HET JOELFEEST - Nederlands Heidendom

De datums voor de twaalf nachten vallen in de rest van Europa, niet altijd tussen
25 december en 6 januari (tussen Kerst en Drie Koningen). In Scandinavië
vielen ze soms voor de 25 e december, en in Bretagne van 1 tot 12 januari. 25
Dit heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat, het 12 nachten durende
Joelfeest in de heidense tijd niet altijd in dezelfde periode viel. Heidenen
gebruikten niet de zonnekalender, maar met de cyclus van de maan, om de tijd te
meten. Zo viel het begin van het Joelfeest waarschijnlijk samen met de eerste
nieuwe- of eerste volle maan na de winterzonnewende.
Er zijn sterke aanwijzingen dat de twaalf ruwe nachten waarin de overleden
voorouders rondgaan een Indo-europese oorsprong hebben.
Uit de Griekse en Cypriotische overleveringen kennen we de kwaadaardige
dwergen die ondergronds leven, en aan de wortels van de wereldboom zagen. Ze
noemen deze dwergen Kallikantzaroi. Alleen in de twaalf midwinternachten,
van 25 december tot 6 januari, komen ze boven de grond om mensen te plagen. 26
In India kent men de Dvadacaha; twaalf dagen waarin geofferd wordt.
Is Joel een heidens feest, en heeft Kerstmis een heidense oorsprong?
Door sommigen wordt beweerd dat het kerstfeest, of Jul zoals het in
Scandinavië nog steeds genoemd wordt, niet op een voorchristelijk Germaans
feest teruggaat. Wij zijn het daar niet mee eens. Taalkundigen hebben
aangetoond dat het woord voor het midwinterfeest joulu al bestond voordat
Scandinavië gekerstend werd.
Daarnaast blijkt uit historische overleveringen dat in het voorchristelijke Noord
Europa (Thule) een midwinterfeest gevierd werd. Er bestaat zelfs een
beschrijving van een „Gotisch‟ Joelfeest uit de 10 e eeuw.
Het heidense Joelfeest is weldegelijk authentiek.
De eerste beschrijving van een midwinterfeest
De Griekse wetenschapper Procopius schreef in de eerste helft van de zesde
eeuw over een groot eiland in het noorden van Europa dat Thule heette. Thule
werd bevolkt door 25 stammen, waaronder de Goten en de Saami. Vandaar dat
men tegenwoordig aanneemt dat met Thule Scandinavië bedoeld wordt. 27
In zijn Geschiedenis van de Oorlogen wijdt Procopius een bijzondere passage
aan een midwinterfeest in Thule. Dit is waarschijnlijk de vroegste vermelding
van een Joelfeest bij de Germanen. Hieronder staat een vertaling van dit
bijzondere stuk tekst:
25 Mak; Het Kerstfeest; 1948; 78
26 Lawson; Modern Greek Folklore and Ancient Greek Religion; 1910; 194
27 Het Thule van de Griekse zeevaarder Pytheas was waarschijnlijk het eiland Smøla in de buurt van Trondheim
in Noorwegen.