04.09.2013 Views

Pasen 75 jaar - Origo

Pasen 75 jaar - Origo

Pasen 75 jaar - Origo

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

"Don Rua" – vroeger en nu blz. 1 Nr. 29 –april 2011<br />

<strong>Pasen</strong><br />

<strong>Pasen</strong>, in het latijn Pascha, van het Hebreeuwse<br />

Pesach ('sloeg over'). de rituele herdenking van<br />

bevrijding van het Joodse volk uit slavernij. Wat<br />

er historisch is aan de in de geschriften vermelde<br />

omstandigheden is van minder belang dan dankbaarheid<br />

voor bevrijding tout court. Bewustzijn<br />

van het goddelijke als uiteindelijke referentie, als<br />

dragende grond, dat is wat het christendom met<br />

het jodendom gemeen heeft.<br />

Dat goddelijke is transcendent ten opzichte van<br />

de aards-fysieke context van het menselijk bestaan,<br />

tevens ons wezenlijke culminatiepunt los daarvan.<br />

De aardbol is maar één leefbare planeet onder miljarden.<br />

Hoe kunnen we beweren dat nergens<br />

anders mensen leven, evenals wij onderweg naar<br />

bevrijding van de tijdelijke beperkingen van hun<br />

bestaansvorm? Laat het goddelijke toch vrij uit de<br />

kerker van het breingebonden denken.<br />

En wie bevrijd wordt ben je zelf, niet god, want<br />

diens 'gevangenname' is voor en en na fictief, een<br />

gotspe, een brutaliteit, nee, kinderlijke fantasie.<br />

Joden en christenen delen een erfenis, de erflater<br />

is niet Abraham of Moses, zelfs Jezus niet, maar<br />

wel de Christus, de Gezalfde Gods, de mens die<br />

iedere mens uiteindelijk kan worden, de in god<br />

volgens eigen aanleg ontwaakte, niet zelf god,<br />

maar met het goddelijke verenigd.<br />

Het zijn altijd maar woorden, maar in dit geval<br />

woorden die bevrijden van pretenties, van onterechte<br />

aanspraken onder het mom van godsdienstigheid,<br />

van uitverkiezing, van een arrogant<br />

holier-than-thou. In dat opzicht staan joden en<br />

christenen niet dichter bij elkaar dan bij mensen<br />

van welke religie ook, expliciet monotheïstisch of<br />

niet, theïstisch of niet, maar wel met openheid<br />

naar relativering en transcendentie.<br />

Deze grondhouding is een toetssteen voor ware<br />

religiositeit. Verkondiging, apostolaat, bekeringsijver,<br />

zelfs vroomheid en vrijgevigheid zijn alleen<br />

maar middelen tot expressie van een innerlijke<br />

houding van medemenselijkheid en een projektie<br />

op hetgeen al het aards-fysieke te boven gaat,<br />

wat geen oog heeft gezien, geen oor ooit heeft<br />

gehoord, zoals Paulus schreef. Dat is geen voorwerp<br />

van bezit, geen basis voor macht.<br />

Wat ik zal zien? Ik weet het niet. Ik kom<br />

de Ongeziene tegen. 'k Weet ook niet:<br />

zal het terugzien zijn? Of zal ik stom<br />

verbaasd staan voor een onbekend verschiet?<br />

Jan Klein, di. 9-6-1987<br />

Het aardse gaat voorbij, en dan: Opstanding.<br />

<strong>75</strong> <strong>jaar</strong><br />

Kort nadat ik geboren was kwam mijn Opoe, de<br />

moeder van mijn moeder, op kraamvisite. Zij<br />

sprak – als goede fee – het gevleugelde woord:<br />

"dat is geen kind, dat is een k'nijn." Arme moeder:<br />

negen maanden last en dan zoiets. Van die Opoe<br />

heb ik trouwens nog meer (goede) eigenschappen<br />

overgenomen; ik had en heb haar lief.<br />

Vaders en moeders, die kies je niet (althans voorzover<br />

ik weet). Met hen overkomt je een tijdperk,<br />

een nationaliteit, geslacht en religie, een sociaaleconomische<br />

status, oorlog of vrede en genetische<br />

bepaaldheden m.b.t. gezondheid, ziekte en gebreken,<br />

levensduur, intelligentie en karakter. Is dat<br />

voorbestemd, eigen verdienste of schuld?<br />

Hier denk ik dan aan de parabel van de talenten:<br />

je moet het doen met wat je krijgt, je moet er iets<br />

van maken, en dat hebben u en ik ons leven lang<br />

met wisselend succes geprobeerd. Onszelf vergelijken<br />

met anderen, met name in een competitieve<br />

sfeer, lijkt niet de beste benadering. Er zijn altijd<br />

mensen die kunnen wat mij niet lukt.<br />

Ons laten voorstaan op wat we wel kunnen en<br />

presteren levert ook al niet meer op dan weinig<br />

voordeel en veel afgunst. Het is veel gezelliger en<br />

productiever om elkaar te bedanken en af en toe te<br />

prijzen voor al het goede, mooie en nuttige dat in<br />

de ruimte die we elkaar gunnen tot stand kon<br />

komen. Goed gedaan allemaal!<br />

Dat herinnert me aan de zinspreuk op het in<br />

linoleum gesneden en afgedrukte Ex Libris van<br />

mijn vader: Pax voluntas tua, et servire vita tua<br />

(vrede zij uw bedoeling en dienen uw leven). Dat<br />

was inderdaad zijn leidraad, en ik sluit me erbij<br />

aan. Het leven is als een wedloop die maar één<br />

winnaar kent: iedere mens die doet wat ie kan.<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft


