1 I. HET ENIGE EN EEUWIGE TESTAMENT OF ... - De Evangelist

Eensdeels, opdat ik zou voldaan hebben aan het verzoek van de broederen, die mij
reeds lang hebben aangezet dit te schrijven, zoals ik dan nu, hun ten dienste gedaan
heb.
Anderdeels echter, opdat ik de helderheid, eenvoud en de ouderdom van de heilige
Bijbelse Schrift en van ons onbevlekt geloof, dat bij velen veracht is en als ketters
gescholden wordt, zou hebben aangetoond. De heidenen hebben zich ten allen tijde op
een oud geloof beroemd. Ook is de afgoderij, het veelgodendom of de beeldenverering
ouder dan sommige mannen van grote naam menen. Want velen menen, dat het
veelgodendom en het gebruik van tempels, de verering van creaturen, zo ongeveer in
die tijd begonnen zijn, toen Jupiter in Kreta regeerde. Het gelijkt echter meer op de
waarheid, wat Herodotus in het tweede boek van de Historiën en Strabo in het 17de
boek van de Geografie zeggen, dat namelijk de Egyptenaren de eerste beginners en
vereerders geweest zijn van vreemde goden, en dat van hen ook de andere heidenen de
afgodendienst geleerd hebben. En als men de tijdrekening goed nagaat, bevindt men,
dat Jupiter veel jonger is dan Mozes. Nu getuigt echter Mozes in zijn boeken, dat het
Joodse volk de afgoderij niet eerst in Egypte geleerd en een stier-god in de woestijn
opgericht heeft, maar dat ook in de tijden van de patriarchen de afgoderij gebloeid
heeft.
Ook het Joodse geloof, dát geloof namelijk, dat zich op de besnijdenis grondt en op de
gebruiken van de wet en op de ceremoniën vertrouwt, ja zulk Joods geloof is ook zeer
oud daar het ten dele in Abrahams, ten dele in Mozes’ tijd is aangevangen. Maar nog
veel ouder is het Christengeloof, van hetwelk de Schrift getuigt, dat Abraham door het
geloof is rechtvaardig geweest vóór dat hij besneden werd. Desgelijks zijn Noach,
Henoch, Seth, Abel en Adam ouder, die allen zonder besnijdenis en zonder de wet
door het geloof Gode behaagd hebben.
Het Turks- en het kettersgeloof zijn beide van te jonge datum dan dat zij onder de
genoemde veel oudere godsdiensten zouden kunnen geteld worden. Het Turkse geloof
is voor enige honderden jaren aangevangen, ongeveer als men vanaf Christus’
geboorte telt 630 jaar. Dit heeft zijn oorsprong genomen van de verdorven en
goddeloze Mohammed, die ook de waarheid zeer schandelijk gelasterd heeft. De
Pauselijke godsdienst is echter niet veel ouder en heeft ook niet weinig de leer van
Jezus Christus, van de profeten en apostelen eenvoudig en helder getuigenis, de klare
waarheid, verdonkerd. Ik spreek hier niet van het geloof, dat in de twaalf artikelen is
vervat, of van dat geloof, waarin zij de heilige Schrift met de mond gelijk als wij
belijden. Van bijzondere gebruiken en leringen spreek ik, waarop zij, alsof ze oud en
zeker waren, zich gronden, van welke echter de eerste heilige kerk van Christus niets
geweten heeft.
De aanzienlijke school-leraar Albertus Magnus zegt in zijn boek, waarin hij de miscanon
uitlegt, dat Gregorius de eerste de Mis heeft vastgesteld en in die vorm
gebracht, waarin zij thans ongeveer door de Roomse Kerk gebruikt wordt. Nu heeft
echter deze Gregorius geleefd ongeveer 600 jaar na Christus’ geboorte. En gedurende
deze 600 jaren heeft de heilige kerk deze Roomse vorm van de Mis niet gehad. Eerst
Gregorius de Paus heeft haar ingesteld. De apostelen hebben haar niet ingesteld,
Christus nog minder. Ook hebben deze instelling van de Mis niet alle kerken en
gemeenten overal geredelijk aangenomen, toen zij reeds te Rome werd bediend. Want
de kerk te Constantinopel heeft haar eerst 100 jaren later, 603 11 jaar na de geboorte
van Christus, voor het eerst gezien, zoals Platyna 12 en Sabellicus(?) schrijven. Hoe
11 703?
12 Een theoloog en humanist uit de 15 de eeuw, schrijver van de eerste Geschiedenis van de Roomse
38