Evaluatie Nieuw Zorgaanbod - de Koppeling

66
In dit onderzoek is het volgen van onderwijs gedurende de behandeling en het effect
daarvan op de follow-up uitkomsten niet expliciet onderzocht. Uit de literatuur blijkt dit wel een
belangrijke voorspeller te zijn voor de uitkomsten van residentiële zorg. Jongeren die tijdens de
behandeling positieve ervaringen met onderwijs opdoen en vervolgens na behandeling verder gaan
met vervolgopleidingen hebben meer kans om uiteindelijk een goede baan te vinden (Hair, 2005). De
projecten NZA onderschrijven het belang van passend onderwijs tijdens behandeling als onderdeel
van het perspectief bieden op een goede toekomst. Uit de follow-up interviews kwam naar voren
dat jongeren niet altijd even tevreden waren over het onderwijsaanbod. Verdere ontwikkeling van
passende onderwijstrajecten binnen de projecten NZA en de continuering daarvan in de periode na
behandeling, verdient dan ook aanbeveling.
Nazorg blijkt uit de literatuur een sterke voorspeller voor uitkomsten van behandeling te zijn.
In het huidige onderzoek lijkt nazorg na NZA goed geregeld te zijn; 80% van de jongeren heeft na
vertrek een vorm van hulpverlening ontvangen. In die zin lijkt Jeugdzorg Plus een plaats te hebben in de
jeugdzorgketen, wat ook één van de uitgangspunten is in het Streefbeeld Jeugdzorg Plus (Ordina, 2008)
en wat tevens in een recent afgesloten onderzoek in een van de andere (niet-NZA) instellingen voor
Jeugdzorg Plus is gevonden (Van Dam, Wattel & Veerman, 2010). De uitlatingen van jongeren tijdens
de interviews geven wel reden tot enige zorg over de intensiteit en kwaliteit van de hulpverlening
na vertrek. Jongeren ontvangen wel hulpverlening na vertrek, maar de variatie daarin is groot: van
ondersteuning door de gezinsvoogd tot intensieve gezinsinterventies als MST. Bovendien is er niet
altijd sprake van nazorg in strikte zin: veelal wordt de hulp na vertrek niet uitgevoerd door de NZAinstelling
zelf, maar wordt deze overgedragen aan een andere jeugdzorginstelling. Er is veel voor te
zeggen om de regie over nazorg in handen van de NZA-instellingen te leggen. Opgebouwde relaties
tussen hulpverleners en jongeren kunnen worden gecontinueerd en er kan direct verder worden
gewerkt aan tijdens de behandeling ingezette veranderingen; er gaat geen kennis en informatie
verloren. Ook continuering van het tijdens de behandeling in gang gezette onderwijstraject kan op
deze wijze beter worden gemonitord. Overigens wekt de term nazorg mogelijk de indruk dat het hier
om lichte vormen van hulp en ondersteuning zou moeten gaan. De instellingen zelf geven aan dat
deze doelgroep jongeren intensieve (ambulante) na-trajecten nodig heeft. Dit pleit ervoor deze naprojecten
inhoudelijk en organisatorisch een plek te geven in de jeugdzorgketen.
Veiligheid is een specifiek aspect van de behandeling van jongeren in geslotenheid. De meeste
NZA-instellingen hadden hier eerder nog geen ervaring mee. De instellingen geven aan dat veiligheid in
de opstartfase veel aandacht vroeg; inmiddels hebben de instellingen hiervoor hun eigen oplossingen
gevonden. Zo heeft Paljas Plus Oosterhout een expliciete scheiding gemaakt tussen beveiliging en het
pedagogisch klimaat door een beveiligingsbedrijf in te huren. Naast het bewakingsaspect gaat het
bij veiligheid ook om het door jongeren ervaren gevoel van veiligheid in de leefgroep. Inconsistent
gebruik van regels door groepsleiding, onredelijke regels en ontoelaatbaar gedrag van groepsleiding
naar jongeren toe leidden tot onveiligheidsgevoelens bij jongeren, waar sommige jongeren na hun
vertrek uit NZA nog lange tijd last van kunnen hebben, zo bleek uit de follow-up gesprekken met de
jongeren. Zoals eerder betoogd is een open groepsklimaat van belang voor positieve uitkomsten bij
jongeren. In het huidige onderzoek is naar voren gekomen dat er in de NZA-projecten sprake lijkt te
zijn van een overwegend open groepsklimaat. Toch is het van belang dat groepsleiding met elkaar in
het oog blijft houden of nog wel voldaan wordt aan de uitgangspunten van een goed pedagogisch
klimaat, zodat jongeren zich voldoende veilig voelen om gemotiveerd aan hun behandeling te kunnen
werken.