"Don Rua" – vroeger en nu blz. 2 Nr. 29 –april 2011<br />

Subdomein<br />

in drievoud<br />

Van het een komt het ander. Spelen met html-codes is leuk, en<br />

voor je het weet heb je een model dat op allerlei materiaal van<br />

toepassing is. Om foto's te laten zien heb ik zo'n standaard<br />

ontwikkeld, heel makkelijk te dupliceren en te bekijken. Hier<br />

laat ik u er drie voorbeelden van zien<br />

1<br />

Het eerste is het subdomein "bruno" met foto's<br />

van de uitvaart van Bruno Pannekeet, die in<br />

1948, een <strong>jaar</strong> vóór mij, in Ugchelen kwam, met<br />

mij de eerste klas deed, en in 1956, een <strong>jaar</strong> na<br />

mij, als scholasticus naar het noviciaat ging. Daar<br />

kreeg hij dus een toog aan en deed hij zijn eerste<br />

tijdelijke geloften. De filosofie was aanleiding om<br />

coadjuteur te worden. Wat had hij allemaal moeten<br />

doorstaan om zo ver te komen!<br />

Bruno had een heel eigen aard en instelling, daar<br />

hebben de salesianen veel aan gehad. Hij was erg<br />

precies, heel vasthoudend, doordeerlijk, begaan<br />

met mensen, voorkomend en liefdevol. Gelukkig<br />

bood de sfeer van don Bosco voldoende ruimte<br />

voor deze bijzondere persoonlijkheid. Zijn ziekte<br />

heeft hij dapper en, voorzover ik weet, grotendeels<br />

stilzwijgend verdragen. Een sterke man die<br />

woekerde met zijn talenten.<br />

Een subdomein is heel makkelijk te benaderen<br />

met: http://[subdomein].[domein.extensie], in dit<br />

geval dus: http://bruno.otmx.nl. Op dit adres<br />

vindt u foto's van de uitvaartmis in de stemmige<br />

Petrus en Pauluskerk te Soest en op het salesiaanse<br />

deel van de gemeentelijke begraafplaats<br />

(alwaar hij – nederig als hij was – het wierookvat<br />

onklaar maakte: non nobis domine): een kwast met<br />

wijwater was hem genoeg.<br />

2<br />

De aandacht van de laatste tijd voor het leven in<br />

huize 'Don Rua' bracht me ertoe om van het<br />

schrift met verslagen van de zo geheten "kleine<br />

Maria-compagnie", dat ik van Piet Alofs te leen<br />

had, beeldscans te maken en die als subdomein<br />

op het internet te zetten (http://kmc.otmx.nl). Het<br />

gaat om de periode van september 1949 t/m juni<br />

1951, twee schooljaren dus, met verslagen van<br />

drie secretarissen: Herman Bosman, Piet Alofs en<br />

Kees van Luyn, samen 119 met de hand geschreven<br />

bladzijden. Ze geven een tijdsbeeld.<br />

De compagnie was een opvoedingsmiddel, een<br />

oefening in samen overleggen en samen doen.<br />

De sfeer was, zowel door de 19e-eeuwse achtergrond<br />

als door de opleiding zelf, wereldvreemd.<br />

Niettemin werd in die context al duidelijk welke<br />

plaats een jongen in de groep had, wie op de<br />

voorgrond trad, en wie zich stil hield, uit volgzaamheid,<br />

uit kritische zin of wat ook.<br />

Er waren in Ugchelen meerdere compagnieën:<br />

de Aloysius voor de kleinsten, de St. Jozef voor<br />

de aspirant-coadjuteurs, de sacramantscompagnie<br />

voor de middengroep en de grote Mariacompagnie<br />

(de Immaculata) voor de ouderen, en<br />

meteen – in de traditie van de door Niek Savio<br />

en Michaël Rua opgerichte – Don Bosco's 'keizerlijke<br />

garde', de jongens op wie hij kon rekenen.<br />

Dat enigszins elitaire was zelfs in Ugchelen nog<br />

aanwezig, al maakte het in feite weinig tot niets<br />

uit. Zo werden in 1949 Louis Heijl en ik door de<br />

directeur (Wim Gubbels) als eersteklassers in die<br />

compagnie gezet, op ik weet niet welke gronden.<br />

Interessant is wel dat wij beiden een eigenzinnig<br />

soort religieuze gedrevenheid gemeen hebben,<br />

hij in Brazilië als cistercienser monnik buiten het<br />

klooster, ik met mijn vasthouden aan ons gedeeltelijk<br />

gedeelde verleden, ons levensperspectief,<br />

en een weinig orthodoxe benadering van religie.<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft<br />

