Download - VOTB

20
• Zeespiegel
De periode van het Tertiair kenmerkt zich door sterke klimaatveranderingen die
grote fluctuaties van de zeespiegel met zich meebrengen. Eerst wordt de bekkendaling
voornamelijk gevuld met mariene zand- en kleilagen. Een in de geotechniek
bekende afzetting uit deze periode is de zogenaamde Boomse Klei, een zeer stijve
mariene klei met pyriet- of markasiet-concreties. Daarna wordt riviersedimentatie
vanuit het oosten steeds belangrijker. Vervolgens heerst er een subtropisch klimaat
met meren, bossen en moerassen. Het gebied wordt vaak door de zee overspoeld.
In de natte bossen en moerassen vindt veenvorming plaats, waaruit later onder
invloed van druk en temperatuur bruinkool wordt gevormd. Deze bruinkool komt
op zeer geringe diepte voor in Zuid-Limburg en net over de grens in Duitsland,
waar de bruinkool in enorme dagbouwmijnen wordt ontgonnen.
Langzaamaan wordt het klimaat koeler, en beginnen de voorlopers van Rijn en
Maas een rol te spelen. Dit proces wordt steeds sterker en dikke pakketten deltasedimenten
vullen het Noordzeebekken op. Tertiaire sedimenten komen in geheel
Nederland onder de oppervlakte voor, en zijn aan de oppervlakte ontsloten in
Oost-Nederland en Zuid-Limburg.
• Mammoeten
In het Kwartair (1,8 miljoen jaar geleden tot heden) wordt de Nederlandse ondiepe
ondergrond zoals we die nu kennen, vorm gegeven. Deze periode staat bekend
om de zeer sterke klimaatwisselingen. Perioden van extreme koude (ijstijden of
glacialen) wisselen zich af met warmere tot zelfs subtropische tussenperioden (tussenijstijden
of interglacialen). Nederland is in het Kwartair een deltagebied, waarin
zowel mariene sedimenten als continentale sedimenten worden afgezet. In het
algemeen kun je zeggen dat in de warme interglacialen zich in Nederland een rijke
vegetatie ontwikkelt, waarin allerlei nu exotische dieren voorkomen, zoals olifanten,
neushoorns, leeuwen en tijgers, nijlpaarden en zelfs apen. In de koudere ijstijden
is het land slechts spaarzaam met vegetatie bedekt.
Na de tweede helft van het Kwartair ontwikkelen zich dieren die goed bestand
zijn tegen de extreme koude, zoals de wolharige mammoet en de wolharige neushoorn.
Vanaf dat moment begint ook de mens zijn stempel op de Nederlandse
flora en fauna te drukken.
• Dikke ijskap
Het eerste deel van het Kwartair heet het Pleistoceen. In deze periode wisselt een
ijstijd zich een aantal malen af met een tussenijstijd. Het landschap van de noordelijke
helft van Nederland is vooral vorm gegeven in een van de koude periodes
van het Pleistoceen, het Saalien (370.000 – 130.000 jaar geleden). In deze koude
ONDERGROND