br />
organisaties kent die onze<br />
doelen kunnen en willen ondersteunen,<br />
op zich bij ons aan te melden.<br />
Het huidige projectcomité bestaat uit Frank Bourke,<br />
Robert Dilts, Judith Delozier, Tim Hallborn, Dee Kinder<br />
en Suzy Smith. Het project is uitdrukkelijk opgezet om<br />
iedereen in het veld mee te laten profiteren, ook degenen<br />
die momenteel geen actieve bijdrage leveren.<br />
Niemand wordt be<strong>voor</strong>recht.<br />
Licensiëring<br />
Als laatste kwam de vraag op of als we succesvol zijn<br />
in het bewijzen dat <strong>NLP</strong>-methoden werken, die dan<br />
toegeëigend zullen worden door professionals en wordt<br />
het gebruik door de rest van ons illegaal?<br />
Er zitten verschillende aspecten aan deze vraag.<br />
Licensiëring staat los van het gebruik van specifieke<br />
methoden. De methoden van cognitieve gedragstherapie<br />
–dat is het meest vergelijkbaar met die van <strong>NLP</strong>–<br />
en waarvan sommige methoden het meest gevalideerd<br />
zijn door wetenschappelijk onderzoek, kunnen zowel<br />
door professionals als niet-gelicenseerden gebruikt<br />
worden. Licensiëring geeft alleen maar aan wie zijn<br />
diensten aan het publiek mag aanbieden onder een<br />
specifieke professionele titel. Ik denk dat je zou kunnen<br />
beweren dat, indien het R&R project succesvol is<br />
door te bewijzen dat <strong>NLP</strong> werkt, vele cliënten eerder<br />
<strong>NLP</strong>-ers opzoeken dan gelicensieerde professionals.<br />
Hierdoor kunnen zij profiteren van andere<br />
<strong>NLP</strong>-methoden die wetenschappelijk nog niet<br />
gevalideerd zijn.<br />
5
vervolg Ingezonden brieven<br />
Sommigen hebben expliciet verklaard dat <strong>NLP</strong> zich niet<br />
leent <strong>voor</strong> wetenschappelijk onderzoek. Persoonlijk<br />
denk ik, in bezit zijnde van een harde wetenschappelijke<br />
achtergrond in de chemie, dat alles van waarde<br />
onderzocht kan worden. Onderzoek in de breedst en<br />
fundamenteel mogelijke zin is simpelweg een manier<br />
om fantasie en werkelijkheid van elkaar te scheiden.<br />
Bovendien, met <strong>NLP</strong>’s sterke nadruk op zintuigen gebaseerde<br />
bewijsprocedures, gedetailleerde interventiepatronen,<br />
snelle resultaten en gedragsmatige toetsing<br />
van die resultaten, denk ik dat <strong>NLP</strong> veel gemakkelijker<br />
onderzocht kan worden dan de meeste andere therapeutische<br />
benaderingen.<br />
Participeren<br />
Wij nodigen u uit om een bezoek te brengen aan de<br />
website www.<strong>NLP</strong>RandR.net. Daar vindt u een meer<br />
gedetailleerde presentatie van de projectdoelen. Meldt<br />
u aan om de doelen van het project te ondersteunen.<br />
Een aantal individuen en organisaties die hebben deelgenomen<br />
aan de IASH 2006 Conferentie, met inbegrip<br />
van <strong>NLP</strong> Comprehensive, <strong>NLP</strong>CA, <strong>NLP</strong>U, <strong>NLP</strong> NY,<br />
Canadese Associatie <strong>voor</strong> <strong>NLP</strong> en <strong>NLP</strong> Midwest, hebben<br />
aangegeven het R&R Project te willen ondersteunen.<br />
De lijst van onze projectsponsoren, zowel individuen<br />
als organisaties, groeit nog dagelijks.<br />
Registratie geeft u tijdig toegang tot de <strong>voor</strong>tgang in<br />
het project en geeft u de mogelijkheid om deel te<br />
nemen. Op dit moment zijn wij allen onbetaalde vrijwilligers.<br />
Indien u zich op dit moment nog niet bij ons<br />
aan wilt sluiten, volg dan in ieder geval ons project en<br />
overweeg om later alsnog bij ons aan te sluiten.<br />
Dank <strong>voor</strong> uw tijd en aandacht en <strong>voor</strong> het werk dat u<br />
allen doet.<br />
Steve Andreas<br />
The <strong>NLP</strong> Research and Recognition Project,<br />
San Mateo, California, www.nlprandr.net<br />
6<br />
Contact auteur: sa_inquiry@steveandreas.com<br />
Steve Andreas, psycholoog, is samen met zijn vrouw Connirae sinds<br />
1977 <strong>NLP</strong> Master Trainer. Publicaties van hun (beider) hand zijn o.m.:<br />
• Bandler, Richard, Grinder, Steve Andreas & Connirae Andreas,<br />
Frogs Into Princes (1979)<br />
• Bandler, Richard, Grinder, Steve Andreas & Connirae Andreas,<br />
Trance-Formations (1981)<br />
• Bandler, Richard, Grinder, Steve Andreas & Connirae Andreas,<br />
Using Your Brain for a Change (1985)<br />
• Andreas, Steve & Connirae Andreas, Change Your<br />
Mind and Keep the Change (1987)<br />
• Steve Andreas & Connirae Andreas, Heart of the Mind (1989)<br />
• Steve Andreas, Virginia Satir: The Patterns of Her Magic (1991)<br />
• Steve Andreas, Transforming Your Self (2002)<br />
• Steve Andreas, Six Blind Elephants (2006)<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
Velen hebben de boeken van Anthony Robbins<br />
gelezen, bij<strong>voor</strong>beeld 'Je ongekende vermogens'.<br />
Voor mij was na het lezen van zijn boeken de volgende<br />
stap om hem mee te maken tijdens een<br />
training. Ik schreef me afgelopen zomer in <strong>voor</strong><br />
'Unleash the power within'. Mijn doelstelling<br />
was: de personal power structuur en werkwijze<br />
van Tony Robbins te ondergaan en zo mogelijk te<br />
modelleren. Na deze inspirerende Personal Power<br />
meester in London te hebben beleefd, kan ik uit<br />
ervaring vertellen: “Change is only a second<br />
away”!<br />
Docklands, London:<br />
Vrijdag 22 juni, de eerste dag van de training.<br />
Inschrijven kan vanaf 8:30. Ik ben op tijd, samen met<br />
duizenden anderen. Het is groot, het is reusachtig<br />
groot. Nadat ik rond tienen alle badges en workbooks<br />
heb ontvangen, is de keus, de stad in of in de rij <strong>voor</strong><br />
een goede plek in de zaal. Ik besluit tot het laatste. De<br />
training start om 13:00, dus nog even te gaan. Het is<br />
een goede keus. Te zien aan de hal waar de ingang is,<br />
zullen er vele mensen komen. En dan is een plek van<br />
waaruit Tony ook goed te zien is, niet zo gek. De rij<br />
groeit en groeit. Om 12:30 mogen we, onder begeleiding<br />
van de 'crowd control' naar binnen. Een enorme<br />
hal, 12.000 stoelen, opzwepende muziek, grote tv<br />
schermen en een enorm podium.<br />
Hier gaat het de komende 4 dagen gebeuren!<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
Nicole Bakker<br />
Unleash the power within<br />
Verslag van de training van Anthony Robbins,<br />
22-25 juni 2007, Docklands, London<br />
Niet succesvol gedrag wordt beloond<br />
Iedereen wil aandacht, een gezonde menselijke<br />
basisbehoefte. In de dagelijkse praktijk is het vaak<br />
zo dat je meer aandacht krijgt met niet-succesvol<br />
dan met (wel-)succesvol gedrag. Mensen geven meer<br />
aandacht aan anderen met wie het minder goed gaat<br />
dan met hen zelf. Dus aandacht <strong>voor</strong> wat nog niet<br />
een succes is. Is iemand succesvol, dan gaan we er<br />
al snel niet op in. Tel daar bij op de <strong>Nederlandse</strong> cultuur<br />
dat niemand boven het maaiveld mag uitsteken.<br />
Voila, niet succesvol zijn wordt beloond.<br />
Nicole Bakker<br />
En om 13:00 klinkt het 'dancers on stage'. Vanaf het<br />
podium wordt de hele zaal opgezweept op mee te dansen<br />
en om te bewegen. Om 13:30 maakt Tony Robbins<br />
zijn entree. Het gejuich barst los. De energie in de hal<br />
is al flink gestegen, en nu Tony binnenkomt verdubbelt<br />
het 'in a heart beat'. En dit proces zal het hele weekend<br />
doorgaan. Opbouwen van energie, verdubbelen,<br />
opbouwen en weer verder verdubbelen, naar een optimale<br />
'peak state'.<br />
De basis van de filosofie van Tony Robbins is de<br />
samenhang tussen fysiologie, focus en mindset. We<br />
kennen het allemaal: je energie gaat naar waar je je<br />
op focust, je mindset is bepalend <strong>voor</strong> je gevoelens, of<br />
je kansen wel of niet opmerkt en je gehele fysiologie<br />
kan dit versterken of juist niet.<br />
Deze eerste dag worden we stap <strong>voor</strong> stap meer in<br />
contact met ons lichaam gebracht. Dansen, juichen en<br />
lachen geven je een 'boost' van energie. Door fysiek<br />
bezig te zijn, verandert je mindset. Hoe verder de dag<br />
vordert, hoe blijer iedereen is, hoe meer energie en<br />
kracht er in de zaal aanwezig is. En hoe krachtiger je<br />
jezelf vervolgens voelt. De kracht van Tony is dat hijzelf<br />
die energie ook is:´Walk the talk´. Actief in houding<br />
en toon doet hij zijn verhaal. Ieder half uur worden<br />
we uit de stoel getrommeld om te bewegen, te<br />
dansen, te juichen en elkaar te omarmen. En door dit<br />
7
iedere keer te herhalen wordt je gevoel steeds beter.<br />
Waar je denkt dat je aan je top bent, brengt Tony je<br />
verder, en verder, en nog eens verder. Dat doet hij,<br />
vanaf 13:30 tot het einde van de avond om 23:00. Aan<br />
één stuk door staat hij op het podium en weet hij<br />
iedereen mee te nemen in de energie. Continu bouwen<br />
we aan onze 'peak state'. Een sterk anker wordt<br />
gecreëerd <strong>voor</strong> het gevoel van euforie, het gevoel van<br />
kracht, energie en enthousiasme.<br />
Voor Tony is het duidelijk, je mindset heeft alles met je<br />
gevoel te maken, met je emoties. En je emoties beïnvloed<br />
je door je fysiologie, hoe je beweegt. Het heet<br />
niet <strong>voor</strong> niets e-motie. De motie en de emotie zijn<br />
nauw met elkaar verbonden.<br />
De dag is een opmaat <strong>voor</strong> de vuurloop<br />
die avond. Er wordt vertrouwen<br />
gekweekt dat ieder van ons het kan,<br />
over hete kolen lopen. En om 22:00<br />
gaan we, alle 12.000, in een lange<br />
rij naar buiten. Het doet je ook de<br />
hele organisatie bewonderen als je<br />
die massa mensen ziet, dansend<br />
over de parkeerplaats, op weg naar<br />
de vuurloop. Er is een fantastische<br />
coaching 'on the spot' vlak <strong>voor</strong> de<br />
kolen. Mensen die het nog een hele<br />
uitdaging vinden worden krachtig<br />
toegesproken en vertrouwen gegeven. En een waterslang<br />
aan het eind, <strong>voor</strong> wie de voeten wil koelen.<br />
Alles compleet veilig. Een vuurloop is en blijft een fantastische<br />
ervaring. Mij geeft het nog dagen een apart<br />
soort energie, een oerkracht van moeder aarde zelf.<br />
Doelen stellen<br />
Henry Kissinger heeft ooit gezegd: 'If you don't know<br />
where you're going, every road will get you nowhere'.<br />
Zonder doel zul je nooit komen waar je eigenlijk wilt<br />
zijn. Tony Robbins vergelijkt het hebben van een doel<br />
met de reis van een vliegtuig. Om ergens te komen<br />
8<br />
Het fysieke lichaam speelt een belangrijke rol in de<br />
training. Vandaar ook dat de laatste dag aandacht<br />
wordt besteed hoe je een gezond en energiek<br />
lichaam krijgt. Motto: weet wat je eet en weet wat<br />
je doet. Je lichaam is het instrument waarmee je<br />
focus en mindset bewerkstelligt. En die moet in<br />
topconditie zijn om ons doel te bereiken. We bewegen<br />
vaak te weinig en eten zoveel rommel. En het<br />
lichaam moet dat opruimen en dat is energie die je<br />
ook aan het bereiken van je doel had kunnen<br />
besteden.<br />
Change is<br />
only a<br />
second away!<br />
moet je weten wat je doel is, zoals een vliegtuig een<br />
bestemming heeft. Om er te komen is massive action<br />
nodig. Blijf je thuis stil achter de geraniums zitten, dan<br />
kom je er ook niet. Net zoals een vliegtuig de hangar<br />
uit moet en veel energie nodig heeft om van de grond<br />
te komen en te vliegen. En als laatste moet je continu<br />
je koers checken. Iedereen raakt wel eens van koers.<br />
Door te weten waar je heen wilt, stel je je actie bij<br />
zodat je steeds weer op koers en dichter bij je doel<br />
komt. Een vliegtuig is 99% van de tijd van koers en<br />
past zijn vlucht aan zodat het toch de bestemming<br />
haalt.<br />
Ongewenst gedrag loslaten<br />
Vaak staan angsten in de weg om je<br />
doel te bereiken. Alle angsten zijn<br />
terug te voeren op twee basis angsten.<br />
De eerste is 'ik ben niet goed<br />
genoeg'. En de tweede is 'ze houden<br />
niet van mij'. Met name de tweede<br />
heeft een relatie met onze belangrijkste<br />
basisbehoefte. Iedereen wil<br />
dat er iemand van hem of haar<br />
houdt. En de angst dat we dat kwijt<br />
raken is een van de grootste barrières<br />
om te veranderen.<br />
Zo durven we misschien niet van<br />
baan te veranderen omdat we denken dat we niet slim<br />
genoeg zijn <strong>voor</strong> datgene wat we werkelijk willen. Of<br />
zijn we bang onze vrienden te verliezen als we zeggen<br />
dat we meer diepgang willen. Het erkennen van onze<br />
diepste angst is de eerste stap.<br />
Kracht verheffen<br />
De volgende stap in het proces om 'onze kracht los te<br />
maken' is het creëren van 'leverage' oftewel hefboom.<br />
Het is niet altijd eenvoudig om te veranderen. Maar als<br />
de motivatie groot genoeg is, lukt het. Als de hefboom<br />
sterk genoeg is, ben je in staat de grootste verandering<br />
te maken. Veel mensen hebben bewust of onbewust<br />
allerlei redenen om hun oude gedrag, hun oude<br />
mindset te behouden. En als je hefboom dan niet sterk<br />
genoeg is, zal er ook niets veranderen. Dus we moeten<br />
onze hefboom groter en sterker maken. Een van de<br />
manieren die Tony Robbins gebruikt is om je te laten<br />
associëren in het negatieve gevoel/gedrag waarmee je<br />
wilt stoppen. En ook dat gaat tot de uiterste grens en<br />
verder zodat je het gevoel hebt 'nee, dit niet, dit wil ik<br />
niet meer'. Dán is er genoeg 'leverage' en ben je<br />
gemotiveerd genoeg en is er ruimte om nieuw gedrag<br />
te integreren. Dit nieuwe gedrag kan van alles zijn en<br />
hoeft niet eens een grote verandering te zijn. Zoals<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
Anthony Robbins<br />
een olietanker maar een klein beetje van zijn koers<br />
hoeft af te wijken om volgende maand een grote verandering<br />
te laten zien in de weg en het doel waar het<br />
heen gaat, 'the 2mm change'.<br />
Nieuw gedrag<br />
Eigenlijk is het heel eenvoudig een nieuw gedrag aan<br />
te nemen als je het oude gedrag gemakkelijk kan los<br />
laten. Er is ruimte, er zijn kansen om te grijpen. Zo<br />
integreer je je nieuwe patroon. Om je nieuwe gedrag<br />
te blijven voeden en ondersteunen wordt aangeraden<br />
je in de omgeving van mensen te begeven die al doen<br />
of hebben wat jij wilt.<br />
Om je te helpen dit nieuwe gedrag na de training ook<br />
daadwerkelijk vorm te geven is er <strong>voor</strong> hen die willen<br />
een (telefonisch) coachingsgesprek mogelijk met een<br />
van de mensen uit het MUST team. Het MUST team is<br />
een groep coaches die met Tony Robbins meereizen en<br />
de ondersteuning bieden <strong>voor</strong> de deelnemers. Zo word<br />
je blijvend gefocust en hou je de energie van 'Unleash<br />
the power' krachtig. En vier ieder succes, ook al gaat<br />
het (nog) niet helemaal zoals je wilt. Elke stap is er<br />
één. Bevestig jezelf iedere keer in je kracht, die je de<br />
energie geeft om verder te gaan. Door je grenzen<br />
heen, om te bereiken wat je wilt en te worden wie je<br />
bent.<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
Het leven van Anthony Robbins<br />
Tony Robbins is geboren op 29 februari 1960 in<br />
California, USA. Hij nam stappen om zijn leven<br />
drastisch te veranderen op het moment dat zijn<br />
leven bestond uit rekeningen, schulden, overgewicht<br />
en doelloosheid.<br />
Tony veranderde zijn leven en ontwikkelde<br />
structuren om de levens van duizenden anderen te<br />
veranderen. <strong>NLP</strong> is de basis van zijn training en<br />
coaching. Inmiddels bereikt hij miljoenen, via zijn<br />
boeken, audio cd's en zijn seminars.<br />
Een compleet nieuw perspectief<br />
Voor mijzelf waren het vier absoluut fantastische<br />
dagen. Nog meer dan ik dat al had, heb ik het besef<br />
gekregen dat mijn lichaam een instrument is om mijn<br />
doelen te bereiken. Door fysiek in top conditie te zijn,<br />
heb ik de energie om mijn doelen te bereiken. Met de<br />
juiste focus en de juiste mindset. In mijn eigen werk<br />
zal ik het fysieke lichaam meer aandacht geven, net<br />
zoals Tony.<br />
Op dit vlak is Anthony Robbins een fantastisch model<br />
en de herinnering aan 'Unleash the power within' een<br />
sterk anker om 'in a heartbeat' in 'peak state' te<br />
komen. Zoals Anthony Robbins al stelde: Change is<br />
only a second away!<br />
Nicole Bakker is gecertificeerd <strong>NLP</strong>-trainer bij<br />
Amayu Ontwikkeling en Training in Amsterdam.<br />
Voor meer informatie of contact: www.amayu.nl<br />
Wilt u zelf Anthony Robbins live<br />
meemaken in London?<br />
Anthony komt in februari 2008 nog een<br />
keer naar London om deze training te<br />
geven.<br />
U treft de advertentie <strong>voor</strong> deze training<br />
van de Europese agent (met EUR 50,=<br />
korting <strong>voor</strong> NV<strong>NLP</strong>-ers) op pagina 12.<br />
9
In gesprek met Dilts en Delozier over Derde Generatie<br />
<strong>NLP</strong><br />
Het “veld” is niet het gebied<br />
Annemie Hanssen<br />
Derde Generatie <strong>NLP</strong> is een veelbesproken nieuwe ontwikkeling<br />
in <strong>NLP</strong>-land. Of hebben we het gewoon over<br />
een nieuwe marketingtruc? Het fenomeen lokt in ieder<br />
geval discussie uit; reden te meer <strong>voor</strong> de NV<strong>NLP</strong> om<br />
het tot thema van het Najaarscongres Tijdens mijn<br />
deelname aan de Coaching and Modeling Certification,<br />
in Santa Cruz California afgelopen augustus, had ik de<br />
mogelijkheid om de ‘<strong>NLP</strong>-kopstukken’ Robert Dilts en<br />
Judith Delozier uitgebreid naar hun visie op dit schijnbaar<br />
controversiele thema te vragen. Getransformeerd<br />
door hun seminar, nam ik na afloop beiden een interview<br />
af. Hieronder leest u wat ik uit de mond van<br />
Robert en Justyh optekende over de oosprong, het doel<br />
……. Van Derde Generatie <strong>NLP</strong>.<br />
Op 1 december a.s. houdt de NV<strong>NLP</strong> in Nederland haar<br />
congres met als thema het vinden van een antwoord<br />
op de vraag: Derde Generatie <strong>NLP</strong>, marketingstrategie<br />
of logische ontwikkeling? Wat is volgens jou het antwoord<br />
op die vraag?<br />
Dilts: “Milton Erickson zou zeggen: ’invariably’, dat<br />
hangt er vanaf. Als je het mij vraagt, is het geen marketingstrategie.<br />
Het doel van derde generatie <strong>NLP</strong> is<br />
om een differentiatie, een verfijning van <strong>NLP</strong> te realiseren.<br />
Dat heeft weer ten doel om meer bewustzijn te<br />
creëren..<br />
Was het een marketingstrategie, dan zouden we zeggen:<br />
hier is iets totaal nieuws dat je van ons moet<br />
kopen en het is beter dan de andere generaties, beter<br />
dan andere modellen. Dat is echter niet het geval.<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
Eerste en tweede generatie <strong>NLP</strong> is nog steeds even<br />
waardevol en belangrijk als het altijd was. Maar derde<br />
generatie <strong>NLP</strong> maakt dingen mogelijk die niet mogelijk<br />
zijn met eerste en tweede generatie <strong>NLP</strong>.<br />
Kort gezegd beschrijft eerste generatie <strong>NLP</strong> het cognitieve<br />
brein en de cognitieve structuren van de ervaring.<br />
Tweede generatie <strong>NLP</strong> heeft het psycho-somatische<br />
brein en haar structuren in kaart gebracht, maar<br />
dit betekent niet dat de cognitieve structuur niet meer<br />
geldt of bruikbaar is. Je brengt ze meer bij elkaar.<br />
Derde generatie <strong>NLP</strong> brengt daarbij een notie van een<br />
’wetend veld’, iets wat je niet kunt benaderen met een<br />
cognitieve en somatische structuur.<br />
Veel andere stromingen en methoden kennen ook een<br />
’veld’, spiritualiteit, verlichting, healing etcetera.<br />
Wat heeft <strong>NLP</strong> daar aan toe te voegen en is het nog<br />
wel nodig als het er al is?<br />
Dilts: “Ja, <strong>NLP</strong> is daar inderdaad niet uniek in. . Wat de<br />
bijdrage van <strong>NLP</strong> is en altijd is geweest , is het modelleren<br />
van wat er al is aan kennis in die verschillende<br />
zienswijzen en het integreren daarvan in ene heldere,<br />
bruikbare structuur. Zo is <strong>NLP</strong> ontstaan, door het<br />
modelleren van uitzonderlijke hypnotherapeuten, systeemtherapeuten,<br />
gestaltterapeuten; de therapeutische<br />
stromingen waartoe zij behoren, bestonden al.<br />
Zo is iets ontstaan dat die therapieën overstijgt en<br />
bruikbaar maakt <strong>voor</strong> andere disciplines, zoals in<br />
bedrijfskundig procesmanagement, in marketing en<br />
dergelijke. Er is iets nieuws ontstaan door te modelleren<br />
wat er al is.<br />
De kracht van <strong>NLP</strong> is dat het zich niet richt op de<br />
inhoud, maar op het proces. Het gaat over de structuur,<br />
niet over een normen en waarden- systeem.<br />
Als ik bij<strong>voor</strong>beeld het sjamanisme modelleer, dan<br />
modelleer ik de structuur van de werkzame delen van<br />
het sjamanisme. Ik hoef niet het waarden en normensysteem<br />
van het sjamanisme over te nemen. Dat<br />
maakt het veel breder bruikbaar. Hetzelfde geldt bij<strong>voor</strong>beeld<br />
<strong>voor</strong> het metamodel, dat taalpatronen<br />
11
december<br />
omvat die zijn gemodelleerd van onder andere gestalttherapeuten<br />
en systeemtherapeuten. Ik hoef het niet<br />
eens te zijn met een van die therapieën, ik hoef zelfs<br />
geen therapeut te zijn. Ik kan het metamodel gebruiken<br />
als manager, of als docent of <strong>voor</strong> mezelf in alledaagse<br />
situaties.<br />
Judith en jij schrijven momenteel een boek over Derde<br />
Generatie <strong>NLP</strong>.<br />
Waarom dit boek?<br />
Dilts: “Derde Generatie <strong>NLP</strong> is in feite niets nieuws; het<br />
was er al vanaf het begin van <strong>NLP</strong>. Het behelst het<br />
gedeelte dat nog niet beschreven is. Je vindt het niet<br />
terug in de stappen van zes-staps herkaderen of het<br />
metamodel, elk model is nu eenmaal een weglating,<br />
vervorming of generalisatie van iets anders. Bij Milton<br />
Erickson was zeker sprake van werken met een ’veld’,<br />
maar dat werd niet beschreven in het boek Patronen<br />
van Milton Erickson volume 1. Men beschreef Ericksons<br />
taalpatronen. Dus Judith en ik vinden dat Derde<br />
Generatie <strong>NLP</strong> op een bepaalde manier niets nieuws is.<br />
Wat wel nieuw is, is de manier waarop het nu de aandacht<br />
krijgt die het verdient. Als deze aandacht zorgt<br />
<strong>voor</strong> meer aandacht <strong>voor</strong> <strong>NLP</strong> in het geheel, dan maakt<br />
Derde Generatie <strong>NLP</strong> de eerdere generaties <strong>NLP</strong> krachtiger<br />
en bruikbaarder.<br />
Is het niet een onmogelijke opgave om zoiets als de<br />
structuur van een ‘wetend veld’, van energieën en dergelijke<br />
te beschrijven?<br />
Dilts: “Het is eigenlijk hetzelfde als de ontwikkeling van<br />
<strong>NLP</strong>- begrippen zoals ’strategieën’ en ’overtuigingen’.<br />
Voordat deze zaken zo benoemd werden in <strong>NLP</strong>, was<br />
het moeilijk om erover te praten. Een van de eerste<br />
dingen die ik van John Grinder leerde, in de tijd dat<br />
<strong>NLP</strong> nog geen <strong>NLP</strong> heette, was stap in je ervaring en<br />
neem waar, merk iets op wat je nog niet eerder zo<br />
hebt waargenomen en benoem het, geef het een<br />
naam. En merk dan hoe je besef van die ervaring verandert<br />
nadat je het een naam hebt gegeven. Ik weet<br />
nog dat ik aan hem vroeg wat hij bedoelde met: nog<br />
niet eerder zo waargenomen’’ , waarop hij zei: ’wat is<br />
dat’? Ik vroeg: ’wat’? En hij zei: ’je ogen gingen zojuist<br />