3<br />

In mijn boekenkast kwam ik onlangs een boekje<br />

tegen dat werd uitgegeven in 1929. Het bevat een<br />

lezing en is getiteld: "Guido Gezelle, Priester en<br />

Dichter", geschreven door J.J.M. Sicking R.K. Pr.,<br />

een Brabantse pastoor die in 1984, bijna 90 <strong>jaar</strong><br />

oud, overleed. Ten tijde van die lezing was hij<br />

dus 35 <strong>jaar</strong> oud. Ik heb het in één ruk gelezen,


"Don Rua" – vroeger en nu blz. 3 Nr. 29 –april 2011<br />

want het is boeiend en ontroerend. Het werd uitgegeven<br />

bij G. Mosmans Zoon te 's-Hertogenbosch,<br />

meet 117 bij 176 mm en telt 64 bladzijden.<br />

Ik heb het zonder aarzelen gescand (jpg) en op<br />

het web gezet als http//gezelle.otmx.nl, het derde<br />

subdomein van dit stukje. Daar kunt u ook een<br />

zip-bestand met de losse beeldbestanden (6 MB)<br />

ophalen, makkelijk voor de Windows Viewer.<br />

Het boekje spreekt voor zichzelf. Over de auteur<br />

is op het intermet veel te vinden. Op bovengenoemde<br />

site heb ik ook het door H. Beex geschreven<br />

In Memoriam gezet uit het blad Brabants<br />

Heem (1984, Jg.38, nr.1), door mij opgemaakt in<br />

TnR 10pt, 2 kol. (Sicking84.pdf). Hierin komt hij<br />

naar voren als een zeer geëngageerde, niettemin<br />

enigszins wereldvreemd gebleven man.<br />

Een van de geciteerde gedichtjes (blz. 31) uit de<br />

bundel Gedichten, Gezangen en Gebeden:<br />

O Tale, zoo 'k u leeren kan<br />

of in uw diepten dringen,<br />

en wist ik er maar een woordje van<br />

'k zal 't al mijn leven zingen<br />

Deze subdomeinen staan maar tijdelijk op de<br />

website. Ik speel met de gedachte om materiaal<br />

van '<strong>Origo</strong>' een keer op CD of DVD te branden,<br />

voor wie het bewaren en later nog eens bekijken<br />

wil. Het is intussen een vrij uitgebreid archief<br />

geworden, en hoe lang dit domein op het<br />

internet blijft staan is uiteraard niet voorspelbaar,<br />

al ben ik dan ook pas <strong>75</strong>.<br />

Heren (z)onder<br />

leien dakje<br />

In de vorige nieuwsbrief (nr. 28) schreef ik over het<br />

leien dak van het klooster te 's-Heerenberg, en dat de<br />

leien er nu 100 <strong>jaar</strong> op zouden liggen. Van Johan<br />

Marsman vernam ik dat de dakbedekking in de jaren<br />

zestig in zijn geheel vervangen is. Ik vroeg Wim Jansen<br />

