Safe Sex Comedy Show - GGD Amsterdam

1 Inleiding
Evaluatie onderzoek SSCS | Inleiding
In Nederland wordt onder jongeren en onder migranten groepen een hogere prevalentie seksueel
overdraagbare aandoeningen (SOA’s), HIV/Aids en tienerzwangerschappen gezien dan bij autochtone
jongeren [Gras et al., 2001; Stuart et al., 2002; De Graaf et al., 2005; Kuyper et al., 2005; Van Der Laar
et al., 2005; Kuyper et al., 2006; Kedde, 2009]. Dit wordt veroorzaakt door relatief veel seksueel
risicogedrag, zoals veel wisselende seksuele contacten, meerdere partners in dezelfde periode en de
neiging om vaker onveilige seks te hebben. Jongeren onder de 25 jaar lijken vaker seksueel risicogedrag
te vertonen dan oudere jongeren [Kocken et al., 2006; Kedde, 2009]. Ook bij verschillende
migrantengroepen wordt een verhoogd risico gevonden [Gras et al., 2001; Kuyper et al., 2005].
Als gevolg van dit verhoogde seksuele risicogedrag is ook de prevalentie geslachtsziekten zoals HIV,
chlamydia, gonorroe en syfilis relatief hoger onder jongeren en bepaalde migrantengroepen in
Nederland dan onder autochtone Nederlanders [Gras et al., 1999; Van Der Laar et al., 2005; Van Bergen
et al, 2005; Van Veen et al., 2007; Van Den Broek et al., 2007; Koedijk et al., 2009]. Zo kwam in 2006
chlamydia vaker voor op jonge leeftijd, 69% van de vrouwen en 59% van de mannen met clamydia is
jonger dan 25 jaar [Van Veen et al., 2007]. Ook bleek chlamydia vaker voor te komen bij mensen van
Surinaamse en Antilliaanse/Arubaanse afkomst [Van Veen et al., 2007]. Naast deze hogere prevalentie
van geslachtsziekten komt ook het aantal tienerzwangerschappen onder bepaalde migranten groepen,
zoals Surinaamers, Antilianen en Ghanezen, vaker voor dan bij Nederlanders [Stuart et al., 2002;
De Graaf et al., 2005].
Vanwege de hoge mate van seksueel risicogedrag, de relatief hoge prevalentie van HIV/SOA en het
hoge aantal tienerzwangerschappen zijn migrantenpopulaties en in het bijzonder jongeren, belangrijke
doelgroepen voor preventie [Gras et al., 2001]. Toch worden deze jongeren vaak slecht bereikt omdat ze
vaak niet meer naar school gaan en geen gebruik maken van bestaande voorlichtingsprogramma’s of
voorlichtingsmateriaal [Vogels et al., 2002]. Zo bereiken enkele succesvolle preventieprogramma’s vooral
de schoolgaande jongeren [Bouwman & Draaisma, 2006] en is een ander programma alleen gericht op
Antilliaanse jongeren. De meeste preventieprogramma’s bestaan voornamelijk uit voorlichting in de vorm
van folders en groepsvoorlichting. Deze vorm van informatieoverdracht sluit niet aan bij de multiculturele
doelgroep omdat hierbij vaak geen rekening wordt gehouden met de attitude, subjectieve norm en het
gedrag van de doelgroep [El-Karimy et al., 2001, Wiggers et al., 2003]. Daarnaast is de voorlichting
veelal technisch/rationeel van aard, waarbij de emotionele kant van seks onderbelicht blijft. Bij deze
doelgroep lijken meer onderhoudende en participerende benaderingen nodig om onderwerpen zoals
seksueel risicogedrag, SOA’s en relaties bespreekbaar te maken zodat dit uiteindelijk kan leiden tot een
afname van het risicogedrag.
Om dit te kunnen bewerkstelligen is, in samenwerking met de GGD Amsterdam en het Nationaal
Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie (NIGZ), in 2004 het project Jongeren in
Control: Doing it Safe gestart. Dit project richt zich op gezondheidsbevordering op het gebied van veilig
vrijen en laat zich kenmerken als een ‘user as designer’ (i.e. voor jongeren door jongeren) ontwerp.
Het eerste deelproject de ‘Safe Sex Comedy Show’ (SSCS), is ontstaan op initiatief van jongeren uit
de Urban Lifestyle Scene die betrokken zijn bij bekende stand-up comedy organisaties in Amsterdam
(namelijk Getentertained en Ilovecomedy). Bij de show wordt gebruik gemaakt van Entertainment
Education (E&E) waarbij de educatieve boodschap gecombineerd wordt met entertainment en daarmee
toegankelijker wordt voor groepen die als moeilijk bereikbaar worden beschouwd [Bouman, 1999,
El-Karimy et al., 2001].
5