Verslag

toezichtmechanisme – de constructieve dialoog tussen CEDAW en
de regeringen. Dit werd destijds als een zwak mechanisme
beschouwd, maar gaandeweg heeft het wel enige tanden gekregen,
volgens de spreker. Bij de totstandkoming van het verdrag was de
introductie van een individueel klachtrecht nog een brug te ver. Bij
de tweede VN-Mensenrechtenconferentie in Wenen (1993), waar
vrouwenrechten expliciet als mensenrechten werden erkend, kreeg
de oproep voor een Facultatief Protocol steun. De eerste stappen
hiertoe zijn in Nederland gezet op een Internationale conferentie in
Maastricht. Nadien heeft professor Flinterman namens Nederland
deelgenomen aan de onderhandelingen – zes intensieve weken in
drie jaar (1996-1999). Uiteindelijk is het Facultatief Protocol op 10
december 1999 opengesteld voor ratificatie. Voor het individueel
klachtrecht kunnen staten geen voorbehouden maken. Voor de ook
in het Protocol opgenomen onderzoeksprocedure wel. Slechts drie
van de 99 landen die het Protocol hebben geratificeerd hebben dat
gedaan.
2. Wie mogen klagen?
Zowel individuele vrouwen als groepen vrouwen mogen een klacht
indienen. Er mag ook namens vrouwen een klacht worden
ingediend, door bijvoorbeeld een NGO. Die moet dan wel
beschikken over een schriftelijke toestemming van het slachtoffer.
De vrouw(en) moeten slachtoffer zijn van schending van de rechten
die voortvloeien uit de verplichtingen van staten die genoemd zijn
in het Vrouwenverdrag. Zo gaat het Protocol uiteindelijk wel een
stap verder dan het Vrouwenverdrag zelf: de individuele rechten
van vrouwen worden ontleend aan de verplichtingen van de staten.
3. Welke ontvankelijkheidcriteria?
De ontvankelijkheidcriteria staan in art. 2,3 en 4 van het Protocol.
CEDAW heeft ze in een factsheet nog eens uitgelegd – te vinden op
CEDAW’s website http://www.ohchr.org.
a. De klacht moet schriftelijk worden ingediend in één van de zes
werktalen van de VN. Dit is een drempel voor vrouwen met een
andere moedertaal die individueel een klacht indienen. CEDAW
tracht daarom in voorkomende gevallen soepel hiermee om te
gaan, indien mogelijk (bijvoorbeeld omdat leden wel de taal
beheersen). Afgezien kan dan worden van het vertalen van bijlages
ter onderbouwing van de klacht.
b. Een klacht mag niet anoniem worden ingediend, maar een
klaagster kan wel verzoeken alleen met initialen te worden
aangeduid.
c. De klacht moet een Staat betreffen die partij is bij het Protocol.
Dat lijkt evident, maar CEDAW heeft een aantal klachten ontvangen
uit landen die het Protocol niet geratificeerd hadden.
d. De klaagster moet zelf slachtoffer zijn van schending van
5