hoe dat gegaan is. Hier volgt zijn antwoord.<br />

In november 1961, vlak na terugkomst als hulp<br />

bij het innen van de graancollecte, vroeg Pater<br />

Gruijters of ik even bij hem wilde komen voor<br />

een volgende klus. Hij had, wegens lekkage,<br />

leidekkersbedrijf Sigtenhorst te Doetinchem<br />

gevraagd om enkele herstelwerkzaamheden<br />

aan het dak te verrichten. Dhr. Sigtenhorst had<br />

Pater Gruijters verteld dat de leibedekking 'op<br />

was' en geadviseerd de gehele aanwezige<br />

leibedekking binnen korte tijd te vernieuwen.<br />

Pater Gruijters vroeg mij of zijn beweringen<br />

klopten! Waarom hij het mij vroeg weet ik niet.<br />

Mogelijk kwam dit, omdat ik, staande op een<br />

laddertje in de goot naast de dakkapellen, de<br />

bovenste goot op de hoogte van de knik nog<br />

wel eens leegmaakte, wanneer die verstopt<br />

was. Misschien was ik toen de enige die dat<br />

durfde. Ik heb hem toen verteld dat ik nooit<br />

iets met leien te maken had gehad en die<br />

kennis ook niet had.<br />

Pater Gruijters stelde voor om een nieuwe<br />

afspraak te maken met de leidekker, die mij<br />

dan zou vertellen en uitleggen wat er aan het<br />

dak mankeerde. Er werd een nieuwe afspraak<br />

gemaakt. Dhr. Sigtenhorst vertelde mij en liet<br />

mij zien, hoe je kon bepalen wat de levensduur<br />

van de aanwezige leibedekking nog zou zijn.<br />

Rondgaande over de verschillende dakvlakken<br />

sloeg hij met zijn vuist op het dak.<br />

Door het kloppen kwamen er schilfers tussen<br />

de leien uit. De leien lieten aan de onderzijde<br />

een afschilfering zien. De wijze van slaan en de<br />

hoeveelheid afschilfering was bepalend voor<br />

de nog aanwezige kwaliteitsbepaling op het<br />

dak, vertelde hij. Ook haalde hij er enkele leien<br />

uit, deze waren aan de onderzijde wit door<br />

kalkontbinding. Met de verwijderde leien<br />

werd een zuur- en waterproef gehouden.<br />

Een zuurproef geeft de hoeveelheid kalk weer<br />

die in een lei aanwezig is. De kalkhoeveelheid<br />

is mede bepalend voor de levensduur van de<br />

lei. De waterproef wordt gedaan door een lei<br />

gedurende enkele uren tot de aangegeven<br />

hoogte in het water te zetten. De waterlijn mag<br />

niet gaan stijgen. Stijgt het water hoger dan die<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft


