Het Staatsbedrijf der Artillerie Inrichtingen - De Slag om de ...

Er werden vanuit de groep militaire explosievenspecialisten in de fabriek diverse
teams naar verschillende objecten gestuurd voor assistentie. Zo werd een groep van
drie onderofficieren [vuurwerkers] naar de Oranjesluizen [Amsterdam-Noord, de
toegang tot het Ysselmeer/IJ] gezonden waar advies moest worden gegeven bij de
vernielingsvoorbereidingen van enkele schepen. Ook werd een team naar Spanbroek
[bij Opmeer] gestuurd ter assistentie bij de voorbereiding van brugvernieling [dit
geschiedde waarschijnlijk op de 13 de in anticipatie op Duitse landingen op de
westelijke Ysselmeerkust]. In de omgeving van de fabriek werden enkele niet
gedetoneerde projectielen [vermoedelijk van het zwaardere luchtdoelgeschut]
onschadelijke gemaakt.
Op 13 mei werd door de militaire autoriteiten verzocht te assisteren met het maken
van versperringen in anticipatie op Duitse landingen op de westkust van het
Ysselmeer. Hiertoe werden overbodige voertuigen ter beschikking gesteld. Een van
de 10-tons opleggers werd ter beschikking gesteld van de autoriteiten voor vervoer
van militairen.
5.8 Directeur Den Hollander
Ir. F.Q. [Franciscus Quirien] den Hollander was directeur en voorzitter van de
Artillerie Inrichtingen sinds 1939. Den Hollander was in 1893 geboren te Goes. Hij
ging naar de HBS in Goes. In 1916 haalde hij [cum laude] zijn diploma voor
werktuigkundig ingenieur aan de Technische Hogeschool te Delft. Al tijdens zijn
studietijd solliciteerde Den Hollander bij het departement van Koloniën, omdat hij
tijdens zijn studie werkte aan het ontwerp van een nieuwe locomotief die hij in Indië
aan het werk wilde zien. Als aspirant adjunct afdelingschef begon hij in 1918 bij de
Dienst der Staatsspoorwegen in Nederlands-Indië. In 1933 werd hij hoofdingenieur.
In 1937 werd hij chef exploitatie bij de Westerlijnen [de spoorlijnen op Java]. Zomer
1938 kwam hij op verlof naar Nederland.
Minister van Dijk [minister van defensie 1937-1939] vroeg Den Hollander de taak
van directeur en voorzitter van de Artillerie Inrichtingen op zich te nemen. Den
Hollander weigerde in eerste instantie en stelde dat hij voor dat vakgebied de
competentie miste. De minister drong aan [lees: gaf hem opdracht] en Den
Hollander accepteerde de functie van adjunct-directeur in augustus 1938. Ruim
een jaar later werd hij directeurvoorzitter.
Tijdens de bezetting bleef Den Hollander directeur. Hij had in de eerste dagen na de
capitulatie zijn ontslag aangeboden omdat hij niet voor de Duitsers wenste te
werken, maar dit ontslag ingetrokken nadat er door zijn personeel en de
Secretarissen-generaal in Den Haag op aan was gedrongen aan te blijven. Als
Staatbedrijf viel de AI immers de Duitsers legitiem in handen en was een kundige
leiding nodig om daar waar mogelijk professioneel tegen te werken. Den Hollander
bleek voor die insteek een geschikte persoon. Voor verdere behandeling van de
oorlogsperiode wordt verwezen naar de volgende hoofdstukken.
In 1943 werd Den Hollander – op voorspraak van secretaris-generaal van het
departement van Handel, de heer Hirschfeld – voorzitter van de Hoofdgroep
Industrie van het departement van Handel, Nijverheid en Scheepvaart. In 1944
werd hij door de regering [in ballingschap] benoemd als gevolmachtigde van het
College van Vertrouwensmannen dat naoorlogs het bewind in Nederland moest
overnemen. In het laatste jaar – na de grote staking van september 1944 – werd
Den Hollander prominent betrokken bij de fondsenverdeling uit het Nationaal
Steunfonds voor ondergedoken ambtenaren.
Versie C, dec-2007 48 van 61