PAPOEA'S VAN WAROPEN - Stichting Papua Erfgoed

6 CULTUREELE EN GEOGRAFISCHE OMGEVING
coöperatie der paarsgewijs geschakelde clans, die wij bij de Waropeners
zullen ontmoeten, troffen wij ook aan bij de Noemforen, waar zij nog
duidelijker ritueel van karakter is dan bij de Waropeners. Zoo zijn er ook in
kleeding, behuizing, bewapening, sierkunst en scheepsbouw treffende trekken
van overeenkomst. Maar er zijn ook wel verschillen, waarbij het Waropen Kai
gebied, in overeenstemming met zijn geografisch meer geïsoleerde positie,
ouderwetscher is dan het Napansche. Waropen Kai handhaaft een huwelijksstelsel,
dat passen kan in een circuleerend clansysteem, terwijl de andere twee
kustgroepen bloedverwanten-exogamie kennen, die overigens ook daar nog
steeds bij groeps-exogamie aansluit. Dan is er bij de Noemforen een stamdeeling
in vier er, die even duidelijk wijst op een clanvierdeeling als de
Tobeloreesche deeling in vier hoana, die dr Rassers in zijn college op
de Oegstgeestsche Zendingsschool wel terecht met oude clans in verband
bracht. Shamanisme, dat ons uit de Noemfoorsch-Biaksche streken bekend
is en dat zoo interessant is wegens de relatie met de clan en de clan-voorouders,
valt in de Waropenstreek minder op. De voorouderbeelden en neksteunen,
die we elders in de Geelvink-baai zoo vaak vinden, zijn in het
Waropen Kai gebied weer veel minder algemeen. Er is dus in de Geelvinkbaai
naast eenheid ook verscheidenheid tusschen de kustgroepen. De Geelvink-baai
is daardoor een interessant studieterrein, omdat men hier, waar
samenvattend onderzoek van grootere terreinen veel moeilijker is dan
bijvoorbeeld in Australië 1 ), naast het synchronisch, ook eenige ruimte
houdt voor het diachronisch en vergelijkend onderzoek.
De vraag of wij nu in ruimer verband de Waropensche cultuur Melanesisch
of Indonesisch moeten noemen, is moeilijk te beantwoorden. Professor
J. C. van Eerde meende, dat men in Nederlandsch-Nieuw-Guinea bij de
Mamberamo een grens kan trekken tusschen Melanesische en Indonesische
beschavingsgebieden 2 ). Hoewel de Mamberamo inderdaad, voor de Waropeners
meer nog dan voor de Biakkers, een grens beteekent, is de afgrenzing
toch niet zoo eenvoudig te bepalen. De verspreiding van de heilige
fluit biedt ons in elk geval niet, zooals professor van Eerde dacht, een
bruikbaar criterium, omdat dit voorwerp ook bij de Binnenlandgroepen aan
de Oostkust van de Geelvink-baai voorkomt.
1 ) .,Survey work is of great value in Australia. where the general principles of
the social organization, totemism, magic and economic life and of the languages are
similar all over the continent, but this is not so in the islands to the northeast of
Australia where Papuan, Melanesian and Polynesian languages, forms of social order
and religion are all found". A. P. Elkin, Oceania, Vol. VIII, p. 313. 2 ) J. C. van
Eerde, Indonesische en Melanesische beschavingsgebieden op Nieuw-Guinee, Tijdschr.
Kon. Ned. Aardr. Gen., Deel XXXVIII, p. 823 s.q.