R18 Strafrecht : Rozie - Quickprinter

B. De terugwerkende kracht van de mildere strafwet (lex mitior)
Opm. Mogelijke examenvraag: Wat is de lex mitior?
Dit principe vind je terug in art. 2 lid 2 Sw. ( “Indien de straf ten tijde van het vonnis bepaald,
verschilt met die die ten tijde van het misdrijf was bepaald wordt de minst zware straf
toegepast.”) en geldt alleen als er nog geen definitieve uitspraak is (als een uitspraak nog
geen Kracht van gewijsde heeft) over de feiten.
Bv. Het misdrijf van overspel werd opgeheven bij Wet van 20 mei 1987. Iemand die de feiten
van overspel gepleegd had op 1 april 1987 maar voor de correctionele rechtbank verscheen op
1 juni 1987 kon niet meer gestraft worden.
Stel dat de wet voor een beklaagde gunstiger is geworden na een vonnis vd correctionele
rechtbank, dan zal de lex mitior door het hof van beroep moeten worden toegepast. Als het
vonnis definitief was (= als de uitspraak niet meer vatbaar is voor hoger beroep, cassatie of
verzet binnen de gewone termijn) kan de beklaagde zich niet beroepen op de lex mitior. Wel
kan hij zich beroepen op het genaderecht v/d koning om de straf kwijt te schelden/
verminderen.
Ook wetten die voor de beklaagde/verdachte een gunstige uitwerking hebben, hebben
terugwerkende kracht. Bv. de afschaffing van een verzwarende omstandigheid, de invoering
van een nieuwe rechtvaardigingsgrond, schuldontheffingsgrond of verschoningsgrond, de
verzachting vh bestraffingsysteem vd herhaling.
Als de nieuwe wet voor bepaalde aspecten strenger is, maar in andere opzichten milder moet
een combinatie worden gemaakt. Bv. als de strafmaat is verlaagd maar de strafbaarstelling
strenger is geworden). De rechter zal dan de strafbaarstelling van ervoor moeten gebruiken en
de mildere straf vd nieuwe wet moeten opleggen.
Bepalen welke straf het zwaarst is, is niet altijd even makkelijk. Het bepalen vd zwaarste straf
kadert niet alleen in het hoofdstuk vd toepassing vd strafwet in de tijd maar is ook relevant
voor:
De straftoemeting in het kader vd samenloop. Bij eendaadse samenloop van
misdrijven mag enkel de zwaarste straf worden uitgesproken (art. 65, lid 1Sw.).
In geval ve laattijdig voortgezet of collectief misdrijf mag het geheel vd uitgesproken
straffen het maximum vd zwaarste straf niet te boven gaan (art. 65,lid 2 Sw.).
Ook op het vlak vd strafprocedure speelt de zwaarte vd straf een rol. Bij verzet of
hoger beroep mag de rechter de toestand vd beklaagde niet verzwaren. Ook mag het
strafgerecht in hoger beroep de in eerste aanleg uitgesproken straffen krachtens art
211bis Sv. slechts verzwaren met eenparigheid van stemmen.
16