nov/dec - Academisch Genootschap

10
Filosofiecommissie
Najaarslezing Filosofie
Donderdag 29 oktober
om 20.00 uur in de Meerlezaal
Ditjaarishet Darwinjaar. Niet alleendegeboorte
van deze voor de biologie belangrijke man, maar
ook de verschijning van zijn belangrijkste boek
wordt herdacht. Darwin is de bedenker van de
evolutietheorie: de eigenschappen van planten
en dieren variëren; deze variatie is erfelijk en
kan daardoor de oorzaak zijn dat sommige nakomelingen
beter aangepast (geadapteerd) zijn
aan de steeds ook veranderende omgeving dan
andere. De beter aangepasten krijgen dan zelf
meer nakomelingen (zijn fitter) en gaan door de
veranderingen in de omgeving niet te gronde.
Ze zijn op een natuurlijke wijze geselecteerd. Zo
ontstaan langzamerhand nieuwe soorten. Soorten
zijn dus niet constant.
Deze, haast vanzelfsprekende noties waren in
Darwins tijd niet algemeen aanvaard. Nu zijn ze
dat wel in de biologie. Vandaar dat een Darwinjaar
op zijn plaats is. Maar ze blijken een wijdere
betekenis te hebben. Vandaar dat de commissie
filosofie de groep Slurink vroeg om een suggestie
voor een spreker voor deze najaarslezing.
Wat is die wijdere betekenis?
Dat is de vraag waarop Johan Braeckman,
hoogleraar WijsgerigeAntropologie
aan de
Universiteit van
Gent een antwoord
zal geven.
Braeckman is de
auteur van het
succesrijke boek
Darwin’s moordbekenteniswaarvan
onlangs een
tweede druk verscheen.
Met zijn
m e d e w e r k e r s
(-sters) ontving
hij een belangrij-
ke subsidie om de antwoorden op de hierboven
gestelde vraag te populariseren.
Immers, geen enkele wetenschappelijke theorie
beïnvloedt zo dramatisch ons denken over de
natuur en onszelf als de evolutietheorie. In de
woorden van de Amerikaanse filosoof Daniel
Dennett is Darwins theorie een universeel zuur;
ze lijkt alles aan te tasten, ook eeuwenoude en
vastgeroeste overtuigingen. Het is dan ook niet
te verwonderen dat de discussies en controverses,
die gestart zijn op de dag dat Darwins boek
Over het ontstaan van soorten werd gepubliceerd,
tot op heden voortduren.
Veel debatten over Darwin zijn niet vakwetenschappelijk
van aard, want Darwinistisch denken
gaat evenzeer over religie, moraal, cultuur,
gedrag en alles wat we als typisch menselijk beschouwen.
Filosofisch gezegd: de theorie heeft
gevolgen voor zowel de epistemologie als de
ethiek. En ze beïnvloedt grondig de gedachten
omtrent wie wij mensen zijn, de antropologie.
Ook het ontstaan en de ontwikkeling van cultuur
en religie kunnen Darwinistisch worden
beschouwd.
Gaandeweg is in de afgelopen 150 jaar duidelijk
geworden wat evolutie betekent, en waarom
Darwin schreef dat zijn overtuiging dat soorten
kunnen evolueren bijna gelijk stond aan het bekennen
van een moord.
In de vrij toegankelijke lezing zal deze ontwikkeling
worden geschetst en toegelicht.
Rients Rozendal