Het Staatsbedrijf der Artillerie Inrichtingen - De Slag om de ...

Bij Oerlikon liep een opdracht voor 300 [175 plus 125] vuurmonden van 2 tl [dit
zouden er in april 1940 vermeerderd in totaal 450 stuks worden]. De eerste afroep
door de AI van 125 [120 plus 5 stuks die al aanwezig waren] stuks is geleverd. Bij
deze levering was tevens een munitievoorraad van 510,000 granaten van 20 mm
inbegrepen. Hier volgde in april een order voor nog eens 450,000 granaten op. In
februari 1940 stonden 20 vuurmonden klaar voor afname, maar Duitsland gaf geen
toestemming voor doorvoer op dat moment. In april zouden desondanks nog 30
vuurmonden worden geleverd. Een totaal dus van de volledige eerste bestelling van
175 stuks. De vervolgorders werden niet geleverd. In de documentatie in het
Hembrug archief wordt aangehaald dat Litouws geschut als vervanging voor de niet
geleverde snelvuurkanonnen kon dienen. Onbekend is het [de auteur] welk geschut
hiermee bedoeld werd.
Een andere voorname opdracht die in Zwitserland uitstond voor een wapen dat
elders niet kon worden besteld of niet zelf kon worden gefabriceerd was het
Solothurn geweer tegen pantserdoelen [geweer tp, S18-1000] van 20 mm. Hiervan
waren er maar liefst 340 met onderstellen besteld in 1938 en het Ministerie van
Koloniën bestelde er 260. Door deze aanzienlijke bestelling verkreeg de AI de
licentierechten voor wapens en munitie [hoewel daarvan alleen voor de munitie
gebruik van is gemaakt].
Van deze bestelling zijn in totaal 38 geweren in december 1939 geleverd en in
februari 1940 waren er nog eens 52 voor afname in Zwitserland gereed. Duitsland
deed zeer lastig om een doorvoer vergunning te verlenen, zodat na de eerste levering
lange tijd niets meer is aangekomen. Tenslotte kwamen in maart de 52 geweren
aan, en werd op 4 mei zelfs nog een onverwachte levering van 35 geweren tp te AI
ontvangen. In totaal dus 125 stuks werden geleverd. Overigens moesten de
mondingsremmen van alle geweren – wegens een defect – in alle haast door de AI
worden vervangen. Overigens werden in de eerste week van mei 1940 ook de eerste
onderstellen [Rheinmetall] pas geleverd. Het betekende dat enkele wapens die in
Limburg en Brabant al in gebruik waren genomen zonder onderwagen zouden
worden ingezet.
De geweren tegen pantserdoelen zijn in Limburg en Brabant sporadisch ingezet
tijdens de meidagen. Overigens daar waar zij ingezet werden met succes, vooral in
en om Maastricht. Ook hadden de huzaren zes secties met elk vier geweren in hun
gelederen; twee bij ieder eskadron pantserwagens. De munitie voor deze geweren
was besteld bij Rheinmetall Borsig, zoals onder de Duitse orders al besproken, en in
Italië. Een beperkt aantal patronen is tenslotte ontvangen. Ruimschoots voldoende
voor de geweren tp die waren ingedeeld bij de troepen. Er is uiteindelijk zelf
geproduceerd door de AI [500 stuks], maar deze productie was niet gereed op 10
mei.
Bij het bedrijf Brown Boveri [tegenwoordig onderdeel van ABB] waren in 1939 vier
gloeimachines besteld voor de vervaardiging van geweermunitie. Het is niet bekend
of deze machines nog voor de inval zijn geleverd. Gezien de Duitse houding in 1940
voor wat betreft doorvoer van dit soort materiaal lijkt het onaannemelijk dat de
machines uiteindelijk in ons land aankwamen. Zeker is wel dat in Frankrijk in juni
1940 tenminste een gloeimachine bestemd voor Nederland werd aangetroffen.
Wellicht betrof het een zending vanuit BB.
Voorts waren er orders ondergebracht voor de levering van staalnapjes,
messingschijven, messingnapjes en aluminium. Al deze leveringen waren bedoeld
voor de munitieproductie.
Versie C, dec-2007 28 van 61