Mentaal nr.3.indd - Vincent van Gogh

Reportage
Verslavingskliniek Paschalis bestaat
veertig jaar en viert dat in het najaar
met een symposium. Luud van Erck
(59) maakte bijna alle veertig jaren
mee. Als stagiair, als klinisch
psycholoog, als coördinator en als
divisiemanager. Medio april maakt
hij gebruik van de regeling (OBU) om
vervroegd uit te treden. Want er is
meer in het leven. Zoals? “Meer
reizen, de wereld ontdekken, mijn
boerderijdieren, stenen slijpen.
En verder zie ik wel wat er op mij
afkomt, of niet.”
De wereld wacht
Luud van Erck neemt na 36 jaar afscheid van verslavingskliniek Paschalis
Luud van Erck maakte in 1970 als stagiair
zijn opwachting bij de verslavingskliniek,
in een periode dat Nederland nog niet
goed wist wat ze met drugsverslaafden aan
moest. “Met de behandeling van alcoholverslaafden
bestond ervaring, met die van
drugsverslaving nauwelijks. Het regime in
die tijd was dat iemand die drugs gebruikte
in de gevangenis belandde. Dat was uiteraard
niet vol te houden. Er gingen dan ook
steeds meer stemmen op om de geestelijke
gezondheidszorg te betrekken bij deze verslavingsproblematiek.
Tegelijkertijd werden
we ook steeds meer, als bijverschijnsel van
de flower power, geconfronteerd met polyverslaafden.
Dat was, op de Randstad na,
een nieuw fenomeen in ons land en zorgde
voor een brede maatschappelijke discussie.
Die combinatie van enerzijds een zoektocht
naar nieuwe, geschikte behandelmethodes
en anderzijds de groei van het aantal mensen
met een verslaving, maakte het werkgebied
zo interessant. Want er moest ontdekt en
ontwikkeld worden. En dat bracht ook met
zich mee dat er een richtingenstrijd ontstond.
Aanhangers van verschillende methodes
probeerden zich zo goed mogelijk te
positioneren en te profileren. Kortom: het
was inhoudelijk een zeer interessante tijd.”
Paschalis heeft steeds gestaan voor een
(cognitief-)gedragstherapeutische benadering,
ingebed in de klinische milieutherapie.
“Daarmee wordt bereikt dat behandelinterventies
niet losjes van elkaar worden
aangeboden, maar als samenhangend arrangement,
zodat een leefwereld ontstaat
waarin wat te leren valt. Onmisbaar daarbinnen
is het aandeel van de psychiatrie en
de systeemtherapie.”
Fusie
Paschalis ontwikkelde zich van een kleine
alcoholkliniek – “we hadden in 1972 achttien
bedden en vijf medewerkers” – tot
een volwassen verslavingskliniek met een
(poli-)klinisch deel en een deeltijdbehandeling.
Twee jaar geleden volgde de lang
verwachte fusie met de ambulante verslavingszorg.
Met steeds meer zorgpartners,
zoals de jeugdzorg, wordt in een netwerk
samengewerkt. De fusie met de ambulante
zorg had volgens Luud van Erck wel ‘tien
jaar eerder mogen plaatsvinden’. “Het is een
goede keuze geweest om te fuseren, maar
ik had liever gezien dat die keuze tien jaar
eerder was gemaakt. Dat was de brede zorg
aan de verslaafde alleen maar ten goede
gekomen. We werken nu twee jaar samen,
maar ik merk dat het langer tijd nodig heeft
om alles goed te zetten.”
Psychiatrie en verslaving
Paschalis kon in veertig jaar in een ruime
mate van zelfstandigheid werken. “We waren
en zijn wel onderdeel van een groter geheel,
maar mede doordat we op een aantal
Mentaal
kilometers afstand van het moederinstituut
zijn gevestigd, konden we ons vrij zelfstandig
ontwikkelen. Bovendien lag en ligt onze
focus vanwege de Korsakovkliniek, op een
grotere regio dan het verzorgingsgebied van
de moederorganisatie. Ook de vanzelfsprekende
oriëntatie op de landelijk onderscheiden
organisatie van de verslavingszorg,
werkte daaraan mee. We
hebben onze eigen indicatietrajecten,
onze eigen
in- en uitstroom. Er
is nog steeds een goede
balans tussen onderdeel
zijn van een groter geheel en zelfstandig
kunnen werken. Dat heb ik altijd als zeer
prettig ervaren.”
In de landelijke discussie dat een verslavingskliniek
wellicht beter af zou zijn buiten
de setting van een psychiatrisch centrum, is
Luud van Erck nooit meegegaan. “De combinatie
psychiatrie en verslaving heeft in mijn
optiek een belangrijke meerwaarde. Het
geeft extra waarde voor de behandeling van
verslaafden. We kunnen expertise en inzich-
Luud van Erck roemt de
medewerkers met wie hij de
voorbije decennia heeft
samengewerkt.
ten delen. Ik heb het nooit zo slim gevonden
om te streven naar volledige zelfstandigheid.
Die discussie speelt landelijk overigens nog
altijd. Ik blijf het belangrijk vinden dat de
verslavingszorg deel uitmaakt van een centrum
voor geestelijke gezondheidszorg.”
Luud van Erck roemt de medewerkers met
wie hij de voorbije decennia heeft samen-
gewerkt. “Op de een of
andere manier hebben
we altijd goede mensen
aan Paschalis weten te
binden. We wisten wat we
zochten, en dat vonden
we meestal. Doordat we met goede teams
hebben gewerkt, konden we onze energie
steken in de inhoud, en ging er geen onnodige
tijd verloren aan ruis in de marge.”
Reizen als passie
Paschalis viert haar veertigjarig bestaan met
een symposium, in het najaar. Een mooi
moment om een carrière af te sluiten. Luud
van Erck neemt medio april – de datum is
nog niet bekend – afscheid van de divisie
verslavingszorg en GGZ NML. Thuis gaat
hij samen met zijn vrouw, die nog parttime
werkt als dialyseverpleegkundige, beginnen
aan een nieuwe fase in hun leven. Een fase
die zal worden gekenmerkt door reizen en
tijd voor hobby’s, zoals stenen slijpen en
de eigen boerderijdieren verzorgen. “Mijn
vrouw en ik hebben reizen en de wereld
ontdekken als grote passie. We zijn onlangs
nog in Mexico geweest, om walvissen
te bekijken. Een geweldige ervaring.” Twee
landen staan bovenaan het verlanglijstje:
Brits Columbia en Alaska. “Vanwege de fascinerende
natuur.”
Naar het Koninkrijk Bhutan, een land in
Azië dat in de Himalaya ligt ingeklemd tussen
China (Tibet) en India, zou Luud van
Erck nog wel een keer willen terugkeren.
“De authentieke cultuur van het land sprak
me aan. Het is een reis terug in de tijd. Er
rijden bijvoorbeeld in het hele land nauwelijks
auto’s. Het leven daar is geënt op de
normen en waarden van het Boeddhisme.
De cultuur is intact gebleven, een mooie
vorm van puurheid.”
Mentaal | 6 Mentaal | 7