Het Staatsbedrijf der Artillerie Inrichtingen - De Slag om de ...

Ontwikkelingen van 7.5 cm en 8 cm luchtdoelgeschut door HIH vonden geen
emplooi binnen het Nederlandse leger. De defensie inkopers kozen later voor de
Vickers 7.5 cm vuurmonden voor dit doel. Vermoedelijk speelde daarbij de selectie
van een geschikte bijbehorende vuurleiding ook een rol. De Vickers vuurleiding
werd als uiterst geschikt getest [en was dit ook].
Een ander product van HIH dat de boeken haalde was de 105 mm vuurmond met
(lengte) kaliber 22. Een batterij van vier stuks werd door de landmacht besteld voor
proefnemingen. Hoewel het alle testen succesvol doorliep werd de maximale dracht
van 9,000 meter als onvoldoende bestempeld, en werden geen stukken gekocht.
Saillant detail is dat in mei 1940 – met uitzondering van de 52 stukken 10-veld –
geen van de vier typen beschikbare houwitsers verder schoot dan 8,600 meter. De
beide 15 cm houwitsers [Krupp en Vickers-Armstrong] haalden dat maximale bereik
terwijl de beide 12 cm houwitsers [ingedeeld in vier afdelingen] zelfs niet verder
kwamen dan 6,500 meter. Het stuk 10.5 l 22 had dus beslist een belangrijke
verbetering voor de beide 12 cm houwitsers betekend …
In 1930 kwam er een wezenlijke verandering in de structuur van het bedrijf.
Rheinmetall verkocht het gros van haar aandelen en behield slechts 8%. De rest
kwam in bezit van Nederlandse ondernemers. Het bedrijf werd in december 1930
herdoopt tot HIH Siderius NV. Volgens sommige bronnen had de Nederlandse Staat
via een private structuur een flinke portie van de aandelen verworven. Of dit waar
is, is niet duidelijk, maar feit is wel dat het bedrijf ineens veel aandacht kreeg van
de defensiecommissies voor bewapening. Met de verkoop van de aandelen door
Rheinmetall begon echter ook de uitstroom van Duitse wapentechnici, en dus van
de kennis.
De wellicht meest bekende order die HIH Siderius kreeg van onze overheid was de
opdracht tot ontwikkeling en bouw van een antitank vuurmond in 1931. Dit kanon
zou later de militaire registratie “kanon van 5 no.1” krijgen, en was een
halfautomatisch geladen 4.7 cm kanon. Het werd geschikt gemaakt voor plaatsing
op een vaste affuit – voor kazemat toepassing – en op rollend affuit voor velddienst
in de bestrijding van gepantserde doelen en infanterie. In totaal werden acht van
deze vuurmonden geproduceerd. Hoewel het stuk er bepaald niet modern uitzag,
had het bijzonder goede prestaties. Met name de aanvangssnelheid [V0] van de
pantsergranaat bleek bij proeven indrukwekkend. De geleverde stukken zouden dan
ook zelfs door de Duitse bezetter later opgenomen worden in de bewapening,
waarbij sommige stukken aan de Atlantikwall zouden figureren.
Nadat HIH Siderius op de fles was gegaan [zie onder] werd door de AI een variant op
dit wapen geproduceerd, waarbij de halfautomatische sluitstukken werden
vervangen door gewone sluitstukken. Het wapen week op meer punten af, en
behaalde niet de V0 die de HIH vuurmond ooit tijdens proefneming had bereikt. Dit
AI wapen – geregistreerd als “kanon van 5 no.2” – werd de standaard vuurmond
voor kazematten. Hiervan werden er in eerste instantie 60 geproduceerd [door de AI]
en later [in 1940] nog eens 15. De brisantmunitie overigens, die door de AI voor
deze vuurmond was geproduceerd, werd tijdens de meidagen ervaren als
ongeschikt. Bij detonatie versplinterde de granaat zodanig dat doelen meestal
“slechts” gewond raakten. Deze productiefout – die te wijten was aan te grote
deflagratie van de explosieve lading – was al eerder onderkend. Nieuwe munitie was
geproduceerd, maar de oude bleef in de rantsoenen.
HIH Siderius experimenteerde vroeg in de jaren dertig ook met het concept van
vuurmondbases die geschikt waren voor verschillende lopen in uiteenlopende
Versie C, dec-2007 8 van 61