in die richting . ‘Oh’, zei ik, ‘daar was ik me niet van<br />
bewust’, en ik geloof dat ik het benoemde als een<br />
’onbewuste aanwijzing’ of zoiets. Toen gebeurde het<br />
verbazingwekkende, want ineens begon ik al die dingen<br />
te zien die mensen deden met hun ogen, een heel<br />
nieuwe wereld ging <strong>voor</strong> me open, een wereld die er<br />
altijd al was, maar waar ik me nooit van bewust was<br />
geweest. Dat is de kracht van het benoemen, de kracht<br />
van het woord. Zo denk ik overigens ook dat door het<br />
benoemen van iets als ’Derde Generatie <strong>NLP</strong>” een<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
nieuw bewustzijn gecreëerd kan worden, een bewustzijn<br />
van iets dat er altijd al was in het ’gebied’, in de<br />
werkelijkheid, maar dat nog niet overal zo wordt<br />
benoemd en begrepen. De grootste uitdaging is ’proper<br />
naming’ , juist benoemen. Want elke benoeming is<br />
immers een weglating, vervorming en generalisatie van<br />
de werkelijkheid.<br />
Als <strong>NLP</strong> de studie van de structuur van de subjectieve<br />
ervaring is, is Derde Generatie dan de studie van de<br />
structuur van de inter-gerelateerde ervaring?<br />
Dilts: “Dat is een zeer goede vraag! Ik moet denken<br />
aan een van eerste lessen die ik kreeg van John<br />
Grinder. Als iemand een vraag stelde, dan kon hij plotseling<br />
zijn lessen onderbreken en tegen ons zeggen: ik<br />
wil dat jullie je realiseren hoe belangrijk dit moment is.<br />
Niemand heeft deze vraag ooit eerder gesteld in de<br />
geschiedenis, omdat niemand eerder de mogelijkheid<br />
of de attentie had om het uit te drukken in taal en die<br />
vraag te stellen. Realiseer je hoe belangrijk dat is.<br />
Want zo’n vraag stellen opent de mogelijkheid <strong>voor</strong> een<br />
nieuwe realiteit.<br />
Wat ik waardeer in je vraag is in de eerste plaats het<br />
benoemen van <strong>NLP</strong> als studie van de structuur van de<br />
subjectieve ervaring. Dat is wat <strong>NLP</strong> in wezen is en<br />
altijd zal blijven. En studie betekent: studeren, het is<br />
een proces dat altijd doorgaat. Je kunt altijd verder<br />
studeren en leren. Het is een ontwikkeling, het groeit,<br />
het staat niet stil.<br />
In de tweede plaats, het gaat om de structuur van de<br />
subjectieve ervaring. Het gaat niet om de inhoud van<br />
de ervaring. Dus in de studie van dingen zoals ’het<br />
veld’ en ’energie’ en dergelijke is het een beetje zoals<br />
in de tijd dat ik de neurologische niveaus aan het uitwerken<br />
was, zoals bij<strong>voor</strong>beeld het niveau van spiritualiteit.<br />
En mensen zeiden tegen me, spiritualiteit, spirit,<br />
dat is toch geen <strong>NLP</strong>, wat moeten we daar nu mee.<br />
Maar als ik een spirituele ervaring heb, dan is dat mijn<br />
subjectieve ervaring, dus hoe kun je zeggen dat dat<br />
geen <strong>NLP</strong> is, <strong>NLP</strong> is immers de studie van de subjectieve<br />
ervaring.<br />
Alles wat ik menselijkerwijs kan ervaren, is dus onderdeel<br />
van <strong>NLP</strong>.<br />
Vervolgens is de vraag: hoe kan ik de structuur van die<br />
ervaring benoemen, niet de inhoud, de betekenis die ik<br />
eraan geef, maar de structuur ervan. Als we zaken als<br />
de structuur van ’wetende velden’ en “energievelden’’<br />
gaan beschrijven, zullen mensen ook weer gaan zeggen:<br />
dat heeft toch niks te maken met <strong>NLP</strong>. Maar als<br />
men subjectief iets van een energieveld ervaart, dan is<br />
het iets waarvan <strong>NLP</strong> de structuur kan gaan bestude-<br />
13
en.<br />
Het gaat niet om de inhoud van de ervaring we moeten<br />
proberen zo zuiver mogelijk de structuur ervan te<br />
beschrijven. Want elke ervaring is een beleving van de<br />
werkelijkheid en elke ervaring is in die zin ’waar .<br />
‘Mensen hebben transpersoonlijke ervaringen en je<br />
kunt niet zeggen: ‘dat is onzin’, of ‘dat heeft niks met<br />
<strong>NLP</strong> te maken’.<br />
De definitie van <strong>NLP</strong> is zo krachtig en helder: alles wat<br />
een mens subjectief kan ervaren is de moeite waard<br />
om te bestuderen in de context van <strong>NLP</strong>. Dus als<br />
iemand tegen je zegt; ‘jouw ervaring telt niet, of wat<br />
jij ervaart, is niet waar’, dan is dat <strong>voor</strong> mij geen <strong>NLP</strong>er.<br />
Een <strong>NLP</strong>-er zegt: elk subjectieve ervaring heeft<br />
waarde en is waar <strong>voor</strong> die persoon op dat moment,<br />
om dan vervolgens de structuur in kaart te brengen.<br />
Om daar een vorm <strong>voor</strong> te vinden, daar zoeken we<br />
naar in Derde Generatie <strong>NLP</strong>.<br />
Dit ’juist benoemen’en nieuwe structuren vinden <strong>voor</strong><br />
menselijke ervaringen kan nieuwe mogelijkheden creëren<br />
<strong>voor</strong> mensen.<br />
Maar waarom al die moeite om het in woorden te proberen<br />
te vatten?<br />
Dilts: “Dat heeft te maken met missie en zingeving. De<br />
start van <strong>NLP</strong> heeft <strong>voor</strong> mij de toon gezet <strong>voor</strong> wat<br />
<strong>NLP</strong> in wezen beoogt: het modelleren van, het leren<br />
van ’healers’, mensen die anderen kunnen helen. Die<br />
meer gezondheid en welzijn kunnen brengen <strong>voor</strong><br />
anderen. Bandler en Grinder zeiden in hun eerste boek<br />
‘The structure of magic’: het grootste verschil tussen<br />
bijzonder begaafde mensen en zij die worstelen met<br />
hun leven, is hun rijkdom, de uitgebreidheid van hun<br />
’kaart van de wereld’. Zij hadden meer flexibiliteit en<br />
meer keuzemogelijkheden.<br />
Hoe meer keuzemogelijkheden mensen zien in een<br />
gegeven situatie, des te gezonder en gelukkiger ze zullen<br />
zijn. Des te meer zullen ze door zelf te groeien, de<br />
mogelijkheid hebben anderen te ondersteunen en te<br />
laten groeien.<br />
Voor mij is <strong>NLP</strong> iets dat je <strong>voor</strong> jezelf en anderen toepast<br />
in dienst van meer heling, betere communicatie,<br />
betere relaties. Zoals Bandler en Grinder al zeiden in<br />
de eerste dagen van <strong>NLP</strong>: <strong>NLP</strong> is het generen van groei<br />
en keuzemogelijkheden. Helpen om mensen naar een<br />
meer gewenste toestand te brengen en meer keuzemogelijkheden<br />
te laten zien.<br />
Tony Robbins maakte een rake opmerking toen hij zei:<br />
alles verandert <strong>voor</strong>tdurend maar het is niet altijd een<br />
<strong>voor</strong>uitgang…. Niet alleen verandering, maar <strong>voor</strong>uitgang<br />
dat is waar het bij het bestuderen van de structuur<br />
van de subjectieve ervaring om gaat. Iedereen<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
heeft subjectieve ervaringen en die kunnen op zichzelf<br />
heel onplezierig zijn. De vraag is hoe je die subjectieve<br />
ervaring kunt gebruiken en benutten <strong>voor</strong> <strong>voor</strong>uitgang.<br />
Laatst sprak ik over het ontwikkelingsproces van mijn<br />
moeder, in de tijd dat haar borstkanker terugkwam.<br />
Dat ervoer ze op dat moment als het ergste wat haar<br />
kon overkomen. En later, toen ze er op terug keek,<br />
welke levenskrachten dat in haar had losgemaakt, zag<br />
ze het als het beste dat haar in leven was overkomen.<br />
Dat is, waar <strong>NLP</strong> over gaat en over zou moeten gaan:<br />
mensen instrumenten bieden <strong>voor</strong> verandering, <strong>voor</strong><br />
leren, <strong>voor</strong> <strong>voor</strong>uitgang, instrumenten die mensen<br />
leren dat er meer mogelijk is, dat er een keus is.<br />
Het doel van Derde Generatie <strong>NLP</strong> is <strong>voor</strong> mij om een<br />
hoger niveau van bewustzijn te genereren, zodat nieuwe<br />
ontwikkelingen kunnen ontstaan. Als je bij<strong>voor</strong>beeld<br />
naar de fysica van Albert Einstein kijkt en ze vergelijkt<br />
met de fysica van Newton, dan zou je kunnen zeggen,<br />
Newton was eerste generatie fysica. Einstein’s relativiteitstheorie<br />
maakte niet dat Newtons wetten ongeldig<br />
werden, ze zijn nog steeds even geldig en worden tot<br />
vandaag aan toe overal gebruikt. Maar door Einsteins<br />
ontdekkingen kunnen we veel meer begrijpen en<br />
benutten in bij<strong>voor</strong>beeld de quantum fysica dan <strong>voor</strong>heen.<br />
Het brengt nieuwe mogelijkheden in de wereld.<br />
En dat is wat ik ook met derde generatie <strong>NLP</strong> beoog.<br />
Overigens, met de naam “generatie” wil ik ook zeggen<br />
dat het niet het werk is van een paar mensen die<br />
ineens iets nieuws ontdekken en beweren dat ze de<br />
waarheid in pacht hebben. De reden dat ik het generatie<br />
noem, is dat het gaat om een ontwikkeling, het<br />
genereren van mogelijkheden die overal al plaatsvinden.<br />
Ik denk dan ook aan andere gebieden en mensen<br />
die niks met <strong>NLP</strong> te maken hebben. Er is een ontwikkeling<br />
aan de gang in onze wereld op vele gebieden en<br />
niveaus. Het is een beweging die zich ontvouwt op<br />
allerlei gebied, in de fysica, in andere vormen van therapie,<br />
in coaching, in de gezondheidszorg.<br />
Het benoemen van derde generatie <strong>NLP</strong> is geen marketingstrategie<br />
omdat het juist erkent wat er<br />
al gebeurt in de wereld en het juist versterkt door het<br />
juist te benoemen en er meer bewustzijn in te brengen.<br />
Visie Judith Delozier<br />
Na dit gesprek met Robert Dilts vroeg ik Judith<br />
Delozier wat haar visie is op Derde Generatie <strong>NLP</strong> vanuit<br />
haar kennis en <strong>voor</strong>keur <strong>voor</strong> het kinesthetische,<br />
haar besef van de wijsheid van het lichaam.<br />
Delozier:”De verschuiving van aandacht binnen <strong>NLP</strong> is<br />
15
meestal een teken dat er sprake is van modelleren<br />
(nieuwe ontwikkelingen).<br />
Bij<strong>voor</strong>beeld in de jaren ’80 verschoof de aandacht van<br />
het individu naar de relatie tussen mensen waardoor<br />
een model als perceptuele waarnemingsposities ontstond.<br />
Als we de diepere structuren modelleren om een<br />
perspectiefwisseling te krijgen, ontdekken we dat perceptuele<br />
posities waardevol zijn. Door bij<strong>voor</strong>beeld in<br />
tweede positie te gaan (in de schoenen van iemand<br />
anders gaan staan) kunnen we iets van een diepere<br />
structuurverbinding ervaren.<br />
Dus, als het lichaam (het kinesthethische systeem) een<br />
representatiesysteem is en de somatische syntax<br />
(complexe fysiologie) net zoiets is als het meta-model<br />
(taal) van het lichaam, dan kan Derde Generatie <strong>NLP</strong><br />
helpen om het modelleren van de dieptestructuur meer<br />
mogelijk te maken. Dit leidt ons natuurlijkerwijs naar<br />
meer symbolisch werken met archetypen, zoals ’heroes<br />
journey’ (naar J. Campbell), de Vijf Ritmes (Gabrielle<br />
Roth) en de Mandala van Zijn (Richard Moss) en naar<br />
andere modellen die werkzaam zijn op het gebied van<br />
symbolen, metaforen, beweging, energieën en de<br />
archetypische energieën zelf. Wij zijn bezig om modellen<br />
te ontwikkelen <strong>voor</strong> dit proces”.<br />
Dilts benadrukt tot slot het belang van de <strong>NLP</strong>-<strong>voor</strong>onderstelling<br />
‘“de kaart is nooit het gebied’ (de beschrijving<br />
van de werkelijkheid is nooit de werkelijkheid<br />
zelf). Dilts: “Als we praten over een “wetend veld” of<br />
over een ’energieveld , dan kan ik nooit zeker weten of<br />
dat echt bestaat, ik weet wel dat het aanwezig is op de<br />
’kaart’. En als het aanwezig is op de kaart, dan is de<br />
enige relevante vraag: is het bruikbaar, is het nuttig?<br />
Dat zal de uiteindelijke test zijn <strong>voor</strong> de waarde van<br />
Derde Generatie <strong>NLP</strong>.<br />
Dat doet me weer denken aan de begintijd van <strong>NLP</strong>,<br />
toen begrippen als ’herkaderen en communiceren met<br />
delen (: gedeelten, sub-persoonlijkheden in jezelf) in<br />
ontwikkeling waren. Ik herinner me een conversatie<br />
met John Grinder:‘Praten met delen, dat klinkt niet<br />
echt wetenschappelijk te bewijzen zoals oogpatronen,<br />
en representatiesystemen (visueel, auditief, kinestetisch,<br />
etcetera). Op de een of andere manier is er toch<br />
een deel van mij dat protesteert tegen dit hele idee<br />
van delen…. En John Grinder begon heel hard te lachen<br />
en ik realiseerde me: oooh, dat is dus wat we bedoelen<br />
met delen. Je kunt discussiëren of het fenomeen<br />
’delen’ wel bestaat en dat er toch niet zoiets is als kleine<br />
mensjes die binnenin je rondrijden en elk een andere<br />
kant op willen, maar blijkbaar is het iets waar we<br />
ons <strong>voor</strong>deel mee kunnen doen als we het principe van<br />
delen gaan gebruiken. Toen ik dat eenmaal accepteerde,<br />
ging ik het gebruiken en ervaarde ik het als zeer<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
waardevol <strong>voor</strong> het werken aan mijn persoonlijke<br />
groei. Ik hoop dat Derde Generatie <strong>NLP</strong> ons ook weer<br />
nieuwe geschenken gaat brengen waar we ons <strong>voor</strong>deel<br />
mee kunnen doen.<br />
Annemie Hanssen is….. en geeft <strong>NLP</strong> trainingen en<br />
advies traint vanuit haar instituut Blissconsulting.<br />
Voor meer info: www.blissconsulting.nl<br />
Contact auteur: …….. Tel. 050-3136563<br />
17
18<br />
Dilts<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
Ledencolumn<br />
In de ledencolumn geven <strong>INzicht</strong> lezers blijk van het hebben van inzicht, wijsheid, humor,<br />
<strong>NLP</strong>-begaafdheid, parate kennis, de gave des woords of affiniteit met een bepaald <strong>NLP</strong>-specialisme.<br />
Het woord is aan Jan van Hoof.<br />
Lichaam en Geest<br />
Lichaam en geest zijn één! Onmiskenbaar. Denk<br />
maar aan die mensen die migraine krijgen bij stress,<br />
maagklachten etc... zo werkt het ook omgekeerd.<br />
In mijn karatecarrière was het credo ook al "een<br />
gezonde geest in een gezond lichaam".<br />
Grootmeesters in karate wisten dat al 3000 jaar geleden.<br />
Om optimaal te kunnen functioneren spelen er vier<br />
dingen een rol: je talenten, je mentale staat, je emotionele<br />
staat en je fysieke staat. Het is bij<strong>voor</strong>beeld<br />
onmogelijk om wereldkampioen sprinten te worden<br />
met een gebroken been...<br />
Als je mentaal, emotioneel en fysiek in balans bent<br />
kun je je talenten optimaal benutten! In veel gevallen<br />
hebben mensen hierin echter geen balans, saboteren<br />
één van de aspecten of slaan er in door. Je fysiek<br />
saboteren doe je bij<strong>voor</strong>beeld met roken, drinken of<br />
niet sporten. Emotioneel kun je beschadigd zijn en op<br />
slot gaan, het contact met je omgeving verliezen.<br />
Angsten of beperkende overtuigingen kunnen je<br />
tegen houden om je talenten te benutten "dat lukt<br />
me toch niet..." en ik garandeer je ... je krijgt gelijk.<br />
Maar dat leg ik nog wel eens uit, het self-fulfilling<br />
effect van overtuigingen.<br />
Sommige mensen slaan echter door in één van de<br />
aspecten uit bescherming. Veel topmensen in het<br />
zakenleven worden bij<strong>voor</strong>beeld mentaal, lekker<br />
makkelijk als je narcistisch alleen je eigen doelen wilt<br />
bereiken. Zo ben je lekker ongevoelig <strong>voor</strong> de levens<br />
die je verwoest door als een beul met je mensen om<br />
te gaan. Ik kom ook vaak mensen tegen die bang<br />
zijn <strong>voor</strong> hun emoties en zo alles wegredeneren.<br />
Mensen die doorslaan in fysiek zijn de doeners, altijd<br />
bezig druk, druk, druk! Altijd doen en verwachten dat<br />
hun omgeving dat ook doet anders worden ze gefrustreerd.<br />
Oppassen, de hartaanval wacht rond je<br />
50ste.... En mensen die emotioneel doorslaan zijn de<br />
sponzen die niet meer in beweging komen en blijven<br />
hangen in "hun slechte jeugd" of "het onrecht in de<br />
wereld". En je zult het geloven of niet, ook achter<br />
deze vernietigende vormen van doorslaan zit altijd<br />
een positieve intentie...<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
Maar toch... there's only one way namelijk: er door<br />
heen!<br />
Mentaal ingesteld: uit je verdriet, janken, ben boos,<br />
schreeuw....<br />
Fysiek ingesteld: leer ontspannen... stilstaan!....<br />
Emotioneel: leer relativeren...<br />
Alleen in balans ga je je doelen bereiken en maak je<br />
echt contact met je omgeving en JEZELF. Vlucht dus<br />
niet van aspecten van jezelf want dan zul je dus<br />
altijd maar een gedeelte van jezelf zijn!<br />
Het mooiste cadeau dat je jezelf kunt geven is ...<br />
jezelf zijn!<br />
19
thema: <strong>NLP</strong> & Gezondheid<br />
Bianca Minkman<br />
‘Neem heft in eigen hand met <strong>NLP</strong>’<br />
Yoka Brouwer over gezondheid, gezondheidszorg en het welzijn van ouderen<br />
Dat <strong>NLP</strong> een positieve<br />
invloed heeft op de<br />
gezondheid van mensen,<br />
staat <strong>voor</strong> <strong>NLP</strong>trainer<br />
Yoka Brouwer<br />
als een paal boven<br />
water. Ook de<br />
gezondheidszorg,<br />
juist in deze tijd van<br />
marktwerking, kan<br />
nog veel meer profiteren<br />
van <strong>NLP</strong>.<br />
Bij<strong>voor</strong>beeld op het<br />
gebied van het welzijn<br />
van ouderen,<br />
waar<strong>voor</strong> Brouwer<br />
een initiatief ontwikkelt.<br />
Het verband tussen mentale en fysieke gezondheid<br />
heeft Yoka Brouwer altijd al geïntrigeerd. Niet verbazingwekkend<br />
als je bedenkt dat zij is afgestudeerd in<br />
psychologie en holistisch therapeute is. Toch is zij<br />
begonnen als computerprogrammeur, een heel andere<br />
tak van sport. Hoe heeft Brouwer de overstap naar<br />
gezondheid gemaakt?<br />
“Op het eerste gezicht lijkt het misschien raar, omdat<br />
computers het etiket dragen van ‘technisch’ en ‘exact’.<br />
Ze hebben ook niets te maken met menselijk invoelingsvermogen,<br />
essentieel als we het over gezondheid<br />
hebben. Maar het zijn wel machines die beperkt worden<br />
door de mens. Ze kunnen nog zo slim zijn, als ze<br />
niet goed worden geprogrammeerd of bediend, werken<br />
ze niet. En <strong>NLP</strong> is een prachtige manier om de mens te<br />
optimaliseren! Ook een soort programmeren… Toch<br />
begon de overstap naar gezondheidszorg niet met <strong>NLP</strong>,<br />
maar met Touch for Health. Het was overigens geen<br />
overstap maar een geleidelijke ontwikkeling. In mijn<br />
werk als computerprogrammeur kwam ik namelijk in<br />
aanraking met Touch for Health. Dat is een methode<br />
waarbij je door middel van spiertesten blokkades in het<br />
menselijke energiesysteem kan opheffen zodat de<br />
natuurlijke genezende energie weer op gang komt.<br />
Eerst vond ik het nonsens en wilde ik er niets van<br />
20<br />
Yoka Brouwer (foto: Henk van Kooten)<br />
weten. Omdat ik er toch mee moest werken, vond ik<br />
dat ik me er dan maar in moest verdiepen. Anders zou<br />
ik mijn kostbare energie alleen maar verspillen. Door<br />
een bezoek aan een oogarts tijdens de periode dat ik<br />
met de methode werkte, ben ik ervan overtuigd<br />
geraakt dat het toch werkte. Hij constateerde dat mijn<br />
ogen beter geworden waren terwijl dat in mijn omstandigheden<br />
‘eigenlijk helemaal niet mogelijk was’. Toen<br />
besloot ik er echt werk van te maken en heb de<br />
methode vanuit de VS naar Nederland gehaald.”<br />
Dat was in 1973. In 1979 introduceerde zij vervolgens<br />
toegepaste kinesiologie <strong>voor</strong> professionals, die<br />
gemachtigd zijn diagnoses te stellen. Touch for Health<br />
is <strong>voor</strong> iedereen toegankelijk, het meer omvattende<br />
toegepaste kinesiologie in die tijd niet.<br />
Klik met <strong>NLP</strong><br />
Hoe kwam Brouwer in aanraking met <strong>NLP</strong>? “In mijn<br />
praktijk gaven mensen aan dat ze door met mij te praten<br />
zich beter gingen voelen. Toen ik in de VS was bij<br />
een conferentie over Touch for Health, was er een<br />
workshop over <strong>NLP</strong>. Ik dacht onmiddellijk: ‘dit is iets<br />
<strong>voor</strong> mij, dit is een goede aanvulling. Hier moet ik<br />
meer van weten!’. Eenmaal terug in Nederland ben ik<br />
gaan zoeken, maar in die tijd – we hebben het dan<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
over 1979,1980 – was er niet veel te vinden. Totdat ik<br />
hoorde dat Jaap Hollander van het IEP een workshop<br />
organiseerde met Anné Linden. Ik heb hem opgespoord<br />
en de workshop bezocht, er kwamen veel mensen op<br />
af. Omdat ik toen al afwisselend in de VS en in<br />
Nederland woonde, kon ik het Engels goed volgen en<br />
direct reageren zonder lastige vertaalslagen. Er was<br />
een klik tussen mij en <strong>NLP</strong>, ik ben er helemaal ingedoken.<br />
Diverse opleidingen heb ik gevolgd, waaronder die<br />
bij Leslie Cameron Bandler waarbij de psychologische<br />
structuur van emoties een belangrijke rol speelt. Met<br />
die kennis kan ik mensen helpen hun kernvraag oftewel<br />
‘virtual question’ te vinden. Bij het IEP geef ik in<br />
de practitionersopleiding een keuzeworkshop hierover.<br />
Ik ben nog steeds enthousiast over de fantastische<br />
mogelijkheden die <strong>NLP</strong> ons biedt. Vooral dat we de<br />
keuze hebben om op een andere manier naar dingen<br />
te kijken.”<br />
Keuze in perspectief<br />
Dat laatste is volgens Brouwer ook precies de belangrijkste<br />
toegevoegde waarde van <strong>NLP</strong> <strong>voor</strong> gezondheid.<br />
“<strong>NLP</strong> is geen wondermiddel waarmee je ziektes kunt<br />
genezen, maar het kan je wel helpen je situatie anders<br />
te bekijken. Dat is goed <strong>voor</strong> je welzijn en heeft dus<br />
indirect zeker een belangrijk, positief effect op gezondheid”,<br />
legt Brouwer uit. “Het is natuurlijk wel zo dat als<br />
mensen negatieve overtuigingen hebben over ziektes<br />
en gezondheid, ze een ziekte anders zullen beleven.<br />
Mensen die boos zijn en zich verzetten tegen hun ziekte,<br />
die God of de buitenwereld de schuld geven, blijven<br />
slachtoffer en richten al hun energie op wat ze niet<br />
meer kunnen. Ik kan me <strong>voor</strong>stellen dat als je ziek<br />
bent je wellicht denkt: ‘dat is makkelijk praten.’ Het is<br />
echter wel zo dat jij alleen verantwoordelijk bent <strong>voor</strong><br />
hoe je met je ziekte omgaat en je je kunt afvragen<br />
waarom je deze ziekte hebt. Ik heb dat van dichtbij<br />
meegemaakt met mijn man Dick. Hij is overleden aan<br />
kanker. Toen hij de diagnose te horen kreeg, werd hem<br />
verteld dat hij nog maar vier weken te leven zou hebben.<br />
Stel je <strong>voor</strong>! Dat was heel moeilijk, maar hij heeft<br />
besloten nog zo veel mogelijk uit de tijd te halen die<br />
hem restte. Voor de mensen die niet zo denken, is dat<br />
vaak moeilijk te begrijpen. Zo vroeg een zuster in het<br />
ziekenhuis hem eens hoe het met hem ging. Waarop<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
Dick antwoordde: ‘fantastisch!’ en dat meende hij, hij<br />
voelde zich die dag goed. Je zag de zuster denken. Ze<br />
zei: ‘Maar… u gaat toch dood?’ Waarop Dick zei: ‘maar<br />
ik bén het nog niet!’. Het was een moeilijke tijd waarbij<br />
<strong>NLP</strong> mij heeft geholpen toch effectief het noodzakelijke<br />
werk te kunnen doen, zodat ik nog de tijd had er zo<br />
veel mogelijk <strong>voor</strong> Dick te zijn. Ik weet zeker dat Dick<br />
zijn dood anders heeft beleefd door op het leven<br />
gericht te blijven in plaats van alleen maar te denken<br />
aan de dood. Dat is een kwestie van overtuigingen,<br />
daarom kan <strong>NLP</strong> zo veel betekenen <strong>voor</strong> gezondheid,<br />