"Don Rua" – vroeger en nu blz. 4 Nr. 29 –april 2011<br />

lijn, dan is de nog aanwezige kwaliteit en levensduur<br />

ofwel de staat van ontbinding van de lei<br />

afleesbaar. De combinatie van alle proeven<br />

geeft aan hoe lang het aanwezige leigesteente<br />

nog mee kan gaan. Dit zijn oude praktijkproeven,<br />

die bij twijfel nog steeds worden uitgevoerd.<br />

Door de vraag van pater Gruijters is mijn<br />

interesse in leibedekking ontstaan en die is nog<br />

steeds aanwezig.<br />

Mijn antwoord aan Pater Gruijters was, dat de<br />

leibedekking inderdaad aan vervanging toe<br />

was. De toenmalige leibedekking was nog de<br />

bedekking die tijdens de bouwtijd in 1908-1909<br />

was aangebracht.<br />

Rond december kwam hij weer bij mij met een<br />

vraag: of ik adressen wilde schrijven op enveloppen<br />

met 'bedelbrieven' waarin geld werd<br />

gevraagd om een leisteentje bij te dragen. Hij<br />

had wat namen en ik moest er zelf maar adressen<br />

bij zoeken van wie ik dacht dat ze wel iets<br />

wilden bijdragen. Hij had overzichten van R.K.<br />

notarissen, dokters en bankdirecteuren. Ziekenhuisspecialisten<br />

en advocaten moest ik zelf maar<br />

opzoeken. Door Felix Monde werden een<br />

bedelbrief en bedankkaartjes gedrukt.<br />

De gele bedankkaartjes moesten verzonden<br />

worden als er een gift binnengekomen was.<br />

Dat ben ik blijven doen tot aan mijn vertrek in<br />

1963 uit 's-Heerenberg. Helaas heb ik geen<br />

brief of bedankkaartje meer in mijn archief.<br />

Wat die actie ooit heeft opgebracht is mij niet<br />

bekend. Uit verhalen weet ik wel dat er nadien<br />

ook nog een grote loterij is gehouden.<br />

Als je niet genoeg geld heb, wat doe je dan? Je<br />

maakt een keuze uit wat financieel haalbaar is. In<br />

1965 werd mij gevraagd om nogmaals te kijken<br />

naar de kwaliteit van de leien. Eenzelfde proef<br />

gaf aan dat de leibedekking op was en kort daarna<br />

werd besloten geen leien maar dakshingles<br />

aan te laten brengen, een product waar dertig<br />

<strong>jaar</strong> garantie op werd gegeven. Toen een goede<br />

keuze, want de vraag hoe lang het klooster in<br />

Salesiaanse handen zou blijven speelde al. De<br />

aanwezige leibedekking werd in zijn geheel<br />

vervangen en de goot, als overgang tussen het<br />

staande gedeelte en het schuine dakvlak, werd<br />

verwijderd. Dat bespaarde niet alleen kosten,<br />

maar ook werk.<br />

Het is bekend dat shingles niet veel langer mee<br />

gaan dan dertig <strong>jaar</strong>. Toen na die periode vele<br />

lekkages ontstonden, doordat het materiaal<br />

ging krullen en scheuren, heeft men op veel<br />

plaatsen over de singles een noodakbedekking<br />

aangebracht. Thans wordt alles verwijderd en<br />

