Reisverslag - Rwanda

Ik ben ook toerist en honger lijden is een stap te ver. Toeristen willen nu
eenmaal alles zien. Lijden en kommer maken daar geen uitzondering op.
De gemeenschappelijke kas wordt gespijzigd met elk 100.000 Rf. Dat maakt de
kassier tot een aantrekkelijk doelwit voor rovers. 1.300.000 Rf verhoogd met
zijn eigen kapitaal is een bedrag dat respect afdwingt. Het lijkt mij voldoende
om een bedrijf voor microfinanciering mee te starten.
We rijden weg en gaan tanken. Het duurt lang voor de drie wagens volgetankt
zijn. Het staat hier vol met jonge mensen. Blijkbaar staan ze hier zomaar,
doelloos op niets te wachten. Mijn raam staat open. Een van hen komt erop af.
“Je suis chômeur, moi” is alles wat hij zegt. Ik kan
denken wat hij hiermee bedoelt. Je zou voor minder
vloeken. Drie krachtige wagens, geladen met naar geld
ruikende blanken die zo rijk zijn dat ze de drie wagens
ineens kunnen laten voltanken en dat alleen maar voor
hun plezier! Zijn situatie ziet er benarder uit. Hij heeft
geen stuiver op zak. Hij voelt vooral honger. De anderen
doen alsof ze ons niet zien. Gelaten of opstandig, klaar
om toe te slaan als iemand er hen het signaal toe geeft? Ik
geef wat kledij weg. De jongeman neemt het aan. Een
dametje met een kind op de rug wordt wat kinderkleding toegestopt. Geen van
beide geeft een krimp, geen dank, niks. Zijn ze blij? Zijn ze beledigd?
We rijden door een dal. De grond ziet er steeds natter uit en is beplant met rijst.
De nattigheid krijgt uiteindelijk de bovenhand en stroomt in een beek die
aanzwelt tot een brede rivier. De grootste rivier van het hele land weet de
chauffeur.
We rijden door een landbouwgebied. Allemaal kleine percelen. Ik herken maïs,
bananen en andere vruchten bestemd voor eigen gebruik. Toch las ik dat de
landbouw gereorganiseerd werd met alleen maar grote percelen. Daarop zouden
alleen producten mogen worden geteeld die voor uitvoer in aanmerking komen.
Koffie, thee en rijst zijn de bekendste. Ik begrijp het ongenoegen van de kleine
boer.
Het doel van deze uitstap wordt plots duidelijk als we op een groot plein halt
houden. Er staan wat kramen. We worden meteen omringd door bedelaars die
vermoedelijk door de stank van ons geld worden aangetrokken. Een oud, krom
vrouwtje wankelt naar mij toe en steekt klagend haar hand uit voor een aalmoes.
Ze ziet er beroerd uit alsof ze aan haar laatste dag bezig is. Ik doe een greep in
mijn voorraad kleren en geef haar een handvol. Het is alsof ik Jezus in hoogst
7
eigen persoon ben die de zieken geneest, lammen doet lopen. Er komt een
juichkreet uit haar tandeloze mond. Met een onverwachte snelheid loopt ze het
plein over en verdwijnt in een poort die achter haar dichtklapt. Die heeft haar
microkrediet op zak en ziet de toekomst schitteren.
Ik word tot de werkelijkheid teruggefloten. Op een van de gevels staat het
magische woord “microfinanciering” of toch iets wat er op gelijkt. We worden
door een nette heer opgewacht en naar binnengeleid. Het is er te klein om zoveel
mensen tegelijkertijd te ontvangen. Een deel kan zitten, de anderen staan recht.
We krijgen een uitgebreid relaas hoe hier alles concreet in zijn werk gaat. Wie
hoeveel krijgt en waarom. Hoe de terugbetaling in mekaar zit. Het wordt een
droom van een onderwerp voor mijn metgezellen bankiers die de ene vraag na
de andere afvuren. Vooral de intrest boeit. Twee percent per maand vanaf de
eerste maand tot de laatste en dat voor het gehele
bedrag. Ik, als wiskundige, hoor hen hardop
berekeningen maken met cijfers om van te duizelen.
Ze zetten het vlot om in percenten per jaar en ik, ik
buig het hoofd voor zoveel kunnen. Het boeit hen
steeds meer en meer. Er volgen nu vragen, die in
volle discussie door de bezoekers zelf worden
beantwoord. Het is Wim die uiteindelijk, met
tijdgebrek als argument, de gemoederen bedaart en
een einde maakt aan de theorie. Het is nu tijd voor de
praktijk. De baas van de instelling gaat mee als gids.
We bezoeken eerst een atelier. Ik zie een paar
houtsnijders aan het werk. Een afgewerkt
reliëfsnijwerk staat tegen de muur. Een man is
nu bezig met het uitsnijden van een grote
houten vaas. Een kunstenaar dus.
Twee mannen zijn tapijten aan het maken.
Daarvoor hebben ze naaimachine met trapper
ter beschikking. Binnen worden sieraden en
toeristische voorwerpen vervaardigd. Ooit
begon het met een kleine lening. Nu heeft de
eigenares vijf werklieden in dienst. Je ziet
maar! In een winkeltje ligt alles ten toon en te koop op de grond.
Het tweede bezoek is nog spectaculairder. Vreemd genoeg staan hier een paar
gewapende soldaten druk bezig om onder een boom wat schaduw te
bemachtigen, elk langs een kant van de weg. Dat moet een weinig opbeurend
werk zijn want ze vervelen zich blauw en lijken aangenaam verrast dat er wat
volk aankomt waar ze misschien zullen mogen op schieten.
8