Download - VOTB
Download - VOTB
Download - VOTB
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
18<br />
• Vulkanisch<br />
Tijdens de Jura (205 – 142 miljoen jaar geleden) wordt Nederland weer door de zee<br />
overspoeld. In deze zee vindt de vorming van kalksteen, kleisteen en schalies (lei)<br />
plaats. In een deel van dit tijdvak bevindt Nederland zich weer deels boven water,<br />
zodat zich tevens continentale klei- en zandstenen met steenkoollagen kunnen<br />
vormen. Bijzonder is dat in de Juraperiode in de buurt van Vlieland een echte<br />
vulkaan heeft bestaan, waarvan de ringstructuur van de krater (caldera) met seismische<br />
technieken herkenbaar is.<br />
Deze vulkaan heet ook wel de Zuidwalvulkaan, en bevindt zich nu op een diepte<br />
van meer dan twee kilometer onder de Waddenzee.<br />
• Tropische zee<br />
De geologische periode van het Krijt (142 – 65 miljoen jaar geleden) is evenals de<br />
Jura bij de meeste mensen bekend als de periode van de dinosauriërs, die in het<br />
Mesozoïcum over de wereld heersen. Nederland is in het Krijt overwegend bedekt<br />
door een warme (tropische) zee. In het begin van het Krijt vormen zich vooral<br />
zand- en kleistenen en mergel. Zandstenen uit deze periode zijn in Nederland vaak<br />
het reservoirgesteente voor aardolie.<br />
Later in het Krijt wordt de zee steeds helderder en warmer. Deze zee krioelt van<br />
het leven, waaronder talloze eencellige organismen (foraminiferen). Het neerdwarrelen<br />
van de kalkskeletjes die deze organismen na hun dood achterlaten, zorgt<br />
voor een dik pakket van de bekende witte krijtrots. Deze is goed te bestuderen in<br />
Zuid Limburg, in bijvoorbeeld de ENCI-groeve in de St-Pietersberg bij Maastricht.<br />
De lichtgekleurde kalksteen wordt afgewisseld door mergelachtige lagen en lagen<br />
met vuursteen. Deze vuursteen werd in de prehistorie door de mens in kleine mijntjes<br />
gewonnen om er bijlen en pijlpunten van te vervaardigen.<br />
• Meteoriet<br />
Het einde van het Krijt en daarmee van het gehele Mesozoïcum wordt gekenmerkt<br />
door een inslag van een grote meteoriet in zee voor de kust bij Yucatan in Mexico.<br />
Een groot deel van het leven overal op aarde (waaronder alle dinosauriërs) sterft<br />
hierdoor uit. Daarmee begint het Kenozoïcum, met als eerste periode het Tertiair<br />
(65 – 1,8 miljoen jaar geleden). De geologische situatie van Nederland wordt vooral<br />
bepaald door een daling van het Noordzeebekken.<br />
Dit gaat gepaard met een snelle opvulling van het bekken met sedimenten.<br />
Gedurende het gehele Tertiair wordt zo een sedimentpakket met een dikte van<br />
circa 3,5 kilometer opgehoopt!<br />
ONDERGROND