het gehele dak wordt weer voorzien van een<br />

nieuwe leibedekking. Om financiële redenen<br />

heeft men helaas besloten niet dezelfde soort<br />

leien toe te passen als er in 1965 zijn afgehaald.<br />

Het dak wordt nu voorzien van Spaanse<br />

rechthoekige leien, Samaca STD, van 40 x 22<br />

cm, totaal ca 3500 m2 ofwel ruim 100.000 stuks.<br />

aanvullende gegevens:<br />

Na mijn vertrek uit Leusden in 1967, werkte ik bij<br />

Architectenbureau Molenaar en Sips als opzichter bij<br />

de Niek Savio school te Amersfoort. Daarna bij enkele<br />

andere architecten als Ir. Bijvoet en Prof. Holt. Zo was<br />

ik projectleider van de bouw van het Okura Hotel in<br />

Amsterdam, De Vereniging in Nijmegen, diverse schouwburgen,<br />

het Mendelcollege te Haarlem. Daarna 9 <strong>jaar</strong><br />

bij architect Boerman te Steenderen. Hier had ik regelmatig<br />

te maken met leibedekking en mede daardoor<br />

kreeg ik steeds meer interesse in dit materiaal.<br />

In Nederland is hier niet veel over bekend en ook is hier<br />

geen leidekkersschool waar men het vak kan leren.<br />

Daarna werkte ik als Adviseur voor Bouwzaken bij het<br />

Aartsbisdom Utrecht gedurende 27 <strong>jaar</strong>. Tussen 1982 tot<br />

2007 was ik betrokken bij of verzorgde ik de restauratie<br />

van ca 240 kerken, kapellen, pastorieën, begraafplaatsgebouwen,<br />

processieparken, woningen, kloosters, abdijen<br />

en enkele kastelen die als klooster in gebruik waren.<br />

Leibedekking is een van mijn specialisaties.<br />

Leien hebben mij altijd gefascineerd. Lei is eigenlijk<br />

versteende klei. Het wordt gewonnen diep onder de<br />

grond tot ca 1500 meter of in open mijnbouw-putten.<br />

De blokken die geschikt zijn om leisteen van te maken<br />

worden gezaagd op een gevraagde maat, het gesteente<br />

wordt van elkaar gespleten, behakt en op pallets naar<br />

een werk vervoerd. Bedenk, dat 100 ton gesteente 3 ½<br />

ton eindproduct oplevert. Dan weet je hoe groot een<br />

afvalberg is!<br />

In Nederland verwerken wij gemiddeld ca. 2250 ton<br />

leien per <strong>jaar</strong>. Jaren lang heb ik ca. 450 ton laten<br />

verwerken, ca. een vijfde deel van de totale import.<br />

Kwaliteitskeuzes maken kun je alleen leren wanneer je<br />

het gesteente ziet in de groeven wanneer het losgemaakt<br />

wordt. Dus een regelmatig groevebezoek is<br />

gewenst. Ik ben net weer terug uit Wales in verband<br />

problemen over kwaliteiten. Zo heb ik diverse groeven<br />

bezocht in Spanje, Frankrijk, Duitsland, Italië, Canada<br />

en Wales. Kennis van gesteente is heel belangrijk. Want<br />

het kan zijn, dat een bepaalde leisoort het in ons klimaat<br />

geen 100 <strong>jaar</strong>, zoals verwacht, maar slechts acht <strong>jaar</strong><br />

