De Luchtbeschermingsdienst in Dalfsen - Atlantis

Sterrenbossen en zichtlanen
A. Goutbeek
Het is begrijpelijk dat wij bij
het woord mode in eerste instantie
denken aan kleding.
Maar eigenlijk is het woord
mode van toepassing op elk
sociaal en artistiek gebruik in
een bepaalde tijd, bijvoorbeeld
het gebruik van bepaalde
woorden en uitdrukkingen,
of de kleur en de
vorm van een auto.
Zo zijn ook tuinen aan mode
onderhevig.
In de jaren 1945-1955 werden nog
palmhegjes om de perken in boerderijtuinen
keurig in vorm geknipt;
de perken werden systematisch gevormd
en gevuld met onder andere
rozen, goudsbloemen, afrikaantjes en
duizendschonen.
Maar eind jaren vijftig veranderde
dat snel, omdat een nieuwe tuinvorm
zijn intrede doet: de middenpartij
wordt een gazon met golvende contouren
en omzoomd met éénjarige en
vaste planten, en steevast in de hoeken
een ribes, forsythia of jasmijn. De
▼
Hier rijst een Starrebosch, dat voor geen lusthof zwicht,
Door vier paar laanen naar een middelpunt gericht;
Verdeeld in perken en met hagen afgescheiden,
Die in haar lommer, naar dat middelpunt geleiden.
Bekoorlijk rond, waar in dit midpunt zig bepaald,
Hoe lieflijk streelt gij ‘t oog, dat door dees dreven dwaalt!
Gedicht van Clara Feyoena
Uit: ‘Kom op verhaal in Overijssel, Deventer 1995’
gehele tuin werd daarnaast omsloten
door een ligusterheg.
Ook dat is inmiddels voor een deel
weer achterhaald, allerlei andere
ideeën worden toegepast. Men wilde
niet dezelfde tuin als de buurman,
maar iets anders. Er worden nu
heide-, alpen-, wilde, klassieke en
schaduwtuinen én mooie terrassen
aangelegd. Ook worden er schuttingen
geplaatst.
Er ontstond een heel scala aan fantasierijke
tuinen.
De tuinmode is echter niet iets van
deze tijd, ook eeuwen geleden zag
men al hetzelfde fenomeen. Zo ook in
Dalfsen. Het zijn dan niet direct de
boerderij- en burgertuinen, maar
meer de tuinen en parken bij kastelen,
havezaten en buitenplaatsen.
Dalfsen was enkele eeuwen geleden
rijkelijk voorzien van deze huizen,
met de daarbij behorende tuinen.
Op oude kaarten is daar veel van terug
te vinden.
Men volgde de tuinmode uit de hoogste
standen, zoals de tuinen van de
keizer of de koning. Zij hadden tijd,
geld én ruimte om het de kunstenaars
en architecten mogelijk te maken om
te ‘boetseren’ met steen, hout, grond,
water, gras, planten en bomen. Daarmee
werden gebouwen, parken en
landschappen gecreëerd. Hoe lager
de maatschappelijke positie was, hoe
eenvoudiger de toepassingen werden.
Versailles, het paleis en park van
Lodewijk de XIV, de Zonnekoning,
was niet te evenaren in grootte en uitstraling
en werd als voorbeeld gesteld
in veel landen van Europa.
Bij alle welgestelden ontwikkelden
zich nu kleine Versailles-tuinen, kleiner,
soms heel klein, maar in verhouding
vaak zeker zo intiem.
Voor wat betreft Dalfsen willen we
twee details uit die periode eruit lichten,
namelijk de sterrenbossen en de
zichtlanen.
▲
Zichtlaan van huize Den Berg
Foto: A. Goutbeek
RONDOM DALFSEN 40 841