met name welzijn.”<br />
In balans met <strong>NLP</strong><br />
Brouwer ziet <strong>NLP</strong> dus <strong>voor</strong>al als een methode om effectiever<br />
met gezondheidskwesties om te gaan, waardoor<br />
het welzijn wordt bevorderd. <strong>NLP</strong> kan niet genezen;<br />
kan het wel ziekten <strong>voor</strong>komen? “Het kan zeker helpen<br />
kwalen te <strong>voor</strong>komen,” antwoordt Brouwer. “Denk aan<br />
hart- en vaatziekten die vaak veroorzaakt worden door<br />
stress. <strong>NLP</strong> helpt je te relativeren en zaken in een<br />
ander perspectief te zien. Dat werkt stressverlagend.<br />
Helaas is het niet zo dat <strong>NLP</strong>-ers dus gevrijwaard zijn<br />
van stressgerelateerde ziektes. Er zijn ook lichamelijke<br />
factoren. Maar als je zo gezond mogelijk leeft en je<br />
wordt toch ziek, wil dat niet zeggen dat je dus een<br />
mislukking bent. Je hebt je verantwoordelijkheid genomen<br />
om zo gezond mogelijk te leven. <strong>NLP</strong> kan je helpen<br />
balans te brengen tussen lichamelijke en geestelijke<br />
gezondheid. Bij<strong>voor</strong>beeld door te besluiten iets niet<br />
21
thema: <strong>NLP</strong> & Gezondheid<br />
meer te doen of te eten. Als je dat niet lukt, kan <strong>NLP</strong><br />
je helpen te onderzoeken welke belemmerende overtuigingen<br />
hier een rol spelen.”<br />
Brouwer is behalve trainer ook auteur. Ze schreef met<br />
Dick het boek ‘het ABC van <strong>NLP</strong>’ en in 1996 verscheen<br />
het boek ‘<strong>NLP</strong> en gezondheid’. Was dit een reactie op<br />
twee boeken van Robert Dilts uit 1990, te weten<br />
‘Change in belief systems with <strong>NLP</strong>’ en ‘Belief; pathways<br />
to health & well being’, over het werken met<br />
overtuigingen en de relatie ervan met gezondheid?<br />
“Nee, die boeken waren niet de aanleiding hoewel ik<br />
door workshops van Dilts op dat gebied wel ben geïnspireerd<br />
<strong>voor</strong> mijn eigen workshops. Overigens heb ik<br />
toestemming van Dilts om hier workshops <strong>NLP</strong> &<br />
gezondheid te geven. Omdat ik zulke positieve reacties<br />
op mijn workshops kreeg, heeft uitgeverij Ankh<br />
Hermes mij benaderd om op basis van mijn workshops<br />
en mijn eigen ervaringen met <strong>NLP</strong> en gezondheid een<br />
boek te schrijven, dat heb ik gedaan.”<br />
Geen bewijs, dus werkt niet?<br />
Is de visie van Brouwer op gezondheid en de rol van<br />
<strong>NLP</strong> in de loop der tijd op basis van ervaringen misschien<br />
nog veranderd? “Nee, in mijn werk ben ik juist<br />
bevestigd in mijn overtuiging dat je zelf verantwoordelijk<br />
bent <strong>voor</strong> hoe je met je ziekte omgaat en dat <strong>NLP</strong><br />
je daarbij kan helpen. <strong>NLP</strong> is overigens niet het enige<br />
middel, zo werk ik ook met Bachbloesems en andere<br />
bloesemtherapieën. Of dat niet zweverig is in vergelijking<br />
met het rationelere <strong>NLP</strong>? Ha, je hebt volkomen<br />
gelijk!,” lacht Brouwer. “Maar ja, het werkt wel bij<br />
bepaalde dingen. Het kan ondersteuning bieden. Ook al<br />
kunnen we de werking niet wetenschappelijk verklaren,<br />
22<br />
ik heb ervaren dat het wel effect heeft. Er zijn nu eenmaal<br />
dingen die wel werken en die we nog niet kunnen<br />
verklaren. Zo dachten we twintig, dertig jaren geleden<br />
ook dat meridianen onzin waren. Totdat we elektrische<br />
velden op het lichaam konden meten. Verschillende<br />
plekken gaven andere vibraties, als je die punten met<br />
elkaar verbindt, juist, dan heb je de meridianen! In<br />
1978, de tijd dat ik met Touch for Health begon, vonden<br />
doktoren het ook maar onzin dat vitamine E goed<br />
zou zijn <strong>voor</strong> het hart. Twintig jaar later kwamen ze<br />
erachter dat het wel degelijk zo was. Als het nog niet<br />
wetenschappelijk bewezen is, wil het nog niet zeggen<br />
dat het niet werkt. Verder vind ik: baat het niet, dan<br />
schaadt het niet. Ik herinner me nog een interview met<br />
mij <strong>voor</strong> de radio uit die tijd. De interviewer had niets<br />
op met alternatieve methoden en stelde dat het probleem<br />
was dat wij veel te veel tijd namen <strong>voor</strong> patiënten!<br />
In de holistische aanpak zetten wij alle lichamelijke<br />
en geestelijke aspecten op een rijtje en evalueren<br />
alle mogelijkheden. De patiënt ervaart inderdaad dat er<br />
naar hem wordt geluisterd en er tijd <strong>voor</strong> hem wordt<br />
genomen in plaats van dat hij een medisch geval is.<br />
Alleen dat al heeft een positief effect. Tijd nemen om<br />
er echt te zijn <strong>voor</strong> iemand, wat is daar fout aan?”<br />
Ouderennetwerk<br />
In deze tijd van marktwerking in de gezondheidszorg is<br />
dat nou juist wat er nogal eens bij in schiet. Effectief<br />
zijn betekent tegenwoordig zo min mogelijk tijd investeren,<br />
want tijd is geld. Is marktwerking in dit licht<br />
<strong>voor</strong> <strong>NLP</strong> en gezondheid dan een kans of een bedreiging?<br />
“Juist een kans!”, antwoordt Brouwer stellig.<br />
“<strong>NLP</strong> is weliswaar een investering in jezelf die even tijd<br />
vergt, maar het levert veel welzijn op. Uiteindelijk zal<br />
het <strong>voor</strong> de gezondheidszorg alleen maar positief zijn<br />
als mensen meer hun eigen verantwoordelijkheid durven<br />
en kunnen nemen hoe om te gaan met hun<br />
gezondheid. Er liggen juist enorme kansen <strong>voor</strong> <strong>NLP</strong> en<br />
gezondheid. Denk in dit kader bij<strong>voor</strong>beeld aan het<br />
welzijn van ouderen. Dat houdt me enorm bezig. Ik<br />
ben zelf ook al wat ouder (67) maar ga echt niet achter<br />
de geraniums zitten! Ja, als je daar <strong>voor</strong> kiest, dan<br />
is daar niks mis mee. Maar als je denkt dat er geen<br />
andere optie is, omdat je als oudere <strong>voor</strong> de maatschappij<br />
toch geen nut meer hebt, dan ben ik het daar<br />
hartgrondig mee oneens. Senioren kunnen juist nog<br />
heel veel betekenen <strong>voor</strong> de maatschappij juist omdat<br />
zij niet zo veel meer moeten, zij kunnen ervaring en<br />
een rustpunt bieden. Ouderen kunnen zich actiever<br />
opstellen naar de maatschappij en elkaar, dat zal hun<br />
eigen welzijn bevorderen. Tegenwoordig verbinden veel<br />
mensen hun identiteit met hun werk. Maar is je werk:<br />
wat je doet of wie je bent? Je ziet dan dat veel mensen<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
na ontslag of hun pensioen in een gat vallen. Dat ze<br />
dan mislukt zouden zijn of niet meer nuttig <strong>voor</strong> de<br />
maatschappij, is een saboterende overtuiging waar je<br />
met <strong>NLP</strong> prima aan kunt werken. <strong>NLP</strong> kan ouderen helpen<br />
hun volledige identiteit te ontwikkelen. Wederom<br />
gaat het erom mensen ervan bewust te maken dat ze<br />
de keuze hebben om anders met dingen om te gaan.<br />
Daarom wil ik een netwerk opzetten waarin ouderen<br />
elkaar kunnen activeren en helpen. Het netwerk kan<br />
zich ook actief opstellen naar anderen dan ouderen om<br />
de schat aan ervaring in te kunnen zetten. Dat kan<br />
heel concreet zijn: een oudere die bij<strong>voor</strong>beeld veel<br />
van zijn stad weet, kan zijn kennis inzetten door toeristen<br />
te begeleiden of andere geïnteresseerden informatie<br />
te geven. Zo iemand ervaart dan dat hij nog<br />
zeker nuttig is en dat is heel belangrijk <strong>voor</strong> zijn welzijn.<br />
Internet kan bij dit netwerk goed worden ingezet.<br />
Ik ben bezig nog meer ideeën te ontwikkelen om<br />
speels met verandering van overtuigingen bij ouderen<br />
om te gaan. Biodanza kan bij<strong>voor</strong>beeld een rol gaan<br />
spelen. Je gaat er nog zeker meer van horen!”<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
Energiebron<br />
Brouwer is een sprankelende, enthousiaste persoonlijkheid<br />
die enorm energiek is, ondanks dat zij niet meer<br />
piepjong is. Waar haalt zij toch die energie vandaan?<br />
“Nou, ook ik merk dat ik niet meer met vier uur slaap<br />
per nacht toekom hoor, maar vijf uur. Tja… je wordt<br />
iets ouder hè. Ik leef zo gezond mogelijk maar eet ook<br />
wel eens een gebakje, ik ontzeg me niet alles. <strong>NLP</strong><br />
helpt mij met moeilijke kwesties om te gaan en kritisch<br />
naar mijn overtuigingen te kijken, dat scheelt veel<br />
negatieve energie. Als ik ergens mee zit, kijk ik naar<br />
mijn virtual question, mijn missie: heb ik hier genoeg<br />
van geleerd? Als het antwoord nee is, nou, dan moet ik<br />
dus doorleren. Is het antwoord ja, dan is het tijd de<br />
ervaring en kennis door te geven aan anderen. Alles<br />
wat ik tegenkom, hoe moeilijk ook, maakt mij uiteindelijk<br />
een betere persoonlijkheid. Ik geloof absoluut dat<br />
als ik de beste Yoka ben die ik kan zijn, ik dan in overeenstemming<br />
ben met het universum en mijn ervaring<br />
en energie kan aanboren om anderen verder te helpen.”<br />
Yoka Brouwer is psychologe, holistisch therapeut<br />
en <strong>NLP</strong>-trainer bij het IEP en is <strong>voor</strong>nemens<br />
om zelfstandig Virtual Questions workshops te<br />
gaan geven.<br />
contact en info:<br />
yokabr@yahoo.com<br />
www.iepdoc.nl<br />
Tekst: Bianca Minkman, freelance journalist<br />
Minkman Journalistieke Producties, Enschede<br />
contact: minkmanjp@home.nl<br />
23
thema: <strong>NLP</strong> & Gezondheid<br />
Anita Pardijs en John Martinus<br />
Het onbewuste en gezondheid<br />
Luisteren naar de signalen van je lichaam<br />
Ineens zijn daar rsi-klachten, krijg je last van een<br />
knie, heb je ernstige keelpijn, hoor je dat je galstenen<br />
hebt, burn-out verschijnselen, de ziekte<br />
van Pfeiffer, een hartritmestoornis. Je kunt op<br />
verschillende manieren kijken naar deze klachten.<br />
Een van de manieren is ze te beschouwen als<br />
boodschap van je onbewuste. Werken met het<br />
onbewuste is een essentieel onderdeel van <strong>NLP</strong>.<br />
Dit artikel gaat over de rol van je onbewuste in<br />
ziek zijn en hoe <strong>NLP</strong> je kan helpen.<br />
Je onbewuste wil het beste <strong>voor</strong> je, we zeggen wel<br />
eens ‘het is je beste vriend’. In <strong>NLP</strong> leer je dat je onbewuste<br />
zorg draagt <strong>voor</strong> je emoties, <strong>voor</strong> je herinneringen,<br />
<strong>voor</strong> je lijf en dat het boven alles streeft naar eenheid;<br />
naar heel zijn. Ziekte kun je zien als niet-heel<br />
zijn. Dit uit zich vervolgens in het lichaam als een<br />
klacht, zoals bij<strong>voor</strong>beeld rugpijn, een allergie of hoofdpijn.<br />
Je zou het ook feedback kunnen noemen van je<br />
onbewuste. Door werkelijk te kijken en te luisteren<br />
naar de lichamelijke klacht en het te interpreteren, kun<br />
je de weg ontdekken om weer heel te worden.<br />
Stap 1: Luisteren en interpreteren<br />
De eerste stap is het luisteren naar de signalen van je<br />
lichaam. Kunnen luisteren vraagt om acceptatie van de<br />
klacht die er nu is, in plaats van het wegdrukken of er<br />
boos over zijn. Het vraagt ook dat je aan de kant van<br />
de oorzaak staat en open staat <strong>voor</strong> het antwoord.<br />
24<br />
Lampje<br />
Twee vragen die vaak al veel licht op de achterliggende<br />
oorzaak werpen, zijn: ‘Wat kan ik door het ziek zijn nu<br />
niet meer doen?’ en ‘Wat moet of mag ik door het ziek<br />
zijn nu wel doen?’<br />
Wat is de boodschap?<br />
Door met je aandacht naar binnen te gaan, door<br />
gewoon even stil te zijn of met behulp van meditatie of<br />
zelfhypnose, kun je onderzoeken wat de positieve<br />
intentie van de klacht is. Wat wil je onbewuste je vertellen?<br />
Bij<strong>voor</strong>beeld bij moeheid; werk je eenvoudigweg<br />
te hard of ben je met dingen bezig die negatieve energie<br />
vragen? Luister en ga als het ware in gesprek met<br />
de klacht. Hoe past de vermoeidheid, de rsi, de rugpijn,<br />
… nu in je leven? Je kunt kijken wat er de afgelopen<br />
tijd gebeurd is en er mogelijk mee te maken heeft;<br />
wat heb je wel en wat heb je niet gedaan? Wat laat je<br />
mogelijk onderbelicht, welk deel van jezelf laat je niet<br />
zien? Wat wil je liever niet doen dat mogelijk juist wel<br />
een oplossing is? Welke emoties spelen er, wat uit je<br />
wel en wat uit je niet?<br />
In <strong>NLP</strong> leer je dat je onbewuste onverwerkte negatieve<br />
emoties onderdrukt om jezelf te beschermen en ze presenteert<br />
als het tijd is om ze te verwerken en ze los te<br />
laten. Is er een emotie waar je nu aandacht aan hebt<br />
te geven? Een aandoening of pijn kan ook een signaal<br />
zijn dat het tijd is om een oud patroon los te laten, om<br />
te vergeven, om afscheid te nemen of om een ander<br />
pad in te slaan.<br />
Als er in het dashboard van je auto een controlelampje brandt, weet je dat<br />
er iets mis is. Je weet ook dat je zo snel mogelijk moet stoppen. Als je zelf<br />
niet handig bent met auto’s zul je naar de garage gaan. Stel nu dat de<br />
monteur alleen het controlelampje weghaalt en zegt: ‘Zo, dat lampje brandt<br />
niet meer, u kunt weer verder’. ‘Ja hallo, zo kan ik het ook, nu is het probleem<br />
natuurlijk nog niet opgelost’, zul je zeggen. Op deze manier kun je<br />
ook naar ziek zijn kijken. Een lichamelijke klacht, pijn en ongemak zijn controlelampjes<br />
die gaan branden. Het heeft geen zin om er boos op te worden<br />
of ze te negeren. Als je er te lang mee doorloopt gaan er mogelijk meer<br />
lampjes branden. Ze zijn er om je aandacht te richten op een achterliggend<br />
probleem en onbewust weet je waar het over gaat.<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
Wat verklap je met je uitspraken?<br />
Let op de taal die je gebruikt. Je vertelt er vaak meer<br />
mee dan je denkt als je zegt dat je de buik ergens van<br />
vol hebt, dat het als een steen op je maag ligt, dat jij<br />
je gal komt spuwen, dat je uit je vel knapt van woede,<br />
dat je er strontziek van bent, dat je iets op je lever<br />
hebt of dat het zwaar op je schouders drukt.<br />
Hoe je het ook kunt bekijken<br />
Niets heeft betekenis behalve de betekenis die jij er<br />
aan geeft. Er zijn boeiende boeken geschreven over de<br />
betekenis van ziekten, zoals ‘De zin van Ziek zijn’ van<br />
Dethlefsen en Dahlke en ‘De sleutel tot zelfbevrijding’<br />
van Beerlandt.<br />
Inspirerend op dit gebied zijn bij<strong>voor</strong>beeld ook de boeken<br />
van Deepak Chopra, Louise Hay, Joseph Murphy en<br />
Brandon Bays. Deze boeken kunnen een handige hulpbron<br />
zijn bij het interpreteren van je klachten. Ze dragen<br />
vele betekenisherkaderingen aan die inzicht geven<br />
in de boodschappen van je onbewuste. Bij<strong>voor</strong>beeld:<br />
Als je niet af en toe figuurlijk je gal spuwt en je boosheid<br />
uit, kun je verbitterd raken en raakt de boosheid<br />
versteend in het lichaam. Uiteindelijk kan het lichaam<br />
letterlijk gal gaan spuwen en galstenen aanmaken.<br />
Een stijve nek kan een uiting zijn van iets waar je<br />
halsstarrig aan vasthoudt door angst of onzekerheid en<br />
waar je niet <strong>voor</strong> wilt buigen.<br />
Ben je bereid breder om je heen te kijken en flexibeler<br />
te zijn?<br />
Stap 2: Reageren en veranderen<br />
Als je zicht hebt op de boodschap van je onbewuste,<br />
vraag jezelf dan af hoe je met de achterliggende oorzaak<br />
van je klacht hebt om te gaan. Daarbij kun je<br />
aandacht geven aan het zowel fysiek, emotioneel,<br />
mentaal als spiritueel niveau. En dat kan natuurlijk<br />
prima naast het opvolgen van je doktersadvies, naast<br />
medicijnen of naast een operatie.<br />
Fysiek<br />
Wat voel je dat je lichaam nodig heeft? Heb je behoefte<br />
aan meer beweging of juist meer rust, is het tijd om<br />
andere voeding te eten, heb je medicatie nodig of een<br />
bepaalde lichamelijke behandeling?<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
Emotioneel<br />
Heeft je ziek zijn te maken met verdriet, boosheid,<br />
angst, schuldgevoel, …? Als je ontdekt dat je klacht<br />
door onverwerkte of niet-geuite emoties komt, ga er<br />
dan mee aan de slag. Je kunt je negatieve emoties,<br />
trauma’s en oude patronen loslaten met behulp van<br />
werken op de tijdlijn of visual squash. Kijk ook welke<br />
hulpbronnen je juist goed kunt gebruiken, maak er<br />
contact mee en integreer ze, bij<strong>voor</strong>beeld met<br />
hypnosetechnieken.<br />
Mentaal<br />
We weten dat lichaam en geest elkaar beïnvloeden. Je<br />
gedachten en je zelfbeeld zijn van grote invloed op je<br />
lichaam en hoe je met je lichaam omgaat, heeft effect<br />
op je geest. Een meisje dat over de ommekeer in haar<br />
anorexiaperiode vertelde, verwoordde het als volgt: ‘Ik<br />
dacht als mijn geest mijn lichaam ziek kan maken, dan<br />
kan het mij ook beter maken.’ Beperkende overtuigingen<br />
en waarden kun je aanpakken met submodaliteiten,<br />
met herkaderen, met tijdlijntechnieken en met<br />
visual squash. Creëer gezonde overtuigingen.<br />
Pas je taalgebruik van binnen en van buiten aan. Je<br />
onbewuste kan geen ontkenning vasthouden en alles<br />
waar jij je tegen verzet wordt groter. Dus wees <strong>voor</strong>zichtig<br />
met bij<strong>voor</strong>beeld ‘ik wil niet ziek zijn, ik ben de<br />
25
thema: <strong>NLP</strong> & Gezondheid<br />
pijn in mijn buik zat, ….’ en met negatieve gedachten<br />
over anderen en de wereld om je heen: je onbewuste<br />
neemt alles persoonlijk op. Je gedachten en woorden<br />
zijn voeding <strong>voor</strong> het lichaam. Wees positief, lief en<br />
voedend <strong>voor</strong> jezelf en <strong>voor</strong> je lijf. Wees dankbaar <strong>voor</strong><br />
je lichaam en de signalen die het je geeft. Uiteindelijk<br />
communiceer je altijd met jezelf!<br />
Spiritueel<br />
Ziek zijn geeft ook de mogelijkheid tot spirituele groei.<br />
Het kan je helpen nader tot jezelf te komen en het kan<br />
je inzichten geven die je meer innerlijke vrede brengen.<br />
Bekijk je ziek zijn en de klachten ook in dit licht.<br />
Hoe past het in je groeiproces en het levenspad dat je<br />
bewandelt? Soms zegt iemand dat hij een heel ander<br />
mens is geworden door zijn ziekte; zachter, echter of<br />
meer zichzelf. Of dat de ziekte een keerpunt was in zijn<br />
leven, dat het inzicht heeft gegeven om een andere<br />
weg in te slaan en dat hij nu weet wat werkelijk<br />
belangrijk <strong>voor</strong> hem is.<br />
Stap 3: Blijf open staan en kijken<br />
Met het werkelijk luisteren naar je onbewuste en de<br />
signalen van je lijf, kies je niet <strong>voor</strong> een quick fix<br />
methode; het is een doorlopend proces. Als klachten<br />
zich weer aandienen, weet dan dat het tijd is om er<br />
opnieuw aandacht aan te geven. Mogelijk op een andere<br />
laag dan je al hebt gekeken. Blijf open staan, wees<br />
flexibel en blijf aan de kant van de oorzaak.<br />
26<br />
Benut ook je kennis van modelleren. Hoe gaan anderen<br />
met ziekte om en wat zijn hun overtuigingen, hun<br />
waarden en strategieën? Er zijn inspirerende <strong>voor</strong>beelden,<br />
in het groot en in het klein, van mensen die zichzelf<br />
hebben kunnen helen door de reis naar binnen te<br />
maken. Een bekend <strong>voor</strong>beeld is Brandon Bays die<br />
haar ervaringen heeft beschreven in het boek ‘De<br />
helende reis’.<br />
<strong>NLP</strong> biedt veel manieren om anders met ziekte om te<br />
gaan, gebruik ze. Wees dankbaar naar je lichaam en je<br />
onbewuste. Je kunt er op vertrouwen!<br />
Anita Pardijs en John Martinus werken beiden<br />
als <strong>NLP</strong>-trainer en personal coach binnen hun<br />
instituut ITAN <strong>NLP</strong> opleidingen.<br />
Ze geven <strong>NLP</strong>-opleidingen in Groningen, Zwolle en<br />
Amersfoort.<br />
info en contact auteurs:<br />
www.itan.nl<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
Een uitspraak van een dankbare cliënt: ‘Na die<br />
sessie met jou, heb ik duidelijk veel meer zelfvertrouwen<br />
in mijn werk en ook de conflicten<br />
met mijn vrouw komen niet meer <strong>voor</strong>.’<br />
Wat doet een dergelijk overduidelijk succes met<br />
jou als <strong>NLP</strong>-er? Ben je blij <strong>voor</strong> die meneer?<br />
Bewijst het jouw genialiteit? Is het de superieure<br />
technologie van <strong>NLP</strong> of is het misschien gewoon<br />
het placebo- effect?<br />
Sociale wetenschappers, met in de jaren zestig de<br />
Britse psycholoog Eysenck <strong>voor</strong>op, stellen dat psychotherapie<br />
haar resultaten dankt aan o.a. placebo-effecten<br />
(het effect van positieve verwachtingen, niet synoniem<br />
met ‘nep’ dus). Voor veel mensen betekent dat<br />
ondubbelzinnig, dat psychotherapeuten charlatans zijn.<br />
Maar de therapeuten (en de coaches) lijden daar niet<br />
onder; sterker nog, er komt alleen maar meer vraag<br />
naar hun diensten.<br />
In het jaar 1999 baarden de psychologen Hubble,<br />
Duncan en Miller opzien met hun analyse hiervan. Zij<br />
onderscheidden vier factoren die het effect van psychotherapie<br />
bepalen:<br />
1 Veranderingen die buiten de therapie plaatsvinden<br />
(bepalen 40% van het effect),<br />
2 De therapeutische relatie (bepaalt 30% van het<br />
effect)<br />
3 Placebo-effect en de verwachting (bepalen 15%<br />
van het effect)<br />
4 Therapeutische technieken en methoden (bepalen<br />
15% van het effect)<br />
Zij menen dat de eigen inbreng van de cliënt buiten de<br />
therapiesessies om cruciaal is. Daarnaast is ook de<br />
therapeutische relatie van grote invloed op het eindresultaat.<br />
Placebo-effecten en de gebruikte technieken –<br />
dat waar therapeuten het altijd over hebben – zijn<br />
minder belangrijk. De vraag is dus: Maken we ons als<br />
<strong>NLP</strong>-ers druk om niks, met al onze technieken? Maakt<br />
het in wezen niet uit wat we doen?<br />
Positief verwachtingskader<br />
In zijn boek Expectation, schrijft de Amerikaanse psychotherapeut<br />
Rubin Battino het als volgt: Het zijn<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
Lucas Derks<br />
Is de cliënt, de therapeut of de methode doorslaggevend?<br />
<strong>NLP</strong>: effectieve placebotechniek<br />
inderdaad niet de technieken, maar de positieve verwachtingen<br />
die de therapeut oproept, die <strong>voor</strong> resultaten<br />
zorgen. Battino baseert zich op effectonderzoek,<br />
zoals dat van de klinisch psycholoog Bruce Wampold.<br />
Ook baseert hij zich op het boek van Duncan, Miller en<br />
Sparks The Heroic Cliënt: ‘Als een cliënt zijn problemen<br />
oplost in psychotherapie, dan komt dat <strong>voor</strong> rekening<br />
van de cliënt en niet door wat de therapeut doet. In de<br />
psychotherapie is de cliënt de held!’ De cliënt wordt<br />
echter alleen de held als hij positieve verwachtingen<br />
van de therapie heeft, aldus Battino. Hij geeft aan hoe<br />
de hulpverlener doelgericht een kader van positieve<br />
verwachtingen kan scheppen.<br />
Voor een <strong>NLP</strong>-er is het creëren van een positief verwachtingskader<br />
net zo goed een techniek als rapport<br />
maken een techniek is om de therapeutische relatie<br />
productief mee te houden. Als het gaat om de letterlijke<br />
stappen om verwachtingen te creëren, dan toont<br />
Battino zich een eclecticus en verwijst hij naar <strong>NLP</strong>,<br />
Ericksoniaanse hypnotherapie, Solution Focused therapy<br />
en Kopp’s Metaphoric Therapy. Een andere vraag die<br />
hij in Expectations beantwoordt, is: als het <strong>voor</strong>al de<br />
verwachtingen zijn die het werk doen, wat <strong>voor</strong> nuttigs<br />
kan je dan nog meer doen in een therapiesessie om de<br />