volhoudt, zoals bij een kerk in het westen van<br />

Nederland het geval was.<br />

Leien hebben mij altijd gefascineerd<br />

de gehele tekst werd geschreven door<br />

Wim Jansen<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft


"Don Rua" – vroeger en nu blz. 5 Nr. 29 –april 2011<br />

Apotheose<br />

Munda cor meum, zuiver mijn hart: aandachtig<br />

lezen, ademloos luisteren, naar pater Jan Klein<br />

z'n paas- en lentelied van 24 <strong>jaar</strong> geleden in de<br />

tweede week van april 1987.<br />

ma. 6-04-1987<br />

In 't bos restanten lucht...<br />

Een lorkenbos in lente<br />

staat armoe uit te venten<br />

als beste voor<strong>jaar</strong>svrucht.<br />

Het overig voor<strong>jaar</strong>sbos<br />

is op de poort aan 't kloppen<br />

met proppen katjesknoppen,<br />

maar lorken doen zo los.<br />

Straks zie je aan menige twijg<br />

een helrood donsje komen<br />

dat van een kind gaat dromen<br />

en groene broertjes krijgt.<br />

Groene broertjes, prachtig. En intussen kijkt hij<br />

verder, wat er nog meer is aan geheime bochten<br />

en onverkende krochten. Naar binnen gaande<br />

vindt hij ruimte voor geest en hart.<br />

di. 7-04-1987<br />

Achter naaldbos in de mist<br />

zoek je wat je ondenkend gist:<br />

paden vol geheime bochten,<br />

hartverruimend wijde krochten;<br />

nieuw en lang beloofd bestaan:<br />

werelden die opengaan.<br />

Gevangenschap is niets voor hem, al heeft hij zich<br />

levenslang gevoegd naar regels en wetten. De zon,<br />

het grote beeld van goddelijk leven, in woede ontstoken,<br />

veegt zijn tempel schoon.<br />

di. 7-04-1987<br />

Bevrijding komt als licht in misten.<br />

Het oosten daagt. Achter de spitsen<br />

van dennen is de bochel van<br />

de zon zich kruipend op aan 't richten<br />

om, bleek van woede, 't rijk te stichten,<br />

zijn Vrijstaat Zomerzonneland.<br />

Veroudering als verval, daar verweert Jan zich<br />

tegen. Hij wil niet verdwalen in een doolhof van<br />

onverwerkte gevoelens en verhoudingen. Genoeg<br />

gehad, alles gegeven en vergeven, schoon.<br />

wo. 8-04-1987<br />

Dit zijn wegen: hoge wegen<br />

uit de doolhof van 't verval.<br />

Niets meer hebben te vergeven,<br />

noch te vragen. Vree met 't Al.<br />

In deze nieuwe openheid krijgt alles weer kleur<br />

en levendigheid, glasnost, einde van de koude<br />

oorlog die angst bracht, geen extase.<br />

wo. 8-04-1987<br />

De paaltjes langs het water.<br />

Ze spiegelen in het water<br />

roerloos, messcherp en fris.<br />

Alles ligt glasnost open.<br />

Kijk: honderd mollehopen.<br />

Twaalf berkjes op een ris.<br />

Het donker onder bomen<br />

gaat vorm en kleur vertonen<br />

van valhout, -naald en -blad.<br />

Nieuw gras valt al te speuren.<br />

Dit licht schept overal kleuren<br />

waar geen ding kleur meer had.<br />

Azuur, roomwit, loodgrijs en<br />

loodgrauw, -blauw, -zwart gaat rijzen<br />

aan de zuidwesterkim.<br />

Laat maar. 't Leukst zijn de spruiten<br />

aan eike- en krentjesstruiken.<br />

Daar zit het licht dik in.<br />

Hij kijkt alleen maar, hij doet niet dramatisch. Het<br />

bos laat hem zien hoe het moet. Kleur en vorm als<br />

muzikaal metrum, het lijkt wel een psalm begeleid<br />

door trommels, fluiten en cymbalen.<br />

vr. 10-04-1987<br />

De knop aan alle takken<br />

schiet schitterend in 't licht.<br />

Er breekt een schat van schatten<br />

open in 't zicht.<br />

Goud tegen blauw de beuken,<br />

saffier: kastanje of krent<br />

en platina de breuken<br />

aan 't wilgenend.<br />

Zijn 't katjes? parels? kralen<br />

aan schietwilg langs de sloot?<br />

't Zal winter 't hart uithalen:<br />

dodelijk schroot.<br />

Associaties en woordgrapjes, daar houdt hij van:<br />

schieten doen de knoppen, schietwilg is de naam,<br />

salix alba, met mesvormige bladeren, die salicine<br />

en looizuur bevatten en daardoor koortswerend.<br />

pijnstillend en zuiverend zijn (aspirine). Genezing,<br />

dat is pasen, herrijzen uit de as van het verleden,<br />

leegte, vrijheid, ruimte voor vervulling.<br />

ma. 13-04-1987<br />

Vacua: ledige<br />

ruimten, om 't brein<br />

van zoveel zorgen<br />

vrij te doen zijn.<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft


"Don Rua" – vroeger en nu blz. 6 Nr. 29 –april 2011<br />

Rubrieken<br />

gebundeld<br />

Het kon, toen ik de smaak van het laten drukken<br />

van boeken te pakken kreeg, bijna niet uitblijven:<br />

na de dichtbundel van Jan Klein is nu ook de<br />

tekst van de negen <strong>jaar</strong>-rubrieken (in totaal tweeenvijftig<br />

