GGD-richtlijn medische milieukunde: Kwik in het ... - Radar

RIVM Rapport 609300021
Het gebruik van zwavelbloem bij kwikincidenten
Door sommige instanties en op sommige websites wordt zwavelbloem
aangeraden als middel om het opruimen van kwik na een incident te
vergemakkelijken. Aan het toepassen van zwavelbloem kleven echter bezwaren
die meestal niet opwegen tegen de voordelen. Vooral omdat de toepassing van
zwavelbloem slechts tijdelijk een oplossing biedt, wordt dit als weinig zinvol
aangemerkt (Chemiekaarten 2011).
Toepassing
Het zwavelbloem moet worden uitgestrooid over de plekken waar het kwik is
gemorst zodat alle kwik wordt bedekt. Het zwavelbloem gaat een chemische
binding aan met kwik waarbij een laagje kwiksulfide ontstaat rond de
kwikdruppel (net als bij het oxideren van de buitenste laag van aluminium of
koper). Hierdoor wordt de verdamping van kwik gereduceerd.
Voordelen
- Uitdamping wordt (tijdelijk) gereduceerd.
- Een ander voordeel van het gebruik van zwavelpoeder is dat zwavelpoeder in
tegenstelling tot kwik goed zichtbaar is. Hierdoor blijft bij het opruimen goed
zichtbaar welk deel van het (mogelijk) besmette oppervlak reeds gereinigd is.
Nadelen
- Zwavelbloem is niet vrij beschikbaar. Zwavelbloem is soms alleen op recept
verkrijgbaar bij apotheken en niet alle apotheken hebben het op voorraad.
- Zwavel werkt de eerste 12-24 uur nog niet optimaal.
- De zwavel bedekt alleen de oppervlakte van het kwik zodat uitdamping wordt
verminderd. Het kapseltje kan echter gemakkelijk stuk gaan waarna uitdamping
weer onverminderd verder gaat. Het kwiksulfide en het onderliggende kwik
moeten daarom in alle gevallen worden opgeruimd.
- De opruimprocedure verandert niet. Bij het opruimen van kwik nadat
zwavelbloem is toegepast, geldt dezelfde zorgvuldige opruimprocedure als
wanneer geen zwavelbloem is gebruikt (zie Bijlagen 2 en 3). Ook hier is het af te
raden een stofzuiger te gebruiken. Als er wel een stofzuiger is gebruikt dient
deze te worden afgevoerd als chemisch afval.
5.3 Gezondheidsonderzoek Biomonitoring
Er zijn bijzondere omstandigheden, zoals de melding van gezondheidsklachten
die passen bij een kwikvergiftiging, waarbij nader onderzoek met behulp van
biomonitoring een aanvullende waarde kan hebben. Indien een kwikincident
zorgvuldig is opgeruimd, dan is er meestal geen reden voor biomonitoring.
In de richtlijn Biomonitoring bij kleinschalige (chemische) incidenten wordt
uitgebreid ingegaan op de verschillende doelen van biomonitoring (Eggens et
al., 2011, in prep). Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen individueel
zorgdoel, volksgezondheidsdoel, wetenschappelijk doel en maatschappelijkpolitiek
doel. Bij een kleinschalig incident met kwik in het binnenmilieu van
woningen of scholen kan het individuele zorgdoel reden zijn voor biomonitoring.
Voor activiteiten met het oog op het individuele zorgdoel is geen toetsing van
het onderzoek door een medisch-ethische commissie nodig.
Het belangrijkste uitgangspunt bij biomonitoring voor individueel zorgdoel is om
de zorg en behandeling van de individuele getroffenen te optimaliseren
(Franssen et al., 2006). Biomonitoring kan in het geval van een kwikincident in
Pagina 36 van 82