rest van de tijd te vullen als de verwachtingen al goed<br />
zijn?<br />
27
thema: <strong>NLP</strong> & Gezondheid<br />
Misverstand<br />
Naar mijn mening berust het onderscheid tussen technieken<br />
enerzijds en de overige genoemde beïnvloedende<br />
factoren in psychotherapie anderzijds op een misverstand.<br />
Dat wat die onderzoekers de therapeutische<br />
relatie, de hulpbronnen van de cliënt en diens zelfwerkzaamheid<br />
noemen, worden<br />
immers ook door de therapeut beïnvloed.<br />
Om veranderingen buiten de<br />
therapie te realiseren (extra-therapeutic<br />
change), kun je bij<strong>voor</strong>beeld<br />
uitdagende huiswerkopdrachten<br />
meegeven. Van tevoren kun je cliënten<br />
hun doelstellingen laten formuleren,<br />
e-coaching laten doen, vragenlijsten<br />
laten invullen die tot zelfreflexie<br />
voeren, of ze hun levensverhaal<br />
laten opschrijven. De therapeutische<br />
relatie is afhankelijk van de<br />
‘rapport’-technieken van de therapeut.<br />
Kortom, er is dus eigenlijk<br />
niets wat buiten de methode of de<br />
techniek valt.<br />
Er zijn wel specifieke therapeutische<br />
technieken, zoals in <strong>NLP</strong> Change<br />
personal history, die alleen maar<br />
effect hebben als ze met rapport en in een positief verwachtingskader<br />
worden uitgevoerd, met een cliënt die<br />
er thuis ook nog werk van maakt.<br />
28<br />
Positieve<br />
verwachting<br />
cruciaal <strong>voor</strong><br />
resultaat<br />
therapie<br />
Het placebo-effect wordt ook in de somatische gezondheidszorg<br />
vaak fout geïnterpreteerd. Bij het placeboeffect<br />
gaat het niet om een exotisch fenomeen, maar<br />
om de normale manier waarop mensen genezen.<br />
Wanneer een orthopedisch chirurg bij<strong>voor</strong>beeld een<br />
gebroken been zet, dan helpt dat niets als het eigen<br />
regeneratieve vermogen van zijn<br />
patiënt niks doet. Want dan blijft<br />
het, een goed gezet, maar nog<br />
steeds gebroken been. Maar zo’n<br />
been geneest meestal vanzelf, ook<br />
zonder chirurg, alleen soms schots<br />
en scheef.<br />
In de psychotherapie relativeert<br />
men het belang van de andere factoren,<br />
naast de specifieke technieken,<br />
het (medische) model van aan<br />
de ene kant een indicatiestelling en<br />
aan de andere een therapiekeuze.<br />
Of met andere woorden, als de therapeutische<br />
relatie, de verwachtingen<br />
en de motivatie van de cliënt<br />
goed zijn, dan kan een goede cliënt<br />
ook met de foute techniek zijn problemen<br />
oplossen. Maar met wèl een<br />
goede techniek, echter zònder ‘rapport’,<br />
positieve verwachting en zelfredzaamheid,<br />
gebeurt er niets.<br />
Placebo-nocebo<br />
Jaap Hollander en ik besteedden in ons boek Essenties<br />
van <strong>NLP</strong> (1996) twee hoofdstukken aan dit thema,<br />
onder de titels Placebo-effecten en Nocebo-effecten.<br />
We willen hiermee een praktische vertaling geven aan<br />
het besef, dat een hulpverlener het probleemoplossend<br />
vermogen van zijn cliënt kan activeren en deactiveren.<br />
De vraag is: Wat is het gedrag waarmee een <strong>NLP</strong>-er<br />
iemand kan motiveren om zijn eigen boontjes te doppen?<br />
Het <strong>NLP</strong> onderwijs is sterk gericht op de overigens fantastische<br />
- technieken: we leren logische niveaus,<br />
kerntransformatie enzo<strong>voor</strong>t. Daarbij moeten we<br />
bedenken dat juist die technische kant – met ‘rapport’,<br />
kaderen, huiswerkopdrachten, doelen stellen daarbij<br />
inbegrepen – de kracht van <strong>NLP</strong> is. Mensen die stellen<br />
dat <strong>NLP</strong> te technisch is, hebben er weinig van begrepen<br />
en kunnen beter iets anders gaan doen. Want het gaat<br />
er in <strong>NLP</strong> juist om, ‘vage dingen’ –zoals het scheppen<br />
van een positief verwachtingskader– realiseerbaar,<br />
overdraagbaar en zintuiglijk toetsbaar te maken.<br />
Latente vermogens activeren<br />
Als <strong>NLP</strong> werkt doordat het de latente vermogens van<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
de cliënt activeert en hem motiveert deze te gebruiken<br />
– en er is alle reden om daarvan uit te gaan – dan<br />
kunnen we terecht stellen, dat het een technologie is<br />
waarmee placebo-effecten opgeroepen worden. Of<br />
zoals Milton Erickson het zei: Psychotherapie werkt<br />
door de creatieve hulpbronnen van de cliënt te activeren.<br />
Wanneer een <strong>NLP</strong>-er dit beseft, zal hij automatisch het<br />
positieve verwachtingskader ondersteunen en versterken.<br />
Maar wat hij óók zal doen is de negatieve verwachtingen<br />
(Nocebo-effect: wanneer iemand denkt dat<br />
hij ziek is (of wordt), dan maakt zijn brein dat meestal<br />
net zo goed waar als wanneer hij denkt te gaan genezen)<br />
bij zijn gesprekspartners ontkrachten.<br />
De werkzaamheid van <strong>NLP</strong>-technieken is diep verweven<br />
met het placebo-effect. Immers, de <strong>NLP</strong>-er gaat ervan<br />
uit dat de cliënt reeds over de hulpbronnen beschikt<br />
om zijn probleem op te lossen. Deze basisaanname<br />
impliceert een positieve verwachting bij de coach die<br />
hij of zij als het goed is automatisch op zijn cliënt<br />
overdraagt.<br />
Battino schrijft dat, ook al weet hij wel dat zijn cliënten<br />
soms terugkomen, zijn eigen verwachting bij elke sessie<br />
is: ‘Dit… is de laatste sessie die je nodig hebt!’.<br />
Lucas Derks is sociaal psycholoog, hypnotherapeut<br />
en <strong>NLP</strong>-Master/Trainer en auteur. Hij is een<br />
van de <strong>Nederlandse</strong> pioniers op het gebied van<br />
<strong>NLP</strong>. In 1984 schreef hij het boek ‘Geheime<br />
Psychologie’, waarin de integratie van <strong>NLP</strong> binnen<br />
de sociale wetenschappen centraal staat. Samen<br />
met Jaap Hollander (IEP) schreef hij de standaardwerken<br />
‘<strong>NLP</strong> in Nederland’ (1990) en ‘Essenties van<br />
<strong>NLP</strong>’ (1996). In 2000 publiceerde hij een boek over<br />
het Sociale Panorama dat inmiddels in meerdere<br />
talen is verschenen.<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
meer informatie en contact:<br />
www.sociaalpanorama.nl<br />
sociaalpanorama@hetnet.nl<br />
Literatuur:<br />
Hubble, M.A., Duncan, B.L. en Miller, S.D., 1999, The Heart<br />
& Soul of Change; What works in Therapy.<br />
American Psychological Association, Washington, DC<br />
Battino, R.,2006 Expectation; The Very Brief Therapy<br />
Book. Crown House, Carmarthen, UK.<br />
Derks, L.A.C., Hollander, J. 1996, Essenties van <strong>NLP</strong>.<br />
Servire, Utrecht.<br />
Duncan, B.L., Miller, S.D. en Sparks, J.A. 2004, The Heroic<br />
Client; A revolutionary way to improve effectiveness trough<br />
client-directed, outcome-informed therapy. San Francisco:<br />
Jossey-Bass<br />
Wampold, B.E. 2001, The great psychotherapy debate;<br />
Models, methods and findings. Mahwah, NJ: Lauwrence<br />
Erlbaum Associates.<br />
Lucas Derks<br />
29
thema: <strong>NLP</strong> & Gezondheid<br />
Kees Dullemond<br />
Mindfulness timmert aan de weg<br />
Doen… om simpelweg te Zijn<br />
Maar liefst 800 psychotherapeuten<br />
kwamen erop af: een seminar<br />
eind juni aan de Vrije<br />
Universiteit Amsterdam over<br />
mindfulness. En dat terwijl de<br />
spreker, Jon Kabat Zinn, er vijf<br />
jaar geleden nog geen volle<br />
zalen mee trok, integendeel.<br />
Sinds deze Amerikaanse microbioloog,<br />
zo’n dertig jaar geleden<br />
begon met het geven van mindfulness<br />
trainingen in het<br />
Massachusetts Medical Centre in<br />
de VS is de belangstelling <strong>voor</strong><br />
mindfulness flink toegenomen.<br />
De effectiviteit als het gaat om<br />
stressreductie en de behandeling<br />
van depressies is dan ook bewezen.<br />
Wat kan mindfulness toevoegen<br />
aan <strong>NLP</strong>?<br />
De letterlijke vertaling van ’to be mindful’ is aandachtig<br />
zijn of gewaar zijn. Mindfulness betekent: voluit<br />
levend, in ieder moment gewaar zijn van de ervaring,<br />
accepterend en zonder oordeel, waarbij wij ons niet<br />
identificeren met die ervaring. Op zich is dat niets<br />
nieuws; Eckhart Tolle bij<strong>voor</strong>beeld heeft in zijn boek<br />
‘De kracht van het NU’ acceptatie en leven in het hier<br />
en nu zeer goed beschreven. Een absolute aanrader<br />
om te lezen! Mindfulness is echter ook een methode,<br />
waarin meditatie een belangrijke plaats inneemt als het<br />
resultaat van die methode. Mindfulness heeft zeer<br />
gerichte interventies en oefeningen die je in contact<br />
brengen met ‘zijn’. Geen overbodige luxe, want dikwijls<br />
leven we in een soort trance: we draaien op de ‘automatische<br />
piloot’ onze programma’s af, reageren op<br />
prikkels of vanuit onze emoties. Toch kennen we allemaal<br />
de momenten waarin we mindful zijn. Dat zijn<br />
momenten waarop we volledig in up-time zijn en onszelf<br />
vergeten. Luisteren naar mooie muziek, kijken<br />
naar een mooie zonsondergang, een goeie vrijpartij.<br />
Deze belevingen kunnen ons in contact brengen met<br />
een geluksbeleving, die eigenlijk losstaat van die exter-<br />
30<br />
ne omstandigheid. Het is meer dan vreugde of plezier.<br />
Dieper, echter en meer dan een ‘goed gevoel’.<br />
Lijden en geluk<br />
Mindfulness heeft zijn wortels in het boeddhisme.<br />
Daarom eerst een korte beschrijving van de vier edele<br />
waarheden, de kern van het boeddhisme.<br />
De eerste edele waarheid is de waarheid van het lijden.<br />
De simpele vaststelling dat er lijden is, bewustzijn<br />
van het lijden. Dit lijkt een open deur maar als <strong>NLP</strong>-er<br />
weten we hoe lastig het is om een problem-state goed<br />
helder te krijgen. De eerste stap naar verandering is<br />
de onderkenning van het lijden.<br />
De tweede edele waarheid is de oorzaak van het lijden.<br />
Deze oorzaak is onze fundamentele onwetendheid<br />
over de werkelijkheid. In <strong>NLP</strong>-termen zouden we zeggen<br />
dat we de kaart en het gebied met elkaar verwarren,<br />
of dat we de oppervlakte- en dieptestructuur <strong>voor</strong><br />
de referentiestructuur houden. De kern van die onwetendheid<br />
is ons idee dat we een onafhankelijke Ik<br />
bezitten. Dat we vanuit dat Ik de binnenwereld en de<br />
buitenwereld in bedwang moeten en kunnen houden.<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
De derde edele waarheid is dat er een weg uit dit lijden<br />
is. Deze waarheid is controversiëler dan je op het<br />
eerste gezicht zou denken. Velen hebben de overtuiging<br />
dat de beëindiging van het lijden onmogelijk is.<br />
“Het leven is niet compleet als er geen lijden meer zou<br />
zijn. Zonder dalen geen pieken, wat een saaiheid.”<br />
Alsof je schoenen draagt, die twee maten te klein zijn<br />
omdat het zo fijn is om ze na een lange wandeling uit<br />
te trekken. Of vinden we eigenlijk dat wij het geluk<br />
niet verdienen (een onderzoekje waard)? Of is het calvinisme:<br />
dienen we God door te lijden?<br />
De vierde edele waarheid is de waarheid van het achtvoudige<br />
pad. Dat is de aanwijzing over de ontsnappingsroute<br />
uit dit lijden, waarin mindfulness een<br />
belangrijke plaats inneemt.<br />
Als er lijden is, is er ook geluk. In tegenstelling tot<br />
vreugde en plezier is geluk geen emotionele toestand<br />
die een reactie is op (gedachten over) de buitenwereld,<br />
maar een staat van zijn die het gevolg is van persoonlijke<br />
ontwikkeling. Het is een gekozen respons op de<br />
binnen- en buitenwereld in plaats van een reactie.<br />
Verantwoordelijkheid in plaats van reactiviteit.<br />
Reactiviteit zorgt er<strong>voor</strong> dat je je emoties projecteert<br />
op de buitenwereld en op jezelf met alle destructieve<br />
gevolgen van dien. Geluk is ultieme vrijheid.<br />
Zelfbeeld<br />
In het boeddhisme spreekt men van verstorende emoties.<br />
Deze komen <strong>voor</strong>t uit een neiging van de geest<br />
om zichzelf te zien als een onafhankelijk, afgescheiden<br />
‘Zelf’: het Zelfbeeld. Dit Zelfbeeld hecht zich als een<br />
magneet aan gedachten, gevoelens en ervaringen<br />
zodat dit Zelfbeeld groter en belangrijker wordt. Mijn<br />
gedachten, mijn gevoelens en mijn ervaringen en<br />
belevingen. Emoties zorgen er<strong>voor</strong> dat ons ‘Model<br />
of the World’ intact blijft. Eén van de belangrijkste<br />
lessen die we kunnen leren uit het boeddhisme<br />
is de illusie van dit Zelf. Het Zelf bestaat niet<br />
als onafhankelijke ding. Bandler en Grinder zeiden<br />
al dat als je het niet in een kruiwagen kunt<br />
stoppen, het een proces is. Het Zelf is een <strong>voor</strong>tdurend<br />
proces van constructie, <strong>voor</strong>namelijk vanuit<br />
vergelijkingen met de buitenwereld.<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
Belangrijkste ingrediënten van<br />
mindfulness<br />
De belangrijkste ingrediënten van mindfulness zijn<br />
acceptatie, zijn in het hier en nu en waardebewustzijn.<br />
Acceptatie<br />
Verstorende emoties ontstaan doordat het kunstmatige<br />
Zelfbeeld niet wil of kan aanvaarden wat zich op dit<br />
moment aandient. We keuren de ervaring af, we veroordelen<br />
het en kunnen alleen reactief en automatisch<br />
vanuit onze emoties reageren op wat zich aandient.<br />
Dat betekent vaak dat we ons <strong>voor</strong>al richten op het<br />
object van onze emotie. We projecteren onze emotie<br />
<strong>voor</strong>al naar buiten. Dit is een manier van het Zelfbeeld<br />
om zijn afgescheidenheid te bevestigen.<br />
De plek van onderzoek is de emotie zelf.<br />
Als we echt ja kunnen zeggen tegen de ervaring, kunnen<br />
we ernaar kijken en de emotie zien als een product<br />
van onze geest, meer niet. Door de ervaring te<br />
accepteren, hoeven we ook niet in te grijpen.<br />
Zijn in het hier en nu<br />
Je kunt alleen maar mindful zijn vanuit het Hier en Nu.<br />
Op het moment dat je je zorgen gaat maken over de<br />
toekomst of spijt gaat hebben over het verleden start<br />
het lijden. Lijden heeft zijn wortels in de tijd. Het<br />
Zelfbeeld bezit je verleden. Het is mijn verleden, mijn<br />
pijn, mijn schuld. Het Zelfbeeld bezit ook je toekomst,<br />
bepaalt het slagen of niet-slagen.<br />
Het zijn mijn verlangens en mijn<br />
verwachtingen. Wanneer<br />
31
thema: <strong>NLP</strong> & Gezondheid<br />
je het Zelfbeeld uit het oog verliest verdwijnt de tijd.<br />
Wanneer je in het Hier en Nu bent, vervaagt het<br />
Zelfbeeld.<br />
Waardenbewustzijn<br />
Waardenbewustzijn houdt in dat je<br />
je bewust bent van waar je gewoonlijk<br />
<strong>voor</strong> vlucht en wat je probeert<br />
na te streven. Mindfulness gaat over<br />
het (<strong>voor</strong> een deel) toelaten van wat<br />
je vanuit angst wilt vermijden en het<br />
loslaten van wat je dwangmatig<br />
nastreeft. Je kiest er<strong>voor</strong> te functioneren<br />
vanuit je hoogste waarden,<br />
bij<strong>voor</strong>beeld liefde en mededogen.<br />
Mindfulness:<br />
hoe doe je dat?<br />
Je kunt ‘mindful’ zijn door onthecht<br />
te observeren, je ervaringen te<br />
benoemen en de ervaring volledig<br />
durven te beleven.<br />
Onthecht observeren<br />
32<br />
<strong>NLP</strong> heeft het<br />
gevaar in zich<br />
je te leren je<br />
systematisch<br />
van het geluk<br />
af te keren<br />
Registreer wat er nu gebeurt, de gedachten of gevoelens<br />
die je hebt of wat je via je zintuigen waarneemt.<br />
Interpreteer niet, oordeel niet, neem alleen waar. Wees<br />
gewaar.<br />
Benoemen<br />
Benoem wat je ervaart. Gedachte,<br />
warmte, jeuk aan je neus, geluid,<br />
gedachte, glimlach, staan, stappen,<br />
zitten, stoel etcetera.<br />
Benoem het niet als: ik denk, ik<br />
voel, mijn gedachte of mijn gevoel.<br />
Dit heet defuseren, het loskoppelen<br />
van het Zelf van de ervaring. Met<br />
andere woorden, het loslaten van de<br />
identificatie met de ervaring. Je<br />
bent de ervaring niet, er is een<br />
ervaring. Het is een verschijnsel van<br />
<strong>voor</strong>bijgaande aard.<br />
Participeren<br />
Volledig de ervaring ingaan zonder<br />
de aandacht op het Zelf te richten<br />
met een hoge mate van aanwezigheid<br />
en lef. Ga de verbinding met ‘de ander’ aan in<br />
contact met dit gewaarzijn en in contact met zich<br />
steeds versterkende core-states zoals liefde en mededogen.<br />
Nut mindfulness <strong>voor</strong> <strong>NLP</strong>-ers<br />
In <strong>NLP</strong> krijgen we alle tools in handen om anders te<br />
leren denken, voelen en doen en daarmee een ‘betere’<br />
wereld te scheppen. Het risico hiervan is dat we onze<br />
neiging tot controle voeden. Eén van de meest diepgewortelde<br />
misverstanden is het idee dat we gelukkig<br />
zullen zijn als we alles krijgen wat we willen. Leren<br />
krijgen wat je wilt, is een tussenstap in persoonlijke<br />
ontwikkeling en bewustwording waar je weer aan <strong>voor</strong>bij<br />
zult moeten gaan. Hierin blijven hangen, is een<br />
gevaarlijke valkuil. Geluk is een zijnstoestand en niet<br />
iets wat je kunt verwerven.<br />
We leggen in <strong>NLP</strong> zoveel nadruk op ons denken, voelen<br />
en doen dat we ze onwillekeurig een belangrijkere<br />
plaats in ons leven geven dan ze verdienen. Het Zijn<br />
dreigt naar de achtergrond te verdwijnen. Gedachten<br />
en gevoelens heb je en door meer en meer nadruk te<br />
leggen op dat wat je hebt, maakt dat je je er onwillekeurig<br />
meer mee identificeert. Het zijn mijn gedachten<br />
en mijn gevoelens. Zeker als ik ze ge-upgrade heb met<br />
<strong>NLP</strong>! En als je je gevoelens en gedachten wilt veranderen<br />
omdat je ze niet accepteert zoals ze zijn, accepteer<br />
je jezelf niet zoals je bent.<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
<strong>NLP</strong> heeft in die zin het gevaar in zich je te leren je<br />
systematisch van het geluk af te keren. De illusie van<br />
Ik, Mij en Mijn is een onderbelicht metaprogramma.<br />
Wat is dat Ik dan dat denkt, voelt en doet. Het Zelf is<br />
een proces, een snijpunt van allerlei processen zelfs,<br />
en geen vaste onafhankelijke en afgescheiden entiteit.<br />
Voor je Zelfbeeld is dat een onverdraaglijke gedachte<br />
en het zal zich daar met hand en tand tegen verzetten.<br />
Het zal alles doen om zichzelf te bevestigen, zich in het<br />
centrum van de belangstelling te plaatsen, zich zo<br />
belangrijk mogelijk te laten zijn. Als het niet door de<br />
bevestiging door de buitenwereld is, dan is het wel<br />
door verstorende emoties en gepieker.<br />
Van doen naar zijn<br />
Jon Kabat Zinn noemt het een overgang van ‘humandoings’<br />
naar human-beings. Meer contact met ons<br />
Zelfzijn vergroot ons vermogen om echt in contact te<br />
zijn, zonder van alles te moeten doen. Het Zijn is ook<br />
een plek van toevlucht, het oog in de orkaan waar je<br />
door te oefenen altijd toegang toe hebt, zelfs in de<br />
meest lastige momenten van je leven.<br />
Wakker worden!<br />
Iemand vroeg eens aan de Boeddha: 'Bent U God?'<br />
Boeddha antwoordde: 'Nee, ik ben geen God'<br />
'Als U geen God bent, wat bent U dan wel?<br />
'Boeddha zei: 'Ik ben wakker'<br />
<strong>NLP</strong> kan je helpen met het krijgen wat je wilt, maar<br />
kan je ook helpen in contact te komen met je hoogste<br />
waarden en op een ecologische en effectieve manier<br />
met het hier en nu. <strong>NLP</strong> kan je ondersteunen met het<br />
loslaten van identificaties die je kleiner houden dan je<br />
werkelijk bent.<br />
Denk aan de logische niveaus van Dilts. Alles onder de<br />
streep ben je niet maar heb je en zal je ook weer<br />
kwijtraken, hoe je het ook wendt of keert. Oefen alvast<br />
maar in loslaten!<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
Elkaar versterken<br />
Mindfulness en <strong>NLP</strong> kunnen hand in hand een belangrijke<br />
bijdrage leveren aan gezondheid, welzijn en<br />
geluk. Zij hebben dat afzonderlijk al voldoende aangetoond.<br />
De resultaten van <strong>NLP</strong> zijn u bekend; die van<br />
mindfulness wellicht niet.<br />
De resultaten van mindfulness zijn baanbrekend te<br />
noemen en betreffen een afname van diverse lichamelijk<br />
en geestelijke klachten. Van vermindering van<br />
angstklachten, verminderde kans op terugkeer van<br />
depressies, een verbeterde afweer, minder stress, minder<br />
vermoeidheid en slapeloosheid, meer ontspanning,<br />
kortom meer kwaliteit van leven. Er is zelfs vastgesteld<br />
dat het een gunstige invloed heeft op het terugdringen<br />
van psoriasis.<br />
In de psychotherapie is mindfulness inmiddels ook<br />
bekend. Een combinatie van cognitieve gedragstherapie<br />
en mindfulness wordt wel ‘Derde Generatie<br />
Psychotherapie’ genoemd. Mindfulness is daarbij <strong>voor</strong>al<br />
een ‘niet-talige’ aanvulling. Mindfulness en <strong>NLP</strong> tesamen,<br />
elkaar ondersteunend en bekrachtigend, bieden<br />
ons nog zoveel meer mogelijkheden. Een ijzersterk<br />
koppel dat ons helpt om wakker te worden en om ons<br />
bewustzijn te ontwikkelen. En… om meer liefde en<br />
mededogen te manifesteren. Mooi, toch?<br />
Kees Dullemond is praktiserend boeddhist,<br />
Master-practitioner <strong>NLP</strong>, Transpersoonlijke<br />
coach/counselor en eigenaar en trainer van<br />
trainings- en coachingsbureau Duír Consult.<br />
contact auteur:<br />
kees.dullemond@duirconsult.nl<br />
www.duirconsult.nl<br />
Kees Dullemond<br />
33
thema: <strong>NLP</strong> & Gezondheid<br />
Cathelijne Wildervanck<br />
De Los-op methode<br />
ADHD-centrum Zuid-Holland bewandelt volgens<br />
sommigen een hele nieuwe weg. En toch: ons<br />
verhaal is absoluut niet nieuw. Het verhaal is<br />
namelijk: als je gelooft dat iets niet kan, zul je<br />
zeker gelijk krijgen. Als je gelooft dat iets wél<br />
kan, is er een gerede kans dat je gelijk krijgt. Wij<br />
zijn gestart met de overtuiging dat aan ADHD wel<br />
iets te doen valt, dit in tegenstelling tot de opvatting<br />
van de reguliere wetenschap. De resultaten<br />
zijn, ik zou bijna zeggen uiteraard, veelbelovend.<br />
We hebben inmiddels zo onze eigen recepten van<br />
werken ontwikkeld. Gebaseerd op <strong>NLP</strong> en op<br />
andere methodieken. Zo is ook de methode ontwikkeld<br />
die we als werknaam “de Los-op methode”<br />
hebben meegegeven en die hierna uiteen<br />
gezet wordt.<br />
34<br />
Beeldspraak<br />
In de praktijk van het ADHD-centrum merken we nogal<br />
eens dat mensen datgene wat ze als probleem ervaren<br />
(onbewust) als een metafoor opgeslagen hebben.<br />
Neem bij<strong>voor</strong>beeld de man die bij ons kwam met de<br />
klacht: ‘het is zo’n kermis in mijn hoofd’. Of een collega<br />
die zei dat zijn hoofd aanvoelde als een ontplofte<br />
confettifabriek. Zo zijn er ook mensen die een knoop in<br />
hun buik hebben, iets voelen drukken op hun schouders<br />
of er geen gat meer in zien. Vanuit de <strong>NLP</strong>gedachte<br />
zou je dan bij<strong>voor</strong>beeld aan de hand van drivers<br />
kunnen sleutelen aan de submodaliteiten. En zo<br />
hebben we vaak <strong>voor</strong> elk type probleem een bepaalde<br />
oefening. En merk je ook wel eens dat bij<strong>voor</strong>beeld het<br />
fobiemodel nét niet zo krachtig werkt als je zou hopen?<br />
Of dat een six-step-reframing in wat meer dan die 6<br />
stappen beland? Hoe zou het zijn als je wél binnen de<br />
grenzen van een model kunt werken maar niet de<br />
muren daarvan hoeft te ervaren bij het vinden van een<br />
oplossing? Hoe zou het zijn, als je uitgaat van de<br />
gedachte dat de manier waarop iemand zijn probleem<br />
weergeeft ook de sleutel tot de oplossing geeft? Hoe<br />
