Observeren en herkennen van aandoeningen - Plantyn
Observeren en herkennen van aandoeningen - Plantyn
Observeren en herkennen van aandoeningen - Plantyn
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
2.1.2 Perifeer z<strong>en</strong>uwstelsel<br />
> Onderdel<strong>en</strong><br />
– gevoelsz<strong>en</strong>uw<strong>en</strong><br />
– spierz<strong>en</strong>uw<strong>en</strong><br />
> Bouw<br />
De z<strong>en</strong>uw<strong>en</strong> bevind<strong>en</strong> zich<br />
overal in het lichaam.<br />
2.2 Fysiologie<br />
E<strong>en</strong> voorbeeld: Je gsm rinkelt <strong>en</strong> je wilt opnem<strong>en</strong>. In het c<strong>en</strong>traal z<strong>en</strong>uwstelsel<br />
wordt de opdracht gevormd, waardoor je arm<strong>en</strong> <strong>en</strong> hand<strong>en</strong> wet<strong>en</strong> wat<br />
ze moet<strong>en</strong> do<strong>en</strong> om je gsm op te nem<strong>en</strong>. Natuurlijk moet die opdracht tot in<br />
je arm<strong>en</strong> gerak<strong>en</strong>. Het perifere z<strong>en</strong>uwstelsel zorgt ervoor dat de opdracht<br />
tot in je arm<strong>en</strong> <strong>en</strong> hand<strong>en</strong> geraakt <strong>en</strong> zo wet<strong>en</strong> je spier<strong>en</strong> wat ze moet<strong>en</strong><br />
do<strong>en</strong> om je gsm op te nem<strong>en</strong>.<br />
2.2.1 Functies<br />
> De perifere z<strong>en</strong>uw<strong>en</strong> zorg<strong>en</strong> ervoor dat de informatie <strong>van</strong>uit het c<strong>en</strong>traal<br />
z<strong>en</strong>uwstelsel tot in je ledemat<strong>en</strong> geraakt.<br />
> Het c<strong>en</strong>trale z<strong>en</strong>uwstelsel verwerkt alle informatie.<br />
2.2.2 Werking<br />
Het z<strong>en</strong>uwstelsel is e<strong>en</strong> m<strong>en</strong>selijke computer. Deze computer bestaat uit e<strong>en</strong><br />
computerbak, e<strong>en</strong> computerscherm <strong>en</strong> e<strong>en</strong> klavier. Het klavier is de ‘input’,<br />
de computerbak verwerkt deze input <strong>en</strong> is dus de ‘verwerker’, <strong>en</strong> het computerscherm<br />
geeft de ‘output’.<br />
> Input<br />
Bestaat uit gevoelsz<strong>en</strong>uw<strong>en</strong>.<br />
– De z<strong>en</strong>uw<strong>en</strong> voel<strong>en</strong> e<strong>en</strong> prikkel.<br />
– Ze br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> de prikkel naar het c<strong>en</strong>trale z<strong>en</strong>uwstelsel.<br />
© <strong>Plantyn</strong><br />
Voorbeeld: Als we met onze rechterwijsvinger e<strong>en</strong> hete pan aanrak<strong>en</strong>,<br />
br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> de gevoelsz<strong>en</strong>uw<strong>en</strong> deze prikkel naar het c<strong>en</strong>trale z<strong>en</strong>uwstelsel.<br />
> Verwerker<br />
Bestaat uit het c<strong>en</strong>trale z<strong>en</strong>uwstelsel (hers<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> rugg<strong>en</strong>merg).<br />
– Prikkels die binn<strong>en</strong>kom<strong>en</strong> (via ‘input’), gaan via het rugg<strong>en</strong>merg naar<br />
de hers<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
– De hers<strong>en</strong><strong>en</strong> zijn ons ‘d<strong>en</strong>korgaan’ <strong>en</strong> zijn dus nodig om iets waar te<br />
nem<strong>en</strong> of te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>. Zonder onze hers<strong>en</strong><strong>en</strong> zoud<strong>en</strong> we niet kunn<strong>en</strong><br />
functioner<strong>en</strong>, niet kunn<strong>en</strong> d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> … <strong>en</strong> niet kunn<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>!<br />
Voorbeeld: Het c<strong>en</strong>trale z<strong>en</strong>uwstelsel verwerkt de pijnprikkel die door<br />
de input werd doorgegev<strong>en</strong>, <strong>en</strong> zorgt ervoor dat we ‘wet<strong>en</strong>’ dat we pijn<br />
hebb<strong>en</strong>. Het c<strong>en</strong>trale z<strong>en</strong>uwstelsel zorgt er ook voor dat we wet<strong>en</strong> waar<br />
we pijn hebb<strong>en</strong> (in dit voorbeeld: pijn in de rechterwijsvinger).<br />
25