PAPOEA'S VAN WAROPEN - Stichting Papua Erfgoed

l6 HISTORISCHE GEGEVENS
van Japen en op 17 Mei het Oostelijkste punt der reis 1 ). Dicht bij dit
punt vermeldt men een negorij, gelegen in de landstreek Kaaij, waaruit
men twee inlanders meenam, die met vier bewoners van Japen, welke ook
aan boord waren, in onmin bleken te leven 2 ). Deze Papoea's zijn te Batavia
aangebracht, drie van hen zijn naar Holland getrokken, van wie er twee in
1710 terugkwamen en in Banda burgerrecht verkregen. Of deze menschen
uit Japen of uit de Waropen kwamen, vermeldt de historie niet 3 ).
Veeten tusschen Japeners en Waropeners bestonden er nog tot voor zeer
kort. Weyland noemt nog een negorij „Erropang", waarin men, aldus Haga,
„gemakkelijk Aropen herkent, die op den 30sten Mei werd bereikt en welker
inwoners „d'onse niet dorsten staan", maar met de prauwen de vlucht
namen" 4 ). Tot eind Juni voer men verder door de Geelvink-baai.
Het oordeel over de bewoners van de Geelvink-baai was niet bijzonder
gunstig. Men noemde hen „onnaak en onhandelbaar puur wild en boosaardig
volk" 5 ). „Wat het rapport", aldus Haga, „overigens van de bevolking
zegt is niet van veel belang. Bijna overal vond men menschen of
sporen van bewoning en de bevolking scheen het dichtste te zijn in de
nabijheid van Geelvink's Oosthoek. Beide sexen waren nagenoegzaam
moedernaakt, „en hare schamelheden alleen met eenig boomgewasch bedeckt".
De wapens waren pijl en boog, assegaaien en een plomp soort van
parangs of kapmessen van ijzer. De houten woningen. waren hoog boven
den grond gebouwd" 6 ).
Vijf jaren later vinden we de naam van deze landstreek weer in een
memorie van overdracht van Claasz, waarin de invloedssfeer van Tidore
wordt aangegeven en o.a. melding wordt gemaakt van een kustplaats
Roppon 7 ). Verschillende streken aan de Westkust der Geelvink-baai zijn
duidelijk herkenbaar, Arraffak en Wandamin kunnen moeilijk iets anders
zijn dan de Arfak en de Wandamenstreek. Helaas slaagt ook Haga er niet
in verschillende andere namen thuis te brengen en daarom weten we niet
1 ) Het doel van de reis was de Oosthoek van de Geelvink-baai. Haga veronderstelt,
dat Weyland tot aan de Mamberamo is gevaren. Echter gaat de nu bekende
Waropen-Kaistreek niet verder dan Koeroedoe, zoodat men dan moet aannemen, dat
óf Weyland niet aan de Mamberamo is geweest, of wel, dat het Waropensch district
vroeger veel verder Noordelijk liep dan nu. Het is ook mogelijk, dat de Waropeners
op reis waren, want zij werden opgevischt. Haga, Ned. Nieuw-Guinea, deel I, p. 166.
2 ) Haga, Ned. Nieuw-Guinea, deel I p. 167. 3 ) Haga. Ned. Nieuw-Guinea, deel I,
p. 175. 4 ) Haga, Ned. Nieuw-Guinea, deel I, p. 167. 5 ) Haga, Ned. Nieuw-Guinea,
deel T, p. 165. 6 ) Haga, Ned. Nieuw-Guinea, deel I, p. 174. De mededeeling van
A. Thomassen à Thuessink van der Hoop, dat „de Papoea's van Nieuw-Guinee, vóór
de komst der Europeanen nog in het geheel geen metalen werktuigen (kenden)", is
in haar algemeenheid blijkbaar niet geheel juist. Bij Stapel, Geschiedenis van Ned.
Indië, deel I, p. 49. 7 ) Haga, Ned. Nieuw-Guinea, deel I, p. 193.