zou het zijn als je door nóg dichter bij het ontwerp van<br />
het probleem te blijven, het nog sneller en blijvender<br />
kan oplossen?<br />
Een <strong>voor</strong>beeld uit de praktijk<br />
In een sessie met een jonge vrouw kwam de wens<br />
naar voren ‘iets’ te doen als het gaat om haar studieproblemen.<br />
Ze is zeer gemotiveerd als het gaat om stages<br />
en praktijkopdrachten en zodra ze met de studieboeken<br />
aan de slag gaat, gaat het ‘mis’.<br />
Coach: Wat is het eerste dat je doet of voelt als je<br />
gaat beginnen met studeren?<br />
Cliënt: Dan is het alsof alles in mijn lichaam<br />
samentrekt en spant. Ik krijg een gevoel<br />
van spanning in mijn buik en krijg geen<br />
lucht meer.<br />
Cliënt wil nog veel meer vertellen en begint te<br />
‘ratelen’ en gaat snel weg bij dat onplezierige<br />
gevoel. Logisch! Ik ga over naar de volgende ‘zet’.<br />
Coach: En hoe zou je je voelen als dat er niet meer<br />
zou zijn?<br />
Cliënt: O heerlijk, dan zou ik me ontspannen voelen.<br />
Vrij!<br />
Cliënt begint weer van alles te vertellen en gaat<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
weg bij dat gevoel van ontspannen en vrij. Dus<br />
toch nog een andere insteek kiezen. Mijn ervaring<br />
is namelijk dat als je vraag echt ‘raak’ is, de cliënt<br />
als vanzelf met zijn aandacht bij de waarneming<br />
blijft.<br />
Coach: Dat gevoel in je buik, is dat alleen een<br />
gevoel of heb je daar ook een beeld bij?<br />
Cliënt: Dat is alleen een gevoel, ik heb daar geen<br />
beeld bij<br />
Coach: En stel dat je bij dat gevoel een beeld zou<br />
hebben: wat zou dat dan zijn?<br />
Cliënt: (gaat duidelijk even naar binnen om hier<br />
een antwoord op te vinden. Nu zijn we<br />
‘echt’ begonnen, na enige tijd). Dat ziet<br />
eruit als een korset, zo eentje met van die<br />
touwtjes aan de achterkant.<br />
Coach: Wat zou je met dat korset willen doen?<br />
Cliënt: Een schaar pakken en doorknippen<br />
Coach: Ga je gang<br />
Cliënt staart ongeveer een minuut en begint dan te<br />
lachen: het lukt niet!<br />
Coach: Als iets er al zolang zit kan ik me <strong>voor</strong>stellen<br />
dat het even tijd vraagt<br />
Cliënt gaat ongevraagd weer ‘verder’ en na weer<br />
een minuut: zo, het is doorgeknipt.<br />
Coach: Waar is het nu?<br />
Cliënt: Het ligt op de grond.<br />
Coach: En hoe voelt het nu in je buik?<br />
Cliënt: Ik krijg lucht! Er is ineens ruimte en al het<br />
vet mag weer lekker lubberen! Dit voelt<br />
echt super lekker! (dit is ook zeer duidelijk<br />
te zien aan de hand van fysiologie, ademhaling,<br />
etc.)<br />
Cliënt komt uit zichzelf weer terug met haar aandacht<br />
in de ruimte (up-time). Ik vraag haar of we nog iets<br />
moeten doen met haar studievraag. Ze geeft aan dat<br />
ze vindt van niet en dat het gewoon even tijd nodig<br />
heeft dat alles in haar buik zich reorganiseert.<br />
Na enige tijd praten voel ik me toch geroepen een<br />
vorm van future-pace te doen. Ik vraag haar zich <strong>voor</strong><br />
te stellen dat ze gaat studeren en vraag haar wat ze<br />
ziet. Aan haar fysiologie (kalibreren) is duidelijk dat er<br />
nu wél een prettig beeld ontstaat. Ik vraag ernaar in<br />
structuur: is het kleur of zwart/wit, is het dichtbij of<br />
ver weg etcetea. Uit al haar reacties blijkt dat de submodaliteiten<br />
prettig zijn.<br />
Toch heb ik nog even de vraag gesteld: als dit beeld,<br />
dat al zo prettig is, op een of andere manier nóg<br />
krachtiger zou kunnen zijn zodat het nog meer <strong>voor</strong> je<br />
werkt, wat zou je er dan nog aan veranderen of toevoegen?<br />
Antwoord: niets, het is goed zo!<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
The menu is not the meal<br />
Natuurlijk is in bovenstaande veel <strong>NLP</strong> te herkennen.<br />
Vaak vullen we aan met systemisch werk en traumawerk,<br />
en ook oplossingsgericht werken/milton-taal<br />
krijgt een belangrijke plek. En wat is dan de reden dat<br />
dit in elk geval in onze ervaring zoveel krachtiger werkt<br />
dan met bestaande <strong>NLP</strong>-modellen?<br />
Mijn verklaring is dat bovenstaand werk veel directer<br />
aansluit bij en werkt met het niveau van dieptestructuur<br />
zoals door Chomsky omschreven. Cliënten laten<br />
vaak ook blijken dat ze het gevoel hebben dat ik ze zo<br />
goed begrijp terwijl ik vaak geen flauw benul heb waar<br />
ze mee bezig zijn. Ik denk dan bij<strong>voor</strong>beeld aan een<br />
cliënt die het zo lastig vond om prikkels te filteren. Ik<br />
vroeg haar waar prikkels binnenkomen en toen gaf ze<br />
aan dat dat in haar rechteroor was. Ik vroeg hoe ze<br />
daar informatie filterde en ze gaf aan dat er een deur<br />
zat. Op de vraag of dat is hoe ze het wilde, gaf ze aan<br />
dat het handiger was dat het een draaideur zou zijn en<br />
riep daarna dat een kantelraam natuurlijk nog beter<br />
was. Ze keek me aan met een triomfantelijke blik alsof<br />
dat <strong>voor</strong> mij ook vanzelfsprekend zou zijn!<br />
Veel therapieën gaan er vanuit dat je enig begrip zult<br />
moeten hebben van de dieptestructuur wil je goed met<br />
de cliënt kunnen werken. Bij de helende reis is er een<br />
moment dat je door het probleem heen moet vallen.<br />
Een metafoor die <strong>voor</strong> mij niet werkte en waarbij ik me<br />
afvroeg of ik ooit eerder een probleem had opgelost<br />
door er ‘doorheen’ te gaan. Wat te doen als jij er ach-<br />
35
thema: <strong>NLP</strong> & Gezondheid<br />
terlangs wil, onderdoor of het gewoon weg kunt blazen?<br />
Ik merkte dat de <strong>voor</strong>geschreven beeldspraak<br />
<strong>voor</strong> mij in elk geval niet werkte en vast <strong>voor</strong> meer<br />
ook mensen niet. Ik bedacht me dat dit wel eens de<br />
reden zou kunnen zijn dat vrijwel elke methodiek aanhangers<br />
heeft en ook mensen die er ‘niets’ mee kunnen.<br />
Helende reis, voice dialoque, sociaal panorama,<br />
TA, archetypen van Jung, innerlijk kind: het zijn allemaal<br />
abstracties die de cliënt weer terug zal moeten<br />
vertalen naar zijn ‘gebied’. Zelfs als <strong>NLP</strong>-er zijn we<br />
nogal eens geneigd <strong>voor</strong> de cliënt te bepalen wat goed<br />
<strong>voor</strong> hem of haar is. Wij bepalen wat iemands ‘drivers’<br />
zijn en hoe de cliënt dus het probleem (letterlijk!) kleiner<br />
kan maken, verder weg kan zetten of lichter kan<br />
zien. En hoe zou het zijn als je er<br />
vanuit gaat dat dat helemaal niet<br />
nodig is? Als iemand zegt: ‘ik zit<br />
enorm op slot’, is dat <strong>voor</strong> ons voldoende<br />
om dan te vragen ‘en is dat<br />
hoe je het zou willen"? Zo nee: wat<br />
zou je er mee willen doen’? De cliënt<br />
kan vervolgens zelf het proceswerk<br />
doen en je sluit nog meer aan bij<br />
iemands <strong>voor</strong>keurmanier om situaties<br />
en emoties aan zichzelf weer<br />
te geven.<br />
Werk dit blijvend zou je je kunnen<br />
afvragen? Wat zo mooi is om te zien, is dat bij het veranderen<br />
van het beeld er lichamelijk vaak heel veel<br />
gebeurd. Kennelijk vindt er op een diepe laag zo’n<br />
krachtige herkadering plaats. Het laten verdwijnen van<br />
een snelkookpan, het doorknippen van het korset of<br />
het afbreken van een kermis laat heel veel dat daar<br />
mee verbonden was óók verdwijnen. Was ik in het<br />
begin nog verbaasd dat het zoveel effect had, nu sta ik<br />
er absoluut niet meer van te kijken. En blijkbaar weet<br />
het lichaam heel goed wanneer het écht goed is opgeruimd.<br />
36<br />
Het recept<br />
probleemweergave<br />
is<br />
de sleutel tot<br />
de oplossing<br />
Vanuit de aanpak in ons dagelijkse werk is er een stramien<br />
ontstaan dat in een aantal stappen te omschrijven<br />
valt. Natuurlijk is dit recept niet de enige weg naar<br />
Rome en ‘slechts’ een instrument. Wie een messenset<br />
koopt is nog geen sterkok. Wel levert dit een instrument<br />
op dat prachtig geïntegreerd kan worden in<br />
andere benaderingen en soorten van therapie en kernachtig<br />
verandering kan creëren.<br />
1. Wat is het op te lossen probleem?<br />
Vraag de cliënt het probleem/de ongewenste emotie<br />
te definiëren. Dat kan doorgaans snel en in<br />
maximaal één zin. Of het van belang is om door te<br />
vragen zodat je bij het wérkelijke<br />
probleem komt, kun je natuurlijk op<br />
basis van andere modellen en eerdere<br />
ervaring beoordelen. Het doet<br />
overigens niet ter zake of je het probleem<br />
begrijpt, immers alles wat de<br />
cliënt je vertelt is op niveau van<br />
oppervlaktestructuur en dus niet het<br />
niveau waarmee je wilt werken.<br />
2. Op zoek naar de<br />
dieptestructuur<br />
Vraag aan de cliënt: dat probleem of<br />
die emotie, heb je daar een beeld bij<br />
of een bepaald gevoel in je lichaam? Dat is ALTIJD<br />
het geval. Als dat in eerste instantie niet het geval<br />
is kun je de cliënt er naartoe leiden met bij<strong>voor</strong>beeld<br />
vragen uit het oplossingsgericht werken of<br />
vanuit traumawerk <strong>voor</strong>bereiden dat de cliënt weer<br />
meer in staat is contact te maken zijn eigen waarneming.<br />
Blijf <strong>voor</strong>al uit de inhoud, een beschrijving<br />
is voldoende. Zoals Bandler zegt: “the menu is not<br />
the meal”.<br />
3. Wat zou je anders willen?<br />
Als de cliënt het beeld of het gevoel omschreven<br />
heeft, vraag dan of dat is zoals hij/zij het wil. Het<br />
antwoord is vrijwel altijd: “NEE, dit is niet zoals ik<br />
het wil”. Vervolgens kun je vragen: Hoe wil je het<br />
dan wel/wat zou je er aan willen doen?<br />
Elke gedachte die opkomt is goed. Vaak wil de<br />
cliënt het beeld/gevoel weg hebben of veranderen<br />
zodanig dat het wél functioneel is. Dan antwoord ik<br />
meestal: ga je gang. Soms gaat iemand dan aan<br />
de slag en vaak vinden mensen dat zo gek dat ze<br />
wat hulpvragen nodig hebben.<br />
4. Afsluiten<br />
Je kunt de cliënt vragen of het goed is zo of dat er<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
nog wat meer nodig is. Ook hier hoef je vaak geen<br />
suggesties aan te dragen, de cliënt voelt het zelf<br />
wel. Soms heeft het even tijd nodig.<br />
Ons advies is om niet na te praten, want dat trekt<br />
het veranderproces weer naar het cognitieve.<br />
Of zoals Einstein zei: “een probleem wordt per<br />
definitie opgelost met een andere manier van<br />
denken dan de manier waarmee het probleem<br />
gecreëerd is.”<br />
Hoe nieuw is nieuw<br />
Wie een kookboek schrijft, ontdekt niet de aardappel!<br />
Hooguit ontdek je exotische en minder bekende groenten.<br />
Ons recept is gebaseerd op veel bekende en sommige<br />
wat minder bekende stromingen en theorieën.<br />
Het is een mix van alles wat we in de loop der jaren<br />
opgepikt hebben. <strong>NLP</strong> speelt daarbij een belangrijke<br />
rol, en dan <strong>voor</strong>al omdat je als <strong>NLP</strong>-er gewend bent om<br />
processen te begeleiden vanuit rapport, met het oog<br />
op structuren van communicatie in plaats van inhoud<br />
en met de vaardigheid tot kalibreren wat er bij de<br />
cliënt gebeurd. Inhoudelijk vinden we in onze aanpak<br />
ook systemisch werk, Solution Focused Brief Therapy,<br />
clean language en somatic experience terug. De kracht<br />
van de methode zit onder meer in:<br />
1. je doorloopt een continu proces van tientallen ‘Test<br />
Operate Test Exit’-trajecten. Je kunt dus heel snel<br />
bijstellen als een ingang <strong>voor</strong> een cliënt ‘niet<br />
werkt’.<br />
2. je laat zowel structuur als inhoud <strong>voor</strong> 100% bij de<br />
cliënt en begeleidt alleen het proces. Je hebt veel<br />
minder te maken met keuze van <strong>voor</strong>-gedefinieerde<br />
technieken en kunt daardoor nog veel vloeiender<br />
volgen en leiden.<br />
3. vergaande integratie van de <strong>voor</strong>onderstelling dat<br />
iedereen alle hulpbronnen al in zich heeft, zelfs als<br />
het gaat om het proces om weer met (de visuele<br />
weergave van) die hulpbronnen in contact te<br />
komen.<br />
Als begeleider neem je dan de rol om te faciliteren dat<br />
een cliënt er ook daadwerkelijk ‘bij’ kan en dat het proces<br />
oplossingsgericht blijft. Met name dat laatste<br />
maakt dat instrumenten vanuit <strong>NLP</strong>, Systemisch werk,<br />
SFBT en somatic experience <strong>voor</strong> ons van groot belang<br />
zijn.<br />
Gezondheid<br />
Vaak komen mensen bij ons centrum als ze al een heel<br />
lang traject achter de rug hebben. Niet altijd is het<br />
leuk om dan te horen dat verandering vaak snel gerealiseerd<br />
kan worden. Als <strong>NLP</strong>-ers weten we allemaal<br />
hoe snel verandering kan gaan, zeker als je de juiste<br />
chunck(grootte) te pakken hebt. Misschien juist daar-<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
om verbaas ik me over wat in het paradigma van veel<br />
mensen ‘niet kan’. Immers wat bij<strong>voor</strong>beeld een eeuw<br />
geleden als wetenschappelijke waarheid gold, is nu<br />
veelal achterhaald. En andersom dacht men vroeger<br />
van veel dat het niet mogelijk was, terwijl dat nu de<br />
normaalste zaak van de wereld is. Denk aan het<br />
bestaan van bacteriën, de wereld die echt niet plat<br />
bleek te zijn, communicatie via een draadje of de<br />
kraamvrouwenkoorts die te <strong>voor</strong>komen zou zijn door<br />
meer hygiëne. De kans is groot dat datgene waarvan<br />
we nu zeggen dat het niet kan, over honderd jaar boerenwijsheid<br />
is. Mijn persoonlijke missie is om de grenzen<br />
steeds verder op te rekken als het gaat om geestelijke<br />
en lichamelijke gezondheid. We hebben nu positieve<br />
ervaring met ‘ziektes’ als ADHD, ADD, depressie,<br />
borderline, etc. We zetten ook stappen op het pad van<br />
datgene dat als nog meer somatisch beschouwd wordt<br />
bij<strong>voor</strong>beeld RSI, migraine, rugklachten en autoimmuunziekten.<br />
Ongetwijfeld heeft dat wat Deepak Chopra beschrijft<br />
als kwantumgenezing ook een structuur. Wat mij<br />
betreft gaan we die structuur snel doorgronden!<br />
Cathelijne Wildervank, Master Practitioner, is<br />
mede-oprichter van het ADHD-centrum<br />
Zuid-Holland. Het centrum biedt individuele<br />
begeleiding, maar ook opleidingen <strong>voor</strong> ADHD-ers,<br />
ouders en professionals.<br />
<strong>voor</strong> meer info: www.adhd-zh.nl<br />
contact auteur: c.wildervanck@adhd-zh.nl<br />
37
thema: <strong>NLP</strong> & Gezondheid<br />
Gil Olaerts<br />
<strong>NLP</strong> en Gezondheid<br />
Onze gezondheid is een kostbaar bezit.<br />
Regelmatig hoor je mensen zeggen: “Oud worden<br />
is niets, zolang we maar gezond blijven”. Voor<br />
veel mensen hangt hun leven van hun gezondheid<br />
af en laat ons eerlijk zijn; het leven is eenvoudiger<br />
met een goede gezondheid.<br />
Lichamelijke pijn of letsel halen bij de meeste<br />
van ons hun mentale kracht, zelfvertrouwen en<br />
veerkracht naar beneden. In dit artikel lees je dat<br />
<strong>NLP</strong> een uitstekend hulpmiddel is om inzicht te<br />
krijgen in de onderliggende structuur van onze<br />
ziekte-symptomen en om onze gezondheid te<br />
optimaliseren.<br />
Ziekte; een verstoring van<br />
energievelden?<br />
Elk ziektesymptoom wijst op een verstoring van de<br />
persoonlijke energievelden.<br />
Via acupunctuur zijn wij ons bewust geworden van de<br />
energievelden die door en/of rond ons fysieke lichaam<br />
stromen. Elke ziekte of symptoom zou te maken hebben<br />
met een teveel en/of te weinig aan energie op<br />
specifieke punten op ons lichaam. Deze zijn gerelateerd<br />
met het orgaan dat de oorzaak zou zijn van het<br />
symptoom.<br />
38<br />
Ook homeopathie, reiki, neuraaltherapie en anderen<br />
zijn geneeswijzen die gebaseerd zijn op het genezen<br />
van een verstoring in het energetisch evenwicht van de<br />
mens.<br />
Hierbij kun je de mens in een vereenvoudigd model<br />
zien als: componenten van gevoelens, denken en<br />
lichaam. Deze drie variabelen of aspecten weerspiegelen<br />
het mens-zijn van dat ogenblik en staan niet lineair<br />
tegenover elkaar ook al lijkt het soms dat het ene de<br />
oorzaak is en het andere het gevolg. Ze functioneren<br />
eerder als een “holon”. Holons zijn op zich staande<br />
gehelen die met elkaar verbonden zijn en een uitdrukking<br />
zijn van een mens. (Een holon is een Griekse uitdrukking<br />
<strong>voor</strong> iets dat tegelijkertijd een geheel en een<br />
onderdeel is.) Elke verandering in één van de holons<br />
verandert het geheel waarvan ze deel uit maken en<br />
omgekeerd.<br />
Ziekte en gezondheid als externe<br />
manifestatie en gedrag<br />
We kunnen een incongruentie tussen het gezegde en<br />
de bijhorende gevoelens van iemand herkennen via<br />
‘minimal cues’. Dit zijn kleine, zintuiglijk waarneembare,<br />
fysieke veranderingen van die persoon. Zo kun je<br />
de ziektesymptomen beschouwen als de externe manifestatie<br />
of de fysieke uitdrukking van de bewuste en/of<br />
onbewuste interne processen van de mens. Ofwel het<br />
concreet worden van een abstract bewust en/of onbewust<br />
denken. Dit is, in <strong>NLP</strong>-termen, het ‘complex equivalence’<br />
van een criterium; het zintuiglijk specifieke<br />
equivalent van een persoonlijke waarde.<br />
Het fysieke niveau van de mens is dus een weergave<br />
van zijn denken en/of gevoelens en omgekeerd.<br />
Stel dat een mens beschikt over 100% energie. Als één<br />
van de aspecten van het “menselijk zijn” extra energie<br />
nodig heeft, gaat dit ten koste van de andere aspecten.<br />
Zo kan een mens zich moe en uitgeput voelen<br />
door het vele piekeren of door lichamelijke letsels.<br />
Bij<strong>voor</strong>beeld; je ligt in een tent in de Afrikaanse savanne<br />
en je hebt een zware bacteriële infectie met hevige<br />
diaree als gevolg. Je hoort het krachtige gebrul van<br />
een leeuw buiten je tent. Op dat ogenblik nemen de<br />
hersenen de beslissing om de overblijvende energie te<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
richten op een ontsnapping aan de leeuw. Voor het<br />
gegrom ging alle aandacht naar het overwinnen van de<br />
bacteriën. Je was niet in staat om overeind te komen.<br />
Het gegrom geeft je de energie om vuur te maken of<br />
in je auto te geraken en weg te vluchten of om gelijk<br />
welke andere oplossing te verzinnen. Het zal je lichaam<br />
niets opleveren als je nu verder je energie steekt in<br />
het overwinnen van de bacteriën als de leeuw je kan<br />
oppeuzelen. Het lichaam stopt dus de strijd tegen de<br />
bacteriën en mobiliseert energie om de confrontatie<br />
met de leeuw te kunnen vermijden.<br />
Symptomen en<br />
<strong>NLP</strong> <strong>voor</strong>onderstellingen<br />
Wat geeft nu een verandering in één van de aspecten<br />
van ons mens-zijn?<br />
Zoals we in <strong>NLP</strong> cursus gezien hebben, wordt elk<br />
gedrag bewust of onbewust gestuurd en kan je lichamelijke<br />
symptomen van ziekte vergelijken met een<br />
gedrag.<br />
1 Aan de basis van elk gedrag ligt een positieve<br />
intentie: Stel dat elk symptoom, elke ziekte eigenlijk<br />
een positieve intentie heeft t.o.v. je totaliteit, je<br />
mens-zijn.<br />
2 Mensen maken de beste keuze die ze op dat ogenblik<br />
hebben: het onderbewuste maakt een <strong>voor</strong><br />
hem beste keuze van dat ogenblik. Het herkent<br />
enkel de ziekte als middel om aan de intentie te<br />
voldoen.<br />
3 De wereldkaart is niet de wereld: Het onderbewuste<br />
handelt vanuit zijn eigen model van de wereld,<br />
opgebouwd uit vroegere ervaringen, gedachten en<br />
patronen. De gedachten, ideeën, overtuigingen die<br />
de persoon heeft meegekregen vanuit de omgeving<br />
en ervaringen vanuit zijn kinderjaren, of zelfs uit<br />
vorige levens kunnen de keuze bepalen.<br />
Vergeet niet dat ook baby’s met een verleden ter<br />
wereld komen. Steeds meer komt de wetenschap<br />
tot de ontdekking dat er een energetische overdracht<br />
is van informatie die in de cellen wordt<br />
opgeslagen.<br />
4 Falen bestaat niet, er is alleen feedback: Een<br />
symptoom of ziekte is een leerpunt.<br />
5 Mensen hebben de hulpbronnen; de middelen om<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
hun doelstellingen te bereiken: Het onderbewuste<br />
heeft alle middelen om zijn positieve intentie te<br />
verwezenlijken.<br />
6 De betekenis van je communicatie is het effect dat<br />
je bereikt, onafhankelijk van je intentie: De ziekte<br />
is het effect dat het onderbewuste bereikt en is<br />
onafhankelijk van zijn intentie.<br />
7 Kracht is de kunst om resultaten te bereiken zoals<br />
we ze bedoeld hebben: het onderbewustzijn heeft<br />
de flexibiliteit om het doel te bereiken, zo kan<br />
depressie tot kanker leiden en huiduitslag tot<br />
astma, indien de boodschap van de symptomen<br />
niet begrepen wordt, verandert het onderbewuste<br />
zijn koers.<br />
39
thema: <strong>NLP</strong> & Gezondheid<br />
8 Er is altijd een andere keuze mogelijk: Dit heeft tot<br />
gevolg dat de symptomen ook steeds kunnen verdwijnen<br />
en er andere middelen zijn om de positieve<br />
intentie waar te maken.<br />
Symptomen en de (neuro)logische<br />
<strong>NLP</strong>-niveaus<br />
Laat ons als <strong>voor</strong>beeld eens “migraine” plaatsen op de<br />
neurologische niveaus:<br />
1 OMGEVING:<br />
Vanuit de omgeving kan migraine als een patroon<br />
overgedragen zijn. “Als je teveel koffie drinkt krijg<br />
je migraine” of “van rode wijn krijg je migraine” of<br />
“te weinig slaap geeft migraine”. Enzo<strong>voor</strong>ts. Het<br />
zijn overtuigingen die vanuit de omgeving komen<br />
en invloed hebben op de persoon. In de omgeving<br />
kan migraine zo vanzelfsprekend zijn dat het<br />
abnormaal zou lijken als je het niet had.<br />
2 GEDRAG:<br />
Kinderen nemen het rolpatroon van de ouders over<br />
en als de ouder geplaagd werd met migraine kan<br />
dit patroon/gedrag onbewust zijn overgenomen.<br />
40<br />
Ook op kortere termijn kan een gedrag een vast<br />
patroon worden. Het kind kan ondervonden hebben<br />
dat migraine of zware hoofdpijn hem de kans geeft<br />
om te ontsnappen aan huiselijke klusjes. Dit<br />
gedrag zal zich later, bij de volwassene manifesteren,<br />
meestal onbewust, indien hij/zij verplicht voelt<br />
taken te volbrengen waar hij niet achter staat.<br />
Ik weet dat velen nu zullen zeggen dat migraine<br />
erfelijk is. De nieuwe wetenschap ontdekt steeds<br />
meer dat ons denken en onze gedachtegang het<br />
DNA in de cel kan veranderen. Met name de ontdekking<br />
dat er een omzetting plaatsvindt in het<br />
RNA DNA onder invloed van langdurige voedingspatronen<br />
en/of gemoedstoestanden op de chemicaliënhuishouding<br />
in de cel. Deze ontdekking in de<br />
microbiologie doorprikt het Darwinisme en opent de<br />
deur naar overerfbaarheid van aangeleerd gedrag.<br />
Wie zegt dat het patroon zich niet energetisch in<br />
ons celgeheugen heeft vastgezet?<br />
3 CAPACITEITEN:<br />
Het onderbewuste kan zijn toevlucht zoeken in een<br />
migraine aanval als er capaciteiten van de persoon<br />
in gedrang komen. De angst om te falen, niet<br />
bekwaam te zijn kan leiden tot migraine. Velen wijten<br />
het aan de stress, de spanning die bij<strong>voor</strong>beeld<br />
gepaard kan gaan bij spreken in het openbaar. Die<br />
stress zou de oorzaak van de migraine zijn. Wat<br />
maakt dat die stress zo hoog oploopt? Ontstaat de<br />
stress door twijfel aan de capaciteiten en/of omwille<br />
van angst om als een gieter af te gaan?<br />
4 CRITERIA:<br />
De overtuigingen van de omgeving kunnen opgenomen<br />
worden in het eigen waardesysteem rond<br />
gezondheid, rond veiligheid en zekerheid. “Je kan<br />