afleveringen) in druk verschenen, weer<br />

als privé-uitgave, zonder ISBN-nummer en dus<br />

niet via de boekhandel verkrijgbaar.<br />

Het boek bevat daarmee het grootste deel van de<br />

in de dichtbundel opgenomen verzen, maar het<br />

leest heel anders. De registers van beide uitgaven<br />

zijn op elkaar afgestemd, zodat het naslaan van<br />

een bepaalde tekst gemakkelijk is. Voorin staan<br />

een fraaie foto van Jan Klein (Leusden, november<br />

1983), een inleiding en inhoudsopgave.<br />

Achterin staan twee registers, evenals in de<br />

dichtbundel op datum van ontstaan en alfabetisch<br />

op beginwoorden, met vindplaats van de<br />

originele aflevering en bladzijde in deze bundel.<br />

Voorin, voor de volledigheid, ook nog een foto<br />

van de auteur plus wat zakelijke gegevens, en<br />

een colofon met het gebruikte lettertype.<br />

De omslagfoto werd door mijzelf in de omgeving<br />

van mijn woonplaats, Annen (Noord-Drenthe),<br />

gemaakt. Werden pater Jan z'n gedichten mede<br />

gekleurd door het Trekerbos (zie de omslag van<br />

de dichtbundel), mijn perspectief minstens ten<br />

dele door de omgeving waarin ik, nolens volens<br />

(deo volente?), al bijna veertig <strong>jaar</strong> woon.<br />

Dit boekje (148 x 210 mm, 212 bladzijden) zie ik<br />

zelf als jubileum-uitgave bij mijn <strong>75</strong>e ver<strong>jaar</strong>dag,<br />

tien <strong>jaar</strong> na m'n 65e waarin ik begon met het overtypen<br />

van de schriften met agenda-transcripties<br />

van Henk Hendriks, een mooie omkadering van<br />

Jan Klein z'n "Dagboek naar de zeventig". En productief<br />

mag mijn <strong>75</strong>e levens<strong>jaar</strong> wel heten.<br />

Voorin staat nog: "in dankbare herinnering aan al<br />

mijn vrienden", ieder van u dus, die – wanneer en<br />

hoe ook – een deel van dezelfde weg gegaan bent<br />

als ik, geleid en misleid (van allebei wat) door<br />

anderen, die het niet altijd beter wisten, maar wel<br />

een taak hadden, die ze vaak zo goed mogelijk<br />

hebben uitgevoerd. Dat stemt dankbaar.<br />

Wie dit boek zou willen aanschaffen kan dat laten<br />

weten, per email aan origo@home.nl of langs een<br />

andere weg. De boekprijs is 14 euro, en de verzending<br />

kost 3,50 euro, in totaal dus 17,50 euro. Voel<br />

u vrij om het wel of niet te bestellen: ik heb deze<br />

rubrieken geschreven ex plenitudine cordis, uit en<br />

voor mezelf, als lichtjes langs ons pad.<br />

Toezending<br />

kosten<br />

toezending per email of post gratis<br />

(op papier per post kost me ± € 1 per<br />

exemplaar)<br />

vrijwillige bijdragen 454400<br />

op girorekening t.n.v. A. Overtoom<br />

aanmelding/opzegging<br />

per email origo@home.nl<br />

per brief redactie-adres<br />

Bijdragen<br />

Van verschilende vrienden werden op postrekening<br />

45 44 00 vrije bijdragen ontvangen voor<br />

de nieuwsbrief en boekprojekten. Ik ben er iedereen,<br />

zoals altijd, van harte dankbaar voor.<br />

Redactie<br />

naam A.J.M. Overtoom<br />

straat Hofakkers 6<br />

plaats 9468 EE Annen<br />

telefoon 0592 - 271 586<br />

email origo@home.nl<br />

website http://origo.otmx.nl<br />

Colofon<br />

De tekst is opgemaakt in twee kolommen, in<br />

het lettertype Book Antiqua 10 pt, de koppen<br />

(meestal) in Comic Sans MS 14 pt.<br />

Digitale weergave per aflevering in pdfformaat,<br />

op de homepage en per email. Gratis<br />

lezers zijn: Acrobat Reader en Foxit Reader<br />

(kijk voor info en download op:<br />

www.foxitsoftware.com).<br />

Lemma<br />

Riet Overtoom, acryl op doek<br />

Het licht bevat een afdruk van de eeuwigheid:<br />

alle ruimte en beweging is verenigd in de tijd.<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!