marterpassen xiii - Nieuw in de Zoogdierwinkel

OECOLOGIE
Muizenissen 2006
Henri Wijsman
Met dank aan: Vilmar Dijkstra , Hans Kleef, Bram Achterberg, Robert Keizer, Chris Achterberg, Rob
Bijlsma, Ruud van den Akker, Frans Alberts, Gerrit de Graaff, Jim van Laar, Willemien Wijsman.
Na het voor de boommarter vette, voedselrijke jaar
2005 kwam 2006. Hoopvol werden de posities
betrokken met de gedachte dat onze nog steeds
groeiende werkgroep dit jaar wellicht nóg meer
nesten zou gaan vinden dan in 2005. Bij allerlei
bomen lag eind maart een kleine latrine. Potentiële
nestbomen? Ja, maar het stopte. Hans Kleef
schreef in de Boommarter Nieuwsbrief: “Opvallend
is het relatief grote aantal min of meer "vaste"
territoria waar tot op heden geen voortplanting kon
worden gevonden. Begin april was er in veel gevallen
van deze territoria sprake van substantiële
latrineopbouw. Dit stopte en vervolgens kon nergens
geboorte worden vastgesteld. Is er een verband
met de voedselsituatie?”. Bram Achterberg
trof op landgoed ’t Hek op 19 maart verse keutels
aan onder de nestboom van 2005. Er lag een keutel
op een tak. Posten op 19 maart en op 26 maart
leverde echter geen zichtwaarneming op. En van
een nest kwam het niet. Op de Noordoostelijke
Veluwe concludeerden Harry van Diepen en
Walther Bakker dat het wel een totaal ander jaar
was dan het vorige; op tal van plekken hebben zij
een begin gezien van iets dat wel op een nestboom
leek, maar alles bleef leeg.
Als spoedig werden we wantrouwig. Hans Kleef
stelde vast dat in Drenthe in een aantal "vaste"
territoria geboorte is uitgebleven. Met "vast"
wordt dan bedoeld dat er in de afgelopen drie jaren
jaarlijks jongen geboren zijn; in Drenthe waren dat
er in totaal zeven, onder te verdelen in territoria
waar duidelijke latrineopbouw plaatsvond die
vervolgens stopte, zoals Schipborg, Ravenswoud
en Borger én territoria waar geen enkele aanwijzing
werd gevonden zoals in Veenhuizen-noord en
Smilde/Berkenheuvel (3x).
Sim Broekhuizen vroeg om eens op de hoeveelheid
muizen te letten. Robert Keizer schreef: “vorig
jaar wemelde het van de Rosse woelmuizen
overal in het bos maar dit jaar heb ik er nog niet
één gezien. Wel heb ik het idee dat de konijnenstand
aan het aantrekken is rondom de kolonie van
Nieuw Reemst”. Ben van den Horn: “Ik heb dit
jaar nog geen muis gezien in de buurt van nestbomen
of in het bos”. Vilmar Dijkstra: “Mijn indruk
is dat er weinig muizen zijn. Ik begrijp dat er dit
jaar weinig jonge bosuilen zijn. Dat versterkt deze
indruk”. Chris Achterberg: “weinig muizen dit
jaar”. De roofvogelspecialist Rob Bijlsma schreef
aan Hans Kleef: “Inderdaad, voedselschaarste is
de oorzaak. Ook de Buizerds doen in meerderheid
van de paren niets dit jaar. Rosse woelmuis en
bosmuis zijn erg schaars (al trekt bosmuis op dit
moment iets bij), veldmuis idem”. Hans Kleef
schrijft ook: “Feit is dat ik afgelopen winter heel
veel minder muizen heb gevangen in m'n huis dan
voorgaande jaren”.
Ruud van den Akker stelde vast dat er bijna geen
buizerds tot broeden kwamen en jongen grootbrachten
rondom Beukenburg. Boswachter Frans
Alberts (Oranje Nassau Oord, Renkum) zag ook
weinig muizen. De konijnenstand liep in het begin
van dit jaar behoorlijk op, hij zag weer eens vrij
veel jonge dieren. Nu ziet hij er zelden één. “Op
plaatsen waar ik hier “normaal” veel woelmuizen
zie heb ik tot nu toe nog niets gezien. De buizerds,
meestal drie broedparen, hebben dit jaar zo te zien
geen jongen groot gebracht, maar of dit alleen aan
voedselschaarste te wijten is betwijfel ik omdat
hier de buizerd behoorlijk door de Nijlgans dwars
gezeten wordt”.
Bram Achterberg spreekt van een ”slecht muizenjaar:
wij komen ook bij urenlange observatiesessies
géén muizen tegen!” Interessant is dat G. de
Graaff, die al dertig jaar bosuilen doet in Kootwijk,
dit jaar maar drie jonge bosuilen had in zeven
territoria. Hij schrijft dat ook al weer toe aan
het muizentekort. Zijn bosuilen schakelden dit jaar
over op vogels als prooi; de marters zullen dat,
meent hij, dan ook wel doen.
Boswachter Harco Bergman schrijft dat in 2006
meer buizerdlegsels mislukten dan normaal. Door
voedselgebrek mislukt het eierenleggen. In het
Jaarbrief WBN-VZZ over 2006 35