niet gezond zijn, als je goedkope wijn drinkt.” Het<br />
fabeltje dat een vrouw hoofdpijn krijgt als de man<br />
seks wil, kan je ook zien als een vlucht. Het is een<br />
‘away from’ het verstoren van de relatie op het<br />
ogenblik dat de man seks wil en de vrouw er niet<br />
aan toe is.<br />
5 IDENTITEIT:<br />
Als de vrouw haar identiteit legt op het gebied van<br />
de perfecte echtgenote, kan migraine helpen op het<br />
ogenblik dat ze aan haar eigen perfectie niet kan<br />
voldoen.<br />
6 MISSIE:<br />
Als de zin van het bestaan in vraag gesteld wordt<br />
dan kan dit tot lichamelijke symptomen leiden.<br />
Hetzelfde symptoom kan zijn manifestatie krijgen vanuit<br />
een ander neurologisch niveau.<br />
Het is goed om daarmee rekening te houden, het<br />
bepaalt namelijk de keuze <strong>voor</strong> een efficiënte oefening.<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
Enkele <strong>voor</strong>beelden:<br />
• Een migraine die zich op gedragsniveau bevond<br />
verdween door een ‘six step’. Deze vrouw kreeg<br />
steeds migraine als ze de situatie niet meer onder<br />
controle had. Het creatieve deel<br />
bracht drie nieuwe gedragingen<br />
naar haar bewustzijn: meditatie,<br />
naar de vogels luisteren en gaan<br />
wandelen. Bij de eerste nieuwe<br />
zware confrontatie met haar<br />
zoon ging ze spontaan naar buiten<br />
om te wandelen en begon te<br />
luisteren naar de vogels. Ze vertelde<br />
dat ze moest lachen omdat<br />
het nacht was en toen hoorde ze<br />
de uil roepen. “Normaal lig ik<br />
dagen in bed gekluisterd door<br />
een zware aanval na zo’n een<br />
confrontatie, nu heb ik gewoon<br />
verder gewerkt.”<br />
• Een vrouw met een zwaar astma<br />
verleden dat dateerde vanuit<br />
haar kinderjaren, is na het lopen<br />
van de neurologische niveaus<br />
(een oefening op basis van de<br />
neurologische niveaus) gaan joggen<br />
zonder verstuiver. Daar<strong>voor</strong> diende ze tijdens<br />
het joggen regelmatig haar medicatie te inhaleren<br />
om te kunnen ademen. Ook de aanvallen bleven<br />
weg.<br />
Het <strong>voor</strong>deel van deze oefening is dat de persoon<br />
inzicht krijgt over zijn/haar gedrag in een bepaalde<br />
omgeving en dit vanuit elk neurologisch niveau. Bij<br />
de terugkeer op het omgevingsniveau ervaart de<br />
persoon geen enkele noodzaak meer tot het oude<br />
gedrag en ziet zichzelf in een nieuw meer geschikter<br />
gedrag.<br />
• Een borstkankerpatiënte is reeds jaren stabiel door<br />
een criteriumspin op angst <strong>voor</strong> confrontatie. Het<br />
vermijden van confrontatie binnen haar relatie had<br />
haar zoveel opgekropte gevoelens bezorgd die haar<br />
juist weghielden van de verlangde harmonie. Deze<br />
oefening leverde haar een nieuwe attitude in haar<br />
huwelijk op. Door het aangaan van de <strong>voor</strong> haar<br />
noodzakelijke confrontatie van dat ogenblik stopte<br />
ze de verkankering van haar lichaam.<br />
Soms kan een simpele oefening de kern raken en de<br />
noodzakelijke verandering in het celgeheugen teweeg<br />
brengen. Soms echter is een omweg aangewezen.<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
<strong>NLP</strong> om<br />
onderliggende<br />
processen<br />
bloot te<br />
leggen<br />
• Een vrouw wou van het roken af omwille van een<br />
chronische hoest. Na de ecologiecheck bleek de<br />
vrouw hier niet klaar <strong>voor</strong> te zijn. Het roken was<br />
het enige middel om zich terug te trekken uit het<br />
kantoor waar haar man en haar ouders steeds in<br />
conflict lagen. Het bedrijf was van<br />
haar ouders en zij en haar man<br />
werkten in dit bedrijf. Ze stikte als<br />
het ware in een omgeving waar ze<br />
gevoelsmatig bij beide partijen<br />
betrokken was. Haar onderbewuste<br />
beschermde haar: het roken hielp<br />
haar die verstikkende omgeving te<br />
ontvluchten. Hier diende eerst<br />
gewerkt te worden rond grenzen<br />
zetten.<br />
• Een vergevingsproces (een zeer<br />
mooie en nuttige <strong>NLP</strong>-oefening)<br />
naar aanleiding van een verkrachting<br />
in het verleden van een cliënte,<br />
loste niet alleen het negatieve zelfbeeld<br />
op, ook de inwendige letsels<br />
die door de verkrachting waren ontstaan<br />
verdwenen, volgens de verloskundige,<br />
op miraculeuze wijze.<br />
• Bij het maken van een ‘outcome’<br />
bij een kankerpatiënt, bleek deze een reis te willen<br />
maken met vrouw, kinderen en kleinkinderen.<br />
41
thema: <strong>NLP</strong> & Gezondheid<br />
42<br />
Gezien ze alle werkzaam waren in het familiebedrijf<br />
leek dit <strong>voor</strong> hem onmogelijk. De familie maakte<br />
het onmogelijke waar en ze vertrokken <strong>voor</strong> een<br />
week op reis. Hij is teruggekomen en werd twee<br />
dagen later in een ziekenhuis opgenomen en binnen<br />
de week was hij dood. Er was medisch gezien<br />
geen enkele aanwijzing dat hij op zo korte tijd zou<br />
sterven. De kanker was in een beginstadium en het<br />
was één van die kankers die zeer traag <strong>voor</strong>uit<br />
gaan en veel kans op genezing heeft.<br />
De dankbaarheid van zowel patiënt als familie blijft<br />
ontzettend groot, omwille van de gemoedsrust, die<br />
beide partijen door de begeleiding verkregen hebben.<br />
Voor deze cliënt ging het niet om<br />
de genezing. Hij had zijn leven<br />
voltooid en kon voldaan en in harmonie<br />
met zichzelf en zijn geliefden<br />
overgaan.<br />
Een outcome op<br />
gezondheid<br />
Het zou een valkuil kunnen zijn om<br />
ons te focussen op het symptoom of<br />
de ziekte. Een ‘outcome’ maken op<br />
gezondheid brengt in het ‘obstacle<br />
frame’ meestal een essentieel gegeven<br />
naar boven. Soms is het bereiken<br />
van deze ‘sequitor’ van de ‘present<br />
state’ belangrijker als ‘outcome’ dan<br />
de outcome op gezondheid. Deze<br />
‘sequitor’ is niet noodzakelijk dezelfde<br />
als de positieve intentie van het ziektegedrag.<br />
Om aan de <strong>voor</strong>waarden van een<br />
goede vormgeving van een ‘outcome’ te voldoen dient<br />
de cliënt zich bewust te zijn dat de gezondheid een<br />
deel is van hemzelf. De verantwoordelijkheid <strong>voor</strong> de<br />
gezondheid wordt veelal buiten de persoon gelegd,<br />
zowel door hem/haarzelf als door de anderen en wordt<br />
beschouwd als afhankelijk van vele factoren die buiten<br />
de persoonlijke controle liggen.<br />
Dit is een belangrijk ‘obstacle frame’ en de ‘outcome’<br />
dient eerst gedownchunkt te worden tot een niveau<br />
waar de cliënt kan geloven in zijn mogelijkheden,<br />
met andere woorden: tot een deelaspect van de totale<br />
‘outcome’ dat de persoon wèl onder zijn controle<br />
ervaart.<br />
In deze tijd, waar we steeds meer bewust worden van<br />
de kracht van onze gedachten, is onze gezondheid (of<br />
juist: het gebrek eraan) ook slechts een weerspiegeling<br />
van onze innerlijke wereld.<br />
Conclusie<br />
Meer dan ooit dienen we in relatie tot de patiënt de<br />
ethische normen van <strong>NLP</strong> indachtig te blijven. In deze<br />
context <strong>voor</strong>al:<br />
1 Het tonen van respect <strong>voor</strong> de waardigheid en<br />
integriteit van het individu in woord en daad.<br />
2 Nooit bewust veranderingen provoceren of<br />
interventies doen die schadelijk zijn <strong>voor</strong> de<br />
ecologie van het individu.<br />
3 Respect hebben <strong>voor</strong> en belang hechten aan het<br />
confidentiële karakter van de relatie met de cliënt.<br />
4 Zorg <strong>voor</strong> het behoud van de autonomie van het<br />
individu, zijn recht op informatie, zijn keuzevrijheid,<br />
zijn beslissingsrecht en zijn<br />
recht op oordeel.<br />
<strong>NLP</strong> is een uitstekend hulpmiddel<br />
om onderliggende processen van<br />
symptomen of ziekten bloot te leggen<br />
en patiënten mentaal te begeleiden<br />
in hun ziek zijn en <strong>voor</strong>al …<br />
hun beter worden.<br />
mate van<br />
gezondheid:<br />
weerspiegeling<br />
van innerlijke<br />
wereld<br />
Gil Olaerts is o.a. <strong>NLP</strong> trainer en al ruim 30 jaar<br />
werkzaam in de mentale gezondheidssector in<br />
Vlaanderen. Ze functioneert vanuit een holistisch<br />
denkkader. Als psychologisch counselor met sterke<br />
intuïtieve vermogens heeft ze jarenlang haar<br />
man bijgestaan in zijn medische praktijk <strong>voor</strong> alternatieve<br />
geneeskunde. Ze verzorgt o.a. workshops<br />
zoals ‘<strong>NLP</strong> en vermagering’, ‘Seksualiteit en spiritualiteit’,<br />
‘Angel workshop’ en ‘Genees jezelf’<br />
contact auteur: gilolaerts@telenet.be<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
Frank Bourke | vertaling redactie <strong>INzicht</strong><br />
<strong>NLP</strong>-protocol behandeling<br />
Post Traumatische Stress Stoornis<br />
Dit protocol wordt aan de therapeutische<br />
gemeenschap aangeboden als een hulpmiddel.<br />
Het kan worden ingezet bij elk sterk onplezierig<br />
gevoel dat vrij direct gekoppeld is aan een stimulus<br />
of aan een groep stimuli. Bij PTSS of een<br />
‘fobie’ is er vrijwel altijd sprake van een dergelijke<br />
instant koppeling.<br />
Het protocol is een verdere uitwerking van de<br />
“snelle fobiebehandeling” die door Richard<br />
Bandler en John Grinder werd ontwikkeld en <strong>voor</strong><br />
het eerst gepubliceerd in het boek Frogs into<br />
Princes* (1979).<br />
Er zijn natuurlijk nog andere manieren om de<br />
cliënt te leren hoe hij kan dissociëren. We hopen<br />
dat je komt met suggesties die ons helpen deze<br />
beschrijving van het proces te verbeteren. Ook<br />
alternatieve instructies waarvan je gemerkt hebt<br />
dat ze werken worden met open armen ontvangen.<br />
*<strong>Nederlandse</strong> vertaling:<br />
De betovering van de taal: de <strong>NLP</strong> methode <strong>voor</strong> gedragsverandering<br />
(Uitgeverij De Toorts)<br />
Vooronderzoek<br />
Onderzoek in het intakegesprek in welke mate de problematiek<br />
van de cliënt een wezenlijke fobische<br />
(onmiddellijke geconditioneerde) respons is op een stimulus<br />
die betrekking heeft op de traumatische gebeurtenis<br />
zelf (in dat geval is het hieronder beschreven<br />
proces heel effectief). Bepaal ook in hoeverre de betekenis<br />
van de gebeurtenis in de grotere context van het<br />
leven van de cliënt en/of het zelfgevoel van de cliënt<br />
een rol spelen (in dit laatste geval zal onderstaand proces<br />
zelden helpen).<br />
Als er sprake is van beide, maak dan een duidelijk<br />
onderscheid tussen die twee. Leg uit dat het proces<br />
heel effectief kan zijn in het eerste geval (met weglating<br />
van flashbacks en andere onmiddellijke paniekreacties<br />
op de verwijzingen naar/herinneringen aan de<br />
traumatische gebeurtenis), maar niet in het tweede<br />
geval. Als dit onderscheid goed aan de cliënt wordt uitgelegd,<br />
kan deze veel baat hebben bij dit proces. Hij<br />
zal beseffen dat het proces waarschijnlijk geen invloed<br />
zal hebben op de betekenis in de grotere context.<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
43
thema: <strong>NLP</strong> & Gezondheid<br />
1. Rapport and framing<br />
Begin met het maken van rapport met de cliënt. Leg<br />
uit dat je een visualisatieproces gaat inzetten dat in<br />
het algemeen comfortabel aan zal voelen, maar waarbij<br />
er minder plezierige momenten zullen <strong>voor</strong>komen.<br />
Vraag over de reeds ingezette interventies en leg uit<br />
hoe verschillend het proces is dat je zelf gaat inzetten.<br />
Als onderdeel hiervan zal je op een gegeven moment<br />
je hand op de cliënt’s arm leggen, doe dit <strong>voor</strong> en<br />
vraag of dat een probleem <strong>voor</strong> de cliënt is. Stel de<br />
vraag aan de orde of er nog vragen of onrust over dit<br />
proces bij de cliënt aanwezig zijn. Leg uit dat de cliënt<br />
op elk moment in het proces aan kan geven om te willen<br />
stoppen, vragen kan stellen of een gewenste pauze<br />
kan nemen.<br />
2. Toegang tot probleem en<br />
kalibreren<br />
Kalibreer de cliënt zijn non-verbale gedrag als hij in de<br />
probleemstaat is.<br />
Stel vragen als:<br />
“Hoe is het <strong>voor</strong> jou om een flashback te hebben?”<br />
“Ga terug naar de laatste keer dat je een dergelijke<br />
reactie had?”<br />
“Wat is daar het slechtste <strong>voor</strong>beeld van?”<br />
Dit dient drie doelen:<br />
1. het bevestigt dat de cliënt een zeer snelle en<br />
intense emotionele reactie heeft bij de betreffende<br />
stimulus, zowel intern als extern.<br />
44<br />
2. het identificeert de specifieke stimulus die je <strong>voor</strong><br />
het verdere proces kunt gebruiken.<br />
3. het demonstreert de non-verbale respons van de<br />
cliënt als hij aan de traumata die hij heeft ervaren<br />
denkt. Als je in een latere fase, na de interventie,<br />
de respons test door dezelfde vraag te stellen dan<br />
verwacht je een veel krachtigere respons te observeren.<br />
Deze bevestigt, of ontkracht, dat de interventie<br />
succesvol is.<br />
3. Break state<br />
Leidt de aandacht van de cliënt af door een neutrale<br />
vraag te stellen. Bij<strong>voor</strong>beeld, over hun werk, favoriete<br />
eten, etc. Laat de cliënt zo nodig rondlopen of doe iets<br />
anders om de cliënt te laten dissociëren.<br />
4. Visuele en kinesthetische<br />
dissociatie<br />
Gebruik één van de hieronder genoemde manieren, of<br />
een andere, om tot dissociatie van de emotionele<br />
gevoelens te komen.<br />
• “Stel je <strong>voor</strong> dat je in een bioscoop zit. Je ziet<br />
jezelf in een zwart-wit beeld op het filmscherm in<br />
een neutrale omgeving. Je laat je lichaam in de<br />
stoel zitten en gaat naar de projector. Daarvandaan<br />
zie je jezelf zitten in het midden van de bioscoop,<br />
terwijl je naar het zwart-wit beeld op het scherm<br />
zit te kijken. Leg nu je handen op het plexiglas<br />
scherm van de projector en voel de harde ondergrond<br />
van het plexiglas dat je scheidt van het<br />
beeld op het filmscherm.”<br />
• “Nu wil ik dat je letterlijk een stap naar achter<br />
doet, stel je <strong>voor</strong> dat je achter jezelf staat. Leg je<br />
handen op de schouders van dat beeld van jezelf.<br />
Voel de vorm, de spierspanning in de persoon <strong>voor</strong><br />
je en houd je handen daar”.<br />
• “Ik wil dat je jezelf <strong>voor</strong>stelt in een grote bioscoop,<br />
terwijl je op de eerste rij zit, helemaal aan de zijkant.<br />
Hierdoor zie je het beeld smal en dun, het<br />
geluid is niet goed te horen. Op het scherm zie je<br />
jezelf in een neutrale positie. Zie hoe je er vanuit<br />
deze positie uitziet, hoe smal en klein, en vertekend”.<br />
• “Ik wil een pluk haar aan de achterkant van je<br />
hoofd beetpakken. Ik zal er zachtjes aan trekken<br />
zodat je hoofd een paar centimeter naar achter<br />
gaat, om je te ondersteunen bij dit proces. Is dat<br />
goed <strong>voor</strong> jou?”. Als de cliënt hiermee akkoord<br />
gaat, pak dan een pluk haar aan de achterkant van<br />
het hoofd beet, vlak bij de nek. Trek zachtjes het<br />
hoofd van de cliënt recht naar achteren. Let erop<br />
dat het hoofd niet naar een andere kant zwabbert,<br />
maar echt recht naar achteren gaat.<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
5. Anker dissociatie<br />
Anker de dissociatie. Observeer de cliënt zijn non-verbale<br />
response. Terwijl je observeert stel je de volgende<br />
vraag: “Nu wil ik mijn hand zachtjes op je bovenarm<br />
leggen en hem daar laten, om dit gevoel te stabiliseren<br />
en je eraan te herinneren waar je bent, is dat goed?”.<br />
Leg dan je hand zachtjes op de arm van de cliënt en<br />
houd die daar.<br />
6. Dissociatie film<br />
Geef de cliënt de volgende opdrachten: “Doe je ogen<br />
dicht en zie een zwart-wit beeld van jezelf <strong>voor</strong> het<br />
incident, vlak <strong>voor</strong>dat er iets slechts gebeurde”.<br />
“Voordat je iets gaat doen ga ik je eerst een aantal<br />
instructies geven. Dadelijk ga ik je vragen om naar een<br />
zwart-wit film van het incident te kijken terwijl je jezelf<br />
het ziet overkomen tot het moment na de gebeurtenis,<br />
waar je ziet dat je het allemaal hebt overleefd en dat<br />
je oké bent. Als je aan het einde van die film bent<br />
gekomen, daar waar je ziet dat je oké bent, dan wil ik<br />
dat je de film stilzet, als een zwart-wit beeld. Houd je<br />
ogen dicht en knik met je hoofd om mij te laten weten<br />
dat je daar bent aangekomen. Heb je dit begrepen? Zo<br />
ja, aan de slag ermee.”<br />
Let goed op dat de cliënt dit op een comfortabele<br />
manier doet. Vraag eventueel hoe dit <strong>voor</strong> de cliënt<br />
was. Herhaal dit, zonodig, net zolang totdat de cliënt<br />
dit zonder stress kan doen.<br />
Als er sprake is van hele grote stress, onderbreek en<br />
ga terug naar stap 4.<br />
Andere mogelijkheden om de traumatische gebeurtenis<br />
te down chunken zijn;<br />
Kijk als eerste stap alleen naar de bovenste helft van<br />
de film, kijk daarna naar de onderste helft.<br />
Kijk als eerste stap naar elke derde seconde van de<br />
film, daarna elke tweede en als derde stap elke eerste<br />
seconde van de film. Als de cliënt zonder stress de film<br />
heeft bekeken, haal je hand van zijn bovenarm en ga<br />
over op stap 7.<br />
7. Geassocieerde film omkering<br />
Stel de cliënt de vraag of hij ooit een film achteruit<br />
heeft gezien, of een video heeft teruggespoeld. Vertel<br />
dat je dadelijk hem gaat vragen om in het stilstaande<br />
beeld op het scherm te stappen en de gebeurtenis in<br />
kleur terug te spoelen met hem in de gebeurtenis. Je<br />
voelt jezelf terug bewegen. Dit terugdraaien doe je<br />
heel snel. Je doet dit zo snel dat de gebeurtenis misschien<br />
anderhalf, op zijn hoogst twee seconden duurt,<br />
dan ben je weer op het moment vlak <strong>voor</strong> de gebeurtenis.<br />
Is dat duidelijk <strong>voor</strong> je? Oké, ga je gang.<br />
Verzeker je ervan dat de cliënt dit in een snel tempo<br />
doet, sluit af met de vraag; “Hoe was dit <strong>voor</strong> je?”.<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
8. Test<br />
Probeer herhaaldelijk de originele traumatische gebeurtenis<br />
te bereiken. Gebruik hier<strong>voor</strong> vragen als:<br />
“Hoe is het <strong>voor</strong> je als je aan de gebeurtenis<br />
denkt?”<br />
“Vertel me over slechtste moment dat je je zo voelde?”<br />
“Denk nu aan de flashback, hoe is het <strong>voor</strong> je?”<br />
“Is er een mogelijkheid om het slechte gevoel terug<br />
te krijgen?”<br />
Luister naar de verbale respons van de cliënt, maar<br />
besteed de meeste aandacht aan de non-verbale<br />
respons. Deze zou congruent moeten zijn met de uitgesproken<br />
woorden. Daarnaast zou er een groot verschil<br />
moeten zijn met de reacties die je in stap 1 hebt<br />
geobserveerd.<br />
45
thema: <strong>NLP</strong> & Gezondheid<br />
9. Follow up<br />
Deze fase wordt alleen ingezet als de oorspronkelijke<br />
traumatische gebeurtenis ook fysieke gevolgen had.<br />
• Gecorrigeerde film<br />
Stel je de originele gebeurtenis <strong>voor</strong>, maar deze<br />
keer zonder dat je gewond raakt. Stel je bij<strong>voor</strong>beeld<br />
<strong>voor</strong> dat je als stuntman dezelfde gebeurtenis<br />
meemaakt.<br />
• Break state<br />
Denk aan iets neutraals of plezierigs.<br />
• Herhaal de film<br />
Herhaal de gecorrigeerde film zo’n acht tot tien<br />
keer, met elke keer een korte pauze aan het einde<br />
van de film.<br />
• Feedback<br />
Stel vragen als: “Hoe was dit <strong>voor</strong> jou?”, “Voel je je<br />
anders nadat je dit hebt gedaan?” Observeer zowel<br />
de non-verbale response als de verbale. Wat je<br />
observeert zou krachtiger moeten zijn dan bovengenoemde<br />
stap 8.<br />
Frank Bourke is <strong>NLP</strong>-er van het eerste uur en<br />
gepensioneerd hoogleraar klinische psychologie.<br />
Hij is verbonden aan het IASH (Institute for the<br />
Advanced Studies of Health) als directeur van het<br />
wetenschappelijke Project Research & Recognition.<br />
Bovenstaand protocol is door hem ontwikkeld en<br />
o.a. toegepast op 800 overlevenden van 9/11/2001<br />
in New York. De resultaten van zijn aanpak waren in<br />
vergelijking met de resultaten van 30 andere therapeutische<br />
hulpverleners waar hij in dit kader<br />
mee samenwerkte verbluffend: snel en effectief.<br />
Toen hij hierna <strong>NLP</strong> effectief <strong>voor</strong> zichzelf inzette<br />
bij het omgaan met en het genezen van een ernstige<br />
ziekte, committeerde hij zich volledig aan de doelstelling<br />
om <strong>NLP</strong> wetenschappelijk te (doen) onderzoeken<br />
en erkend te krijgen en de effectieve toepassing<br />
van <strong>NLP</strong> te (doen) bevorderen.<br />
<strong>voor</strong> meer informatie: zie Frank’s Blog op www.nlpiash.org<br />
contact: RandR@nlpiash.org<br />
46<br />
Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS) en<br />
Acute Stress Stoornis<br />
De PTSS is een ziekteclassificatie die we overgehouden hebben aan<br />
de Vietnamoorlog in de 60-er en 70-er jaren. Vietnam veteranen kwamen<br />
psychisch ziek naar huis van de gruwelen van de oorlog en de<br />
eerdere theorie dat je “eigenlijk” ziek geworden was van een “premorbide<br />
persoonlijkheid” (zeg maar een soort aangeboren psychische<br />
zwakte) werd als oneerlijk ervaren. Dus je kunt getraumatiseerd<br />
raken van levensbedreigende en gruwelijke gebeurtenissen op latere<br />
leeftijd en we noemen deze ziekte PTSS als de traumata langer dan 3<br />
maanden geleden plaatsvonden en anders een acute stress stoornis.<br />
De symptomen zijn <strong>voor</strong>al invaliderend op het gewoon kunnen leven<br />
met veel angsten en daar dan weer een innerlijk gevecht tegen.<br />
Nachtmerries, vermijdingsgedrag (=fobie) en herhalingsbelevenissen<br />
en daar dan weer een stemmingsdaling tot depressie en/of slaapproblemen<br />
vaak bij.<br />
Terecht maakt Frank Bourke in zijn <strong>NLP</strong> protocol onderscheid in het<br />
belevingsaspect van de hulpzoekende. Want veel PTSS symptomen<br />
kunnen ook het hele leven op z'n kop zetten en daarmee verandert<br />
dan ook de persoonlijkheid, de stijl van leven, het spontane reageren<br />
op gebeurtenissen. Angst verlamt en de wens om de angsten kwijt te<br />
raken, te elimineren ligt vaak op de <strong>voor</strong>grond van de hulpvrager.<br />
Toch is het juist om met de klant te durven leren erkennen dat de<br />
“life events” een plaats krijgen in het leven - hoe oneerlijk ook, hoe<br />
onrechtvaardig ook - en dat domweg verwachten dat alle angsten<br />
geëlimineerd gaan worden onrealistisch is. Het leren durven ervaren<br />
van deze bedreigende ervaringen dient ook een onderdeel te zijn van<br />
elke traumabehandeling. En het leren afscheid nemen, ook van de<br />
traumatische belevenissen.<br />
Dit <strong>NLP</strong> protocol heeft het heel goed gedaan bij de “9/11” slachtoffers<br />
en daar speelde natuurlijk ook bij mee dat de algemene verontwaardiging<br />
van deze terreurdaden tegen de Twin Towers de PTSS<br />
klachten sociaal heel aanvaardbaar maakten. Trauma's opgelopen in<br />
individuele situaties met een veel mindere sociale (h)erkenning<br />
(echtscheiding, faillissement, grensoverschrijdend gedrag) zullen<br />
daarmee extra zorg behoeven. Dat deze brede aanpak op visueel,<br />
auditief en kinesthetisch contact leggen daarmee beter werkt dan<br />
eenzijdiger behandelen middels alleen begrip tonen, doorspreken<br />
en/of EMDR (snel heen en weer kijken of geluiden waarnemen bij het<br />
actueel opnieuw inleven van de traumatische gebeurtenis) of zelfs<br />
