HET JOELFEEST - Nederlands Heidendom

De belangrijkste Joelgebruiken
Veel volksgebruiken rondom het kerstfeest
zijn niet christelijk. Als deze volksgebruiken
aansluiten bij heidense gebruiken die in
teksten overgeleverd zijn, gaan wij ervan uit
dat ze een heidense oorsprong hebben. We
kunnen ze gebruiken bij de reconstructie van
ons Joelfeest. Hieronder volgt een
beschrijving van de belangrijkste tradities
rondom de Kerst.
Vuurgebruiken
Vuur speelt een belangrijke rol in de volksgebruiken die met het kerstfeest
samenhangen. Elementen uit de vuurgebruiken zijn de brandstapel, de
fakkelloop, het Joelblok, de Essen takkenbos, ronddraaien of wegslingeren van
brandende voorwerpen en de rooknachten.
De bedoeling van rituelen zoals het vuur aansteken, en met de klok mee om het
vuur dansen, is om de zon over zijn dode punt te helpen. Het rad moet weer aan
het rollen gebracht worden.
Brandstapel
In Nederland wordt sporadisch nog een
kerstvuur gemaakt, zoals in Zwagewesteinde in
Friesland. Een algemeen Nederlands gebruik is
het branden van kerstbomen met Oud en Nieuw.
Fakkeloptocht
Op Schiermonnikoog wordt op 30 december een
fakkeloptocht gehouden. Spulletjes die los bij
huis staan worden versleept.
Joelblok
Het Joelblok ('Yule log' in het Engels) is een groot blok hout dat op Kerstavond
gekapt wordt. Vervolgens wordt de stam versierd met bloemen, gekleurde
lappen en goud, en besprenkeld met wijn en graan. Het kappen van het blok
gebeurde vaak met meerdere families waarbij liedjes gezongen werden waarin
om vruchtbaarheid van vee en gewassen gevraagd werd. Het blok moest
minimaal 12 uur brandend gehouden worden, en soms wel twaalf dagen. Het
vuur beschermde de mensen en het huis tegen hekserij. Het stuk verbrand hout
dat overbleef, werd het jaar daarop gebruikt om het nieuwe vuur aan te steken.
De as van het vuur werd gebruikt om uit te strooien over de akkers voor
vruchtbaarheid, en het werd gebruikt om het water uit de put te zuiveren. Uit de