dempen, d.m.v. angstdempende psychofarmaca - dat geloof ik wel.<br />
De grootste uitdaging ligt in het met rapport kalibreren en dan<br />
samen op weg gaan om de ellende in stukjes te desensitiseren, eventueel<br />
zelfs anesthetisch (gevoelloos) te maken door actief te leren<br />
dissociëren. Of je daarbij de bioscoopmethode of je eigen tv scherm<br />
gebruikt met veranderingen aanbrengen in de submodaliteiten - aangepast<br />
aan de belevingswereld van de klant - is ieders eigen keuze.<br />
Ook het aanraken zal <strong>voor</strong> veel klanten een reïnforcer zijn.<br />
Ik denk dat deze <strong>NLP</strong> methode het waard is om deze ook in<br />
Nederland te introduceren en uit te voeren daar waar nodig. Wat mij<br />
betreft ga ik dit protocol toepassen in mijn psychotherapeutische<br />
praktijk.<br />
Frederik Westerouen van Meeteren<br />
<strong>NLP</strong> (kinder-en jeugd) psychiater<br />
contact auteur: meeteren@home.nl<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
Kids<strong>NLP</strong>:<br />
Hij is een geweldig knulletje om te zien en hij<br />
praat je, heel wijs, de oren van het hoofd. Is<br />
bereid om jou altijd te helpen en te troosten. Met<br />
zijn vijf jaar is hij heel goed bij de pinken en<br />
geeft jou een heel fijn gevoel.<br />
Zij … is een stuk ouder en is zeer intelligent. Ze<br />
werkt in een communicatiebedrijf, waar je heel<br />
goed moet beargumenteren waarom en hoe je<br />
een bepaalde opdracht doet. Ze steekt in sommige<br />
situaties ver boven haar leidinggevenden en<br />
collega’s uit. Zij voelt zich echter minder goed,<br />
<strong>voor</strong>al onzeker in haar communicatie.<br />
De overeenkomst? Beiden stellen hun leven in<br />
het teken van de ander en de wensen van die<br />
ander. Zijn daar beiden zeer bedreven in…<br />
Hebben beiden al heel vroeg aangeleerd om hun<br />
filtersysteem te richten op “de ander”. Ze zijn erg<br />
‘Sorting by Other’. Uiteraard zijn bij beiden de<br />
oorzaken anders. Nog een overeenkomst? Met<br />
beiden heb ik op de tijdlijn gewerkt. Hieronder<br />
lees je het verrassende resultaat.<br />
Ik zie het dagelijks om me heen. Mensen die ergens<br />
onderweg op hun levenspad een boodschap hebben<br />
ontvangen en zich dat eigen maakten: “Ik doe er niet<br />
toe, een ander is belangrijker,” en “Als ik er ben <strong>voor</strong><br />
de ander dan word ik daar<strong>voor</strong> beloond.” Eerlijk gezegd<br />
herken ik mijzelf onmiddellijk in deze groep. Ik richt<br />
me ook het liefst op een ander. Heeft dit te maken met<br />
die boodschap of ligt de oorzaak dieper? Misschien een<br />
diep verborgen vraag? Misschien wel de vraag: Mag ik<br />
er wel zijn, met mijn hele hebben en houwen? IK, met<br />
mijn plus- en met mijn minkanten?<br />
De eerste vraag die de SBO-er zich stelt is: Wil jij mij<br />
accepteren zoals ik ben?<br />
Accepteer ik mijzelf met alles erop en eraan komt als<br />
allerlaatste vraag.<br />
Vaak wordt ons gedrag beloond vanuit de omgeving:<br />
familie, vrienden, de school, de sportclub etc. Vooral<br />
als ze het eens zijn met het gedrag. “Och, dat vind ik<br />
nou zo lief van haar.” Of wat dacht je van: “Ik (de volwassene)<br />
voel mij altijd blij worden van jouw kind. Hij<br />
is zo sprankelend en lief.”<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
Volwassenen hebben vaak niet eens in de gaten wat er<br />
gebeurt. Er zijn kinderen die, onbewust, uit zichzelf zo<br />
ontzettend veel geven aan anderen. Hen een goed<br />
gevoel geven, ze gelukkig laten zijn. Noch het kind,<br />
noch de omgeving hebben in de gaten wat er gebeurt<br />
<strong>voor</strong> en met het kind. Het kind heeft, misschien als<br />
missie, meegekregen om helend te zijn <strong>voor</strong> de medemens.<br />
Gezagsconflict<br />
Helen te Vaanholt<br />
Tijdlijn op eigen wijze<br />
Dat was ook wat Danny* (5) regelmatig te horen<br />
kreeg. Hij was zo lief en hij hielp zo graag.<br />
Ondertussen werd Danny vreselijk overvraagd door zijn<br />
omgeving. Iedereen voelde zich gelukkig, behalve hijzelf.<br />
Zo klein als hij was stak hij een berg energie in<br />
anderen, die hem zooo lief vonden en hield niets <strong>voor</strong><br />
zichzelf over. Dat brak natuurlijk op. Danny ging ongewenst<br />
gedrag vertonen. Deed precies waar hij zin in<br />
had en nam niets aan van de volwassenen om hem<br />
heen. Op school werd hij onhandelbaar; juf en hij konden<br />
niet meer door dezelfde deur. Hij pikte niets meer<br />
van haar. Moeder, een wijs mens, ging een andere<br />
school zoeken. Een plek waar Danny meer tot zijn<br />
recht kon komen. Waar duidelijkheid en structuur was.<br />
Waar alleen van hem gevraagd werd te doen waar hij<br />
<strong>voor</strong> gekomen was. Spelen en leren.<br />
47
Dan was er nog wel het gezagsconflict. Danny mocht<br />
weer leren kind te zijn i.p.v. de zorgende volwassene.<br />
Spelenderwijs te leren leren zoals kinderen mogen<br />
doen en dan te ontdekken dat het ook nog leuk is. De<br />
vorige juf had naar Danny toe wat steekjes laten vallen,<br />
kon de eigenheid van Danny niet respecteren. Hij<br />
moest en zou, onder dwang, haar weg volgen. De<br />
nieuwe juf was de ‘gelukkige’ die het vertrouwen van<br />
Danny terug mocht winnen.<br />
Lag het alleen aan de vorige juf of was de thuissituatie<br />
daar ook debet aan? Ja, ook. En zeg nou eens eerlijk;<br />
wat is er als ouder nog mooier wanneer mensen jou<br />
complimenteren met jouw geweldig lieve kind waar<br />
anderen ook nog eens gelukkig van worden. Als ouders<br />
stik je van trots en was je al gelukkig met je kind, nu<br />
ben je dat nog meer. Moeder herkende zich wel in die<br />
anderen, ook zij werd gelukkig van haar kind. En het<br />
kind zelf? Die voldeed maar al te graag aan de wens.<br />
Zwaar werk<br />
Eerst heb ik een metafoor geschreven <strong>voor</strong> Danny. In<br />
het verhaal werd een bolletje wol overvraagd, kreeg<br />
bescherming van een groter bolletje wol en kon daarna<br />
wel spelen en genieten. De keer daarop zijn we de tijdlijn<br />
gaan uitzetten. Danny hielp enthousiast mee en<br />
mocht zelf zijn lijnen uitzetten. Opvallend was dat hij<br />
niet in staat was om spontaan te zeggen waar hij de<br />
ijkpunten; dag, week, maand en jaren, had liggen. Hij<br />
wilde alles beredeneren en onder controle houden.<br />
Zwaar werk <strong>voor</strong> zo’n klein knulletje, wel zo veilig.<br />
Nu is <strong>voor</strong> een kind van vijf een tijdlijn ook wel erg<br />
moeilijk. Ze hebben nog geen flauw benul van de tijd,<br />
de dagen etc. En toch was Danny wonderwel instaat<br />
om zijn tijdlijn uit te leggen en van het feit dat het er<br />
lag, ook nog eens een betekenis aan te geven. Hij<br />
zuchtte diep en zei: “Ik heb nu zelf veel meer plek.<br />
Op de tijdlijn zochten we naar het antwoord: waar wil<br />
en mag Danny leren van anderen en nu nog lekker<br />
spelen en gelukkig zijn?<br />
Bewondering en erkenning<br />
Na een tijdje, vanwege het weinige tijdsbesef en zijn<br />
eigenheid, kwamen we uit op jongere leeftijd. Danny<br />
kon niet uitleggen wat daar precies was gebeurd. Ook<br />
moeder kon het moment niet invullen. Toch was Danny<br />
heel duidelijk. Hier stopte het kind-zijn en werd hij volwassene<br />
en leraar.<br />
Ik vroeg hem of de kleine Danny bereid was om als<br />
kindje weer te spelen en dingen te leren van anderen.<br />
Ik noemde alle dingen op die kleine Danny dan kon<br />
doen, zoals de grote Danny zelf al had aangegeven.<br />
Kleine Danny twijfelde eerst nog, want ook leraar en<br />
volwassene zijn leverde iets op: de bewondering van<br />
de volwassenen. Door op de hoogte van Danny te gaan<br />
zitten, op mijn knieën, wilde ik een gelijkwaardig contact<br />
maken. Danny vond dat blijkbaar niet nodig en hij<br />
zakte ook door zijn knieën. Misschien in de overdrachtelijke<br />
zin: ‘ik ben kleiner dan jij en wil dat zo houden.<br />
Ik accepteer jou als grotere.’<br />
Weer vroeg ik hem of hij van anderen wilde leren en<br />
wanneer hij groot genoeg zou zijn, als hij echt groot<br />
was, hij weer mensen mocht helpen en leraar zijn. Ja,<br />
dat wilde de kleine Danny wel.<br />
De grote Danny kreeg dezelfde vraag. Daar zat de<br />
bottleneck. Grote Danny had al zoveel positieve input<br />
gehad op zijn oude gedrag dat hij zo wilde blijven.<br />
Moeder deed mee, ze was al meegelopen over de tijdlijn<br />
aan de andere kant. “Danny, je kan nu eerst lekker<br />
spelen en leuke dingen doen. Je hebt dan alle tijd en<br />
ruimte <strong>voor</strong> jezelf. Je mág straks als je groot bent<br />
andere mensen helpen. Je mag hen leren wat ze nog<br />
mogen leren. Nu mag je eerst kind zijn en zelf nog een<br />
heleboel leren.”<br />
Ik laste een pauze in om Danny de tijd te geven om er<br />
over na te denken. Nou dat deed hij. Met heel zijn lijfje<br />
kon je hem zien denken. Zijn ogen schoten alle kanten<br />
op en zijn expressieve gezichtje maakte allemaal<br />
bewegingen. Hij vond het duidelijk een opgave.<br />
“Ja Danny,” vulde ik aan, “jij weet al een heleboel<br />
omdat je al heel veel weet. Dat wist je misschien al<br />
toen je in de buik van je moeder zat. Misschien zelfs<br />
daar<strong>voor</strong> al. Nu mag je eerst kind zijn, spelen en leren<br />
van deze wereld. Ben je het er mee eens?”<br />
Na nog een denkpauze knikte hij ‘ja’.<br />
Met Danny ging ik een stap terug op het moment dat<br />
hij spelen en leren nog leuk vond. Ankerde dit vast op<br />
zijn tijdlijn en we liepen terug naar het moment van<br />
nu, onderweg het plezier van spelen en leren gevend<br />
aan de momenten die nodig waren. Ook in het nu vond<br />
Danny nog alles prima. Het volgende punt was om het<br />
plezier in de toekomst ook vast te houden. Daar was<br />
Danny het niet mee eens. Hij wende zich af en liep<br />
naar het speelgoed. Moeder keek mij een beetje hulpeloos<br />
aan. Ik keek naar Danny en zei: “Het is oké,<br />
Danny.”<br />
Boos<br />
Moeder en ik spraken hierover en terwijl wij aan het<br />
praten waren kwam Danny als een stevige wervelwind<br />
op mij af. Hij sprong op mij af, recht in mijn armen.<br />
Oei, wat was dat knulletje boos. Hij kon mij wel wat<br />
doen. Hij gromde en kneep mij.<br />
Ik keek hem in zijn ogen en zei nogmaals: “Het is oké<br />
Danny. Jij mag zeggen of je iets wilt veranderen.<br />
Niemand dwingt jou. Jij mag zeggen of jij plezier wilt<br />
hebben in het spelen en leren. Alleen jij kan dat doen.”<br />
Hij sprong weer uit mijn armen en liep weg. Moeder en<br />
ik waren toch wel een beetje geschokt van deze uitbarsting<br />
en spraken nog even met elkaar. Horen wij in<br />
één keer achter ons: “Ik heb het op mijn (met nadruk<br />
op mijn) tijdlijn gezet en wanneer ik groot genoeg ben<br />
ga ík andere mensen leren gelukkig te zijn.”<br />
Het klonk meer dan voldaan. Hij had het laatste woord.<br />
Enthousiast en vrolijk vertrok hij weer met zijn moeder.<br />
Jannie* kwam tijdens de tijdlijn erachter waarom zij<br />
zich zo richtte op anderen. Waarom zij een hoge perfectiemeter<br />
had. Er kwamen bijzondere herinneringen<br />
naar boven en een antwoord op haar ‘anderszijn’ dan<br />
de andere kinderen. Zij moest om zichzelf lachen toen<br />
ze de beelden terug zag hoe gretig ze was om <strong>voor</strong>al<br />
maar hetzelfde te zijn als de anderen. Ze wist al heel<br />
jong dat zij verschilde van een grote groep mensen om<br />
haar heen. Was altijd al gevoelig geweest en had veel<br />
behoefte aan rustmomenten. Veel kinderen om haar<br />
heen was een bezoeking en ze bekeek alles liever van<br />
een afstandje. Al heel jong vertelde zij zichzelf dat ze<br />
vanaf een bepaald moment op de andere kinderen<br />
wilde lijken. “Ik hoor het mezelf nog zeggen.”<br />
Ze ging op anderen letten, keek hoe zij alles deden en<br />
verbaasde zich erover hoe gemakkelijk het de andere<br />
kinderen afging om veel vriendjes te hebben en overal<br />
te spelen. Dus zij deed dit ook (het leek bijna een<br />
modeling). Toch voelde zij zich doodongelukkig.<br />
Zij vroeg ook wel heel veel van zichzelf. Hoe kon ze<br />
ook weten, dat als je iemand gaat modeleren, alleen<br />
dat overneemt wat bij jou past. Vooral respect te hebben<br />
<strong>voor</strong> je eigen eigenheid.<br />
Op dat moment wilde ze alles. Ze kon het nooit goed<br />
genoeg doen <strong>voor</strong> zichzelf. Waar andere kinderen<br />
moeiteloos bergen vrienden hadden, kostte het haar<br />
bergen energie om zoveel vrienden te hebben.<br />
Gelukkig was ze op een gegeven moment zo wijs om<br />
alleen de vrienden over te houden die er toe deden en<br />
haar accepteerden zoals ze was. Het was ook wel erg<br />
lastig om te zijn zoals anderen en omdat dit niet lukte,<br />
kroop ze terug in haar schulp.<br />
Eye-opener<br />
Hoewel ze bij een communicatiebedrijf werkt, gaat het<br />
onderling communiceren niet zo gemakkelijk als ze had<br />
gedacht. Zolang je nog thuis woont, wordt je geaccepteerd<br />
zoals je bent. Ouders hebben over het algemeen<br />
een onbeperkte liefde <strong>voor</strong> hun kind en accepteren het<br />
kind zoals het is. Soms wordt vergoelijkend gezegd:<br />
“Och wat lijkt hij/zij toch op …, die/ik was vroeger net<br />
zo.” Bovendien heeft elk gezin zijn eigen communicatievorm<br />
en begrijpt men elkaar met weinig woorden.<br />
In een werksituatie is deze onbeperkte acceptatie en<br />
liefde er niet. Je gaat functioneel met elkaar om en<br />
maakt samen een product <strong>voor</strong> het bedrijf waar je mee<br />
naar buiten kan komen. Met de ene collega klikt het<br />
wat beter dan met de andere. Soms hou je er zelfs een<br />
goede vriendschap aan over omdat je wel heel veel<br />
overeenkomsten met elkaar hebt.<br />
Zij had het gevoel dat ze maar met weinig mensen<br />
echt vrij kon praten. Haar direct leidinggevende was al<br />
helemaal onbereikbaar. Tijdens een oefening kwam ze<br />
erachter dat hij net zoveel moeite had met communiceren<br />
als zij. Het was een eye-opener <strong>voor</strong> haar.<br />
Daarnaast bemerkte zij dat hij precies wist dat zij toch<br />
wel ‘ja’ zou zeggen bij een spoedopdracht. Nee zeggen<br />
hoorde niet bij haar. Jannie is één van die mensen die<br />
goed onder tijdsdruk kan werken en ook nog een goed<br />
product afleveren. Geweldig <strong>voor</strong> een baas, deze mensen.<br />
Voor Jannie was het minder. Zij had het gevoel<br />
niet tegen de leidinggevende op te kunnen en ze kon<br />
hem niet duidelijk maken dat zij overvraagd werd.<br />
48 I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
49
Ankeren op de tijdlijn<br />
Met Jannie legde ik de tijdlijn uit en erover lopend wist<br />
ze feilloos die momenten waarop ze zichzelf overvroeg,<br />
aan te wijzen. De schoolkinderen die ze na wilde doen,<br />
een verhuizing met het ouderlijke gezin. Het eindexamen<br />
waarbij zij haar scriptie moest verdedigen. Het<br />
leuke was ook om te horen welke creatieve hulpbronnen<br />
zij zelf had gevonden om die overvraging dragelijk<br />
te maken. Tot we op het punt kwamen waar zij mocht<br />
zijn wie zij was en zich veilig voelde. Dat was als baby<br />
in de box in de kamer. Ze kon er heerlijk rondkijken en<br />
er ZIJN. Gewoon vanuit rust, genieten. Ik vroeg haar<br />
om van de tijdlijn af te stappen. Op mijn vraag: “Is er<br />
nu een moment in jou leven waarin jij volop kan zijn<br />
wie jij bent, vanuit dezelfde rust die jij herkent van<br />
jouw boxtijd en wat jij als symbool kunt gebruiken op<br />
jouw tijdlijn? Dit symbool kan je dan gebruiken als<br />
anker en overal beschikbaar hebben.”<br />
Jannie nam even de tijd om hierover na te denken en<br />
keek mij rustig aan.<br />
“Ja, dat heb ik nu als ik met mijn paard aan het werk<br />
ben. Ik ben aan het leren om op zijn lichaamstaal te<br />
letten en mijn lichaamstaal in te zetten om met hem te<br />
communiceren. Wij hadden eerst helemaal geen vertrouwen<br />
in elkaar en we zijn letterlijk met elkaar<br />
gebotst. Als wij nu samenwerken, dan hebben wij maar<br />
weinig nodig. Ik ben en voel mij altijd heel rustig als ik<br />
bij hem ben. Als ik bij hem ben, ben ik optimaal aanwezig<br />
en is het oké.”<br />
“Jij zit er al helemaal in, hè? Dit gevoel dat je nu hebt,<br />
kun je ankeren met je eigen lichaam. Je kunt het als<br />
het ware vast zetten. Daardoor kun je het altijd en<br />
overal waar je komt of nodig hebt hetzelfde gebaar<br />
maken en deze rust en oké zijn is in jou aanwezig.”<br />
Terug op de tijdlijn, met dit belangrijke moment inmiddels<br />
geankerd, liep ze alle momenten nog eens na.<br />
Situaties die daar<strong>voor</strong> nog beladen waren werden, vanuit<br />
de rust en oké zijn, veranderd. Ze hoorde nu ook<br />
andere mensen praten, die daar<strong>voor</strong> weg gefilterd<br />
waren. Steunende mensen, die haar bemoedigden. Zag<br />
de reactie van deze steunende mensen en wist dat het<br />
oké was. Zij mocht zijn die ze was. Ze straalde helemaal<br />
na deze oefening. Ook haar toekomstlijn vastzetten<br />
was een eitje <strong>voor</strong> haar. Tevreden keek ze naar het<br />
resultaat en knikte. Zo was het goed!<br />
Het meest opmerkelijke was dat Jannie in haar praten<br />
met mij veranderd was. Eerder keek ze alle kanten op<br />
met zo min mogelijk oogcontact. Nu keek zij mij recht<br />
aan en haar bewegingen waren rustiger geworden.<br />
Zowel in haar ogen, gezicht als in haar lijfelijke bewegingen.<br />
Daarnaast was zij in haar spreken ook rustiger<br />
en duidelijk geworden, goed gearticuleerd sprak zij<br />
haar woorden uit.<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
Met Jannie heb ik nog een keer daarna een afspraak<br />
gehad. Ze vertelde dat zij een sollicitatiegesprek heeft<br />
gehad bij een ander bedrijf. Ze had haar anker geactiveerd<br />
en het gesprek was heel goed verlopen. Ze is<br />
aangenomen!<br />
Helen te Vaanholt is maatschappelijk werker en<br />
<strong>NLP</strong> Master Practioner. Zij heeft een praktijk<br />
waarbij ze zich speciaal richt op Hoog Sensitieve<br />
kinderen en ouders.<br />
meer info en contact auteur:<br />
www.hoogsensitief-balance.nl<br />
* De namen zijn gefingeerd<br />
51
NV<strong>NLP</strong> Najaarscongres<br />
1 december 2007<br />
DERDE GENERATIE <strong>NLP</strong>:<br />
HYPE OF<br />
LOGISCHE ONTWIKKELING?<br />
Onder Dag<strong>voor</strong>zitterschap van Lucas A.C. Derks wordt<br />
in parallelle workshops en plenaire discussies<br />
de meerwaarde van Derde Generatie toevoegingen aan <strong>NLP</strong><br />
door <strong>voor</strong>- en tegenstanders onder de loep genomen.<br />
De organisatie van de workshops is in volle gang.<br />
In augustus staan de details (sprekers, prijs) op: www.nvnlp.nl<br />
Leden krijgen een aankondiging per mail.<br />
Noteer vast in je agenda!<br />
Zaterdag 1 december 2007<br />
10.00 uur -17.00 uur<br />
Hotel de Witte Bergen, Eemnes<br />
Leefboek <strong>voor</strong> kinderen<br />
Auteur: Theo Legters<br />
Uitgeverij: Panta Rhei, Katwijk<br />
ISBN: 97 890 884 000 70<br />
We kennen hem als ‘taalpurist’, als <strong>NLP</strong>-er met een<br />
focus op kinderen: Theo Legters.<br />
Al een aantal malen heeft een artikel van hem in ons<br />
huisblad de vinger op diverse pijnlijke plekken gelegd<br />
met als Leitmotiv: taalpatronen.<br />
Taalpatronen zijn <strong>voor</strong> een groot deel verantwoordelijk<br />
<strong>voor</strong> de ontwikkeling van het zelfbeeld bij kinderen (en<br />
dus latere volwassenen). De verwachtingen waren dan<br />
ook hooggespannen: wat kan deze auteur ons nog<br />
meer bieden, en dan ook nog in boekvorm?<br />
Die verwachting wordt in dit eerste boek van deze<br />
auteur “Leefboek <strong>voor</strong> Kinderen” meer dan waar<br />
gemaakt.<br />
Op een oorspronkelijke manier brengt Theo Legters<br />
<strong>NLP</strong>-tools binnen het bereik van kinderen, zodat zij,<br />
zoals de ondertitel van het boek luidt, ‘hun leven (nog)<br />
leuker kunnen maken’. Het vernieuwende van het boek<br />
is dat op iedere bladzijde het welbevinden van het aangesproken<br />
en lezende kind centraal staat; het is geen<br />
reclameboek <strong>voor</strong> <strong>NLP</strong>. Het is een boek dat <strong>NLP</strong> laat<br />
zien binnen de context waar<strong>voor</strong> het bedoeld is, namelijk<br />
als middel om gelukkiger te zijn, jezelf beter te<br />
begrijpen en veranderingen in gang te zetten. Het aantrekkelijke<br />
boek met veel foto’s en illustraties leest<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
Boekenrubriek<br />
Theo Legters<br />
heerlijk weg; als volwassene vlieg je er doorheen en je<br />
hebt binnen de 88 pagina’s in korte tijd een prachtig<br />
overzicht van wat <strong>NLP</strong> <strong>voor</strong> jou als lezer(tje) kan betekenen.<br />
Nergens klinken belerende opmerkingen, iedere<br />
keer weer wordt kinderen de mogelijkheid geboden om<br />
te kiezen <strong>voor</strong> verandering. Het boek is gelardeerd met<br />
korte stellingen, die achterin nog even allemaal als<br />
geheugensteuntje op een rijtje staan.<br />
De gekozen onderwerpen bestrijken een ruim veld: het<br />
gaat over omgaan met gevoelens, omgaan met vriendschap,<br />
eenzaamheid en pesten; maar ook: hoe om te<br />
gaan met situaties als scheiding of ‘problemen die<br />
eigenlijk te groot <strong>voor</strong> je zijn’.<br />
Het boek lijkt uitstekend geschikt te zijn om op scholen<br />
als lesmateriaal te dienen om kinderen te leren zelfbewust<br />
te worden, te leren om in opties te denken, te<br />
ontdekken hoe je je leven kunt veraangenamen – het<br />
zou eigenlijk een verplichting <strong>voor</strong> scholen kunnen zijn<br />
om dit boek aan te schaffen.<br />
Er zijn weinig boeken <strong>voor</strong>handen die <strong>NLP</strong> zo prachtig,<br />
helder en meevoelend aan de orde stellen. Voor <strong>NLP</strong>’ers<br />
is het bijna een minihandboek geworden. Als u<br />
gevraagd wordt om in het kort <strong>NLP</strong> uit te leggen …<br />
bied dit boek aan! Want hoewel de titel anders doet<br />
vermoeden, is het ook bijzonder geschikt <strong>voor</strong> volwassenen;<br />
naast dat het hen helpt hun kinderen beter te<br />
begeleiden, zullen zij er ook hun eigen <strong>voor</strong>deel mee<br />
kunnen doen.<br />
53
Paul Liekens<br />
<strong>NLP</strong>, sjamanisme en kwantumfysica<br />
In deze boeiende tijd van zich versnellende evolutie op allerlei gebieden is<br />
het niet zo eenvoudig om maximaal de groeikansen te benutten die nu op<br />
vele niveaus aangeboden worden. We stevenen met volle kracht op een<br />
nieuw tijdperk af en vanuit vele invalshoeken worden ons nieuwe ideeën<br />
aangereikt. De kwantumfysica geeft een heel nieuwe wending aan inzichten<br />
over materie, energie en tijd. Wetenschappelijke experimenten tonen de<br />
invloed aan van gedachten en intenties op materie, op de toekomst, op<br />
jouw leven. Deze nieuwe denkbeelden komen wonderwel overeen met de<br />
oeroude inzichten van de praktisch ingestelde sjamanen, de Hawaiaanse<br />
kahuna's en de Egyptische priesters. Paul Liekens overbrugt de kloof op zijn<br />
manier en reikt je <strong>NLP</strong>-oefeningen en sjamanenrituelen aan om kennis te<br />
integreren in de praktijk. Met een bijdrage van Heino Jansen Ing., chemisch<br />
technoloog.<br />
Pas nieuwe inzichten uit de kwantumfysica met <strong>NLP</strong> toe op je eigen leven<br />
PAUL LIEKENS geeft al vele jaren <strong>NLP</strong>-opleidingen, workshops over bewustzijnsontwikkeling<br />
en recentelijk ook initiaties in sjamanisme. Hij heeft 30<br />
jaar ervaring in de randwetenschappen en heeft inmiddels 18 boeken<br />
geschreven.<br />
Omvang ca. 96 blz., pb. Formaat 9,5 x 19,5 cm.<br />
Prijs ca. € 4,95<br />
ISBN 978 90 202 0176 5<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
vervolg Boekenrubriek<br />
De dagen worden alweer wat donkerder, tijden van<br />
cadeautjes doemen langzaam op: wat ons betreft kan<br />
dit boek als geschenk aan uw (klein-)kind(eren) veel<br />
goeds teweeg brengen. Om met een klassieker te eindigen:<br />
dit boek hoort thuis in iedere boekenkast als<br />
werkboek om het leven nog plezieriger te maken,<br />
zowel van klein als groot!<br />
Het Leefboek <strong>voor</strong> Kinderen is sinds begin oktober<br />
verkrijgbaar in de betere boekhandel <strong>voor</strong> de aantrekkelijke<br />
prijs van € 14,50.<br />
Joop van Duuren heeft ruim 30 jaar onderwijservaring<br />
waarvan vele jaren in het schoolmanagement.<br />
Daarnaast is hij <strong>NLP</strong>-trainer en<br />
coacht vanuit zijn eigen praktijk zowel kinderen<br />
als volwassenen.<br />
contact auteur: www.nlptraining.nl<br />
55
<strong>NLP</strong> Opfrisdagen<br />
Voor iedereen die (weer) meer wil.<br />
Een hele dag aandacht <strong>voor</strong> één onderwerp en zo actief aan de slag met<br />
<strong>NLP</strong>. Creëer een verdieping in je kennis en integratie in de praktijk.<br />
Dinsdagavond 20 november: De kracht van modelleren<br />
meer weten: www.amayu.nl of<br />
tel. 020-6369092<br />
De redactie van <strong>INzicht</strong> test met het Speelwijzerteam, onder leiding van Jesse van Tuijl,<br />
de bord-, kaart- en computerspellen die verkrijgbaar zijn op gebied van coaching, training<br />
en zelfontwikkeling. Heb je een tip <strong>voor</strong> een spel dat we kunnen uittesten of wil je<br />
een keer aan een speltest deelnemen? Neem contact op met jvtuijl@arbofysiek.nl<br />
Het Grote<br />
Beïnvloedingsspel<br />
Freek Dirkx<br />
Een intrigerende naam; wie wil er niet meer invloed op<br />
de mensen en gebeurtenissen om zich heen hebben?<br />
En dat je dat dan kunt leren van een spelletje! Voordat<br />
het Speelwijzerteam het spel kan gaan spelen krijgt<br />
het eerst uitleg van Fenno Moes, die dit spel samen<br />
met Bert van Dijk ontwikkelde.<br />
Het Grote Beïnvloedingsspel is gebaseerd op de theorie<br />
van Dr. Timothy Leary (1920 - 1996). Hij was een<br />
Amerikaanse schrijver, psycholoog, softwareontwerper<br />
en campagneleider <strong>voor</strong> onderzoek naar psychedelische<br />
drugs. Hij is bekend (en omstreden) geworden als<br />
<strong>voor</strong>vechter <strong>voor</strong> het gebruik van LSD als therapeutische<br />
en spirituele verrijking.<br />
Leary deelde het gedrag van mensen in aan de hand<br />
van twee dimensies:<br />
1. Dominantie (boven) en onderschikking (onder)<br />
2. Liefde (samen) en strijd (tegen)<br />
Hij ontdekte verder een tweetal wetmatigheden in hoe<br />
mensen reageren:<br />
1. Spiegeling: samenwerking lokt samenwerking uit<br />
en tegenwerking lokt tegenwerking uit.<br />
2. Aanvulling: dominantie lokt onderschikking uit,<br />
leiderschap lokt volgzaamheid uit, en omgekeerd.<br />
Op basis van deze indeling, zijn er acht rollen te onderscheiden,<br />
met elk hun eigen zelfbeeld, beeld van de<br />
ander en de bijbehorende relatie:<br />
LEIDEND<br />
zelf: ik ben sterker, beter dan jij; ik overzie "het"<br />
de ander: jij bent zwak en hulpbehoevend<br />
relatie: jij moet naar mij luisteren<br />
CONCURREREND<br />
zelf: ik ben beter dan wie ook, ik vertrouw alleen<br />
op mezelf<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
Speelwijzer<br />
de ander: jij bent vijandig en zwak<br />
relatie: kijk naar mij en voel je minderwaardig<br />
AGRESSIEF<br />
zelf: ik ben kwaad, bedreigend<br />
de ander: jij bent vijandig en machteloos<br />
relatie: wees bang <strong>voor</strong> mij<br />
OPSTANDIG<br />
zelf: ik ben anders, ik heb niemand nodig.<br />
de ander: jij bent onbetrouwbaar, jij mag mij niet<br />
relatie: verwerp me, haat me maar<br />
TERUGGETROKKEN<br />
zelf: ik doe alles verkeerd, het is mijn eigen<br />
schuld<br />
de ander: jij bent bedreigend<br />
relatie: bemoei je maar niet met mij<br />
AFHANKELIJK<br />
zelf: ik ben zwak, ik heb hulp nodig<br />
de ander: jij bent steviger dan ik<br />
relatie: jij moet mij helpen en leiden<br />
AANPASSEND<br />
zelf: ik ben vriendelijk, aardig en meegaand<br />
de ander: jij bent ook vriendelijk en aardig<br />
relatie: zeg maar wat je wilt; ik ben tot alles bereid<br />
HELPEND<br />
zelf: ik ben evenwichtig, betrouwbaar en<br />
sympathiek<br />
de ander: jij bent ook evenwichtig en sympathiek<br />
relatie: wij mogen elkaar graag<br />
Het spel in de praktijk<br />
Iedereen heeft een kaartje <strong>voor</strong> zich met daarop een<br />
afbeelding van de Roos van Leary. Dit kaartje hebben<br />
we hard nodig. De theorie denken we wel te snappen<br />
maar die blijkt bij het spelen van het spel toch behoorlijk<br />
ingewikkeld. Het wordt een heel gepuzzel. Het<br />
helpt enorm om de situatie in een rollenspel te spelen.<br />
Als <strong>NLP</strong>-er werk je toch het liefst ervaringsgericht. Toch<br />
is het niet zo moeilijk om het juiste antwoord te vinden;<br />
dit is de reactie die verstandelijk de juiste is en<br />
57
die je jezelf <strong>voor</strong>neemt om te geven; in de praktijk is<br />
dit de reactie die je achteraf het liefst had gegeven. Al<br />
spelende komen bij bepaalde reacties beelden naar<br />
boven van mensen die typisch bij deze reactie horen.<br />
Ik heb al snel 8 personen gevonden die als (stereotypisch)<br />
<strong>voor</strong>beeld van de reactie dienen. Wat zou mijn<br />
typische reactie zijn? Het leuke van het spel is om uit<br />
toe zoeken waarom dit de beste reactie is; de toelichting<br />
zorgt daarbij <strong>voor</strong> een prettige verwarring: mensen<br />
zijn gelukkig niet zo rechtlijnig dat hun reactie met<br />
100% te <strong>voor</strong>spellen valt. Veel hangt af van het doel<br />
en dat is iets waarmee een <strong>NLP</strong>-er goed uit de voeten<br />
kan.<br />
Al snel komen trainingssituaties bij me op waarin ik dit<br />
spel uitstekend zou kunnen gebruiken. Het maakt<br />
patronen duidelijk en geeft de mogelijkheid om deze<br />
patronen effectief te veranderen. Je kunt de bestaande<br />
kaartjes gebruiken (40 privé- en 40 werksituaties)<br />
maar door de context aan te passen kun je de kaartjes<br />
eenvoudig aan je doelgroep aanpassen.<br />
Henriëtte Mol:<br />
Fenno Moes sluit zich niet aan bij de mensen die een<br />
pak kaarten ontwikkelen en dat dan een spel noemen;<br />
zonder blikken of blozen zegt hij dat Het Grote<br />
Beïnvloedingsspel meer een leermiddel dan een spel is.<br />
Het is niet zijn ruiterlijk toegeven waar ik <strong>voor</strong> val;<br />
direct ben ik gecharmeerd van dit pak kaarten omdat<br />
het me aan het puzzelen zet. In de handleiding vind je<br />
twee overzichtelijke schema's (blz. 10); één met interactiepatronen<br />
die prikkelende namen gekregen hebben,<br />
zoals de liefdesdans, de agressiespiraal en het meester/slaafmodel.<br />
En een schema waarmee je deze patronen<br />
kunt doorbreken. 19 jaar geleden maakte ik kennis<br />
met de Roos van Leary. Al drie jaar werk ik met de<br />
Interactiewijzer en hoewel ik daar enthousiast over<br />
ben, merk ik dat door deze twee schema's en de spelkaarten,<br />
de Roos van Leary nu écht <strong>voor</strong> mij begint te<br />
leven. De situatiebeschrijvingen zetten me meteen aan<br />
het denken. Direct vraag ik me af in welk octant het<br />
gedrag hoort, evenals het gedrag dat als primaire reactie<br />
naar boven komt. Het tweede schema geeft houvast<br />
<strong>voor</strong> het bedenken van een effectieve reactie.<br />
Zonder dat het expliciet genoemd wordt, ligt overduidelijk<br />
de <strong>NLP</strong>-<strong>voor</strong>onderstelling 'de betekenis van je<br />
communicatie is de reactie die je oproept (en niet wat<br />
je bedoelt)' ten grondslag aan dit spel.<br />
58<br />
Marian Bongers:<br />
Ik denk dat het goed inzetbaar is bij sociale vaardigheidstrainingen.<br />
Kinderen kunnen mbv speelplein/ zijlijn<br />
de verschillende manieren van reageren oefenen en<br />
ervaren en zo bewust worden van wat hun 1ste reactie<br />
is en of die wel handig is als je je doel wilt bereiken.<br />
Ook denk ik dat het heel bruikbaar is om als leerkracht<br />
inzicht te krijgen in je eigen manier van reageren,<br />
maar ook in de reactie van de ander.<br />
Jesse van Tuijl:<br />
Aangezien de positieve punten van dit spel al duidelijk<br />
naar voren zijn gekomen, wil ik graag even in een mismatchende<br />
rol stappen en wat leerpunten aangeven:<br />
Het Grote Beïnvloedingsspel is een handig leermiddel<br />
wat mij betreft om meer inzicht te krijgen in gedrag.<br />
Door er het model van Leary bij te gebruiken en er<br />
nieuwe termen gebruikt worden (ten minste als je het<br />
model nog niet kent), ga je op een andere manier kijken<br />
naar gedrag.<br />
Dat is ook meteen een klein nadeel: je moet eerst de<br />
achtergronden van het model goed doorlezen, <strong>voor</strong>dat<br />
je het spel kunt gebruiken. Daarnaast is het als<br />
coach/trainer wat mij betreft belangrijk om er eerst<br />
langer mee gewerkt te hebben, om meer effect te krijgen.<br />
Ondanks dat ik normaal gesproken wat minder fan ben<br />
van rollenspelen (met situaties die in eerste instantie<br />
geen eigen <strong>voor</strong>beelden zijn), merk ik dat ik bij de<br />
meeste van deze <strong>voor</strong>beelden op de kaarten snel geassocieerd<br />
ben en de verschillen van reageren ervaar.<br />
Door deze kaarten leer je snel met het model te werken.<br />
Ter afsluiting:<br />
We hebben veel plezier in het spelen van dit leuke<br />
spel. Het is wel aan te bevelen om de tijd te nemen de<br />
theorie door te nemen. Het is een mooi interactiespel<br />
dat veel houvast geeft <strong>voor</strong> doelgerichte en effectieve<br />
communicatie. Ook is het een bemoedigend spel: het<br />
hoeft zo niet te blijven, een andere reactie kan de<br />
impasse doorbreken.<br />
De doos bevat ook 2 boekjes: een over de achtergrond,<br />
de speltheorie en de spelvarianten. Het<br />
andere boekje geeft uitgebreide toelichting op de<br />
speelkaarten. Het spel is verkrijgbaar bij de betere<br />
boekhandel en kost: EUR 35,--<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
Spel als hulpbron<br />
Ria Eijck<br />
Dit keer geen review van een (nieuw) spel, maar<br />
een impressie van een bezoek aan Henriëtte Mol,<br />
die onder de naam “NLsPel” spel en spelen<br />
gebruikt in haar werk met kinderen en in haar<br />
trainingen. In de werkkamer van Henriëtte voel<br />
je je weer even kind. Overal speelgoed, knuffels,<br />
zandbakken en natuurlijk… heel veel spellen.<br />
We beginnen met een bordspel “Dino's dodge'm”,<br />
waarbij je de dino's van je eigen kleur zo snel mogelijk<br />
naar de overkant moet zien te krijgen. Een spelletje<br />
waar Henriëtte ook vaak mee begint in het eerste contact<br />
met een kind. Je kunt al veel waarnemen aan de<br />
manier waarop een kind het spel speelt, zonder dat je<br />
veel hoeft te praten. Bovendien kan tijdens het spel op<br />
een ongedwongen manier ook verbaal informatie ingewonnen<br />
worden; vragen kun je doseren.<br />
Na dit ontspannen begin komt<br />
een lastiger spel, driedimensionaal<br />
'vier op een rij'. We<br />
merken zelf al dat het vraagt<br />
om je in de ander te kunnen<br />
verplaatsen (2e positie),<br />
welke stappen gaat de ander<br />
zetten, volg je je eigen plan<br />
of ga je <strong>voor</strong>al in de verdediging?<br />
Heb je ruimtelijk<br />
inzicht?<br />
We merken dat het spel<br />
niet alleen bij kinderen<br />
werkt, maar ook bij volwassenen.<br />
Als begeleider<br />
moet je op twee<br />
niveaus tegelijk kunnen<br />
werken: je speelt het<br />
spel mee en je observeert<br />
de reacties van<br />
de ander, waarop je direct kunt interveniëren. Wanneer<br />
een kind bij<strong>voor</strong>beeld zomaar iets lijkt te doen, merkt<br />
Henriëtte op: “Eens kijken wat jouw plannetje is”. Hoe<br />
het kind daarop reageert (bij<strong>voor</strong>beeld door hardop te<br />
zeggen: “oh, ik heb geen plannetje, ik deed zomaar<br />
iets” of z'n mond houdt en vervolgens planmatig te<br />
werk gaat) geeft weer nieuwe informatie. Observeren,<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
“diagnostiseren” en<br />
interveniëren lopen<br />
op deze manier<br />
door elkaar. En het<br />
spel helpt om op<br />
deze manier om<br />
snel veel over de<br />
speler te weten te<br />
komen.<br />
vervolg Speelwijzer<br />
Henriëtte Mol<br />
Een ander spel is<br />
Pinocchio, eveneens<br />
een kaartspel,<br />
waarbij bluffen (of<br />
liegen) mag. Vaak<br />
zelfs moet. Liegen<br />
is een belangrijke<br />
vaardigheid in de ontwikkeling van kinderen; Nico<br />
Knijnenburg –tot <strong>voor</strong> kort hoofddocent aan de opleiding<br />
speltherapie in Utrecht– zegt hierover: “Liegen<br />
bevordert de autonomie.” In het spel zitten kaartjes<br />
met de kleren van Pinocchio, in verschillende kleuren.<br />
De eerste speler bekijkt het eerste kaartje en zegt wat<br />
erop staat. Dan is het aan de volgende speler te<br />
beoordelen of de ander de<br />
waarheid spreekt of<br />
bluft. Als speler 2 het<br />
mis heeft krijgt hij een<br />
andere kaart waarop<br />
een stukje van de neus<br />
van Pinocchio staat.<br />
Hoe meer van die<br />
kaarten, hoe langer<br />
de neus. Eveneens<br />
een spel dat met<br />
meerdere mensen<br />
te spelen is, niet<br />
alleen <strong>voor</strong> therapeutischedoeleinden,<br />
ook een avond<br />
met vrienden kan erg<br />
gezellig worden met dit<br />
spel.<br />
Het spreekt <strong>voor</strong> zich dat<br />
kalibreren hier een belangrijke kwaliteit is; bluft de<br />
<strong>voor</strong>gaande speler of niet? In het werken met kinderen<br />
wordt ook duidelijk of een kind moeite heeft met bluffen<br />
of niet, of ze het goed kunnen verbergen en of ze<br />
bij een ander goed kunnen waarnemen of hij/zij bluft.<br />
Een leuk detail in dit spel zijn de kaartjes met de stuk-<br />
59
jes neus van Pinocchio. Door de kaartjes tegen elkaar<br />
aan te leggen wordt de neus steeds langer. Hoe doet<br />
een kind dit, heel precies of niet?<br />
Een belangrijke andere waarde die Henriëtte toekent<br />
aan het werken met spel is dat spel de mogelijkheid<br />
biedt om een hulpbron in het heden te activeren. Door<br />
de manier waarop Henriëtte kijkt naar hoe een kind<br />
speelt of met hindernissen in een spel om gaat, ontstaat<br />
er ter plekke een potentieel aan hulpbronnen<br />
waar direct op terug gegrepen kan worden op het<br />
moment dat het probleem waar<strong>voor</strong> het kind komt,<br />
besproken wordt.<br />
Als <strong>voor</strong>beeld noemt Henriëtte een kind dat een probleem<br />
heeft met het afspraken maken met vriendjes<br />
en in een spelsituatie laat zien dat hij goed <strong>voor</strong>uit kan<br />
denken. Wat is er mooier om op dat moment meteen<br />
een bruggetje te slaan? “Ik zie dat jij goed plannetjes<br />
kunt maken. [Kind knikt instemmend.] Hoe kun je dat<br />
gebruiken als je graag wilt dat er woensdag iemand bij<br />
jou komt spelen?” Het benoemen van die kwaliteit kan<br />
een belangrijke hulpbron zijn <strong>voor</strong> het kind om <strong>voor</strong>taan<br />
wel die afspraken met vriendjes te maken.<br />
60<br />
vervolg Speelwijzer<br />
Er kwamen nog meer spellen, waarbij steeds andere<br />
vaardigheden van belang zijn. Al napratend concludeerden<br />
wij dat spel uiteraard een belangrijk hulpmiddel<br />
is in het therapeutisch werken met kinderen. Het<br />
biedt ook veel mogelijkheden <strong>voor</strong> ouders om op een<br />
andere manier naar hun kinderen te kijken en <strong>voor</strong><br />
leerkrachten om helderheid te krijgen over bepaald<br />
gedrag van kinderen.<br />
Spel wordt meestal geassocieerd met kinderen en<br />
kindzijn. Spel is echter ook een geweldig hulpmiddel in<br />
training en coaching van volwassenen. Ook zogenaamde<br />
kinderspelen kunnen, gespeeld door volwassenen,<br />
veel informatie en stof tot praten opleveren. De hierboven<br />
beschreven spellen zijn daar goede <strong>voor</strong>beelden<br />
van.<br />
De spelletjes die beschreven zijn, zijn o.a. te koop bij<br />
spellenwinkels. Deze en vele andere spellen worden<br />
uitvoerig beschreven op de website www.vlaams-spellenarchief.be.<br />
Ben je geïnteresseerd in de trainingen die Henriëtte<br />
Mol geeft? Google dan haar naam en vindt diverse<br />
organisaties waar zij trainingen geeft.<br />
contact auteur: ria.eijck@inter.nl.net<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
Academie <strong>voor</strong> <strong>NLP</strong> Dolderseweg 150a, 3738 BM Den Dolder<br />
Tel: 030-2258794, e-mail: info@academie<strong>voor</strong>nlp.nl, www.academie<strong>voor</strong>nlp.nl<br />
Academie <strong>voor</strong> Psychologica Pesserstraat 24, 7901 LC Hoogeveen, tel: 0528-234528<br />
fax: 0528-230466, e-mail: info@academie<strong>voor</strong>psychologica.nl, www.academie<strong>voor</strong>psychologica.nl<br />
Alter Vision Melbournestraat 24, 3047 BJ Rotterdam, tel: 010-2470686, fax: 010-2470682,<br />
e-mail: info@altervision.nl, www.altervision.nl trainer: Christiene M. de Vries<br />
Amayu Ontwikkeling & Training Latherusstraat 23 1, 1032 CS Amsterdam<br />
tel: 020-6369092, e-mail: info@amay.nl, www.amayu.nl<br />
Arcturus NV internationaal training instituut <strong>voor</strong> communicatie en <strong>NLP</strong><br />
Lierse Steenweg 105, B-2560 Kessel, tel: +32 (0)3 488 40 54 fax: + 32 (0)3 488 40 53<br />
e-mail: info@arcturus.be, www.arcturus.be<br />
BGL & partners Hoofdweg 726, 2132 BV Hoofddorp<br />
tel: 023-5556755, e-mail: info@bgl.nl, www.bgl.nl<br />
Bureau Personal Development Topaas 8, 2719 VD Zoetermeer,<br />
tel: 079-3630685, fax: 079-3630687, e-mail: rkamps@planet.nl, www.bpdtraining.nl<br />
Crealon Pallisander 449 3515 MZ Dordrecht,<br />
tel: 078 – 6163597, e-mail: info@crealon.nl, www.crealon.nl<br />
De eerste verdieping Delftweg 345, 3046 NH Zweth<br />
Tel: 010 - 2470715, E-mail: info@1e-verdieping.nl , www.1e-verdieping.nl<br />
EduCare Postbus 192, 5110 AD Baarle Nassau<br />
tel: 013-5078411, e-mail : info@educare.biz, www.educare.biz<br />
Frank Bruining Personal Coaching & Training<br />
Gantelweg 2 4286 EH Almkerk (bij Gorinchem)<br />
tel: 0183-40 45 83, fax: 0183-40 47 86, e-mail: info@frankbruining.com, www.frankbruining.com<br />
Global Edutainment Wilsonweg 2, 2182 LR Hillegom<br />
Tel: 0252 - 518 537, E-mail: info@globaledutainment.nl , www.globaledutainment.nl<br />
GO Centrum <strong>voor</strong> Groei en Ontwikkeling T.U.Masmanstraat 7, 3813 ZE Amersfoort<br />
tel: 033 - 4802993, e-mail: go-centrum@planet.nl, www.go-centrum.nl<br />
Hanssen advies & training Ernst Casimirlaan 42 9717 AX Groningen,<br />
tel: 050 - 3136563, e-mail: info@blissconsulting.nl, www.blissconsulting.nl<br />
Heart Systems Nederland Julianaplein 9, 6049 BS Herten (bij Roermond)<br />
e-mail: info@heartsystems.com (of .nl), www.heartsystems.com (of .nl)<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
Adreslijst NV<strong>NLP</strong> aangesloten instituten<br />
Onderstaande opleidingsinstituten zijn reeds lange tijd aangesloten bij de NV<strong>NLP</strong> en<br />
hanteren de NV<strong>NLP</strong> kwaliteitsnormen <strong>voor</strong> hun <strong>NLP</strong> opleidingen en -trainers.<br />
61
62<br />
De HOMME tcc Postbus 4, 7630 AA Ootmarsum, tel: 0541-680501, fax: 0541-680337,<br />
e-mail: info@dehomme.nl, www.dehomme.nl<br />
IEP - Instituut <strong>voor</strong> Eclectische Psychologie Staringstraat 1, 6511 PC Nijmegen,<br />
tel: 024 -3230837, fax: 024- 3226512, e-mail: mail@iepdoc.nl, www.iepdoc.nl<br />
Howling Quest Binnenhof 47, 2903 CH Capelle aan den Ijssel<br />
tel: 010-2840625, e-mail: info@howlingquest.nl, www.howlingquest.nl<br />
Instituut <strong>voor</strong> PsychoEconomie Heusdensebaan 109a, 5061 PP Oisterwijk<br />
tel: 013-5234948, fax: 013-5234949, e-mail: info@ivpe.nl, www.ivpe.nl<br />
ITAN <strong>NLP</strong> opleidingen Hereweg 8E, 9724 AB Groningen<br />
Tel: 050 - 5278013 Fax: 050 - 3135053 E-mail: info@itan.nl, www.itan.nl<br />
JBL Trainingen Paul Schuitemastraat 26, 3059 PK ROTTERDAM<br />
tel: 06-53412082, e-mail: info@jblt.nl, www.jblt.nl<br />
Mind Academy Benedenweg 57, 1834 AK Sint Pancras<br />
tel: 072-5647897, e-mail: info@mindacademy.nl, www.mindacademy.nl<br />
Mindfactory training & personal coaching Hartweg 40, 3762 SE Soest,<br />
tel: 035 – 5415542, e-mail: www.mindfactory.nl , info@mindfactory.nl<br />
<strong>Nederlandse</strong> Academie <strong>voor</strong> Psychotherapie<br />
A. Schelfhoutstraat 48, 1058 HV Amsterdam tel: 020- 6150494, fax: 020-6173578<br />
e-mail: info@academie-psychotherapie.nl, www.academie-psychotherapie.nl<br />
<strong>NLP</strong> Punt NL Dr. A. Kuijperstraat 22, 2211 BE Noordwijkerhout,<br />
tel: 0252 – 340689, e-mail: info@nlppunt.nl, www.nlppunt.nl<br />
<strong>NLP</strong> Seminars Nederland Postbus 5028, 2000 GA Haarlem,<br />
tel: 0251 – 310669, e-mail: info@nlpseminars.nl, www.nlpseminars.nl<br />
NTI-<strong>NLP</strong> - Nederlands Trainingsinstituut <strong>voor</strong> <strong>NLP</strong> Oosterzijweg 8, 1906 AX Limmen<br />
tel: 072-5053501, fax: 072-5052294, e-mail: info@ntinlp.nl, www.ntinlp.nl<br />
On Speaking Terms Sibeliushof 27, 3438 XH Nieuwegein, tel: 030-2733991<br />
e-mail: info@ost.nl, www.ost.nl<br />
Phoenix Opleidingen Raiffeisenlaan 26A, 3571 TE Utrecht<br />
tel.: 030-2711383, e-mail: info@phoenixopleidingen.nl, www.phoenixopleidingen.nl<br />
PNL Portugal Rua Senhora do Monte 32 r/ch Esq. 1170-361 Lisboa - Portugal<br />
tel: 00 35 1 96 653 47 05, e-mail: jose.figueira@pnl-portugal.com, www.pnl-portugal.com<br />
School <strong>voor</strong> <strong>NLP</strong> St. Reneldisplein 3, B-3001 Leuven,<br />
tel: 0032/475/61.45.23, e-mail: info@nlp.be, www.nlp.be<br />
SenSolid Postbus 58, 9980 AB Uithuizen (Groningen)<br />
tel: 0595-432534, fax: 0595-434477, e-mail:info@sensolid.nl, www.sensolid.nl<br />
I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7<br />
N L P & G e z o n d h e i d<br />
Adreslijst NV<strong>NLP</strong> aangesloten instituten<br />
SETH Academie <strong>voor</strong> Eclectische Psychotherapie Postbus 95909, 2509 CX Den Haag<br />
tel: 070-3881105, 079-3317331, e-mail: info@seth.nl, www.seth.nl<br />
Smara Siddhi Instituut Algerastraat 11a, 3125 BS Schiedam,<br />
tel: 010-4781158, fax: 010-4781455, e-mail: info@smarasiddhi.nl, www.smarasiddhi.nl<br />
Sophia, Centrum <strong>voor</strong> Integraal Welzijn Borgstee 48, 9403 TV Assen<br />
tel. 0592-399790, e-mail: info@sophiainstituut.nl , www.sophiainstituut.nl / www.sophia-ciw.nl<br />
Tarázát Instituut Ungerplein 2 - flat 6, 3033 BR Rotterdam<br />
tel: 010-4183599, fax: 010-2850038, e-mail: info@tarazat.nl, www.tarazat.nl<br />
Trainingsinstituut Rappard Bregeleane 72, 9051 PN Stiens (Friesland)<br />
tel. 058-2574091 mob. 06-51995626, e-mail: rappardnlp@chello.nl, www.rappardnlp.nl<br />
Unique Quality Coaching Krijtenberg 16, 8131 HB Wijhe<br />
tel. 0570 – 524880, e-mail: info@uqc.nl, www.uqc.nl<br />
Vidarte Sint Jorisstraat 131, 5211 HA ‘s-Hertogenbosch<br />
tel: 073-6440936, fax: 073-6440938, e-mail: info@vidarte.nl, www.vidarte.nl<br />
ZUMAYA Brouwerstraat 6, 1814 HZ Alkmaar<br />
tel: 072-5127113, e-mail: info@zumaya.nl, www.zumaya.nl<br />
63
volgend<br />
nummer<br />
<strong>INzicht</strong>:<br />
Thema:<br />
<strong>NLP</strong> en<br />
Onderbewustzijn<br />
Verschijningsdatum:<br />
december 2007<br />
Sluiting Kopij:<br />
1 december a.s.<br />
64 I N z i c h t H e r f s t 2 0 0 7
Change language